Rellen bij
aankomst
Kissinger
Aflossing van de wacht waarschijnlijk
Nixons memoires "fantastisch
Regering
Finland
afgetreden
In Soweto
Erotische nevenwerking
anti-depressiemiddel
een miljoen gulden aan prijzen
ZATERDAG 18 SEPTEMBER 1976
HELSINKI (AP) - De wankele
coalitie-regering van Finland heefl
gisteravond haar ontslag aangebo
den omdat men het niet eens kon
worden over de begroting voor hel
volgende jaar.
Dit heeft premier Miettunen tijdens
een persconferentie bekend ge
maakt. Hy zei dat president Kek
konen heeft duidelijk gemaakt da\
hij de coalitie niet zal vragen "hel
nog eens te proberen". Volgens
Miettunen is het ontslag van de 9l/ï
maanden oude regering groten
deels veroorzaakt door de onenig
heid tussen de communisten en de
vier andere partijen van de
coalitie-regering vanwege het eco
nomische beleid.
De coalitie was in december met
steun van president Kekkonen tot
stand gekomen, nadat Finland een
halfjaar was bestuurd door ambte
naren. Twee kwesties bewogen
Miettunen tot aftreden: de eis van
de communisten dat meer geld be
schikbaar moet komen voor de
bouw, die door de huidige recessie
ernstig is getroffen, en de socialisti
sche eis dat een plafond wordt ge
steld aan de subsidie van de rege
ring voor de boeren, stut en steun
van Miettunens centrumpartij.
Nog steeds
aardbevingen
in Italië
UDINE (APL) - De stroom vluchte
lingen uit het door aardbevingen
getroffen Friuli-gebied naar de Ad-
riatische kust heeft zich gisteren
onverminderd voortgezet.
De aarde bleef trillen en het dode
naantal is gestegen. In Rome is het
kabinet in spoedzitting bijeen ge
komen en heeft besloten een be
drag van 163 miljard lire - bijna 2Q0
miljoen dollar - uit te trekken om
het Friuli-gebied te helpen. Het be
drag zal gedeeltelijk gefinancierd
worden door een verhoging van de
minimum-inzet in de nationale
voetbalpool en een speciale eenma
lige verbruiksbelasting op auto's.
Ongeveer 200.000 mensen hebben
hun huizen verlaten nadat in de af-
igelopen dagen een serie nieuwe
aardbevingen de angst hebbeen
aangewakkerd. Het dodental is
sinds woensdag gestegen tot 12 na
dat gisteren een jonge soldaat die in
paniek uit het raam was gespron
gen, aan zijn verwondingen is over
leden.
Gisteren werden opnieuw zes
nieuwe aardbevingen geregi
streerd, maar deze hadden geen van
allen de kracht van de aardbeving
van afgelopen woensdag of van de
aardbeving van 6 mei jl.
De weersomstandigheden zijn wat
beter geworden waardoor de red
dingsteams in staat werden gesteld
om sneller de weg- en spoorverbin
dingen met Oostenrijk vrij te ma
ken van rotsblokken.
FRANKFORT (UPI) - Volgens
Howard Kaminsky, directeur van
"Warner Books", zullen de memoi
res die de vroegere Amerikaanse
Richard Nixon aan het schrijven is,
een "fantastisch licht" werpen op
het watergateschandaal. "Het
wordt een zeer sterk, levendig en
persoonlijk verslag. De onthullin
gen
landse rechten op het boek van
Nixon.
Dit boek, dat vermoedelijk "Ri
chard Nixon's memoirs" zal heten,
komt in het najaar van 1977 in de
hele wereld uit. Kaminsky zei dat
Nixons boek geen antwoord is op of
ontkenning van wat er staat in "The
Nixon bullen "fantastisch Final Days", het boek over Water-
JtJ
Premier Miettunen:Ontslag
Kaminsky. De uitgever ga*e
zijn
sprak op de Buch-Messe
Frankfort, waar hij onderhandelt
over de verkoop van de buiten-
de Washington-
Postverslaggevers Woodward
Bernstein. "Dit is het boek van
^wee kerels die Nixon nooit hebben
ontmoet. Het
op verhalen
weinig met Nixon te maken had
den. Het boek heeft groot succes
gehad, maar ik meen dat succes
niets met waarheid te maken
heeft", aldus Kaminsky.
Nixon schrijft zijn boek zonder
•hulp van anderen. Hij heeft, er zich
twee jaar geleden toe verplicht. Wat
hij ervoor krijgt zegt Kaminsky
niet, maar er zijn bedragen ge
noemd die gaan van een half mil-
joen tot vijf miljoen dollar,
boek gebaseerd jsjjxons boek wordt verlucht met
tusgen de 42 en 48 bladzijden foto's,
waaronder er zijn die nooit eerder
zijn gepubliceerd.
Kaminsky deelde mee dat op de
boekenbeurs van Frankfort al voor
een half miljoen dollar aan uittrek
selrechten is verkocht.
Springer in Duitsland heeft de uit
trekselrechten voor de bondsrepu
bliek gekocht voor 100.000 dollar,
zoals in Londen de Daily Telegraph
heeft gedaan voor Engeland.
Kissinger (rechts) wordt ontvangen door premier Vorste
Ook de kleurlingenbevolking van
de kaapprovincie kwam gisterende
straat op in een gecombineerd pro
test tegen het blanke apartheidsbe-
leid en Kissingers vredesmissie,
militante elementen uit doden
hebben. Zowel in Soweto als bij
Kaapstad opeijde de politie ver
schillende malen het vuur op de be
togers, waarbij volgens nog incom
plete berichten tenminste zestien
vijftig gewonden
beide onderliggende bevolkings- vielen. In 'blank' Johannesburg
PRETORIA/JOHANNESBURG (RTR/UPI/AFP) - Kis
singer is gisteravond bij zijn aankomst in Zuid-Ai'rika be
groet door een erewacht van zwarte militairen. Maar in
Soweto, de zwarte satellietstad van Johannesburg, laaide
het geweld weer fel op en werd de Amerikaanse minister Sondlrd^rg.^hergemcht dat
van hsuitenlandse Zaken door betogers uitgekreür als Kissinger Smith wellicht 'toevallig'
'moordenaar'. zou ontmoeten bij een rugbywed
strijd in Johannesburg. Maar Kis
singer liet gisteren nog eens uit
drukkelijk zeggen, dat hij Smith
pas wil zien als deze zijn bereidheid
tot concessies laat blijken. Het is
dus hoogst onzeker of Kissinger
Smith inderdaad zal ontmoeten.
Zoiets zal echter zeker niet in Jo
hannesburg kunnen gebeuren om
dat de Amerikaanse bewindsman
zich niet buiten Pretoria zal bege-
De speculaties over een onderhoud
bleven gisteren desondanks hard
nekkig, waarbij als nieuwe ontmoe
tingsplaats nu vorsters ambtswo
ning werd genoemd. Van zijn kant
heeft Smith gezegd dat hij Kissin
ger hoopt te spreken. De Rhodesi-
sche regeringsleider liet echter uit
niets blijken dat er te onderhande
len valt.
Polen: stabiele
voedselprijzen
Gerucht:
Kissinger
vermoord
NEW YORK (AP) - Een op
niets gebaseerd gerucht dat de
Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken Henry A.
Kissinger zou zijn vermoord
deed gisteren de ronde in Wall
Straat en in internationale fi
nanciële kringen elders. Het
gerucht werd al snel door het
Witte Huis en door het minis
terie van Buitenlandse Zaken
ontkend.
Geen enkel groot persbureau
heeft het gerucht, waarvan de
oorsprong niet kon worden
achterhaald, overgenomen,
maar niettemin verspreidde
het zich razendsnel. Het Witte
Huis liet in een reactie op de
geruchten weten dat Brent
Snowcroft, president Ford's
stafmedewerker voor veilig
heidsaangelegenheden, Kis
singer had opgebeld en met
hem had eepraat.
universiteit en verscheidene kanto-
Kissinger blijft drie dagen in Preto
ria, voor besprekingen met premier
Vorster over de kansen op een
vreedzame oplossing voor de kwes
ties Namibië en Rhodesië. Hij zal de
Zuidafrikaanse premier verslag
uitbrengen van zijn gesprekken
met de presidenten van Tanzania
en Zambia. Dit zijn de twee meest
gematigde zwarte 'frontlijnstaten'
die volledige politieke en militaire
steun hebben toegezegd aan de
Namibische en Rhodesische be
vrijdingsbewegingen.
Vrijwel onmiddellijk na zijn aan
komst had Kissinger reeds zijn eer
ste onderhoud met Vorster in diens
ambtswoning 'Libertas'. Tijdens de
vlucht van Luanda (Zambia) naar
Pretoria zeiden assistenten dat Kis
singer zijn kansen op succes inzake
Namibië hoger aanslaat dan die in
zake Rhodesië.
LONDEN (AFP/RTR) - Inwoners van een psychiatrisch ziekenhuis in
Liverpool hebben meer dan baat gevonden bij het anti-depressiemiddel
dat hun werd toegediend. Er is een erotische nevenwerking ontstaan die
de patiënten het verplegend personeel op de gangen doet nazitten. Een
man van 71 rende zelfs op zeker ogenblik de poort uit en viel een passe
rende dame lastig. Het middel dat de patiënten toegediend kregen, heet
tryptophan. „Als depressiebestrijdingsmiddel heeft het bepaald gewerkt,
maar er moet iets met de dosering zijn misgegaan", verklaarde de
geneesheer-directeur.
Wedloop bij
berging
supergeheim
vliegtuig?
WASHINGTON (DPA) - De
Amerikaanse marine bereidt
volgens een bericht van de
"Washington Post" in koort
sachtige haast een actie voor
tot berging van een superge
heim Amerikaans gevechts
vliegtuig, dat dinsdag in de
buurt van Schotland van het
dek van het vliegdekschip
Kenney rolde en in de Atlanti
sche Oceaan wegzonk.
Volgens het Amerikaanse
blad hebben Russische
marine-eenheden het ongeluk
waargenomen en zijn blijk
baar geïnteresseerd in de be
rging ervan. Een Russische
kruiser zou zich in het gebied
ophouden en om de plaats va
ren, waar het Amerikaanse
toestel in de diepte gleed. Het
betrokken toestel is het
nieuwste Amerikaanse ge
vechtsvliegtuig f-14 Tomcat.
Op grond van het zeerecht
zouden de Russen het Ameri
kaanse vliegtuig zelf kunnen
bergen. Het zou een ironische
compensatie zijn voor het ver
lies van het eveneens super
geheime Russische gevechts
vliegtuig Mig-25, waarmee
Victor Belenko twee weken
geleden naar Japan vloog en
dat inmiddels door Ameri
kaanse deskundigen grondig
onderzocht is.
De "Washington Post" heeft
uit kringen van de Ameri
kaanse marine vernomen, dat
de Tomcat ongeveer 75 mijl
ten noord-westen van het
Britse marine-steunpunt
Scapa Flow is gezonken en op
een diepte van 600 meter ligt.
Een woordvoerder van de
Amerikaanse marine zou ge
zegd hebben, dat de V.S. het
toestel te pakken zullen krij
gen vóór de Russen, "zo niet,
dan betekent het een derde
wereldoorlog".
WARSCHAU (UPI) - De voedsel
prijzen in Polen blijven tot medio
1978 op het huidige peil gehand
haafd, zo meldde het weekblad van
de communistische partij, „Polity-
ka", gisteren.
Het besluit is een gevolg van de rel-
Wat Namibië betreft kan Kissinger 1™ j""'. '°en de bevolking vrij
rechtstreeks praten met Vorster,
aangezien Zuid-Afrika dat gebied
bestuurt. De kwestie Rhodesie ligt
echter aanzienlijk gecomphr
massaal protesteerde tegen
genomen prijsverhogingen
gemiddeld bijna 70 procent.
Kennelijk om herhaling
der. Kissinger zou op dat stuk pas soort onlusten te voorkomen
vorderingen kunnen boeken, wan- u 1 1
neer de blanke minderheidspre
mier Smith bereid zou zijn tot zeer
vergaande concessies in de richting
besloten pas op de plaats te maken.
Ook het plan tot een prijsverhoging
van 35 procent voor vlees en gevo
gelte is geschrapt.
De wereldberoemde ser
viezen van WEDGWOOD
en het zwaar verzilverde
CHRISTOFLE bestek zijn
een hartewens van allen,
die van een feestelijk ge
dekte tafel houden.
U kunt een uit 81 delen
bestaande samenstelling
winnen van het fraaie
WEDGWOOD ovenvaste
servies Quince en de 87
delen bestek in cassette
van het eigentijdse model
Concorde van CHRISTO
FLE.
Een geschenk van impor
teur N. F. VAN GELDER
B V. te Amsterdam, met
een -totale waarde van
4.998.—.
Te winnen in de Nationale Puzzelaktie t.b.v. Nationaal Fonds Beter Leven
Zondag verkiezingen voor Zweedse Rijksdag
STOCKHOLM (UPI/DPA/Reuter) - Zweden kiest zondag
een nieuwe 'Riksdag' (parlement r A één kamer) en uit de
allerlaatste opiniepeilingen blijkt nog steeds, dat de
Sociaal-Democraten het na 44 jaar onafgebroken rege
ringsverantwoordelijkheid itmaal wel eens zouden kun
nen gaan verliezen van het ppositieblok.
De zittende regering Palme is een
Sociaal-Democratische minder-
heidsploeg, die echter in het Par
lement wordt gesteund door de
Communisten. Samen beschikken
de twee linkse partijen over precies
de helft van de 350 Riksdag-zetels.
Een nek-aan-nek race tussen links
en de oppositie is gebruikelijk in de
Zweedse verkiezingsstrijd. Ook in
19.73 was een omwenteling voor
speld, maar de Sociaal-Democraten
sleepten toen op het nippertje een
prolongatie van hun bewind uit het
Cruciaal is echter in dit verkie
zingsjaar de vraag,of Palmes "stille
vennoten", de Communisten, wel
de kiesdeler van vier procent zullen
halen. De Communistische Partij is
namelijk ten prooi aan een interne
twist die volgens de meeste prog
noses stemmenverlies teweeg zal
brengen. Halen de Communisten
de vier procent niet, dan verliest
Palme zijn parlementaire bondge
noten en lijkt een aflossing van de
wacht waarschijnlijk. Hoewel de
Sociaal-Democraten een aanvanke
lijke achterstand nog steeds aari het
inlopen zijn, geeft de meest recente
opiniepeiling (van 31 augustus) de
oppositie nog steeds een geringe
maar mogelijk doorslaggevende
voorsprong. Die voorspelling luidt:
51 procent van de stemmen voor de
drie grote oppositiepartijen, 47
procent voor Sociaal-Democraten
en Communisten en de resterende
twee procent voor partijen die ook
vroeger de kiesdeler nooit haalden.
Oppositie
De parlementaire oppositie wordt
gevoerd door drie partijen die zich
allen "burgerijk" noemen en die in
doorslaggevende kwesties dermate
éën lijn trekken, dat het Zweese
systeem wel eens wordt aangeduid
als een "gemodificeerd twee
partijenstelsel". De trits wordt in
volgorde van grootte, gevormd
door
Centrumpartij (Centerpartiet, de
vroegere Boerenpartij) met als lei
der Thorbjoern Faelldin. Deze 50-
jarige schapenfokker wordt getipt
als opvolger van Palme wanneer
links de verkiezingen mocht verlie-
Conservatieve partij (Moderata
Samlingspartiet), geleid door de
65-jarige Goesta Bohman.
Liberale partij (Folkpartiet) on
der leiding van de 37-jarige Per
Ahlmark. Diens partij kreeg bij de
vorige verkiezingen met een zetel
verlies van 24 de zwaarste klap uit
haar bestaan te incasseren. Men
verwacht echter dat dé Liberalen
onder hun Jonge, goedgebekte
voorzitter - de enige oppositie
woordvoerder die het in een recht
streeks debat tegen de om zijn wel
sprekendheid gevreesde Palme
kan opnemen - een deel van dat
verlies zullen goedmaken.
Mocht de oppositie winnen, dan
houdt men rekening met een kabi
Palme: wankele positie.
net van Centrumpartij en Liberalen
dat parlementair wordt "gedoogd"
door de nog wat behoudender inge
stelde Conservatieven. Aangezien
de drie oppositiepartijen zich voor
namelijk op hef vlak van de binnen
landse politiek tegen'de Sociaal-
Democraten afzetten wordt geen
belangrijke wijzigingen in het bui
tenlands beleid voorzien als zij
gaan regeren.
Staatsdirigisme
Zweedse kiezer zal zich eerst alle
reerst moeten uitspreken ove de
vraag of hij doortrekking wil van de
Sociaal-DemocratisQhe beleidslij
nen, dan wel vindt dat ^r nü wel
even "pas op de plaats" kan wqrden
gemaakt. De Sociaal-Democraten
hebben van Zweden een land ge
maakt waar dé burger van wieg tot
graf is verzekerd. Volgens critici
van het systeem ligt in datzelfde
graf ook het particuliere initiatief,
bedolven onder een loodzwaar
staatsdirigisme. De1 regering kan
bogen QR<enTjzeren troef omdat zij
er dool.'tufar "arbeidsmarktpoli
tiek" in-'té geslaagd de werkloos
heid te^bèpêrken tot anderhalf pro
cent van dê'beroepsbevolking Dit
in vergelijking tot andere Westerse
Industrielande gunstige cijgeocij-
fer wordt c(oor de industrielanden
ook niet bestreden.
De kritiek op een kleine halve eeuw
Sociaal-Democratische politiek
richt zich echter meer en meer op
een als topzwaar en mens-vijandig
ervaren bureaucratie en een fiscaal
Beleid dat inkomenst en winst
dermate afroomt dat Zweed elke
prikkel tot extra ir fanning zou
worden ontnomen. Kritiek van die
soort kreeg dit jaar twee internatio
naal befaamde spreekbuizen in In-
gmar Bergfman en Astrid Lindg-
ren. De filmer verliet zijn vaderland
gedesillusioneerd omdat de belas
tingambtenaar hem, bij moeilijk
heden rond zijn aangiftebiljet, als
een "misdadiger" zouden hebben
behandeld.
Kinderboekenschrijfster Lindg-
ren, bekend door haar „Pippi
Langkous", steigerde toen zij over
een deel van haar royalties 102 pro
cent aan de fiscus moest afdragen.
Zij sloeg terug met een bitter
„sprookje" over de Belastingdienst
in haar land. Palme zorgde er per
soonlijk voor dat Lindgren van een
lager uitgangstarief kon profiteren,
maar nog onlangs.liet de schrijfster
weten: „Noem mij voortaan maar
gewoon Democraat, zonder „So
ciaal" als voorvoegsel".
Overigens zijn zowel regering als
oppositie het eens, dat een verdere
stijging van de inkomstenbelasting
ónverkoopbdar is. De Sociaal-
Democraten denken verdere her
vormingen in eerste linie te gaan
financieren uit een drie-
procentsstijging van het werkge
versaandeel in de sociale premies.
Verder denkt men in de regering
aan een lichte verlaging van de di
recte belastingen. Deze plannen
staan als eerste punten op de
agenda van het nieuw te kiezen par
lement.
Kerncentrales
Afgezien van deze problematiek is
de oppositie erin geslaagd om twee
andere onderwerpen in het cen
trum van de belangstelling te bren
gen. Op de eerste plaats loopt er in
Zweden een programma dat tot en
met 1985 voorziet in de bouw\
Kernenergiecentrales,
dat jaar 40 procent van de nationale
energieconsumptie zou worden
gedekt. Vijf van die centrales zijn al
in bedrijf, nog eens vijf zijn in aan
bouw In brede lagen van de bevol
king heerst echter onbehagen over
de onzekerheden die deze energie
vorm (nog) aankleven. Faelldins
centrumpartij voert een onverbid
delijke oppositie tegen dit stuk
overheidsbeleid en wil de atoom
klok zelfs geheel terugdraaien door
de al werkende centrales weer ge
faseerd buiten bedrijf te stellen. Uit
opinieonderzoek blijkt, dat 48 pro
cent van de Zweden het met Faell
din eens is. De steun voor het
reactor-bouwprogram van de rege
ring liep terug van 32 tot 30 procent,
terwijl 22 procent nog aarzelde.
Een tweede controverse, die tot on
genoegen van de regering in de
verkiezingsstrijd is gaan meespe
len, draait rond het plan van de
vakbeweging om van lieverlee
vaste greep te krijgen op het be
drijfsleven. Dit naar zijn opsteller -
de vooraanstaande vakbondseco-
noom Rudolf Meidner-vernoemde
plan stelt voor elk bedrijf met .meer
dan vijftig werknemers jaarlijks
twintig procent van de winst te la
ten storten in een "werknemers-
fonds". Dergelijke fondsen, die wel
bij de activa van de onderneming
zouden blijven horen, zouden moe
ten worden beheerd door de vak
bondsvertegenwoordigers in de di
verse raden van commissarissen.
Aangezien zo'n fonds bij winst elk
jaar zou groeien, zou de Zweedse
vakbeweging op langere termijn
een hele -dikke vinger in de pap
krijgen, wat ook de bedoeling van
Meidner is. Het plan wordt door
tegenstanders gezien als een po
De huidige zetelverdeling
de Rijksdag in Zweden zie
er
als volgt uit (tussen haakjes
de
cijfers van 1970):
Sociaal-democraten
156 (163)
Communisten
19
17)
Centrumpartij
90
71)
Conservatieven
51
41)
Liberalen
'34
58)
ging de vakbeweging te laten uit
groeien tot een machtsbolwerk van
ongekende omvang.
De regering Palme, die overigens
wel altijd luistert naar de wensen
van de bonden, heeft steeds ge
steld, dat een stellingname voor of
tegen het plan prematuur is. Een
eventueel op "Meidner" geënt wet
sontwerp zou, zegt de regering pas
op zijn allervroegst in 1979 kunnen
worden ingediend.
Niettemin beschouwen degenen
die toch al menen dat Zweden zo
wel voldoende gesocialiseerd is,
het plan als een aanwijzing voor de
koers die de Sociaal-Democraten
Voor het komende decennium in
gedachten hebben. Het plan is dan
ook in de verkiezingsstrijd tot een
bindmiddel voor de oppositie ge
worden.
Nieuwe kiezers
In Zweden zijn omstreeks zes mil
joen mensen kiesgerechtigd. De
kiesgerechtigde leeftfjd is onlangs
verlaagd tot 18 jaar, waardoor
500.000 jongeren dit jaar voor het
eerst hun stem kunnen uitbrengen.
Zij vormen een onzekere factor en
niemand durft hun kiesgedrag pre
cies te voorspellen. Sommigen
denken, dat de jeugd wellicht tele
urgesteld is in de Sociaal-
Democratie omdat er ook in Zwe
den weinig werk is voor de school
verlaters. De regering meent echter
dat zij mag rekenen op meer dan de
helft van de stemmen in deze
jongste lichting van het electoraat.
