Brahms-symfonie
'gebed in boskapel'
Tweede verzamel-lp
van Zweedse Abba
WAARDEVOL
BEZIT
'Completa-muziek'
van Joseph Haydn
Onbestemd schemerrijk
NIEUWE ALWEER OP STAPEL
De pianomuziek van Gershwin
MANN: EVEN WENNEN
Crosby/Nash
echt jammer
VRIJDAG 1 OKTOBER 1976
EXTRA
PAGINA 11
Rafael Ku-
belik, hier
tijdens een
archief-opname
voor het
Concert
gebouworkest
(1970) diri
geert het
symfonie-orkest
an de
eierse om
roep.
Johannes Brahms: „symfonie
nr. 3 in F-groot", (BASF).
Het is dat het een beetje ijdel-
tuiterig is, maar anders zou
den ze bij m'n crematie maar
het poco allegretto uit
Brahms' Derde symfonie
•moeten spelen. Om twee re
denen misschien toch maar
liever niet. Ten eerste hoef
ik nog niet dood en ten
tweede heeft Brahms in zijn
melodische en contrapunc-
tische avonturen nooit aan
het elektrische orgel in een
aula hoeven te denken. Dus
kun je het de oude Johannes
nu ook niet aandoen.
Het gaat dus even om de derde
van Brahms in een zeer aan
te bevelen uitvoering van de
Müncher Philharmoniker
onder leiding van Rudolf
Kempe. Het is de mooiste
symfonie van de yier en
waarschijnlijk ook de meest
Brahms-achtige, soms ve
derlicht en teder, dan weer
klagend, verlangend, vroom
of terughoudend. Clare
Schumann heeft dit stuk
eens "een biddende in een
kleine boskapel" genoemd.
Maar de contrasten, toch al
zo kenmerkend voor
Brahms, hier optimaal ge
hanteerd, laten ook her
oïeke momenten toe. Een
andere muziektheoreticus
heeft de Derde eens
Brahms' Eroica genoemd.
Als elke vergelijking, trekt
volgens mij ook deze enigs
zins met het been. Het is bij
Brahms niet de heroïeke.
strijd, uitgedrukt in twee
tegen elkaar opbiedende
thema's, maar veeleer een
moeizaam naar harmonie
zoeken tussen stemmingen
die elkaar qua startpunt niet
welgezind zijn.
Het orkest drukt heel die lyri
sche sfeer in brede muzikale
strofen uit. Een genot om
keer op keer in op te gaan.
H.M.
Gustav Mahler: "Symphonie
nr. 1 D-groot" door het
Symphonie-Orchester des
Bayerischen Rundfunks,
dirigent: Rafael Kubelik
(DGG).
In zijn voordelige serie "Re-
e' brengt DGG op-
uw de eerste symfonie
i Gustav Mahler uit, zoals
die in 1968 door Rafael Ku
belik en het Symfonie
orkest van de Beierse om
roep is opgenomen. Of
schoon een jeugdwerk, is de
eerste symfonie al razend
gecompliceerd door gelijk
tijdige verwerking van ver
schillende melodische lij
nen, die gemakzuchtiger di
rigenten dan Kubelik al
gauw tot een smeuïge muzi
kale kaleidoscoop plegen te
verleiden. Kubelik werkt
toe naar authentieke Mahle-
riaanse klankcomplexen,
zonder het met de partituur
op een akkoordje te gooien,
iets, waar Mahlers op zich
vrije contrapuntische
schrijfwijze, gemakkelijk
aanleiding toe zou kunnen
geven. Aanbevolen dus.
H.M.
Queen" al weer enkele weken
op de eerste plaats van de Ne
derlandse hitlijsten. Vorig
jaar bracht Polydor een elpee
uit waarop de grootste suc
cessen van Abba waren sa
mengebracht. De elpee was
getiteld "The best of Abba"
en daarop stonden onder
meer Waterloo, Ring ring,
Honey, honey, Mama mia. So
long, I do, I do en SOS. Enkele
maanden later is er nog eens
een herpersing uitgebracht,
waarop toen ook het nummer
"Fernando" stond.
Toppers
In verband met de grote
belangstelling die in Duits
land ontstond na de Abba-
show in het populaire pro
gramma Musikladen (de
show was enige tijd geleden
ook op het Nederlandse tele
visiescherm te zien), is er nu
een dubbel-elpee uitgebracht
waarop opnieuw alle Abba-
toppers zijn samengebracht.
Naast de nummers die al
stonden op de elpee "the best
of.." zijn daar een aantal
composities en uitvoeringen
aan toegevoegd die stammen
uit de beginjaren van Abba,
namelijk 1973 en 1974. Dat
zijn bijvoorbeeld Sitting in
the palmtree, Suzy hang-
around, Love isn't easy en
Gonna sing my lövesong.
Verder staat er op de dubbe-
laar het volledige instrumen
tale nummer Intermezzo no 1
Voor degenen die de elpee "the
best of' al bezitten, is dit
dubbel-album een overbo
dige zaak, voor anderen die de
plaat niet hebben betekent
"the very best" het bezit van
alle successen.
Splinternieuw
Met uitzondering van èèn, na-
('melijk de laatste. "Dancing
queen" staat er niet op, maar
komt op een splinternieuw
Abba-elpee, die waarschijn
lijk over enkele weken zal
verschijnen. Daarop staan
nog een aantal nummers die
inmiddels al via de tv-show te
horen zijn geweest.
B.v.L.
The very best of Abba (Poly
dor).
Dat een overwinning in het
Eurovisie-songfestival niet
altijd een waarborg is voor
een langdurige internationale
carrière heeft de Nederlandse
groep Teach-in bewezen. Na
een kortstondig succes met
name op nationaal niveau is
men al snel van het podium
verdwenen. De groep viel uit
een, zangeres Getty probeert
het nog alleen, maar een elpee
vol Teach-in-hits gaat inmid
dels voor een prijs die lager
ligt dan een single de deur uit.
Fris
Hoe het ook anders kan bewij
zen Björn, Benny, Anna en
Frida, samen vormend de.
Zweedse groep Abba. Enkele
jaren geleden gingen ook zij
strijken met de hoogste eer in
de Europese liedjescompeti
tie, maar het werd van meet af
beter aangepakt. Niet langdu
rig blijven teren op het succes
van een liedje als "Waterloo".
En ook daarna niet komen
met een single die sprekend
lijkt op het eerste succes. Nee,
Abba kwam met een afwisse
lend repertoire, een uitste
kende act op de bühne en een
frisse aanpak. Iets dat in het
wereldje van de populaire
muziek vaak node gemist
wordt. Sinds het eerste suc
ces in 1974 zijn er inmiddels
een groot aantal hits uitge
rold. Nummers van eigen
makelij als "SOS", I Do I Do"
en "Fernando" behaalden in
heel Europa maar ook daar
buiten hoge verkoopcijfers.
En inmiddels staat de groep
met de single "Dancing
Björn, Anna, Benny en Frida
The best of the Sutherland Brothers and Quiver (Island).
De doorbraak voor de Sutherland Brothers and Quiver in ons land
is gekomen met het nummer "Arms of Mary" dat wekenlang de
nationale hitparades heeft geregeerd. Dat was dan ongeveer vijf
jaar nadat de broers Gavin en Iain Sutherland aan hun muzikale
carrière begonnen samen met Kim Ludman en Neil Hopwood,
respectievelijk bassist en drummer. De eerste elpee van de groep
heete simpelweg "The Sutherland Brothers Band", maar de ver
bintenis duurde slechts kort. Na negen maanden samenwerken
besloten de broertjes Sutherland allèèn verder te gaan. Het
tweede album "Lifeboat" werd er èèn samen met een groep
session-players. Maar ook dat was geen onverdeeld succes. Dat
begon pas toen met besloot samen te gaan werken met de groep
"Quiver". De eerste samenwerking in de studio resulteerde in
een goede single, getiteld "You got me anyway".
In de zomer van 1973 maakten ze een grote tournee door Amerika
samen met Elton, een jaar later kwam de elpee 'Dream kid".
Weer een jaar later verscheen de elpee "Beat on the street". Er
bleek weinig belangstelling voor te bestaan en het werd tevens de
laatste elpee op het Island-label. De rest van de SB Q-historie is,
snel verteld: vorig jaar stapte men over naar een andere platen
maatschappij, namelijk CBS. De eerste elpee werd een groot
succes, mede dankzij het nummer "Arms of Mary" dat in vele
landen de top bereikte.Ariola-Eurodisc Benelux heeft in het
spoor van dit succes een elpee uitgebracht waarop de successen
van SB Q uit de beginjaren zijn samengevoegd onder de titel
"The best of.Er staan een aantal nummers op die nooit eerder
op elpee zijn uitgebracht. Dat is bijvoorbeeld het geval met "You
got me anyway", een single die tevens de start betekende van de
samenwerking van de Sutherland Brothers (vocaal) en de groep
Quiver (instrumentaal). Ook de allereerste single van the Suther
land Brothers, daterend uit 1972 staat erop. Het is de song "The
Pie".
Een zeer opmerkelijk nummer op de elpee is "Sailing" dat in ja
nuari 1972 als een single werd uitgebracht "Sailing" is een num
mer waaraan voor altijd de naam "Rod Steward" verbonden zal
blijven, want hij maakte het nummer wereldberoemd. Maar het
waren The Sutherland Brothers, die het nummer componeerden.
Als historisch document is de elpee derhalve een waardevol bezit.
Instrumentaal zit het allemaal erg aardig in elkaar, en ook vocaal
worden er goede prestaties geleverd.
O
Met bijdragen van
Henk de Kat
Bram van Leeuwen
a, Han Mulder
Haydn: nogal wat gelegenheidswerk
"The Paris Symphonies",
Philharmonia Hungarica
o.I.v. Antal Dorati, 2 platen
(Ace of Diamonds).
Enige jaren geleden kwam
Decca met het prestige
project van alle Haydn-
symfonieën op de plaat. Het
was een gelegenheidsorkest,
de Philharmonia Hungarica -
samengesteld uit musici die
Hongarije waren ontvlucht -
dat de gigantische onderne
ming aanpakte en ook nog tot
een goed einde bracht.
Waarom zo'n soort perfectio
nisme wordt nagestreefd, laat
zich wellicht alleeen maar
vanuit de psychologische in
valshoek verklaren. Haydn
schreef nogal wat gelegen
heidswerk dat het aanhoren
nauwelijks meer waard is.
Misschien is de hebzucht, het
idee om iets compleet te heb
ben, welde belangrijkste
menselijke drijfveer dat der
gelijke goed in smaakvol ver
pakte dozen, "completa"-
muziek voor bij de koffie, in
sneltreinvaart de platenne-
ring verlaten.
Op het reprisemerk "Ace of
Diamonds" komt Decca nu
terug met een paar van die
Haydn-opnamen. Het zijn de
nummers 82 tot en met 85,
muziek-technisch volmaakt
gespeeld, geluidstechnisch
vooral bij de strij kers - hier en
daar wat vlak. Deze "Parijs"
symfonieën dateren van kort
voor de Franse revolutie. Het
is frivool en geestig wat de
maat slaat. Haydns opdracht
gever zou niet lang daarna het
mes van de guillotine in de
adellijke nek voelen. Op de
manier, zoals dat in die woe
lige jaren op prijs werd ge
steld, allegro spirituoso.
H.M.
"Piano Music bij George Gershwin" door William
Bolcom, piano; (Nonesuch).
Door velen begeerd, door weinigen bezeten. Dat
slaat pp een mooie vrouw, maar zeker ook op de
pianomuziek van George Gershwin. Het is dat
onbestemde schemerrijk tussen klassiek met een
grote K en entertainment met water of on the
rocks.
Pettycoat
Ik weet waar ik over praat, want "Summertime" of
"The man I love", heb ik op zwoele zomeravonden
in de jaren van de pettycoats en de flatjes (in
tweeërlei betekenis) geregeld aan het met ivoor
ingelegde jammerhout ontlokt.
William Bolcom heeft op "Nonesuch", dat merk
met de interessante produkties, achttien van die
"songhits" van Gershwin vastgelegd. De arran
gementen zijn van Gershwin zelf, ofschoon je met
zo'n constatering wel eventjes moet oppassen.
.Zo'n arrangement is een momentopname; hij
stolt op het moment dat hij ismeergeschreven.
Gershwin placht zijn stukken heel vaak te spelen.
Hij was daarenboven niet wars van trends en van
dingen die lekker lagen. Dat maakt z'n muziek in
de op zich zorgvuldige verpakking van Bolcom
bepaald gedateerd.
Blijven oefenen
Ragtime is de kleur van die muziek en al zou je het
pedaal in de trant van Chopin bedienen, dan
wordt Gershwin nog niet ingelijfd in het klassieke
pantheon. Leuke muziek om naar te luisteren en
na te doen. Blijvenen oefenen, dames.
H.M.
Manfred Mann and the Earth
Band: "The roaring silence"
(Bronze rec. Ltd).
Van de allervroegste
Merseybeat-groepen resteert
nog slechts een enkele actie-
veling. Jongens als Freddy
(en zijn Dreamers), Dave
Clark, wat verneem je nog van
ze, behalve op gezette tijden
hun oudjes in nostalgische
radiorubrieken?
Middenin in die beatgolf van
dik tien jaar geleden dook
Manfred Mann op. Een oor
spronkelijk in jazz-kringen
getogen pianist/organist, die
ook door kreeg dat de tijden
aan het veranderen waren.
Met "Doo-wa-diddi" scoorde
hij een allereerste hit in het
popwezen. Van wat daarna
volgde viel vooral het nog
veel te weinig gewaardeerde
"Pretty Flamingo" op.
Diezelfde Manfred Mann is
thans weer terug. De single
van hem en zijn Earth Band
(zanger/gitarist Chris
Thompson, sologitarist Dave
Flett, bassist Colin Pattenden
en drummer Chris Salde), ge
titeld "Blinded by the light"
is de afgelopen week als
zijnde de troetelschijf hele
maal mi
minstens zo gaaf is. Een
beetje onbegrijpelijke taktiek
ook, want op diezelfde "Rea
ring silence" elpee staat het
voortreffelijke "Questions",
een nummer dat wèl van ei
gen hand is en minstens zo
veel hitkansen heeft, als het
daarom gaat.
Zowel "Blinded" als "Questio
ns" zijn te typeren als nog ta
melijk "klassieke" popsongs.
Het opvallende is nu dat
Mann's elpee opent met het
ene, en eindigt met het andere
nummer. Daartussenin staat
in "moeilijkheidsgraad" op
klimmend en weer afzwak
kend materiaal van nogal an
dere snit. Vooral in "Waiter,
there's a yawn in my ear" en
"The road to Babylon" leeft
Manfred Mann zich uit op de
mogelijkheden van de bijbe
horende elektronica-toren.
Maar hij houdt dat uitstekend
in de hand, gaat niet blind op
in de techniek. En zo wordt in
die vijf "middenrif"-
nummers een sfeertje opge
bouwd. waar je even aan moet
wennen: wat oud-Oosters
aandoend (Babyion), ook al
door de ijle polyfone zang
fragmenten, maar uiteinde
lijk wordt nergens de afkomst
"Blinded" is gelicht van "The
roaring silence", de elpee
waarmee bovengenoemde
heren hun opwachting weer-
maken. Het betreft hier een
compositie van de Ameri
kaanse wonderzoon Bruce
Stringsteen En dat is toch een
beetje een zwaktebod, prij
ken met andermans werk, dat
in de originele uitvoering
uit industrieel Engeland ver
loochend. De ruigere- gitaar
partijen komen telkens weer
tevoorschijn en dat is een
knappe combinatie.
Nogmaals: het is even wennen
aan deze Manfred Mann, maar
na een paar keer draaien ga je
je steeds meer hechten aan
zijn tegenwoordige muzikale
uitingsdrift.
Crosby and Nash: "Whistling
down the wire" (ABC re
cords).
Ook na vijf keer beluisteren
van "Whistling down the wi
re" kan die nieuweling van
Crosby en Nash me maar
niet bekoren. Sterker nog,
de elpee gaat me steeds
meer tegen staan.
David Crosby en Graham
Nash maakten enkele jaren
geleden furore met die
wonderschone elpee die ze
in combinatie met Steven
Stills en Neil Young maak
ten. Stills en Young (zeer re
centelijk toch weer samen
met een elpee uitgekomen)
gingen daarna hun eigen
weg, de twee anderen ble
ven aan elkaar plakken.
Anderhalve week geleden
traden Crosby en Nash in
Amsterdam op. Dat werd
een ontmoedigend gebeu
ren. Een concert van twee in
zelfgenoegzaamheid ba
dende en op beter werk uit
het verleden terende heren.
"Whistling down the wire"
beaamt die indruk helaas.
Het is een plaat die geen
moment beroering wekt, die
met geen enkel gedeelte be
klijft. Natuurlijk: als je gaat
ontleden hoor je weer fraaie
duetten, van perfect op el
kaar sluitende stemmen.
Maar het blijft zo krachte
loos, en het wordt nooit
sfeer-scheppend. Nee, dit is
echt een zaak van jammer,
maar het is niet anders.
HdK
