TMJJFIIH
rVlain Lombard: goede
pasfoto van Berlioz
éw ëföi
DË
GELE
SPIN
AANDAG 27 SEPTEMBER 1976
VARIA
PAGINA 19
i februari 1970 maakte ik, met
Iert van der Elsken als fotograaf
n mijn vrouw als echtgenote,
lijn eerste en voorlopig laatste
eis naar de USSR om voor
[venue een reportage te schrijven
ver Moskou, en wat daar om-
ing. Meer een tiendaagse veld-
Kht dan„Tien dagen die de we-
eld schokten", hoewel het week-
ilad Literatoernaja Gazeta zo
ndersteboven was van mijn re-
>ortage, dat zij er een honend ar-
aan wijdde. Ik had haar
Doede opgewekt omdat ik zo
iauwkeurig maar ook zo opge
dekt mogelijk had verteld over
lijn ruzieachtige gesprek met zes
liddelbare Russische schrijvers
Solzjenitsin), en over de
laaruit voortgevloeide belang-
telling van de KGB voor ons
Ioen en laten. De laatste dagen
ns verblijf werden we van
le vroege ochtend tot de late
ivond continu gevolgd door alles
ij elkaar minstens zeven man en
en meisjemaar gelukkig kwa-
i zij pas op de gedachte ons in
le gaten te houden toen we de
malriks al twee keer in hun ka-
r op Vachtangova Ulica 5 be-
ocht hadden.
Ic haal deze herinneringen even
ip omdat ik toen, naast wat an-
Ier materiaal, ook de Russische
litgave van Amalriks befaamde
ssay .Jlaalt de Sowjet-Unie
984?" bij me had. Gelukkig een
lundruk, die ik veiligheidshalve
teeds in mijn binnenzak had ge-
ouden, want het was natuurlijk
niet voor mij maar wel voor hem)
literst brandbaar materiaal,
oals enkele maanden later ook
bleek, toen hij werd opgepakt
omdat een ander exemplaar bij
iemand in Swerdlowsk was aan
getroffen
Ik herinner mij nog goed de
enigszins peinzende blik waar
mee hij dit eerste exemplaar dat
hij in handen kreeg bekeek, en de
verstolen wijze waarop hij het
even streelde. Zag ik hem toen
denken: „Dit haat me drie jaar
concentratiekamp streng regime
kosten,een hersenvliesontsteking
twee jaar ideolgiëen"?"
verbanning naar Siberië,en mijn
emigratie naar Nederland, waar
uitgeverij Elsevier op 23 septem
ber 1976 tijdens een koud buffet
een nieuwe druk van dit essay zou
introduceren, aangevuld met la
tere essays ,J4iet begeerde reis
naar Kaloega" en ,J1et rad der
ideologen''?"
Nee, dat zag ik hem niet denken.
Maar het is wel allemaal gebeurd
Alleen bij het laatste evenement
was ik persoonlijk aanwezig.
Door een samenloop van omstan
digheden kwamen daar, ten kan
tore van Elsevier, ook twee dissi
dente RiLSsische emigranten die
uit Heidelberg op weg waren
Amalrik, alsmede de dichteres
Natalja GorbanewskajaWie had
ooit kunnen denken („dacht ik
een kort momentdat uitgere
kend Elsevier op slag een broein
est van linkse dissidentie zou
worden (want daar zaten toch
heel wat jaren werkkamp, ge
vangenis, verbanning, psychia
trische inrichting en vervolging
gezellig bijeen), maar meteen
daarop besefte ik dat menige
linkse Nederlandse broeder men
sen als Andrej Amalrik en Na
talja Gorbanewskaja juist als
rechtsbeschouwen. Dat is iets
waar ik nooit aan zal kunnen
dat mensen die zich ten
koste van vele jaren concentra
tiekamp verzetten tegen terreur
en dictatuur tot de rechtse min
derbroeders kunnen worden ge
rekend.
Paniek
Maar goed, om met prof. dr.I. A
Diepenhorst te spreken: „voor u
rechts, voor mij links", waar het
om gaat is dat er meteen na de
uitreiking van het eerste exem
plaar aan Amalrik al paniek in
de fabriek" was. Met feilloos in
stinct haalde Amalrik er meteen
een ernstige omissie uit: de teke
ning van ,JIet rad der ideolo
gieën" was door een of ander mis
verstand niet afgedrukt.Iedereen
schrok zich te pletter, want be
halve zijn vrouw Gjoezel en zijn
poes Disa (die vorige week van
vier gitzwarte poesjes van een
Nederlandse kater is bevallen),
heeft Amalrik ook zijn natuur
lijke achterdocht en lastigheid
mee naar Nederland genomen.
Met het gebruikelijke Neder
landse gevoel voor relativiteit
probeerde men hem nog op te beu
ren, grapjes makend in de trant
van: „Dat hebben ze expres ge
daan om te bewijzen dat in Ne
derland ook lang niet alles ideaal
is", en: ,J4et is de bedoeling een
prijsvraag uit te schrijven voor
het beste „rad" dat de mensen na
lezing van het essay blijken te
kunnen tekenen", maar pas de ij
lings genomen beslissing van de
schuldigen dat er stante pede i7i-
legvelletjes met het rad gedrukt
zouden worden, kon Andrej
Amalrik met deze fehlleistung
van het Westerse kapitalisme ver
soenen. NJCO SCHEEPMAKER
Residentie-
Orkest in
bomvolle
Stadsgehoorzaal
EIDEN - Gevrijwaard van
(erd warrelen de kalk en door
bande stoppen werd het Leidse
pssieke concertseizoen zaterda-
k'ond in de bomvolle Stadsge-
orzaal geopend door het
^sidentie-Orkest. Twee gasten
iven de toon aan, te weten de vio-
It Bruce Dukov en de dirigent
lain Lombard.
(gonnen werd met de ouverture
iuite voor
uo Brons
n Kapaan
IIDEN - Uit alle windstreken
bben we ze ontmoet. De orgel-
lenden van de Pieterskerk. Voor
tl inwendige renovatie gaat voor
ig de kerkpoort nu dicht. De
ichting Vrienden van de Pieters-
rk dankt enorm veel aan de orga-
St Joop Brons en de hoboïst Han
ipaan, die er dikwijls als duo ge
lei belangeloos optraden. Ze le-
(rden ook vrijdagavond een ideaal
iel. Het ineenweven van hun
Ibinoni-Concerto bijvoorbeeld
prd een droom. Naast een
tebs-Fantasia deden zij nog sa-
en in een Suite op Jiddische the-
ö's "From the World of my Fa-
er" van Hermann Berlinsky. Ka-
tan heeft deze emigrant-
imponist in Amerika ontmoet, die
lontaan zijn Concerto omwerkte
)or orgel en hobo om het zo-
ttende getweeën openbaar ten ge-
)re te kunnen brengen. Mooier
kenning van Kapaan's speelga-
in kan haast niet. De Suite is be-
lemmend in de navrant-lyrische
»anningen, die zij oproept. Solo
ïeelde Brons eerder gehoord werk
Clerembault, Lebégue, Da-
Voorts Bach's Fantasie en
in g en Andriessen's Kerkso-
ite. Programma-noviteit was ook
italla van Cabanilles, tableau van
ilitaire muziekjes van Spanje
1700 met allerhande schels-
aroenen. De kerk was opgetogen:
egift Piece Héroeque van Franck.
KEES VERHOEF
La forza del destino, door Verdi in
dertijd haastig in elkaar gesleuteld
om het publiek in de stemming te
krijgen voor de gelijknamige opera,
en derhalve niet veel meer dan een
potpourrie van de belangrijkste
thema's. De gemiddelde dirigent
slaagt er echter in, hiervan tenmin
ste nog een tamelijk logische
opera-samenvatting te maken.
Lombard beperkte zich tot het
neerzetten van een grabbeltQn vol
onsamenhangende thema's.
Meer zorg had hij besteed aan Be
rlioz' S.vmphonie fantastique. Zel
den wordt dit werk in zijn geheel,
d.w.z. gevolgd door "Lélio" uitge
voerd. Dit vervolg is in feite Berlioz'
verantwoording van de Fantas
tique als totale conceptie, waarbij
de componist bepaalde leidende
motieven verder uitdiepte. Op zich
hoeft echter een derge
lijke compositorische werkwijze
voor de interpreet geen reden te
zijn om de verantwoording tot uit
gangspunt voor het "hoofdwerk" te
verheffen; in het geval van Berlioz
lijkt eerder het omgekeerde zinni
ger.
Of Lombard nu al dan niet de Lelio
als uitgangspunt heeft genomen
voor de Fantastique is moeilijk be
wijsbaar; een feit is wel, dat hij
sommige thema's tot de bodem toe
uitwerkte en andere vluchtig liet
voor wat ze waren. Over het geheel
genomen klonk deze Fantastique
nogal academisch: zeer detaillis
tisch vaak razend knap doordacht,
bij vlagen zelfs geniaal; maar Be
rlioz kwam naar mijn gevoel niet tot
leven; het bleef bij een goede pas
foto in plaats van dat bij ten voeten
uit werd neergezet.
De violist Bruce Dukov had een
opvatting over tsjaikowsky's viool
concert. die mij persoonlijk wel
aansprak: virtuositeit, onderge
schikt gemaakt aan een welhaast
zigeuner-achtige romantiek. Dat de
violist bij tijd en wijle een zekere
stijfheid ten toon spreidde, met
name in het begin, valt zeker terug
te voeren op de onzekerheid, de be
ginnende meesterviolist eigen.
Dukov bevindt zich momenteel op
het "point of no return": over een
jaar of vijf zullen we weten, of hij
zich heeft weten te scharen in de
rijen van Odnoposofen Oistrach, of
dat hij een van de vele getalenteer-
den blijft.
RON HARMS
-£
PARIJS - De befaamde Amerikaanse choreograaf George Balanchii.j
(links op de foto) heeft voor het New York City Ballet een juwelenballet
gemaakt. De ballerina Suzanne Farrel, omhangen met sieraden van on
schatbare waarde, gaf vast een voorproefje van het nieuwe ballet in de
zaak van de Parijse juwelier Van Cleef en Arpels.
teller "De Scherf'. Nassaulaan 41,
egstgeest, tel. 150220. Ans v. d. Hei-
e-Kort exposeert eigen werk glasbui-
n, houtwerk, tegels en mozaïeken,
alerie Van der Vlist:
lotermarkt 3. Expositie Marjon de Wit
Andnes Beeftink - aquarellen. Piet
lertenaar - schilderijen en Hans Kar-
i - edelsmeedwerk. Tot 30 sept.
ïeopend di. t.m. za. van 10-17 uur, do.
ot 21 uur
tijksmuseum van Oudheden (Rapen-
lurg 28). Werkd. 10 uur voorm.-5 uur
zondag 1-5 uur nam.
e Ruif. Janvossensteeg 59. Speelse
lfcndschapsfotografie van Wouter
Daams. Tot 23 sept
De Waag. Aalmarkt 21, artoteek. uitleen-
tentoonstelling. Tot 24 sept., geopend
ma. t/m vr. van 11-18 uur. do. tot 21 uur.
Art Gallery Gerard, Rijksstraatweg 358,
Wassenaar. Najaarstentoonstelling 1976.
Van 18 sept. t/m 3 okt.. dag geopend van
11-17 uur, zo. van 13-17 uur
Galerie Ja, Sportfondsenbad Wassenaar.
Tentoonstelling Els de Haas-schilderij
en, Frans de Haas - schilderijen en pren
ten, Gerard Lutz - tekeningen en Peter
van der Meer - bronsplastieken Van 16
sept. t/m 3 okt., geopend do t/m zo. van
10-17 uur. woe van 20-22 uur
Galerie Pulchri Studio. Passage 10.
Oegstgeest. Tentoonstelling Jos van den
Borg - schilderijen, aquarellen en gra
fiek. Van 17 sept. t/m 7 okt., dag.
geopend van 10-16 uur (zo. gesloten).
De Lakenhal. Oude Singel 28-32. Ten
toonstelling van de Stichting Openbaar
Kunstbezit Van 25 sept. t/m 7 nov.. dag.
geopend van 10-17 uur, zo. van 13-17
ARS. Pieterskerkgracht 9. Tentoonstel
ling van schilderijen, grafiek en kera
miek van leden van de Kunstkring
Voorschoten. Van 18 sept. t/m 3 okt.,
geopend ma. t/m do van 14-17 en
19.30-21 uur. vr. van 14-17 uur, za. en zo.
van 12-16 uur
Galerie 't Straatje, Nieuwstraat 23.
Handgeknoopte wand- en vloerkleden.
Tot 30 okt.
27 september 1976
Honderd jaar geleden stond in
ie krant:
- In St.-Petersburg is een oriën
talistencongres gehouden, dat
besloten heeft zich tot de
Russische en Engelsche regeer
ingen te wenden met het verzoek
aan elkanders onderdanen toe
te staan vrij en zonder eenige
beperking in hare Aziatische
bezittingen rond te reizen.
Voorts zal, namens het congres.
het Russische gouverne
ment worden gevraagd de uit
gave der geschriften van den
Arabischen geschiedschrijver
Tabari te ondersteunen, ivaar-
mede prof. dr.M.J .de Goeje een
aanvang heeft gemaakt (De
Leidse orientalist De Goeje,
1836-1909, verwierf zich o.m.
grote naam door de uitgave.
samen met andere geleerden,
van "De Annalen van Al Taba
ri", een werk dat tussen 1879 en
1901 verscheen. Tabari was een
islamitisch geleerde en ge
schiedschrijver uit Bagdad.
839-923. Zijn wereldgeschiede
nis verscheen tussen genoemde
jaren ineen Europese editie van
dertien delen in Leiden, Red.).
- Vier Franschen in Dahomey,
die door den koning te Appi ge
vangen werden gehouden in het
vooruitzicht door den Afri-
kaanschen potentaat te worden
geslacht bij het eerste schot dat
de Engelschen op zijn kusten
zouden lossen, zijn gelukkig
ontsnapt. Zij wisten zich mees
ter te maken van een kano en
kwamen meer dood dan levend
langs de Engelsche oorlogsboot
"Contest" waar zij dadelijk
verpleegd werden. Later wer
den zij aan boord van een
Fransch schip overgebracht
Vijfti9 jaar geleden
De Amerikaansche autofabri
kant Henry Ford heeft de indus-
trieele wereld opnieuw in ver
bazing gebracht door een 40-
urige werkweek van vijf dagen
zonder overuren in te voerenDe
arbeiders krijgen betaling voor
zes dagen en hebben de Zater
dagen en Zondagen vrij. Ford
heeft deze nieuwe regeling inge
steld voor de 217.000 employe's
in meer dan vijftig industrieën
van automobielvervaardiging
af tot spoorwegbedrijven toe.
Het zal noodzakelijk zijn de
machines in zijn fabrieken meer
dan acht uren per dag aan den
gang te houden. Daarom zullen
de arbeiders in ploegen werken,
omdat de machines te duur zijn
om ze stil te laten staan. Maar
op Zaterdag en Zondag zal niet
meer worden gewerkt. Met be
hulp van nieuwe machines zal
de arbeid zoo worden verricht,
dat er meer werk zal worden ge
daan in vijf dagen dan thans in
i bezig c
i de woon-
PANDA EN DE GOUDDORST
32-134. Jollipop had de stofzuiger gepakt e
kamer een goede beurt te geven.
"De gebeurtenissen van gisteren hebben mijn huishoudelijk schema le
lijk in de war gebracht." mompelde hij misnoegd. "Vandaag had ik aan
het zilverpoelsen willen besteden, en niet aan de schoonmaak van rom
mel die geest-verdrijvers achter lieten. Laat dit i
Panda zijn, om- ondergrondse gebeurtenissen voortaan niet meer zo
ernstig te nemen
Verder kwam hij niet. Want de vloerplanken onder zijn voeten begaven
het, en temidden van versplinterend hout zakte hij weg.
Dat maakt veel lawaai en wierp heel wat stof op-en daardoor merkten
Panda en Bill MacMack dan ook, dat er iets mis was.
"Mijn gang!" riep de goudgraver"De zoldering heeft het begeven!"
"De vloer!" riep Panda. "Misschien is er toch een klopgeest in mijn huis
bezig!"
WARME KWARK-
KOEKEN
Laat 250 g. kwark uit
lekken en wrijf de
kwark door een zeef
Meng er 250 g gezeefd
door, 1 eetlepel
ker. snufje zout. 150
lachte, bijna gesmol-
boter en kneed hier-
Voe,
•vig
water
j als
het deeg erg droog
uitvallen. Laat het deeg
30 min. rusten en rol het
dan dun uit op een met
bloem bestoven tafel
Snij de deeglap in vier
kanten van ongeveer
8x8 cm. Schep in het
midden van elke deeg
lap een lepeltje pruime-
jam of eventueel aard-
randen vrij blij
ven Vouw de deegvier
kanten diagonaal tot
een driehoek en plak de
randen met losgeklopt
ei goed dicht Leg de
driehoeken op een licht
beboterde bakplaat en
bestrijk de bovenzijde
ook met losgeklopt ei.
Zet de bakplaat ruim 20
minuten in een voor
verwarmde, vrij hete
over. Heet opdienen.
WINA BORN.
FRED BASSET
E oodees I-tmceaj PUS
V-vur. ovee. êê/M
YTCWEtwSPRGBl
IS PAT 7
1/
Md*. CA Ï-A rvd? Hf.
De
avonturen
van
Jommeke
Ach ja., ik moet
mijn voet étan mijn
-i schoen trekken
Agenda
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
CAMERA „East of Eden", dag. 7.00 en
9 15 uur 14 jaar.
Kindermatinee- „Tarzan's grootste ge- - -
vecht", za en woe 2.30 uur, zo 2.00 en terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
4 15 uur. AL
Nachtvoorstelling- „Repulsion", vr. en
za. 11.30 uur 18 jaar
LUXOR „Paper tiger", dag. 2.30,7.00en
9.15 uur, zo. 2.15,4.30,7.00 en 9.15 uur. 14
STUDIO:",,Montv Python en de heilige
graal", dag 2.30,7.00 en 9.15 uur. zo. ook
LIDO: „Family plot", dag. 2.30, 7.00 en
uur, zo. ook 4 45 uur 14 jaar
TRIANON „Max Havelaar' dag 2.00en
8 00 uur 14 mar
REX: „Duet in bed", dag. 2 30 (behalve
za. en woe.), 7 00 en 9.15 uur. 18 jaar.
Kindermatinee „Robin Hood za. en
woe 2.30 uur AL
Nachtvoorstelling ..Vrouwtjes die met
een natte vinger te lijmen zijn", vr. en za
11.30 uur. 18 jaar.
Bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis: Middagbezoekuur
13.45-14.30 uur Avond bezoelrjur
18 30-19.30 uur Kinderafdeling dage
lijks van 14 00-19 00 uur alleen voor ou
ders zondag 14 00-15.00 uur voor ovenge
familieleden Kinderen beneden 14 jaar
hebben geen toegang op de kinderafde
ling
sint Elizabeth-ziekenhuis volwassenen
dagelijks van 14 00-14.45 uur en van
18.30 tot 19.30 uur; klasse-afdelingen ook
11.15 tot 12.00 uur. Kraamafdeling: dag.
van 11.15 tot 12 00 uur (alleen voor echt-
gen.)v. 15.00 tot 16.00 uur en van 18'.30 tot
19.30 uur. Laatste kwartier middag- en
avondbezoek babyshow Kinderafde
ling dag. 15.00 tot 18.30 uur. CCU (hart-
bewaking)dag. van 14.15 tot 14 45 uur en
van 19.00 tot 19.30.
Sport-Medisch Adviescentrum Süreek-
uur. do. 19.30-20.30 uur in het St.
Elisabeth-Ziekenhuis.
Endegeest: dinsdag en vnjdag 13-14 30
uur 's zondags 11-12 uur en 14-15 uur;
eerste klasse: de gehele dag.
Annakliniek:
Klasse afdeling van 13.00-14.30 uur van
1*8.30 tot 20.00 uur
Derde klasse bezoekuur van 13.00-1*4.00
uur en 18 30-19.30 uur
Kinderzaal van 13 00-14.00 uur. Op
woensdagavond (uitsluitend voor de
ouders) van 18 30-19.30 uur.
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag-
14 15-1500 uur
18 30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
18 30-18 45 uur*19
Zaterdag en zondag
14 45-1 WO uur
Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten door
ciale kaarten verstrekken
Bezoektijden Kinderkliniek
Dagelijks
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uuc.
Alphen aan den Rijn
Rijnoord. le en 2e klas 11-11.30; 13.30
14 15 en 18 30-19.30 uur; 3e kla$ 13 30-
14.15 en 18 30-19 30 uur; Kraamafdeling
13.30-14.15 uur alleen voor echtgenoten
19-20 uur; Kinderafdeling 15-15.30 uur
alleen voor ouders 18-18.30'üur.
Geluidshinder Schiphol'
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden'gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
