Kunstmatig eiland in
Noordzee 'geen droom'
Nieuwburg verdacht van kaping, terug
dat werkt.
Kans op
vervroegde
verkiezingen
Aanleg betekent 180.000 manjaren werk
071-12.57.41
SCHIPHOL - De Nederlan
der Marinus Nieuwburg is
gistermiddag in gezelschap
van twee agenten van de In
diase veiligheidspolitie op
Schiphol aangekomen. Hij
weigerde elk commentaar
en werd direct naar het kan
toor van de marechaussee
overgebracht voor onder
vraging.
Nieuwburg werd, op ver
denking van de voorberei
ding tot een vliegtuigka
ping, op 27 september op het
vliegveld van Bombay in
India aangehouden. Zijn
verblijf in India duurde zo
lang, omdat geen enkele
luchtvaartmaatschappij
hem wilde vervoeren.
De Indiase politie hield Nieuwburg
in Bombay aan na een tip van In
terpol dat hij van plan zou zijn een
vliegtuig te kapen. Hij werd gear
resteerd, toen hij op het vliegveld
informeerde of mejuffrouw Jans
sen was aangekomen.
Deze Ludwina Janssen werd een
maand geleden op het Israëlische
vliegveld Ben Gourion aangehou
den op verdenking van het bera
men van een vliegtuigkaping.
Maandag zal het Nederlandse
meisje opnieuw voor de rechter in
Israël verschijnen. Nu het politie-
onderzoek is afgesloten zal een
aanklacht tegen haar worden inge-
diend. Tevens zal dan bepaald wor- wjmffitM'.
den of zij voor een civiele of voor
een militaire rechtbank zal moeten f'-'r- f
terechtstaan. j&k
Volgens Israëlische bronnen heeft
Ludwina Janssen samen met Mari-
nus Nieuwburg en elf andere Ne- T 4 dÊ
derlanders een trainingskamp in
Zuid-Jemen bezocht, waar zij geoe-
fend zouden zijn in het hanteren Jk V w
van vuurwapens en explosieven.
Het proces tegen de Bredase Lud- Wiïw-
wina Janssen zal waarschijnlijk
tot drie
Een woordvoerder van het ministe-
rie van Justitie heeft meegedeeld jfffla^ iln'
dat tegen Nieuwburg geen opspo- |||i; <W
ringsbevel is uitgevaardigd. Wel is HpP**> mz0È8ÈÊ$ÈÊÈÈÊB
hij door de koninklijke marechaus- ML jÈk
see apart genomen. Nieuwburg
reisde namelijk niet op een pas-
poort, maar op een "laissez passer".
Het is volgens het ministerie van
Justitie een gebruikelijke proce- MÊÈ&
i.n 'i r.1 r 'm 11- i' i
IH 1 i i'.'MT .1 - v"
7 7; 7 7:7/' 77.:.\7-;7'7':' ï;;-/7'
1. ,;t,
see stuurt dit "laissez passer" naar K||M||^^^^M
de burgemeester van de woon-
plaats van de betrokkene deze kan Bij het vertrek van Schiphol ontstemd enige verwarring over de vraag in welke auto Marius Nieuwburg zou
dan later een nieuw paspoort of een vertrekken. Links TROS-Aktua verslaggever Ad Horvers; daarnaast een chauffeur van de NOS die Nieuwburg
nieuw "laissez passer" verstrek- mee tracht te krijgen en rechts met de vinger omhoog Henri Remmens van de Nieuwe Revu met wie Nieuwburg
ken. uiteindelijk mee zou gaan.
ROTTERDAM (ANP) - Het aanleggen van een industrie-
eiland in de Noordzee (50 km ten westen van Hoek van
Holland) schept een werkgelegenhied van in totaal 180.000
manjaren, wat bij de huidige werkloosheid van groot be
lang moet worden geacht. Is het eiland eenmaal gereed en
zijn de diverse industrieën bedrijfsklaar, dan is er werk
voor circa 27.000 man, die voor het merendeel geworven
zullen worden in het westen van Noord-Brabant en Oost-
Vlaanderen (België). De lonen op het eiland zullen 25 pro
cent hoger zijn dan op het vaste land, ter compensatie van
allerlei ongemakken. Dit staat in een gistermiddag gepre
senteerd rapport van de z.g. Noordzee-eilandgroep, een
consortium van meer dan dertig grote bedrijven, waaron-
In het nu uitgebrachte rapport
worden beide vragen bevestigend
beantwoord. Gekozen is voor een
eiland van vijf bij tien kilometer
met een haven van ongeveer 1700
hectare. De 1,5 miljard kubieke me
ter zand, die hiervoor moet worden
opgespoten. wd men grotendeels
ter plaatse winnen. Een gedeelte
daarvan zou gehaald kunnen wor
den uit de „oliegeul" naar de Rot
terdamse haven, die daardoor me
teen op de gewenste diepte ge
bracht zou worden.
Voor de bescherming van het ei
land, dat vier meter boven de zees
piegel zou uitsteken, denkt men
aan dijken van beton- en basalt
blokken, die golven van tien meter
hoogte zouden kunnen weerstaan.
Wat betreft de locatie had men de
keus tussen een stuk zeebodem 30
kilometer ten oosten van Great
Yarmouth en een stuk 50 kilometer
ten westen van Hoek van Holland.
Deze laatste plek kreeg de voor
keur, vooral omdat het water ter
plaatse slechts 25 tot 30 meter diep
is en de „oliegeul" zich dicht in de
buurt bevindt. Op het eiland zou
den de volgende industrieën kun
nen worden gevestigd: een olieraf
finaderij, (petro)chemische bedrij
ven, een opslagplaats voor vloei
baar aardgas, metaalbedrijven
De eerste plannen voor een
industrie-eiland in de Noordzee da
teren van be'gin 1971, toen de bag-
germaatschappij Bos Kalis West
minster Group zich ging bezinnen
op mogelijkheden om milieuvijan-
dige industrieën onder te brengen
op zee. Daarbij dacht men allereerst
aan het vernietigen en opslaan van
industrieel afval, maar al gauw
werden de plannen ambitieuzer.
Uit een tweede studie bleek, dat
ook de aanleg van een tamelijk
groot industrie-eiland „geen dagd
room van een ingenieur" behoefde
te blijven. De vele publiciteit rond
deze studie leidde ertoe, dat de
Noordzee-eilandgroep werd opge
richt (NISG), waarin zich tien grote
bedrijven verenigden. Later kwa
men daar nog eens 21 firma's bij,
waaronder ook vier buitenlandse
(uit de Verenigde Staten, Zweden,
Frankrijk en Groot-Brittannië). De
vergaderingen van dit consortium
worden bijgewoond door waarne
mers van de Nederlandse overheid
en van de Britse ambassade. Hyd-
ronamic bv in Sliedrecht, een inge
nieursbureau met veel ervaring op
het gebied van kunstmatige eilan
den, kreeg opdracht te onderzoe
ken of de plannen technisch en
economisch uitvoerbaar waren.
der banken, baggermaatschappijen, oliemaatschappijen en
scheepvaartbedrijven.
De kosten van een dergelijk eiland, dat in acht jaar ge
bouwd zou kunnen worden, bedragen (op prijsbasis 1973)
7,8 miljard gulden. Alle directe en indirecte investeringen
worden geschat op zestig miljard gulden, waarvan 65 pro
cent ten goede zou komen aan de Nederlandse economie
Na gereed komen van het eiland is een jaarlijkse bijdrage
aan het nationaal inkomen te verwachten van 1,4 miljard
gulden, dat is een toename met bijna één procent. Alleen in
de constructiefase al zou in de Nederlandse schatkist onge
veer 1,9 miljard gulden vloeien in de vorm van directe en
indirecte belastingen.
(hoogoven), een haven voor sche- oplopen, hetgeen aanvaardbaar
pen in moeilijkheden, een schoon- wordt geacht. Voorts behoeft men
maakplaats voor tankers en op- zich op een dergelijk eiland niet
slagplaats voor gevaarlijke goede- druk te maken over geluidsover-
ren en olie en kolen. last, aldus de NSIG.
De grote haven zou ook de aller- Ook wat de juridische aspecten be-
grootste schepen kunnen ontvan- treft verwacht het consortium geen
gen: tankers van 500.000 ton. grote moeilijkheden. Men wijst
Het vervoer van werknemers wil erop, dat het oprichten van con-
men verzorgen met grote helicop- structies niet onverenigbaar is met
ters, geschikt voor 90 passagiers, het principe van de „vrije zee", ge-
die de 50 kilometer naar de Neder- zien de talloze vuurtorens en boo-
landse kust in 45 minuten kunnen reilanden. Vogens de NSIG wijzen
afleggen. de jongste ontwikkelingen uit, dat
Het investeren in een onderneming de kuststaat, die het meest betrok-
op het eiland is volgens het rapport ken is bij de constructie en de daar
van de NSIG vooral aantrekkelijk, opvolgende industriële nijverheid,
omdat er daar minder rekening met haar wetten mag laten gelden op
het milieu zou hoeven te worden een dergelijk kunstmatig eiland,
gehouden dan op het vasteland, zo
acht men het mogelijk gedurende
tien tot elf maanden per jaar zware Of het eiland er ooit zal komen is
stookolie te gebruiken, mits de uit- volgens de NSIG afhankelijk van
laatgassen verspreid worden via de Nederlandse overheid. Deze zal
hoge schoorstenen. De wind zou er niet alleen toestemming moeten
dan wel voor zorgen dat de Emis- geven voor de aanleg en de bebou-
sies zodanig worden verstrooid, dat wing, maar ook bereid moeten zijn
zij voor niemand schadelijk zijn. tot hei geven van stimulansen, bij-
Het probleem van de watervervui- voorbeeld in de vorm van premies
ling wil men oplossen door het ge- of investeringsaftrek. Bovendien
bruik van een zuiveringsmeer. Ge- zal zij niet dezelfde milieu-eisen
zien de relatief grote diepte van de mogen stellen als op het vasteland,
zee en de stroming ter plaatse ver- omdat daardoor immers een groot
wacht men dat de temperatuur van deel van de economische aantrek-
het water slechts twee graden zou kelijkheid verloren zou gaan.
DEN HAAG - Het algemeen be
stuur van het CDA zal aan het
CD A-congres van 10 en 11 decem
ber a.s. met algemene stemmen de
heer mr. A. A. M. van Agt voordra
gen als lijsttrekker van het CDA.
Het algemeen bestuur van het
CDA volgt hiermee het advies op
dat de partijvoorzitters en het
presidium van het CDA ten aan
zien van het lijsttrekkerschap
hadden uitgebracht. Dit heeft het
bestuur gisteravond meegedeeld.
BAS StudentenWerkbuieau
Leiden Kort Rapenburg 14
Juweliers
DEN HAAG - De risico's van de ju
weliers in Nederland zijn zo groot
geworden, dat zelfs met de moder
nste beveiliging hun leven en goede
ren in gevaar zijn, aldus de feder
atie goud en zilver. De aantallen
berovingen en overvallen nemen
toe, maar ook het karakter ervan
neemt ernstiger vormen aan: vaak
lopen de levens van juwelier, zijn
gezin en zijn personeel gevaar.
Moeilijk aanvaardbaar is voor de
juwelier het advies, dat de politie
veelal geeft om bij een overval de
misdadigers rustig hun gang te la
ten gaan.
De juweliers menen een nieuw effec
tief wapen in de strijd tegen de mis
daad te hebben gevonden, te weten
de afgerichte hond. Steeds meer
richten juweliers Duitse herders en
bouviers af, die overvallers aanval
len. Het publiek zal dus steeds meer
honden in juwelierszaken gaan
aantreffen, waarschuwt de feder
atie. Men hoeft er niet van te schrik
ken, want de dieren worden alleen
gevaarlijk op bevel van hun baas.
Namaak
DEN HAAG - Er is op het ogenblik
een ware hausse in de leurhandel in
namaak gouden armbanden en
namaak gouden merkhorloges
deelt de federatie goud en zilver
inee. In bars,café's,op bouwwerken
en bij manifestaties en gewoon in
winkelcentra tracht men het pu
bliek dit namaakspul aan te sme
ren. Het publiek betaalt vlot 250
gulden voor armbanden van rood
koper en licht vergulde exemplaren.
Wat de namaakhorloges betreft, in
Rotterdam werd onlangs een partij
van duizend namaak Rolexhorlo-
ges uitgegeven.
„Gewoon goeie
rechtdoorzee
pyptabak, zonder
fratsen."
Coopvaert.
Pijptabak voor
professionals.
1.95 (fijOi1
De harde lijn die de partijbesturen van Partij van de Arbeid en
Politieke Partij Radikalen hebben uitgestippeld tegenover het
nieuwe machtsblok in de Nederlandse politiek, het Christen-
Democratisch Appèl (van KVP, ARP en CHU samen) heeft opwin
ding veroorzaakt tot in de gelederen van de regeringsploeg van
minister-president Den Uyl.
De anti-revolutionaire minister Boersma die in 1973 heeft gekozen
voor Den Uyl voelt zich in de rug aangevallen nu de progressieve
partijbesturen de regeringssamenwerking met de christen
democraten op het spel zetten. Boersma heeft destijds tegen de
uitdrukkelijke wil van AR-leider Biesheuvel in de eerste stap gezet
op weg naar een periode waarin de PvdA regeringspartij zou zijn.
Een periode die in de opvatting van Boersma langer dan vier jaar
moet duren.
Boersma's collega Duisenberg van de PvdA die al eerder het eigen
partijbestuur trotseerde, wijkt ook nu af van de partijlijn. Hij is
zover gegaan om zelfs Den Uyl openlijk af te vallen. Een regering
met een progressief karakter is ook mogelijk als PvdA en PPR niet
de meerderheid hebben in een kabinet, vindt Duisenberg. "Den
Uyl heeft daar onvoldoende vertrouwen in", onthulde hij.
Duisenberg, de minister van Financiën, oordeelt het in het landsbe
lang dat een soortgelijk kabinet als het kabinet-Den Uyl na de
verkiezingen van mei 1977 terugkomt. Een kabinet dus dat in de
volksvertegenwoordiging steunt op progressieven en christen
democraten.
Het verwijt van Duisenberg en Boersma aan de partijbesturen van
PvdA en PPR is, dat zij door hun harde voorwaarden voor rege
ringssamenwerking met het CDA dit "landsbelang" uit het oog
hebben verloren.
Compromissen
De term "landsbelang" is er typisch een uit het woordenboek van
bestuurders, regeerders, machthebbers. Wat men zich er ook bij
moet voorstellen, vaststaat dat het iets is, dat uitstijgt boven een
eng partijbelang. Aangezien Nederland geen meerderheidspartijen
kent, is het ook een term die vaak wordt verbonden aan compro
missen die enkele partijen die samen wél een meerderheid vormen,
hebben gesloten.
Nu is een van de meest opmerkelijke karaktertrekken van het
kabinet-Den Uyl, dat het keer op keer de grootste moeite heeft
gehad om compromissen tot stand te brengen. Het is zelf al geba
seerd op een onvoldragen compromis tussen enerzijds de partijen
van het regeerakkoord Keerpunt (PvdA, D'66 en PPR) en ander
zijds de christen-democratische KVP en ARP.
Om te illustreren wat er in feite al enkele jaren in de Nederlandse
politiek aan de hand is, kan men teruggaan naar het begin van deze
eeuw. In zijn boek "Lastig links" geeft Hans van den Doel een
schets van hoe het sluiten van compromissen toen werkte. Hij
signaleert, dat bij het sluiten van compromissen stemmenruil
plaatsvindt. Stemmenruil houdt in dat de ruilende personen of
groepen hun minder urgente verlangens inruilen voor hun urgente
verlangens.
In het begin van de twintigste eeuw speelden in de Nederlandse
politiek twee vragen de boventoon:
- handhaving van het bestaande beperkte kiesrecht voor hen die
belasting betaalden of invoering van algemeen kiesrecht?
Door
Peter Riemersma
- Bevoorrechting openbaar onderwijs of gelijkstelling van bijzon
der onderwijs aan het openbaar onderwijs?
Ook toen waren de kiezers in drie grote groepen in te delen:
sociaal-demeocraten, liberalen en confessionelen.
Deze drie groepen moesten over deze twee kwesties beslissen. De
beleidsvoorkeuren waren verdeeld. De socialisten hechtten sterk
aan invoering van het algemeen kiesrecht. Zij vormden op dit punt
wat Van den Doel noemt „een gepassioneerde minderheid". De
bevoorrechting van het openbaar onderwijs vonden de sociaal
democraten nauwelijks meer waard dan de gelijkstelling van
openbaar en bijzonder onderwijs. (Gezien de activiteiten van mi
nister Van Kemenade kan men de indruk hebben, dat de PvdA daar
inmiddels heel anders over denkt".
Minderheid
De confessionelen vormden evenwel in de „schoolstrijd" een ge
passioneerde minderheid die gelijkstelling van bijzonder aan
openbaar onderwijs eiste.
Sociaal-democraten en confessionelen hebben toen besloten tot
stemmenruil. De sociaal-democraten zegden toe voor de gelijkstel
ling van het bijzonder onderwijs te zullen ijveren, terwijl de confes
sionelen hun steun beloofden bij de invoering van het algemeen
kiesrecht. Zo kwam een meerderheid tot stand die beide kwesties
én de daaraan gekoppelde hartstochten de wereld uithielp. Dit was
een stemmenruil waar typisch het predikaat „landsbelang" op pas
te.
Ook in het huidige tijdsgewricht zijn er twee kwesties, waar twee
groepen kiezers als „gepassioneerde minderheid" bij zijn betrok
ken. De confessionelen, die tegenwoordig christen-democraten he
ten, zijn sterk gehecht aan een oplossing van de abortuskwestie, die
tegemoet komt aan hun opvattingen over „bescherming van het
ongeboien leven". De sociaal-democraten of moet ik zeggen de
„socialisten" van de PvdA hebben hun ziel en zaligheid opgehan
gen aan maatschappijhervormingen. De invoering van de vermo-
gensaanwasdeling („arbeiders gaan delen in de groei van het kapi
taalis onder die hervormingen het troetelkind.
Tegenhouden
Nu even terug naar het begin van de eeuw. Sociaal-democraten en
liberalen hadden samen de gelijkstelling van bijzonder en open
baar onderwijs kunnen tegenhouden. En confessionelen en libera
len samen hadden handhaving van het beperkte kiesrecht kunnen
bewerkstelligen, als gevolg van de door Van den Doel gesigna
leerde stemmenruil is het anders gelopenOnder het kabinet-
Den Uyl is er met de abortuskwestie iets gebeurd, dat de parallel
met wat zestig jaar geleden gebeurde heeft verbroken. Liberalen en
socialisten hebben samen de abortuskwestie al een eindweegs ge
regeld buiten de christen-democraten om ZZij hebben de gevoe
lens van een „gepassioneerde minderheid" als het ware met voeten
getreden. Ook al om die reden kan het geen toeval zijn, dat uiteinde
lijk de anti-abortusheld van de KVP, minister Van Agt, is aangewe
zen als politiek leider van het CDA.
Om de hervormingen van de maatschappij door te voeren hebben
de socialisten, die in déze kwestie de „gepassioneerde minderheid"
vormen, de steun nodig van de chnsten-democraten. Immers, an
ders is voor deze hervormingen geen meerderheid te vinden.
De socialisten hebben evenwel de mogelijkheid van stemmenruil
uit het begin van de twintigste eeuw niet meer nu zij met de libera
len in zee zijn gegaan. Onder de paraplu van „het landsbelang" valt
er derhalve met de christen-democraten niets meer te ritselen. Er
blijft de socialisten eigenlijk weinig anders over dan een beroep op
de kiezers in de hoop, dat die hen aan een meerderheid helpen voor
de hervormingsvoorstellen. Tenzij natuurlijk christen-democraten
in de resterende regeringsperiode tot mei 1977, terwijl zij in de
abortus-kwestie het onderspit dreigen te delven, de socialisten met
hun hervormingen hun zin geven. Het ziet er niet naar uit, dat de
christen-democraten deze „liefde" van één kant zullen opbrengen.
Grote mond
Onzekerhied over de houding van de christen-democraten heeft de
socialisten ertoe verleid een erg grote mond op te zetten. Zij eisen
niets minder dan dat voor de verkiezingen nog alle hervormings
voorstellen in wettelijke regelingen zijn omgezet. De kans is groot,
dat de komende zeven maanden heengaan met een vruchteloze
politieke strijd over deze eisen tussen PvdA en CDA.De regeerpe
riode zou dan eindigen zoals zij is begonnen: met een politieke
patstelling die een halfjaar duurt. Dat lijkt écht niet in het „lands
belang". Als het die kant uitgaat, is het maar beter om zo spoedig
mogelijk de kiezers te laten spreken. Vervroegde verkiezingen zijn
dan geboden.
ZATERDAG 23 OKTOBER 1976
