"Een patiënt heeft recht op straf"
rimboe op zolderkamer
Voorhouter
heeft
privé
GULDENS TE GEEF
Directeur-geneesheer St. Bavo over brandstichting:
Hans
de G
9Straf
is wel
terecht.
Het was
gevaar
lijk
STREEK
Ondanks de vele verwijten meent
mr. Teekens dat de leiding van de
Bavo volkomen te goeder trouw
is geweest. "Maar het is wel
krankzinnig, dat iemand 'die
nooit in de maatschappij heeft ge
leefd volgens dié normen wordt
beoordeeld. Hans heeft nog de
zware tijd in de inrichting mee
gemaakt. Zoiets drukt wel een
stempel op je".
Dr. Van der Werf tenslotte: "Als dit
twintig jaar geleden was gebeurd
hadden we het inderdaad binnen
de inrichting opgelost. Maar ons
streven is nou juist meer open
heid te krijgen. Ik dacht dat onze
gedachtengang logisch was.
Maar ik heb niet gerekend op de
emotionaliteit van de buitenwe
reld" aldus een vermoeide dr
Van der Werf.
DONDERDAG 7 OKTOBER 1976
NOORDWIJKERHOUT - Rond Hans de G., de 45-jarige
patiënt van de psychiatrische inrichting Sint Bavo in
Noord wijkerhout, wordt om het hardst touwtje getrokken
Dinsdag werd door de Haagse rechtbank tot een voorwaar
delijke gevangenisstraf van vijf dagen en een geldboete van
vijftig gulden veroordeeld. Hans, al meer dan23 jaar patiënt
van de Bavo, heeft er enige keren brand gesticht.
'Hij is wel degelijk ten dele toere
keningsvatbaar" zegt geneesheer-
directeur Van der Werf. "Zelf wil de
leiding niet straffen, dat vindt ze
ouderwets, ze laat het een ander
doen" "Die man wordt gestraft
voor iets waarvoor hij nu juist
wordt verpleegd" stelt daartegen
over een verontwaardigde advo
caat, mr. Teekens.
Hans zelf zegt in beroep te willen
gaan: "Ik moet vijftig gulden boete
betalen, en dat heb ik niet"# Tens
lotte de Cliëntenbond - een vereni
ging van ex-psychiatrische patiën
ten - die de Bavo-leiding ervan
heeft beschuldigdHans aan de jus
titie te hebben overgeleverd.
Door
Miep de Graaff
Mr. Teekens heeft kritiek op het
open beleid van de Bavo, dat vol
gens hem nu volkomen Taalt. "Als
de verpleging geen vruchten af
werpt, moetje bij jezelf te rade gaan
om te kijken wat er voor verbete
ring vatbaar is. Dat moet binnen de
inrichting opgelost kuneen wor
den. Volgens het rapport van Van
de Kroef, de psychiater, komen die
brandstichtingen van Hans voort
uit het ziektebeeld.Het is dan toch
te gek dat psychiater zegt; schuif
die man maar door? Dat is het af
schuiven van je eigen verantwoor
delijkheid", aldus een heftig beto
gende mr. Teekens.
Mr. Teekens: "Het is niet gebleven
bij passieve aangifte van het ge
pleegde feit. Bij monde van Offer-
haus en dr. Mulder (de gerechtsp
sychiater) zijn om corrigerende
maatregelen verzocht. Binnen de
inrichting was al langer beken dat
Hans de neiging had tot pyroma-
nie.Als je dat vermoeden hebt, zou
je hem moeten begeleiden dat je
een nieuwe brand voorkomt. Die
begeleiding is dan kennelijk niet
voldoende geweest. Dat is niet de
schuld van de patiënt."Mr. Teekens
zegt zélf de cliëntenbond verzocht
te hebben blijvend betrokken te
zijn bij de zaak Hans. In samenwer
king met deze bond werd psychia
ter Van der Kroef gevraagd een
tegenrapport over Hans te schrij-
Eerder had de rechtbank dr. Mul
der gevraagd een verslag over Hans
te schrijven. Mr. Teekens noemt dit
rapport "onbevredigend". De psy
chiater zou alleen hebben uitgewijd
over de slechte geestelijke en fy
sieke toestand van Hans.
Van der(Werf ziet geen andere op
lossing dan een dergelijke straf,
binnen een vrije inrichting als de
Bavo de laatste jaren pretendeert
te zijn. Patiënten kunnen vrij in-
en uitlopen, het dorp ingaan als
ze willen. Van der Werf vindt die
vrijheid voor 348 van de 350
chronische patiënten "een zo
groot goed" dat hij die paar uit
zonderingsgevallen van patiën
ten die zich niet aan die vrijheid
aanpassen op de koop toe wil
Die uitzonderingsgevallen resul
teerden onder meer in twee zelf
moorden en nu die brandstich
ting. "Hans zit hier helemaal niet
omdat hij pyromaan zou zijn. Hij
reageert op die vrijheid door het
stichten van branden, maar
daarom is dat geen afwijking van
Hans. Diefstallen, of kleine din
gen, dat zouden we nooit aange
ven. Maar dit is een bedreiging
voor honderden mensen. Vooral
omdat het oude gebouwen zijn".
Mr. Teekens heeft er bij de recht
bank voor gevochten dat Hans
ontoerekeningsvatbaar ver
klaard zou worden. "Waarom?
Omdat ik een duidelijke relatie
zie tussen het gepleegde feit en
het ziektebeeld. Als je voor klep-
tomanie naar een inrichting moet
en je gaat daar uit stelen - wat
Hans de G.: ,JJie boete kan ik niet betalen, want ik moet limonade en
shag kopen
tenslotte je dwang is - dan ga je
toch ook de cel niet in?"
Volgens Van der Werf houdt die
vrijheid onder meer in, dat pa
tiënten dezelfde rechten, maar
ook dezelfde plichten hebben.
"Ze kunnen net zo goed als wij
een bon voor te hard rijden krij
gen. Daar hebben ze recht op. Als
je zegt het is een patiënt, laat
maar gaan, dan discrimineer je
ze", zegt de geneesheer, in wiens
inrichting een paar jaar geleden
strafmaatregelen als de isoleercel
afschafte. Van der Werf geeft wel
toe, dat het vrije systeem Hans de
kans heeft gegeven brand te
stichten.
Hans zelf, eerst onvindbaar, wil
best over zijn veroordeling pra
ten. Zegt meteen dat hij geen vijf
tig gulden boete kan betalen.
"Want ik moet limonade en shag
kopen en ik krijg maar vijf gulden
per dag". Hans zegt wat bin
nensmonds, het wel terecht te
vinden dat hij wordt gestraft.
"Want het was gevaarlijk. Maar ik
wil wel liever naar de gevangenis.
Het is hier niet zo leuk meer. Ze
zeggen dat ik niet fatsoenlijk kan
eten".
Mr. Teekens: "Hans heeft dat in een
opwelling gezegd, dat hij in hoger
beroep wil gaan. Ik vind het pri
ma, maar Hans beslist. Hoger be
roep is een goede zaak, omdat
deze kwestie principieel uitge
maakt zou moeten worden. Maar
ja, het gaat allemaal over het
hoofd van Hans heen. Hij heeft
tenslotte al een terechtstelling
moeten doormaken.
Vijftig gulden
Dr. Van der Werf: "Natuurlijk kan
de Bavo die vijftig gulden voor
Hans betalen. Maar ik vraag me af
of dat zinvol zou zijn. Heus, ik heb
met Hans te doen. Maar als het
nog eens gebeurt moet hij weg.
Ik heb goede hoop dat hij vandaag
geen brand meer sticht. Morgen
ook niet. Maar over een half jaar?
De begeleiding zou één op één
moeten zijn. Die begeleiding
kunnen we hem voor een tijdje
wel geven, maar niet voor jaren.
En zoiets kan jarenlang duren.
Maar daar hebben we de man
kracht niet voor".
Raadsman Teekens vindt het een
"merkwaardige zaak" dat door de
hoofd portier, op verzoek van de
Bavo-leiding een rapport is ge
schreven dat in het dossier van
justitie terecht is gekomen.
"Misbruik maken van het ge
stelde vertrouwen" vindt Teek-
"Beslist niet waar" meent Van der
Werf. "De portier is wel eens voor
me ingesprongen na de brand,
toen de patiënten verhoord wer
den door de recherche. Ik zat daar
bij, om de patiënten wat op hun
gemak te stellen. U begrijpt, dat
neemt nogal wat tijd in beslag,
vandaar dat de portier voor me
insprong. Hij kent natuurlijk alle
patiënten erg goed".
Advocaat Teekens
....krankzinnig....
Concert in
Soefi van
Randy Weston
KATWIJK - Zaterdagavond (9 ok
tober vindt in Katwijk een bijzon-
derconcert plaats. De Amerikaanse
pianist/componist Randy Weston
zal die avond een concert geven in
de tempel van de Soefi bewging
Deze tempel, ook wel bekend als
„Universal Murad Hassil" ligt in de
duinen aan het eind van de boule
vard en is toegankelijk voor ieder
een. Randy Weston werd naar Ne
derland gehaald voor een korte
tournee, zo zal hij onder meer in
Rijswijk en Groningen optreden
terwijl er ook een optreden is gep
land voor het Avro-programma
"Jazzspectrum-live" in theater Pe
pijn in Den Haag. Randy Weston is
beïnvloed door een mixture van
jazz en Afrikaanse ritmes, waarin
ook duidelijk invloeden van Art Ta-
tum, Duke Ellington en Thelonius
Monk terug te vinden zijn.
Henk van Ulsen
in 't Mallegat
KATWIJK - De bekende toneelspe
ler Henk van Ulsen is morgen, vrij
dag 8 oktober, te gast bij open jon
gerencentrum 't Mallegat aan de
Voorstraat in Katwijk aan Zee.
Vanaf 20.15 uur is Van Ulsen daar
voor gesprekken, voordracht, dis
cussie en gedichten. Iedere belang
stellende - met name ook buurtbe
woners, zo zei beroepskracht Tejo
Janssens ons - is van harte welkom
op deze avond. De toegang is gratis.
Op zaterdag 9 oktober is er in 't Mal
legat een optreden van „de Veul-
poepers". Deze elf man sterke
groep brengt geëlectrocuteerde
volkskunst. Ze gebruikt instru
menten als mandolines, gitaren,
orgel, drums, saksofoon en derge
lijke. Voor „de Veulpoepers" is de
toegang niet gratis.
Ruilbeurs
in
Hazerswoude
HAZERSWOUDE - Morgenavond
vanaf zeven uur, wordt in de zaal
van het Nederlands Hervormd
Verenigingsgebouw in Hazers-
woude-dorp een ruilbeurs gehou
den. Munten, rijwielplaatjes, post
zegels, ansichtkaarten, sigareband-
jes enz. zijn daar te ruil. Toegang:
één gulden. Jongeren tot 16 jaar
een kwartje.
Tips voor deze rubriek kunt U elke
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 38. U mag ook
schrijven.
Ik veeg mijn voeten op een
platgestreken Braziliaanse
zoetwater otter, terwijl schuin
boven me een brulaap aan
stalten lijkt te maken op mijn
nek te springen.
Vlak achter me hangt een wurgs
lang en iets verder op ontwaar ik
een hapgrage vleesetende vis.
Vlak bij het raam kijkt een kro
kodil in mijn richting en als ik me
niet vergis ligt daar op de vloer
ook nog een jaguar. Een deur
zwaait open. Ik sta voor ruige vo
gelspinnen, sprinkhanen, vuist
dikke torren, een kaaiman en gif
tige slangen op sterk water. Nog
een deur gaat open. Schedels, een
grote soepzeeschildpad, een lui
aard en opnieuw slangen.
Rimboe
Ik bevind me in de Linaeuslaan in
Voorhout op de zolderverdieping
van drs. E. Jonkers, tot voor kort
werkzaam in Suriname van
waaruit hij de Nederlandse rege
ring advies uitbracht over door
Suriname ingediende ontwikke
lingsprojecten. Maar nu Suri
name onafhankelijk is geworden
is drs. Jonkers (hij studeerde afin
de indologie) naar Nederland te
ruggekeerd.
Hij nam wel zijn privé-oerwoud
mee. Bij elkaar een paar kamers
vol opgezette dieren waarvan hij
de meeste ook zelf heeft gevan
gen. "In Suriname", zegt hij, "had
ik mijn eigen dierentuintje met
veel levende have. Daar heb ik
helaas afscheid van moeten ne
men. Gelukkig heb ik wat herin
neringen aan Suriname kunnen
meenemen. De sfeer van de rim
boe hoef ik in Voorhout niet te
missen. Nu zit ik vaak op zolder.
Volgens mijn vrouw te vaak.
Maar ik moet gewoon nog even
wennen aan de grote overgang".
Zyn collectie opgezette viervoe
ters, slangen, schelpen en sche
dels is eigenlijk maar bijzaak. De
grote passie van de in Indonesië
Drs. Jonker kan zich op zijn zolder in Voorhout weer terug wanen
in de rimboe.
geboren doctorandus is het ver
zamelen van vlinders. De jacht
met het schepnet is hem voortref
felijk afgegaan.
Tijdens zijn twintig Surinaamse ja
ren ving hij zo'n 4000 soorten
kleurige fladderaars. Meestal in
de vrije weekeinds maar ook op
zijn dienstreizen per bootje naar
de Surinaamse binnenlanden.
"Waar ik ook ging had ik mijn netje
bij me", zegt hij. "Hoe het komt
weet ik niet, maar ik heb nu een
maal de drang in me om vlinders
te vangen. Ik dacht dat zal wel
over zijn als ik eenmaal uit Suri
name weg ben. Maar het gevoel is
gebleven. Ik ben pas terug van
vakantie in Frankrijk. Daar ben
ik ook op jacht gegaan. Twintig
soorten heb ik er gevangen. Ik
kon het gewoon niet laten".
Drs. Jonkers heeft er zo zijn eigen
methodes op nagehouden om
vlinders in zijn netje te krijgen.
Een probaat lokmiddel van hem
was een papje van ftjngeprakte
rotte bananen waaraan wat sui
ker en rum was toegevoegd.
Dat smeerde hij dan uit op wat
boomstammen en geen vlinder
in de buurt die de reuk van deze
"lekkernij" kon weerstaan. Ze
aten er van, raakten door de al
cohol verdoofd en dan ver
scheen de vlindervanger ten to
nele om met zijn netje toe te
slaan.
Hij trok er ook dikwijls 's nachts
op uit om jacht te maken op
nachtvlinders. Voor het bana-
nenpapje in de plaats kwam dan
het licht van een paar sterke
lampen, ook een best lokmid
del.
Netje
Maar niet altijd ging het zo van
een leien dakje. "Ik heb wel
eens een paar jaar achter een
bepaalde vlinder aangejaagd
voordat ik 'm in mijn netje had.
En zo zijn er meer die zich moei
lijk laten vangen. Bijvoorbeeld
de snelvliegende Agriasvlinder
of de hoogvliegers die je alleen
maar te pakken kunt krijgen als
je met je netje ook hoog gaat zit
ten. Meestal maakte ik dan in
een woudreus een platformpje.
Ik heb meer van die halsbre
kende toeren moeten uithalen.
Maar daardoor heb ik nu wel
één van de grootste collecties
Surinaamse vlinders ter we
reld", zegt de Voorhouter, die
jaren geleden fraaie exempla
ren uit zijn verzameling model
liet staan voor een Surinaamse
postzegelserie.
De ruim 4000 vlindersoorten
zijn eerst geprepareerd en
daarna onder elkaar vastgeprikt
in met naast en glasplaat af te
dekken houten dozen, waarin
ze veilig zijn voor vernietigende
schimmels. Gemiddeld gaan er
zo'n vijftig vlinders in een doos.
Vlinders
Drs. Jonkers: "Er zullen altijd
mensen blijven die het onzin
vinden dat er vlinders worden
gevangen. Tot op zekere hoogte
geef ik die mensen gelijk. Ik ben
het met hen eens als het gaat om
soorten die nog maar heel
weinig voorkomen. Maar in Su
riname is dat niet het geval.
Daar zijn er vlinders te over. En
Nederland kan er ook wel een
paar missen".
Of ik maar zo goed wil zijn iemand uit deze omgeving een glazen
pot met guldens cadeau te doen. Dat verzoek kreeg ik gisteren
van marketing-manager Feitsma van het Leidse uitzendbu
reau LUBA (Nieuwe Rijn). En hij vertelde me ook waarom.
„Ter gelegenheid van het 3-Octoberfeest hebben we in onze eta
lage een pot met guldens neergezet. Iedereen mocht raden hoe
veel er in zaten. Wie het juiste aantal raadde zou de pot mee
naar huis krijgen. Alle 500 deelnemers hebben echter de plank
misgeslagen. Niemand heeft dus gewonnen. Maar die 307 gul
dens die er in zaten willen we wel op een prettige manier kwijt.
Kunt u ons een handje helpen?"
Aan die noodkreet geef ik graag gehoor. Zelfben ik niet zo snel op
een goed idee kunnen komen. Dus vraag ik het u maar. Bel me
maar op om te vertellen wie u die paar honderd gulden van
harte gunt. Het mag uw in nood verkerende buurman zijn, een
kennis die in de penarie zit, of misschien heeft u een groep
mensen in gedachten. Uit de „aanmeldingen" die binnen gaan
komen maak ik dan wel een keuze. Die hoort u nog.
Misschien dat er nog meer mensen geen raad weten met hun geld.
Deze rubriek wil dan voorlopig wel als tussenstation gaan fun
geren.
