r/ïl\rtqcw™}
Kan
Op Echt Leer
Veertig jaar
in e
koffertje
„Kamerling" in luister hersteld
PuurVo<
toegelicht
|~L« W M§> REMBRANDT HARMENSZOON LEYDENIUS
Herman en Angie
naar Nashville
:i995rCP!IMMË
USLAND-
NEDERLAND
ALLEEN OP
DE RADIO
'De Pijp' pleit
voor bouw opera
Rustiger aan
VRIJDAG 3 SEPTEMBER 1976
PAGINA 5
UTRECHT - "Het schilderij is veel
genialer dan we in het begin ge
dacht hebben". Aldus de trotse
"ontdekker" van Rembrandts
schilderij "De doop van de kamer
ling", drs. H.L.M. Defoer, gisteren
bij de presentatie van dit nu vol
ledig gerestaureerde jeugdwerk
van Rembrandt.
Nadat onomstotelijk was vastges
teld dat het om een Rembrandt
ging, is het schilderij dit vooijaar
twee maanden te zien geweest in
het Aartsbisschoppelijk Museum
(inmiddels onderdeel van het
Rijksmuseum Het Catharijnecon-
vent') in Utrecht. Vervolgens heeft
restaurateur J. Diepraam er, bege
leid door een adviescommissie van
deskundigen, ongeveer 250 werku
ren aan besteed. Het schilderij is
vanaf aanstaande zaterdag in al zijn
oude glorie opnieuw voor het pu
bliek te bezichtigen in een van de
ruimten van het rijksmuseum in
het gebouw van het Centraal Mu
seum aan de Agnietenstraat in
Utrecht.
De restauratie was volgens drs. De
foer, conservator van het museum,
niet zo'n moeilijk karwei omdat de
jonge Rembrandts vry "stevige"
schilderijen zijn. Rembrandt
werkte zeer degelijk en het schilde
rij is in de loop der eeuwen goed
bewaard. Het grootste probleem
was het wegwerken van de naad
tussen de twee delen van het pa
neel. De twee delen pasten niet
goed meer tegen elkaar en er was
ook een zekere "golving" in ont
staan. Dit probleem is opgelost
door er een dun stripje eikenhout
van 0,2 mm tussen aan te brengen
en het gebruik van een lijmpers.
Niet alle beschadigingen zijn weg
gewerkt, alleen daar waar Rem
brandts bedoeling volledig duide
lijk was, zijn kale plekjes een beetje
"bijgestipt".
De naad in het paneel liep dwars
door het gezicht van de kamerling
en bovendien waren de twee delen
ten opzichte van elkaar iets ver
schoven, waardoor vervormingen
waren ontstaan. Dat is allemaal bij
de restauratie weer in orde geko
men. Het gezicht van de kamerling
is weer helemaal gaaf (en naar nu
pas blijkt met open ogen). Om met
drs. Defoer te spreken: "het is een
prachtig negerportret".
Een "vuile vlek" links boven in het
schilderij is geïdentificeerd als een
parasol, die Rembrandt zelf heeft
weggehaald door hem over te
schilderen en die door slijtage van
de bovenlaag weer vaag tevoor
schijn was gekomen. Na rijp beraad
heeft de restaurateur hem opnieuw
bedekt. Er zijn wel foto's gemaakt
voor latere onderzoekers. Boven
dien is de restauratie "omkeer
baar", alles wat aan het paneel is
toegevoegd kan ook weer worden
verwijderd.
De signatuur, die erg onduidelijk
was, is nu ook uit de verf gekomen.
Rembrandt heeft dit werk gete
kend met "R H L" (Rembrandt
Harmenszoon Leydenius). Het
jaartal is 1626. Bij de restaratie zijn
ook vuile vernislagen verwijderd,
waardoor de contouren van de ver
schillende figuren duidelijker zijn
geworden en de dieptewerking is
versterkt.
Voor en tijdens de restauratie is het
schilderij onderzocht door een
team van het centraal laboratorium
voor onderzoek van voorwerpen
van Kunst en Wetenschap. Het ging
daarbij vooral om de schildertech
niek en het materiaalgebruik. De
onderzoekers kregen unieke kan
sen dank zij het feit dat het paneel
uit twee delen bestond. Ze beschik
ten daardoor over een dwarsdoor-
snee met verschillende lagen verf
en vernis, zodat ze konden zien
waar Rembrandt zijn oorspronke
lijke compositie heeft gewijzigd,
bijvoorbeeld door van aanvanke
lijk aangebrachte contouren af te
wijken.
Naar Leiden
In Utrecht is "De kamerling" voor
lopig tot begin november te zien,
geflankeerd door drie foto's die
duidelijk maken hoe de restaura
tie is verlopen. Het museum is niet
van plan het schilderij vaak uit te
lenen, maar eind november gaat
het zoals bekend naar de Lakenhal
in Leiden waar het deel zal uitma
ken van een expositie van schilde
rijen die in het jaar 1626 in Leiden
zijn gemaakt.
NEDERLAND I
18.15 - Engels voor beginners (Teleac)
1845 - Kortweg, kunst op komst (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.05 - De man van zes miljoen (TROS)
19.55 - George Baker Selection (TROS)
20.20 - The night of the Iguana, Amerikaanse speelfilm (TROS)
21.35 - Journaal (NOS)
21.50 - Vervolg speelfilm (TROS)
22.45 - De groep (IKON)
23.25 Journaal (NOS)
NEDRELAND II
18.45 - Ti-ta-tovenaar (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.05 - AVRO's Toppop (AVRO)
20.00 - Journaal (NOS)
20.25 - De onzichtbare man (AVRO)
21.15 - AVRO's WIE-Kent-Kwis (AVRO)
22.25 - Televizier Magazine (AVRO)
23.15 - Help een klant (AVRO)
23.45 - Journaal.
Van zelfverwijt blijkt de
Westduitser geen last te heb
ben. In VARA's Achter het
Nieuws werd de vorige week
wegens de kwestie-Bernhard
uitgestelde film over de dood
van Ulrike Meinhof uitgezon
den. Keurig volgens de regels
van hoor en wederhoor signa
leerde de VARA-ploeg de le
zingen over de "zelfmoord" en
de "moord" op Ulrike Mein
hof in haar cel in de gevange
nis van Stuttgart. Er bleven
inderdaad angstige vragen
over. Zoals: van wie zijn de
vingerafdrukken op de lamp
in haar cel, waarom waren
haar nagels kundig geknipt
zodat geen sporen van een
eventueel gevecht gevonden
konden worden en hoe de
dokter in zes minuten van zijn
flat naar de gevangenis door
alle zwaar bewaakte posten in
de cel kon zijn.
Verder werd er nog eens in alle
soberheid het klimaat aange
geven dat op het ogenblik in
de bondsrepubliek heerst.
Beelden van een politie-auto
met verbinding met een cen
trale computer, het afluisteren
van telefoongesprekken en
een grote hoeveelheid politie
alleen gedetacheerd voor de
jacht op de "terroristen" on
derstreepte dat. Nog afgezien
van posters waarop een aantal
gezochte leden van de
Baader-Meinhofgroep op hun
ongunstigst stonden afge
beeld.
Voor 700.000 DM thuis te be
zorgen bij de autoriteiten. De
verwijzingen in de Pasolini-
film van gisteravond naar de
betogingen in Berlijn aan het
einde van de jaren zestig deed
na dat alles extra ironisch aan.
Vooral omdat de hoofdper
soon te lange leste door var
kens werd verslonden.
A.I.
De TROS brengt om 19 55 uur via Nederland I een muzikaal portret
van Hans Bouwens en zijn groep The George Baker Selection. De
groep draait nu al weer enkele jaren mee op de wereldhitlijst.
Vooral het tiummer "Una Paloma Blanca" leverde in veel landen
goud op.In de tv-special brengt de formatie onder meer de nummers
"Silver", "Gone by the wind" en het nieuwste succes "Wild Bird".
Hoofdschotel van de TROS is vanavond 2020 uur "De Nacht van de
Leguaan", een Amerikaanse speelfilm uit 1964 van John Juston,
gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk van Tennessee Williams.
Met Richard Burton, Ava Gardneren Deborah Kerr. Williams trekt
in de film een parallel tussen de vastgebonden leguaan, een flink uit
de kluiten gewassen hagedis, die wordt vastgebonden,vetgemest en
daarna opgegeten als lekkernij, en de op allerlei manieren vastge
bonden mensenlevend met hun verledenfrustraties en complexen
IKON-tv brengt vanavond 2235 uur via Nederland I "De Groep",
een filmverslag van de Engelse tv over een experiment in een Lon-
dense kliniek, waar een psychiater een aantal "cursussen" heeft
georganiseerd, bedoeld voor mensen die al eerder onder behande
ling zijn geweest.
Een team van Televizier Magazine van de AVRO sprak in Israël
met overlevenden uit het Duitse kamp Bobruisk over de voormalige
SS.'er L. uit Limburg, die daar zijn praktijken uitoefende. Van
avond wordt deze reportage uitgezonden.
Ook is er een eigen reportage over de vrouwenvredesbeweging in
Ierland. Uit Engeland komt een verslag over het toenemende gebrek
aan water ondanks gevallen regen. Met Chriet Titulaer wordt ge
sproken over het verschijnsel aardbeving.
VRIJDAG 3 SEPTEMBER
Hilversum I
KRO. 18.30 Nws. 18 41 Marktoer. 18.44
Sprong in het heelal. 19.30 (S) Edwin,
platen en swingen. 20.00 (S) In antwoord
op uw schnjven. 22.00 Reisoogst. 22.25
Overweging. 22.30 Nws. 22.40 (S) Goal.
23.55-24.00 Nws.
Hilversum II
VPRO: 18.00 Nws. 18.10 Embargo. NOS:
20.00 Nws. 20.05 (S) Europees Concert
podium. 23.55-24.00 Nws.
Hilversum III
NOS: 18.03 De vakaturebank. 18.10 (S)
NOS-maal. Veronica: 19.02 (S) Veronica
op drie. VPRO: 20.02 (S) VPRO-vrijdag-
op-drie. 23.02 Radio Vrij Belgiè. 0.02 (S)
Amigos de Musica. AVRO: 1.02 Er floot
een vogel in de wei. 2.02-7.00 (S) Continu
de nacht door.
ZATERDAG 4 SEPTEMBER
Hilversum I
VARA: 7.00 Nws. 7.02 (S) Z.O., het zater
dagochtendprogramma voor iedereen
(7.30 Nws. 7 41 Dingen van de dag. 8.30
Nws. 8.36 Gymnastiek voor de huis
vrouw). 10.30 Nws. 10.33 (S) Z I. muziek
en informatie. 12.26 Med. t.b.v. land- en
tuinbouw. 12.30 Nws. 12.41 (S) Wegens
vakantie gesloten. 14.30 (S) Muziek uit
Studio 1.15.30 Nws. 15.33 (S) Het zout in
de pap. 17.30 Nws. 17.32 Dingen van de
Hilversum II
TROS: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymnas
tiek. 7.20 Ontbyt-soos. 8.00 Nws. 8.11
Aktua-I. 9.35 Waterstanden. 10.00 Tien-
om. 10.30 Aktuasportcafé. 11.00 Nws.
11.30 Wegwezen. Overheidsvoorlich
ting. 12.49 Werk en welzyn. TROS: 13.00
Nws. 13.11 Aktua-II. 13.30 Voorzichtig,
breekbaar. 14.30 Met een knipoog naar
het theater. 16.00 Nws. 16.03 De Europa
rade.
Hilversum III
Ieder heel uur nieuws.
NCRV: 7 02 (S) Happy sound. 7.55 Medi
tatie. 8.03 (S) Pop Station. 10.03 (S) Mu
ziek by de koffie. (S) Hollands kwar
tiertje. 11.15 Strictly country style. 12.03
Hilversum IV
AVRO: 7.00 Nws. 7.03 (S) Reveüle. 9.00
Nws. 9.02 (S) Zo hoor je nog eens wat.
9.20 (S) Pierre Palla (VII). 9.40 In de we
tenschap dat 10.00 (S) Ochtendconcert.
11.13 Kunsthoofd. 11.45 (S) Trad.
Volksmuziek vandaag. 12.15 (S) Opera-
galerij. 13.15 (S) Op haren en snaren.
13.40 (S) Stockholm Estlands Mannen
koor met solist. 14.00 Nws. 14.02 (S) Cou
rante). 15.20 (S) 25e Internationale Or-
gelweek Neurenberg. 16.00 (S) Aspec
ten. 16.40 Radiojournaal.
DUITSE TV
VRIJDAG 3 SEPTEMBER
Duitsland I
17.55-18 00 Journaal. (Regionaal pro
gramma: NDR 18.00 Journaal. 18.30
Akt. 18.45 Zandmannetje. 18.55
Nordschau-magazine. 19.26 Die Unter-
nehmungen des Herm Hans. 19.59 Pro
grammaoverzicht. WDR- 18.00 Nws. uit
Noordrynland-Westfalen. 18.05 Die
Wahrheit hangt an einem Faden, tv-
serie. 18.45 Cafe Hungana. 19.15 Akt
19.45 Hit um 4tel vor 8). 20.00 Journaal en
weerbericht. 20.15 Congratulations it's a
boy, film. 21.30 Die Knminal Polizei Rat.
21.35 Reportage uit Bonn. 22.00 Journaal
en weerbericht. 22.15 Sport. 23.20 Tatort.
0.40-0.45 Journaal.
Duitsland II
17.00 Journaal. 17.10 Kinder in Kerala.
17.40 Akt. en muz. 18.20 Vater der Kla-
motte. 19.00 Journaal en verkiezings
praatje. 19.30 Buitenlands journaal.
20.15 Die Levensgeschichte des Fried-
rich Freidrich von der Trenck. 21.30
Journaal en verkiezingspraatje. 21.45
Kino, kino, filmnotities. 22.30 Die Stras
sen von San Francisco. 23.15 Journaal.
BELGISCHE TV
VRIJDAG 3 SEPTEMBER
Belgiê-Nederlands
18 00 Mumfie. 18 12 Licht concert. 18 45
Culturele agenda. 19 10 R.K. uitzending.
19 40 Med. en weerber. 19.45 Journaal.
20.15 De Tlintstones. 20.40 Uit liefde
sterven. 22.30 Journaal.
DEN HAAG - Nederland is op het country and western-festival van 10 tot
18 oktober in Nashville (Tenessee) vertegenwoordigd met Herman en
Angie (van Keeken) en de groep Colt 45.
Het zangduo bracht onlangs een langspeelplaat uit met onder andere
"What about me", dat nogal eens de ether wordt ingestuurd. Ook van de
country and western-groep verscheen kortgeleden een langspeelplaat. De
Nederlandse vertegenwoordiging zal op het Amerikaanse country and
western-festival in Nashville te zien en te horen zijn in onder meer de
International Show, de Johnny Kay-show en de Midnight Jamboree.
Echt rundlederen 2/3 zits- p,ii"n incl- is%btw
On^SXafsubüeme Leid^ Nieuwe *3*
afwerking en fraaie moderne 41"JGT-jéT]
Bijpassende salontafel 295.- Anders Denken over Wonen.
Tevens vestigingen te Den Haag, Leidschendam, Rijswijk, Voorschoten, Rotterdam, Zwolle,
Eindhovea
HILVERSUM - De NOS-radio zal
woensdag 8 september van 19.25 tot
21.15 uur op Hilversum 3 een di
recte reportage van de voetbal
interland IJsland-Nederland uit
zenden. Deze voorronde voor de
wereldkampioenschappen wordt
in Reykjavik gespeeld. Verslagge
ver is Eddy Poelman. Aangezien
een rechtstreekse televisie
uitzending uit IJsland niet moge
lijk is, zal de NOS-televisie de vol
gende avond een samenvatting van
de wedstrijd uitzenden. Deze is om
22.55 uur te zien in een sportpro
gramma dat ook een verslag van de
wereldkampioenschappen wiel
rennen in Italië pmvat.
AMSTERDAM - Voor de ogen van
de Amsterdamse wethouder van
Kunstzaken drs. P. Treumann is
gistermiddag op de binnenplaats
van het stadhuis een 50 meter lange
rol papier afgewikkeld met daarop
de 2500 handtekeningen die het in
itiatie fbuurtcomite "Muziekthea
ter nu" in de Amsterdamse wijk
"De Pijp" heeft verzameld. De ei
sen van het actiecomité zijn snelle
uitvoering van de toegezegde
buurtvoorzieningen en vooral geen
uitstel van de plannen voor de
bouw van een muziektheater in dat
stadsdeel.
De wethouder verklaarde blij te
zijn met de petitie omdat dit voor
hem een steun in de rug is bij zijn
onderhandelingen in Den Haag.
B. en W. van Amsterdam kregen al
leen copieën van de handtekenin
gen aangeboden, de originele hand
tekeningen zullen over enige tijd in
Den Haag aan minister Van Doorn
worden overhandigd.
Een carrière van veertig jaar in
het Nederlandse theater is op
zichzelf misschien niet zo in
drukwekkend -een loopbaan in
de moeilijke sector van het ca
baret die een opgaande lijn ver
toont en tenslotte uitkomt op
een hoogst persoonlijke, im
mens succesvolle vorm van ca
baretkunst is uniek.
Wim Kan („met Corry aan zijn
zijde") heeft dat gepresteerd.
Ondanks ernstige belemmerin
gen: de schokkende ervaringen
in Japanse krijgsgevangen
schap, het gruwelijke beslaan
aan de Birma-spoorweg, zou
den een creatief kunstenaar
voorgoed uit zijn evenwicht
kunnen brengen. Wim Kan
heeft de geestkracht opge
bracht om ook die periode van
zyn leven te overwinnen en
daarmeé diepte te brengen in
zijn visie op mensen en dingen.
,,'t Koffertje van Wim Kan"
geeft van de ontwikkeling wel
een duidelijk beeld. Dat plastic
koffertje bevat een boekwerk
van de hand van Wim lbo,
waarin met heel veel aardige fo
to's en een tekst de carrière van
Wim Kan en zijn ABC-cabaret
wordt beschreven, twee lang
speelplaten met fragmenten
van programma's en andere
hoorbare zaken uit die veertig
jaar, en een interview, dat de
journaliste Bibeb eens met Wim
Kan voor Vrij Nederland heeft
gehad. Drie elementen van heel
verschillend karakter, maar die
met elkaar wel een goed beeld
geven van die merkwaardige
cabaretloopbaan van Kan.
Het interview van Bibeb is goed
als altijd: wat vriendelijker dan
anders wel eens het geval wil
zijn, maar wel verhelderend, al
blijft het gesprek toch wel op
pervlakkiger dan bij Biben ge
bruikelijk en blijft ook zij op de
theaterpersoonlijkheid van
Wim Kan steken en krijgt ze
geen kans naar de werkelijke
Wim Kan door te stoten. Wim
lbo probeert dat niet eens. Hij
zit bewonderend aan de voeten
van het monument, hij staat al
leen nu en dan op om het
kunstwerk uit een andere oog
hoek te bekijken, hij veracht de
vogeltjes en de (pers)muskieten
die op en rond het fraaie beeld
hun natuurlijke functies uitoe
fenen, en hij zou het kunstwerk
Kan het liefst achter glas tegen
de invloeden van weer en wind
beschermen. Het tekent Wim
Op doktersadvies zal Wim
Kan voorlopig vijf weken niet
mogen optreden en daarna zijn
werkzaamheden met tenmin
ste 50 procent moeten vermin
deren. Dat betekent dat zijn
voorstellingen in Groningen
op 30 september, 1 en 2 oktober
geen doorgang kunnen vinden.
Dit heeft Kan's agent gisteren
meegedeeld. De serie voorstel
lingen in het Rotterdamse
Luxor-theater vanaf 7 oktober
zullen tot twee per week op
donderdag en vrijdag beperkt
moeten blijven.
lbo als een lieve jongen, maar
het zegt niet veel van Wim Kan.
Het aangedragen materiaal is
wel weer aardig: teksten van
liedjes, en andere geschriften,
zoals dagboekbladen van Wim
Kan, en bij voorbeeld ook reac
ties van de toenmalige (1941)
Indische gemeenschap op het
optreden van Wim Kan en zijn
Corry. En dan natuurlijk die fo
to's: bijzonder interessante,
zoals de prille foto's van Corry
Vonk, foto's van Kan met colle
ga's als Martie Verdenius, Lizzy
Valesco, Tilly Perin-
Bouwmeester en veel anderen.
En dan de twee langspeelpla
ten. De helft van de opgenomen
fragmenten is merkwaardig,
vooral voor wie belang stelt in
de geschiedenis van het Neder
landse cabaret liedjes van toen,
dat oude, vriendelijke sfeertje.
Maar echt boeiend en werkelijk
uniek zijn de conferences: van
Wim Kan zelf, stukken uit be
roemde monologen, waaronder
ook een erg aardige waarin Kan
in zijn keuken laat kijken: hoe
krijg je volwassen mensen zo
gek dat ze gaan meezingen. En
een lange conference van God
fried Bomans ter huldiging van
Wim Kan, een kunstwerk van
cabaretkunst. Dat alles aan el
kaar gepraat door de weemoe
dige stem van Simon Carmig-
geit.
Een kleine twee uur cabaret van
hoog niveau, de viering van dit
toch wel indrukwekkende jubi
leum waardig. Koffertje met in
houd wordt in de handel ge
bracht door De Bezige Bij; het
kost compleet tot 15 oktober
49.50, daarna moet men er
59.50 voor neertellen.
