SNELLE ONTKNOPING KAPING
Den Uyl: „Geen toezeggingen
Frezer
Nederland en Israel weigerden contact met kapers
Passagiers :„Kapers
hebben ons wel
goed behandeld
MAANDAG 6 SEPTEMBER 1976
BINNENLAND
PAGINA 7
Tweede vlieger Gijsendorfer uit
Santpoort, 38 jaar.
Purser Peperkamp uit Amster
dam, 47 jaar.
Haag, 22 jaar.
DEN HAAG (ANP) - Zonder politieke concessies, maar
met de garantie van een vrijgeleide hebben de drie Palestij-
nen, die zaterdagavond een KLM-DC-9 met aan boord 79
passagiers en vijf bemanningsleden kaapten, hun actie gis
termiddag op het vliegveld van Lanarca op Cyprus opgege
ven. Dat gebeurde vrij onverwachts na een bemiddelings
poging van een vertegenwoordiger van de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie PLO en de Libische zaakgelastigde op
Cyprus.
De DC—9-30, de „City of Madrid"
werd zaterdagavond rond elf uur
twintig minuten na een tussenlan
ding in het Zuidfranse Nice - ge
kaapt. Het toestel was op weg van
het Spaanse Malaga met aan boord
passagiers van verschillende na
tionaliteiten, onder wie 48 Neder
landers. Rond elf uur bracht gezag
voerder Janssen uit Alphen via een
geheime code het vliegveld in Nice
op de hoogte van de situatie. Het
toestel brak bruusk zijn koers af en
vloog over Rome en Sardinië naar
de luchthaven Carthago bij Tunis.
Toen het toestel daar rondcirkelde,
had het nog slechts voor een kwar
tier brandstof. Een landing op Car
thago was noodzakelijk. De Tunesi
sche autoriteiten verleenden de ge
zagvoerder echter geen toestem
ming het vliegtuig aan de grond te
zetten. Zij gaven zelfs opdracht alle
landing slichten te doven en de lan
dingsbaan te v>ersperren met benzi-
neblikken. De Tunesiërs liéten hier
van niet alleen tegenover de Neder
landse autoriteiten, maar ook
tegenover gezagvoerder Janssen
niets weten. De KLM-piloot had ech
ter geen keus en zette het toestel met
een zeer korte landing aan de
grond. Het landingsgestel van de
DC-9 werd daarbij beschadigd.
Haag een crisiscentrum ingericht,
dat geleid werd door minister Van
der Stoel. In Tunis wenste gezag
voerder Janssen niet opnieuw op te
stijgen, voordat het landingsgestel
van de DC-9 was gerepareerd. Dat
.gebeurde en het vliegtuig werd
volgetankt. Om vier uur vertrok het
'toestel met aan boord nog steeds
alle passagiers, de volledige be
manning en de drie Palestijnen,
met onbekende bestemming van
uit Tunis. Na ongeveer twee uur in
de lucht te zijn geweest in het ooste
lijk Middellands zeegebied vroeg
gezagvoerder Janssen via Athene
toestemming om in Lanarca op Cy
prus te mogen tanken. De Cypri- Gesloten
sche autoriteiten toonden zich aan
vankelijk terughoudend, omdat
men bezig is met werkzaamheden
aan het vliegveld. De toestemming
werd echter toch gegeven.
Rond half acht nam de Neder-
Een tankwagen met brandstof nadert op het vliegveld Lamaca het gekaapte KLM-toestel. Het toestel werd bij
zijn eerste "stop" op Cyprus van brandstof voorzien. Later keerde het toestel op Cyprus terug en gaven de kapers
zich over.
Kort na het vertrek liet de piloot
van de DC-9 aan de toren in La
narca weten, dat hij opdracht had
gekregen naar Tel Aviv te vliegen.
Op de luchthaven Ben Goerion
landse ambassadeur op Cyprus, Jo- op dat ogenblik al een verhoogde
rissen, die op het vliegveld i
zig was, contact op met gezagvoer
der Janssen. Deze vertelde hem,
dat de sfeer aan boord goed was en
dat de volgende bestemming vrij-
paraatheid ingesteld, voor het geval
het vliegtuig naar Israël zou komen.
Rond tien uur werd het vliegveld
voor alle luchtverkeer gesloten.
Minister Van der Stoel nam contact
wel zeker Damascus zou zijn. Een op met de Nederlandse ambassa-
later steeg het toestel weer op, deur in Israël, drs. C. B. Arriëns. De
nadat het was volgetankt
kens, eten en drinken aan boord
was gebracht. Op dat moment was
er nog nauwelijks iets bekend over
de eisen van de kapers.
Israëliërs hadden op dat moment al
tWee militaire vliegtuigen de lucht
ingestuurd om te voorkomen dat de
DC-9 in Israël zou landen. De twee
jagers begeleidden de DC-9 daarop
Bewakers van het vliegveld Lamaca op Cyprus steken de helpende hand toe wanneer de passagiers van het
gekaapte KLM-toestel uit de bus stappen waarin zxj.na de overgave van de kapers, naar de uitgang van het
vliegveld zijn vervoerd.
enige tijd, iets dat zowel kapers als
passagiers zenuwachtig maakte.
Minister Van der Stoel nam daarop
contact op met zijn Israëlische
ambtgenoot Allon en verzocht hem
het uiterste te doen om de veilig
heid van de inzittenden van de
DC-9 te waarborgen. De Israëlische
autoriteiten besloten toen de mili
taire vliegtuigen weg te halen uit de
onmiddellijke nabijheid van het
gekaapte toestel. Allons collega van
Defensie Peres verklaarde later
overigens, dat de DC-9 niet boven
Israëlisch grondgebied is geweest.
Eerste eisen
De Palestijnse kapers hadden in
middels ook hun eerste eisen ge
steld, die volgens luchtvaartkrin
gen in Lanarca neerkwamen op de
vrijlating van vijftig Palestijnen uit
Israëlische gevangenissen. Later
werd duidelijk dat zij de vrijlating
eisten van zes Palestijnen, de
Grieks-katholieke aartsbisschop
van Jeruzalem Capucci en de Ja
panse terrorist Okamoto. De kapers
stelden een ultimatum dat rond
half twaalf afliep. Het verstreek
zonder dat de kapers hun dreige
menten om het toestel op te blazen
uitvoerden. Later bleek dat er in
derdaad springstoffen in het toestel
waren aangebracht.
Volgens de eisen van de kapers
moest een Israëlisch vliegtuig van
Ben Goerion opstijgen om de be
vrijde Palestijnen met Capucci en
Okamoto naar een Arabisch land te
vliegen. Daar zou een uitwisseling
van gevangenen plaats kunnen
vinden.
Rond het middaguur zette de DC-9
opnieuw koers naar Cyprus waar
het kort na half één weer op La
narca landde. Het ultimatum is
twee uur uitgesteld, lieten de ka
pers hier weten. Inmiddels was
premier Den Uyl in het crisiscen
trum in Den Haag aangekomen,
van waaruit voortdurend overleg
werd gevoerd met Israël en de Ne
derlandse ambassadeurs.
De Palestijnen voelden er niets
'voor in Lanarca te blijven staan. Zij
eisten opnieuw dat het vliegtuig
willen opstijgen. Gezagvoerder
Janssen vroeg namens de kapers
contact met de Cyprische autoritei
ten. In de toren van Lanarca waren
ook een vertegenwoordiger van de
PLO en de Libische zaakgelastigde
aanwezig. De kapers stelden 16.25
uur als limiet. Om kwart over vier
wijzigden zij hun eis. Zij vroegen
toen alleen nog de vrijlating van
Capucci, Okamoto en de Palestijn
Hamoed Achmed Darwish. De
PLO-vertegenwoordiger en de Li
bische zaakgelastigde werden tot
het toestel toegelaten. Zij overtuig
den de kapers van de zinloosheid
en uitzichtloosheid van hun actie.
Israël had duidelijk gemaakt onder
geen voorwaarden aan welke eisen
dan ook tegemoet te komen. Om
tien over half vijf meldden de ka
pers, dat zij bereid waren hun actie
te beëindigen en de passagiers vrij
te laten. Wel eisten zij een vrijge
leide naar een land van hun eigen
keuze.
Geblinddoekt
De Cyprische autoriteiten aan
vaardden deze eis. Na een klein half
uur werden de passagiers in een
bus overgebracht naar het statio
nsgebouw van het vliegveld. De
kapers werden geblinddoekt afge
voerd.
Gisteravond was niet duidelijk in
wiens opdracht de kapers hebben
gehandeld, maar minister Van der
Stoel zei de indruk te hebben dat
het geen puur individuele actie is
geweest. De Palestijnse bevrij
dingsorganisatie PLO heeft ont
kend iets van doen te hebben gehad
met de kaping. Datzelfde geldt voor
het Volksfront voor de bevrijding
van Palestina van dr. G. Habbash.
In Palestijnse kringen vermoedt
men, aldus het persbureau UPI, dat
Waddih Haddad, leider van een
groepering die zich van het Volks
front heeft afgescheiden, verant
woordelijk is voor de kaping. Vol
gens die kringen was hij ook de
man die de kaping heeft georgani
seerd van het Franse toestel, dat te
recht kwam in Entebbe in Oegan
da. Israëlische commando's maak-
werd volgetankt en verklaarden te ten toen een einde aan die kaping
DEN HAAG (SP) - De Nederlandse
regering was opgelucht toen gis
termiddag omstreeks vijf uur de
kaping van het KLM-toestel op
het vliegveld Larnaca op Cyprus
tot een goed einde kwam. Toch
was deze ontknoping niet onver
wacht, zo zei de minister
president gisteravond op een
persconferentie, waarin hij werd
geflankeerd door minister Var.
der Stoel van Buitenlandse Za
ken. "Wij hadden niet verwacht
dat de Libische zaakgelastigde en
de vertegenwoordiger van de Pa
lestijnse Bevrijdingsorganisatie
PLO zo snel erin zouden slagen
de bemanning en de passagiers
uit handen van de kapers vrij te
praten.
Maar het gedrag van de kapers
toonde reeds lang een normalise
rend patroon: dreigingen, die niet
werden uitgevoerd, ultimata, die
werden verlengd. Dan komt er
ruimte voor praten. Natuurlijk is
de spanning er. Maar er was ook
de aanduiding dat als je je hoofd
er bij zou houden ongelukken
konden worden voorkomen", al
dus de premier. "We waren wel
verrast door de snelheid van de
oplossing, je houdt rekening met
de mogelijkheid van "daar zitten
we een paar dagen aan vast".
De vrijlating van passagiers en be
manning is volgens de minister
president en minister Van der
Stoel te danken aan het feit, dat
de kapers van geen enkele zijde
concessies hebben gekregen. De
Libische zaakgelastigde en de
PLO-vertegenwoordiger hebben
hen er op Cyprus van overtuigd,
dat hun onderneming uitzicht
loos was.
Vrijgeleide
De Nederlandse regering heeft zich
niet ingelaten met vrijgeleide, dat
de regering van Cyprus de kapers
in ruil voor de vrijheid van de gij
zelaars heeft beloofd. Gisteren
was nog niet bekend naar welk
land de kapers hun toevlucht wil
len zoeken.
Minister Van der Stoel heeft ver
scheidene malen contact gehad
met zyn Israëlische ambtgenoot
Allon. Ook met alle andere lan
den in het Midden-Oosten, die bij
de kaping waren betrokken of er
in betrokken konden raken is
voortdurend voeling gehouden.
De regering heeft echter geen
moment onderhandeld met de
PLO omdat zij deze bevrijdings
organisatie niet erkend.
Minister Van der Stoel zei, dat in
het hele verloop van de kaping
twee zaken hebben voorop ge
staan: de veiligheid van passa
giers en bemanning en de weige
ring om concessies te doen omdat
hierdoor de gevaren voor nieuwe
vormen van terreur worden aan
gewakkerd.
De bewindsman toonde grote
waardering voor de wijze, waarop
diverse regeringen hebben mee
gewerkt om het avontuur tot een
goed einde te brengen. Die dank
ging met name uit naar de Libi
sche zaakgelastigde in de Cypri
sche hoofdstad Nicosia, die de
kapers tot overgave bepraatte.
De Nederlandse regering heeft niet
geweten dat Tunesië zijn vlieg
veld zou blokkeren, waardoor de
landing op dat vliegveld met
groot gevaar is gepaard gegaan.
Minister Van der Stoel kon echter
wel begrip opbrengen voor deze
actie, omdat ze volgens hem was
ingegeven uit grote afkeer voor
terreurdaden.
Opgelucht
Minister-president Den Uyl was
dan wel opgelucht, maar hij wilde
zich niet in de handen wrijven.
Hij vergeleek de uitkomst van
deze kaping ten dele met de be
ruchte gijzeling op de Franse
ambassade in Den haag. Ook toen
kregen de terroristen een vrijge
leide en opnieuw vond de heer
Den Uyl een dergelijke concessie
allerminst bevredigend. De con
cessies zijn in beide gevallen ech
ter niet eedaan door de Neder
NICOSIA (ANP) - De vrijgela
ten passagiers van het KLM-
vliegtuig "City of Madrid" heb
ben gisteren, bekomen van de
eerste schrik, met grote een
stemmigheid verteld dat de drie
Palestijnse kapers hen goed
hebben behandeld.
Sam Bloembergen, een van de
Nederlandse passagiers, ver
telde dat de DC-9 vrijwel on
middellijk na de start in Nice
werd gekaaptBloembergen zag
het begin van de kaping als geen
ander, want de twee passagiers
naast hem bleken bij het com
mando te horen.
"Nauwelijks waren we in de
lucht" vertelt Bloembergen, "of
het tweetal sprong als duveltjes
uit een doosje overeind pistolen
en handgranaten in de vuis
ten". Zij schreeuwden de passa
giers toe dat het vliegtuig was
gekaapt.
De derde kaper zat verder naar
voren in het vliegtuig. Hij ont
popte zich later als de leider van
de operatie.
Volgens een passagier, die zei
oud-militair te zijn, was het trio
gewapend met automatische
pistolen van het Belgische merk
"Herstal".
bang geworden en was er een
"begin van paniek" ontstaan.
De passagiers konden het ver
loop van de onderhandelingen,
die in het Nederlands en in het
Arabisch werden gevoerd, ho
ren via de luidsprekers in de
passagierscabine. Bloembergen
vertelde ook, dat de kapers erg
beducht waren voor een Israëli
sche verrassingsaanval a la En
tebbe reden waarom de gordijn
tjes voor de patrijspoorten dicht
moesten blijven.
Via de Nederlandse ambassa
deur en de Cyprische autoritei
ten, die zich bedienden van een
Arabische tolk, konden de ka
pers er echter van worden over
tuigd dat er op het vliegveld van
Larnaca geen Israëlische com
mando's in hinderlaag lagen.
De passagiers waren vol lof over
de "buitengewone koelbloedig
heid" die gezagvoerder Janssen
gedurende het hele drama ten
toon heeft gespreid.
Volgens sommigen leken de ver
keerstorens van Tunis en an
dere vliegvelden "zich niet te
realiseren dat het vliegtuig
krap in zijn brandstof zat".
Janssen, vertelden de passa-
Twee van de kapers, onder wie
de leider, waren erg vriende
lijk" vertelde Bloembergen.
"Maar de derde was bijzonder
zenuwachtig".
Alle passagiers kregen op
dracht zich naar de staart van
het toestel te begeven. Handba
gage, paspoorten en andere per
soonlijke bezittingen moesten
op de zitplaatsen worden ach
tergelaten. Portefeuilles met
geld mochten de passagiers wel
in hun zak houden.
"De leider van het trio was erg
beleefd", aldus de heer Bloem
bergen. Hij heeft ons herhaal
delijk op ons gemak proberen te
stellen en was ook de enige die
zijn pistool in de broeksband
stak en de veiligheidspal terug-
klikte".
De twee anderen hadden, aldus
Bloembergen, de hele tijd hun
pistool in de ene - en een hand
granaat in de andere hand,
"behalve tijdens het starten en
landen".
Tijdens de onderhandelingen
met de toren op het vliegveld
van Larnaca, toen de tanks van
het vliegtuig bijna droog ston
den, waren de meeste passa
giers volgens Bloembergen erg
giers. had zijn toestel op de ge
barricadeerde baan van Tunis
"met geweld" aan de grond ge
zet en was bereid dit huzaren
stukje in Larnaca te herhalen
als de onderhandelingen daar
geen verlof tot landen hadden
opgeleverd.
Volgens mevrouw G. Spanjer
uit Vlissingen was de landing in
Tunis "ons angstigste ogen
blik". De luchthaven was ver
duisterd en de landingsbanen
waren geblokkeerd. Maar de
vlieger wist deze te ontwijken.
"Hij strekt de mensheid en zijn
maatschappij tot eer".
Mevrouw Spanjer vertelde ook
nog dat zij had gezwaaid naar
de vliegers van de twee Israëli
sche jachtvliegtuigen die het ge
kaapte toestel hadden gevolgd.
"Ik zwaaide naar hen doormijn
raampje en een van de Israëli
sche vliegers, een erg jonge man,
zwaaide terug".
Een andere passagier, de Ame
rikaan Otto Horsting, noemde
de kaping "absoluut verschrik
kelijk". De kapers zeiden dat het
(de kaping) de enige manier
was om de mensen duidelijk te
maken wat voor vreselijke din
gen er met hun land Palestina
zijn gebeurd".
landse, maar respectievelijk door
de Franse en Cyprische regering.
De premier heeft kort na afloop van
de kaping een gesprek gevoerd
met de 48-jarige Alphense KLM-
gezagvoerder P. Janssen, wiens
moed en koelbloedigheid, waarin
de hele bemanning heeft gedeeld,
alle lof kreeg. Ook de passagiers
hebben zich in de benarde om
standigheden voorbeeldig ge
dragen, van een werkelijke pa
niek is nooit sprake geweest.
Wel vertelde captain Janssen de
minister-president, dat er erg be
nauwde momenten waren toen
het duidelijk werd dat de brand
stof van het vliegtuig opraakte.
De gezagvoerder had de indruk,
dat de kapers wel begaan waren
met het lot van hun gijzelaars en
dat zij het zelf beroerd vonden zo
te moeten optreden: zij waren
duidelijk gedreven door politieke
overwegingen, die hen geen an
dere keuze liet.
Gezagvoerder Janssen hoopte, dat
hij zelf vandaag zijn toestel naar
Athene zou mogen vliegen.
Identiteit van
kapers nog
een raadsel
NICOSIA (ANP) - Het was gistera
vond nog een raadsel tot welke or
ganisatie de drie kapers van de
KLM DC-9 hoorden en evenmin
stond hun persoonlijke identiteit
vast.
Bij de onderhandelingen met de
verkeerstoren van Larnaca, waar
een correspondent van het Franse
persbureau AFP enige tijd als tolk
fungeerde, eisten de kapers steeds
"instructies" die zij verwachtten
"via de Libische of Iraakse rege
ring".
Volgens de AFP-correspondent
spraken zij Arabisch met een sterk
Palestijns accent. Toen de kapers
erin toestemden de passagiers vrij
te laten, zeiden ze dat te doen "ter
nagedachtenis aan hen die vielen in
Tel-Al Zaatar".
Tel al Zaatar i$ het Palestijnse
kamp in Beiroet dat half augustus
na een langdurige belegering door
Libanese christen-milities werd
veroverd.
als u
een goede
baan wilt,
bel dan
Fokker-VFW
(020) 5443921|
fFOCXCSIlS-tWFOvy
