Je hebt snoep
ensnoep
m
EEN GAATJE IS ZO GROTER
De halfvette mayonaise en de warenwet
SUIKER
U eet er 2.
elk jaar 3'
46 kg van 5-
Zoek
het
maar
uit
o°6
Wat er allemaal
wordt beweerd
over suiker
Nieuw breiboek
Dubbelfix
Theedrinken
Suiker op broodsuiker in de koffie,
suikerindefrisdrank.indejam.in 7.
het biscuitje, het likeurtje en ga zo
maar door. Elk jaar gebruikt een
Nederlander op die manier gemid- o
deld 46 kilo. Bijna een derde krijgt
hij binnen in het gewone huishoude- 9
lijke gebruik, iets minder via snoep
jes en koekjes en nog weer iets min
der (maar toch altijd nog een hele
boel) via de frisdranken.
In het staatje kunt u zien hoe wij
precies al die suiker eten Het lijstje
is afkomstig van de Suikerstichting
Nederland.
Huishouden, (suiker in koffie, thee
pap, op brood en in de keuken) 30
Frisdrankenindustrie 20
Suikerwerk- en chocolade-industrie 18
Gezoete melkprodukten 11
Jam- en conservenfabrieken 6
Koek- en biscuitfabrieken 6
Babyvoeding en blikgroenten 3
Likeuren en diverse voedingsmiddelen 2
Chemische industrie o.a. voor het
zoeten van zaken als tandpasta,
geneesmiddelen e.d. 4
100
Schadelijkheid van drop voor het gebit
voorlichtingsbri
minder schadelijk
Voorl bur. Voeding (1965) (alle) drop
Ivoren Kruis (1966) drop
Beide organisaties (1968-69) drop (zoet)
Haagse snoeptabel (1970) engelse drop
Amsterdamse snoeptabel (1970) drop
Gezondheidsorganisatie TNO (1970)
Voorl bur. Voeding, snoeptabel (1971) drop
laurierdrop
zoute drop
drop
salmiakpastilles
zoute drop
zoute drop
Campagne Goed Gebit'
gekleurde dropstaafjes drop. zwart-wit. droptoffees
Suiker? Heb je niet nodig. Al
leen maar "lege" calorieën.
Suiker? Dat is de pest voor je
gebit. Rotte tanden krijg je er-
Suiker? Mens. kijk uit. straks
ben je net zo dik als je moeder.
Dat zijn een paar van de heer
sende opvattingen over suiker,
maar er zijn ook andere.
U hebt opa of oma vast wel eens
horen zeggen: "Een paar snoep-
jes kan toch nooit kwaad en hy
vindt het juist zo lekker. Asje
blieft hoor. schat". En hun
kleinzoon krijgt weer een zakje 1
toffees.
Ook bij de suikerfabrikanten en
de suikerverwerkende indus
trie leven natuurlijk andere ge
dachten. Daar haasten ze zich
alle wetenschappelijke publi-
katies te verzamelen, waarin
iets positiefs over suiker staat.
Of ze vinden "onregelmatighe
den" in de verhalen va*n de
anti-suiker-propagandisten.
Over deze "andere kant" van de
suiker gaat dit artikel. Over
slechte en minder slechte soor
ten snoep, over de verwarring
aver het
i uitleg,
met die
die daarover bestaat i
uitblijven van tekst
als je vraagt hoe het
Betekent dit dat het sein o
groen kan voor de snoepers or
der ons? Nee. Want zelfs suike
fabrikanten en suikerverwe
kers ontkomen niet aan de cor
clusie, dat snoepen slecht
voor het gebit
LEIDEN - Breien en haken is niet
alleen een leuke hobby voor jong en
oud, maar bovendien de ideale ma
nier om voordelig een up-to-date
garderobe te creëren. Zelf breien is
echt een stuk voordeliger dan kant
en klaar gekocht. Engebreid
is ni^ de héle grote mode.
In het nieuwe boek van Neveda
Mode kunt u kennis maken
met de meer dan 100 nieuwe model
len. Up-to-date voor de komende
herfst en winter. Met wolsoorten
die helemaal inspelen op de nieuwe
mode.
Er zijn - naast de bekende soorten
voor modieuze truitjes, vesten, enz.
- nieuwe kwaliteiten, ideaal voor
het maken van modieuze lange
mantels: Combo, Combo-Set en
Pluto. Meteen rijke schakering van
effen tot meer-kleuren wol.
Een mens heeft 32 tanden en kiezen
te verspelen. Dan is het definitief
gedaan met zijn gebit. In de prak
tijk is dat natuurlijk veel eerder,
want wie loopt er nog door met een
enkele verspreide tand of kies?
Eigenlijk is er al een belangrijke
slag verloren, als de eerste kiezen of
tanden er uit gaan. Het gebit krijgt
dan meer ruimte, er kan meer vuil
tussen blijven zitten, en de rest gaat
des te harder de vernieling in. Dat
funeste vuil, dat bestaat hoofdzake
lijk uit kleverige dingen. De bacte
riën die in onze mond zitten, maken
dat het gaat gisten. Het rommeltje
dat daardoor ontstaat, werkt in op
onze tanden en kiezen. Het vreet
zich via kleine groefjes steeds die
per in de kies'. De kleine zwarte
plaatjes laten zien wat er dan ge
beurt. Eerste plaatje: er komt een
klein gaatje in de kies, maar daar
onder, binnenin, waar het been
zachter is, ontstaat een lelijke holte.
Die kan gevuld worden (tweede
plaatje). Gebeurt dat niet gauw. dan
vreet het bederf verder binnenin de
kies, helemaal naar de wortel toe,
waar een ontsteking ontstaat
(derde plaatje).
als je ze vraagt om nou eens uit te
leggen welke soorten snoep de
meeste en welke minder kleverig
heid op het gebit veoorzaken; een
ding staat wel vast. Dat is, dat er
duchtig met de tandenborstel ge
werkt moet worden om allerlei
etensresten weg te werken, die je zo
niet ziet zitten. Ook na "gewoon
eten".
De getekende plaatjes laten zien
wat er gebeurt als je dat niet doet
etensresten ("spijsresten" noemen
de instanties dat deftig) die regel
matig op een plek tussen een paar
kiezen blijven zitten gisten, maken
dat allebei die kiezen er op den
lange duur aan gaan.
Tot slot nog iets over het melkgebit.
Er zijn nogal wat mensen die den
ken dat bij kleine kinderen tand-
verzorging en snoepen niet zo'n
punt is, omdat ze toch nog moeten
"wisselen". Vergeet het maar. Een
melkkies die aangetast is gaat ook
aan zijn wortel rotten en de pus
daarvan begint alvast de blijvende
kies aan te vreten, die er onder zit te
wachten.
(Foto's en tekeningen hebben wij
ontleend aan brochures van het
Ivoren Kruis en het Voorlichtings
bureau voor de Voeding).
Mayonaise is lekker, maar niet goed
voor de lijn, want er zit 80 procent
vet in. Heel vervelend. Dan maar
geen mayonaise eten? Dat is wel
een erg drastische maatregel. Je
blijft er misschien gelukkig bij als
je gewoon minder mayonaise eet.
Maar daar moet je sterk voor zijn.
En omdat dat de meeste mensen
niet gegeven is, heeft de industrie
de halfvette mayonaise uitgevon
den. Prachtig, zult u zeggen, kan ik
dus gewoon rustig dooreten.
Daar ziet het voorlopig wel naar uit.
Maar er drijven een paar dreigende
wolkjes aan de hemel. Dat zijn de
"keuringsdiensten van waren, die
met de warenwet in de hand roepen
dat halfvette mayonaise niet kan en
niet mag bestaan. Althans: er mag
wei zo'n soort saus bestaan, maar
die mag geen mayonaise heten. En
die mag ook geen naam hebben die
daar op lijkt, zoals ,.Slank-o-naise"
(van Calvé) of "Mixonaise" (van
Duyvis).
Nee, het moet "slausaus" heten. Of
"fritessaus".
Niet minder
Waarom? Heel eenvoudig hierom:
I Calvé ^5'
^slank-o-naise w
;et zegt dat i
80 procent vet moet zitten, en in sla
saus of fritessaus minimaal 25 pro
cent. Minder mag niet. Dat bete
kent dus, nog steeds volgens de wa
renwet, dat sauzen waar maar 40 of
50 procent vet in zit nooit van hun
levensdagen mayonaise kunnen
heten.
Calvé, Duyvis en trouwens" ook an
dere fabrikanten, hebben de pro
blemen omzeild door op de voor
kant van hun flessen en potjes heel
groot de fantasienaam neer te zet
ten, die op het woord mayonaise
lijkt. Op de achterkant staat in
kleine letters het woord "slasaus".
Maar dat hielp niet. De keurings
diensten sleepten Calvé voor de
rechter, zonder succes overigens.
"Wij misleiden de consument niet.
Er s'aat duidelijk op wat voor soort
prooukt het is", zei Calvé en kreeg
gelijk.
Leuk voor Calvè natuurlijk, maar in
hoeverre ben je nou als consument
met zoiets geholpen? De warenwet
is er per slot van rekening ter be
scherming van de consument en
waar blijven we als fabrikanten
maar allerlei soorten eten in potjes
en blikjes kunnen bedenken, die
net zo'n beetje buiten de regels van
de warenwet vallen?
Aan de andere kant als consument
ben je ook niet gediend met een wa
renwet die hetextra moeilijk maakt
dat er "magere" produkten in de
handel worden gebracht.
Beetje moeilijk
moeilijk
De keuringsdiensten zitten er ook
mee. "Wij £>egrijpen wel dat het al
lemaal een beetje moeilijk is voor
de fabrikant, die halfvette sausen
wil maken, als hij denkt dat daar
vraag naar is. Maar de keurings
diensten moeteD zich natuurlijk
gewoon aan de warenwet houden.
We kunnen moeilijk anders. De
Duitsers hebben een saus met 50
procent olie, die ze "Salat-
mayonaise" noemen. Als die bij
voorbeeld onder die naam hier op
de markt zou worden gebracht,
zouden we er weer onmiddellijk
bovenop springen". De keurings
diensten hadden wat Calvé betreft
niet alleen bezwaren tegen de'gelij-
kenis van de naam "Slank-o-naise"
met "mayonaise", maar ook tegen
het woord slank erin. Ze vinden dat
daarmee de indruk wordt gewekt,
dat die saus als het ware een medi
cijn is.
Overigens kan het raar lopen met
zo'n naam. Ook een ander bedrijf
heeft ooit de naam "slank-o-naise"
willen gebruiken, maar liet hem
vallen toen de keuringsdiensten er
Inplaats van
Waarom kiest Calvé zo'n naam? Het
bedrijf zegt er dit van: "Wij willen
een magere saus brengen, die je in
de plaats van mayonaise kunt ge
bruiken. Volgens de warenwet kan
dat niet en moet zoiets slasaus he
ten. Maar wij willen iets datje in de
plaats van mayonaise gebruikt niet
als slasaus presenteren. Slasaus
schenk je trouwens uit. Dit produkt
kun je niet schenken, je moet het
scheppen".
Intussen zou al dit gemanouvreer
tussen de voorschriften door niet
hoeven te bestaan als de warenwet
wat sneller aan de praktijk zou
worden aangepast.
Het gekke is dat de EG-regels op dit
punt wel een magerder saus toe
staan, eentje met 50 procent die
geen slasaus hoeft te heten. En om
het allemaal nog ingewikkelder te
maken wordt in allerlei officiële ge
schriften de term "halfvette
mayonaise" gebruikt alsof er niets
aan de hand is. Het voorlichtings
bureau voor de voeding heeft het
erover. En ook in een publikatie
over sausen van de stichting verge
lijkend warenonderzoek (die wordt
betaald door economische zaken)
komt hij weer voor. "We geven een
opsomming van watje in de winkel
kunt tegenkomen", zegt men bij
VWO.
Maar het bLijft natuurlyk curieus.
Consumentenvoorlichters, die bij
wijze van spreken dag en nacht met
de warenwet rondlopen om het
consumentenbelang te verdedigen,
hebben het rustig over soorten s
de t
die
niet voorkomen, met samenstellin
gen waar je als gebruiker alleen
naar kunt raden. Want wat krijg je
nou, als je mayonaise koopt, die ei
genlijk slasaus moet heten, maar
geen slasaus ii>?
Je hebt snoep en snoep. Alle snoep is slecht voor het gebit. De
ene soort is alleen wat minder slecht dan de andere. Als je
tenminste de voorlichtingsboekjes mag geloven. En dat zou
je best willen, want de mensen die zulke boekjes en brochu
res schrijven bedoelen het allemaal goed. Maar het wordt
moeilijk als je alles wat er op dat gebied is gepubliceerd
gaat lezen en naast elkaar legt. Daar raak je echt van in de
war. Het resultaat is nogal bizar.
Al dat voorlichtingsmateriaal is af
komstig van instanties als Het Ivo
ren Kruis (dat is de Nederlandse
vereniging voor mond- en tandhy-
giéne), het Voorlichtingsbureau
voor de Voeding, de gemeente Den
Haag, een Amsterdamse vereni
ging voor de tandheelkundige ver
zorging van ziekenfondsverzeker
den, en anderen. Ze hebben gepro
beerd snoep in te delen. De ene
soort werd in de afdeling "heel
slecht voor de tanden" gezet, en de
andere soort in de rubriek "wat
minder schadelijk voor het gebit".
Dat lijkt reuze handig. Als ouder
kun je dan tenminste nog een
beetje kiezen, als je snoep voor je
kinderen koopt. Aan snoep-kopen
ontkom je nauwelijks. Als alle kin
deren snoepen, kun je jouw kinde
ren natuurlijk niet steeds met een
wortel de deur uitsturen Van die
voorlichtingsbladen zijn er een
aantal verschenen. Het blad
"Glucose-informatie" van de Ver
eniging van Nederlandse Glucose-
fabrikanten heeft al die folders met
elkaar vergeleken. Het resultaat
kunt u zien in de tabel "Schadelijk
heid van drop voor het gebit".
Het ene jaar
Niet bepaald verhelderend. Het ene
jaar wordt alle drop als zeer schade
lijk beschouwd. In de volgende ja
ren is laurierdrop en zoute drop wat
minder schadelijk. Daarna is alle
drop minder erg, maar is Engelse
drop fnuikend voor de tanden en
kiezen. Althans volgens de Haagse
Snoeptabel. In hetzelfde jaar ver
schijnt er. ook een Amsterdamse
snoeptabel, waarin weer staat dat
alle drop verderfelijk is, behalve
salmiakpastilles
Kun u het nog volgen?
Dit soort spraakverwarring duikt -
zij het minder hevig - ook op bij
chocolade en kauwgum. Drie in
stanties noemen chocolade "in het
algemeen" minder schadelijk;
maar de vierde vindt alleen bittere,
pure chocola minder riskant. De
een vindt kussentjes kauwgum
minder gevaarlijk. De ander vindt
alle kauwgum slecht.
Daar sta je dan. Wat nu? Uiteinde
lijk zou het toch leuk zijn als we wat
meer zekerheid zouden kunnen
verkrijgen over wat nu "slecht" en
"minder slecht" is.
Gevraagd
Daarom hebben we aan het Ivoren
Kruis en aan het Voorlichtingsbu
reau voor de Voeding (die twee
hebben het meest gepubliceerd om
te waarschuwen tegen tandbederf)
gevraagd hoe het nu zit met die
tegenstrijdigheden in de snoepfol-
ders. Bestaat er nog steeds grote
onzekerheid, of zijn de inzichten in
de loop van een paar jaar gewijzigd
en valt inmiddels wel met zeker
heid te vertellen aan welke regels
ouders met kinderen zich het beste
kunnen houden?
Nooit beantwoord
Helaas. Onze vragenstellerij is op
niets uitgelopen. Het Ivoren Kruis
heeft onze brief nooit beantwoord.
Het Voorlichtingsbureau voor de
Voeding liet weten dat het onze
vraag heeft doorgestuurd naar de
afdeling preventieve tandheel
kunde van de rijksuniversiteit in
Utrecht, naar dr. O. Backer Dirks,
die onder meer heeft onderzocht
hoe lang snoep in de mond blijft.
Ook van de heer Backer Dirks heb
ben wij niets vernomen.
We hebben dezelfde vraag boven
dien voorgelegd aan de glucosefa-
brikanten, toch bij uitstek specia
listen als het over suiker gaat. Maar
ook daar kregen we nul op rekest.
Geen antwoord. Ook niet na een
keertje aandringen.
Kennelijk voelen de heren deskun
digen zich het lekkerst bij alge
mene "welles-nietes"-kreten en ge
ven zij niet-thuis als hun om nadere
argumenten wordt gevraagd.
Jammer.
Wat de snoepindeling betreft moe
ten we u in de kou laten staan. We
blijven zitten met de slotsom, datje
gebit hoe dan ook kaoot gaat door
snoepen.
Tussendoor
Dat staat zelfs te lezen in "Visi", het
informatiebulletin van het voor
lichtingsinstituut van de suiker
verwerkende industrie- Ook daar
neemt men stelling tegen het ge
scheld op suiker, maar men kan er
toch niet om heen dat snoep tussen
de maaltijden door een slecht gebit
oplevert.
Dat bleek in Zweden nog eens,
waar een groep proefpersonen vijf
jaar lang helemaal geen suiker
kreeg, twee andere groepen zoete
dranken en zoete maaltijden ge
bruikten, en vier groepen tussen de
maaltijden door moesten snoepen.
De groep die geen suiker at, kreeg
toch gaatjes in tanden en kiezen. De
groepen met het zoete eten en drin
ken kregen ze ook, maar niet erger.
Alleen de echte snoepers, met de
hele dag door zoetigheid in de
mond kwamen er slecht af, met een
heleboel gaten.
Suiker bij het eten (en daarna tan
den poetsen, nemen we aan) richt
dus niet zoveel schade aan. Volgens
Amerikaanse onderzoekers mag je
suiker evenmin de schuld geven,
als je dik wordt. Wie met een aan
geboren neiging tot dik worden (te
veel cellen in het lichaam die het
vet vasthouden) ter wereld komt,
heeft het ook zonder suiker moei
lijk. Zeker als hij als kind overvoed
is. Deze Amerikanen zeggen, dat
wie calorieën kwijt wil raken, vrij
wel gewoon kan eten. Het zijn de
uitspattingen, die zorgen voor op
slag van vet in het lichaam: teveel
eten, teveel alcohol, te weinig be
weging.
De fabrikant van de Bison Lijmen,
Perfecta Chemie B.V. Goes, intro
duceert onder de naam Bison
Dubbel-Fix een dubbelzijdige,
zelfhechtende lymstrip. Om snel,
gemakkelijk, duurzaam en muur
vast schilderijtjes, muurhaakjes,
naamplaatjes, spiegels, kalenders,
plastic-houders, zeepbakjes, foto's,
affiches, posters, enz. te bevestigen.
Als ondergrond dienen alle vlakke
en gladde oppervlakken zoals te
gels, glas, metaal, hout, kunststof
fen, geverfde oppervlakken, formi
ca, hardboard e.d. Hoe gladder de
ondergrond, hoe beter de resulta
ten. Bison Dubbel-Fix is daarom
erg geschikt om voorwerpen te be
vestigen op plaatsen waar moei
zaam, of helemaal niet, geboord of
gespijkerd kan worden.
Bison Dubbel-Fix bestaat uit een 1
mm dikke laag polyethyleen-
schuim, aan beide zijden voorzien
van een sterke, permanent hech
tende kleeffilm. Het is vochtbes
tendig en kan daarom prima wor
den toegepast in douchecellep en
badkamers. Verder koude- en hit
tebestendig (-20 graden C tot plus
70 graden C), blijvend elastisch en
veroudert niet.
Het materiaal is verkrijgbaar is blis-
terverpakking van 20 voorgesne
den blokjes (12 x 25 mm) of op rol
van 1,5 m lang en 19 mm breed.
Verder voor grootverbruik is dis
penserdoos a 1000 blokjes (12 x 25
mm). De blitser a 20 blokjes Kost f
1.60, de blister met rol f 3,95 en de
dispenserdoos f 41,75.
Inlichtingen Perfecta Chemie,
Postbus 160, Goes. Tel.: 01100-
28210.
Ja, dat weet natuurlijk iedereen. De
Engelsen winnen glansrijk. Daar
gebruikte men in 1975 per hooi'd
der bevolking! 3900 gram.
Maar tegenover de. andere ons om
ringende landen slaan we geen
slecht figuur.
Nederland 641 gram
West-Duitsland 140 gram
België 100 gram
Frankrijk 100 gram
Theedrinken in Nederland doen we
in hoofdzaak bij het ontbijt. Ook
in de middag, maar de gewoonte
om 's avonds nog een kopje thee
te drinken breidt zich steeds
verde? uit. Misschien een goed
idee om dan eens niet dezelfde
soort thee van de ontbijttafel te
drinken, maar een andere me
lange uit te zoeken.
Afwisseling van spijs doet eten; bij
drinken gaat dat ook wel op.
Suggestie;
Maak eens uw eigen melange.
Hang in een theepot b.v. één zakje
Mac Queen en één zakje China
Queen. Als u .Josse" thee ge
bruikt kunt u van verschillende
merken enkele schepjes nemen.
Zo is een combinatie van de En
gelse melange en de Darjeeiing
een geweldige "kick".
