In Soweto
heerst
angst voor
Zoeloe's
Lockheed stichtte ook elders onheil
Israëlische hulp
en kennis bij
droogte Europa
Politieke
partijen
Engeland
zitten op
zwart zaad
Spaanse communisten
leiders niet terug
naar hun vaderland
VRIJDAG 27 AUGUSTUS 1976
BUITENLAND
PAGINA 19
DEN HAAG (ANP) - Buiten
Nederland speelt de
Lockheed-affaire in een aantal
andere landen met name Japan,
Italië, Turkije Colombia, Nige
ria, België en Australië. In een
aantal landen zijn soortgelijke
onderzoeken nog bezig naar
aanleiding van hetgeen de
Amerikaanse senaatscommis
sie voor multinationale onder
nemingen heeft onthuld.
De voorzitter van die commis
sie, de Democratische senator
Frank Church, heeft enige tijd
geleden laten weten, dat wat
zijn commissie betreft het on
derzoek voorlopig is afgesloten.
Het feitenmateriaal wordt pas
in de herfst gepubliceerd.
De meest verstrekkende gevol
gen heeft de Lockheed-affaire
buiten de VS gehad in Japan.
Eind juli bereikte de kwestie
daar een dramatisch hoogte
punt met de arrestatie van de
oud-premier Kakuwi Tanaka,
een zeer invloedrijk man in de
regerende liberaal-
democratische partij. Hij werd
ervan beschuldigd de hand te
hebben gelicht met de wetten,
die toezicht houden op het in
ternationale betalingsverkeer
en de buitenlandse handel.
Tanaka, is er officieel van in be
schuldiging gesteld in 1973 en
1974 4,5 miljoen gulden aan
steekpenningen te hebben ont
vangen met de aanschaffing
van de Lockheed-Tristar en de
Orion. Tanaka was premier van
1972 tot 1974, toen hij moest af
treden in verband met nooit he
lemaal opgehelderde financiële
praktijken. Hij is op borgtocht
vrijgelaten.
Sinds de beschuldigingen van
ex-Lockheed-president Kot-
chian in februari voor de
commissie-Church heeft het
schandaal de Japanse politiek
beheerst en het regeringsbeleid
voor een groot deel verlamd.
Voor de arrestatie van Tanaka
was al een tiental anderen aan
gehouden in verband met de
kwestie. Evenals Nederland,
Italië, Turkije Griekenland, Co
lombia en Nigeria heeft ook Ja
pan een overeenkomst gesloten
met de Amerikaanse regering
om de Lockheed-gegevens in
handen te krijgen.
De Japanners hebben een spe
ciale parlementaire commissie
in het leven geroepen om na te
gaan waar de ruim 12 miljoen
dollar aan Lockheed-
steekpenningen zouden zijn
gebleven. De uiterst rechtse za
kenman Yosjio Kodama zou
daar een aanzienlijk deel van in
zijn zak hebben gestoken.
Vanaf de dag van de onthullin
gen is hij ziek. Andere vooraan
staande Japanners, die zijn
gearresteerd, zijn: de president
en de vice-president van All
Nippon Airways (ANA), Wajasa
en Watanabe, en de directeuren
van het handelshuis Marubeni,
Okubo en Itoh. Het instemmen
van de huidige premier Miki
met het parlementair en gerech
telijk onderzoek is hem niet
door elke partijgenoot in dank
afgenomen.
Een tweede land, waar de
Lockheed-affaire voor politieke
beroering heeft gezorgd, is Ita
lië. Functionarissen in dat land
stonden in de jaren 1970—'71
vcor zo'n 1,8 miljoen dollar op
de betalingslijst van Lockheed.
De onthullingen hebben de po
litieke onstabiliteit van Italië al
leen nog maar vergroot. Ook
hier werd een parlementaire
onderzoekcommissie ingesteld.
Naast enkele oud-ministers van
Defensie werden de namen ge
noemd van de huidige presi
dent Leone, minister van Bui
tenlandse Zaken Mariano Ru-
mor en Aldo Moro, de laatste
premier. De publikatie van deze
namen wekte wrevel bij de
Amerikanen, omdat dit in strijd
zou zijn met de afspraken die bij
de uitwisseling van gegevens
waren gemaakt.
In Italië werden ook een aantal
arrestaties verricht. Eén van de
aangehoudenen was Maria Fa-
va, een kroongetuige in het
Lcckheed-schandaal. Zij was
directrice van de firma Com-el,
via welk bedrijf een deel van de
steekpenningen van Lockheed
naar politici en regeringsfunc
tionarissen ging. Het onderzoek
gaat door.
In Turkije heeft het Lockheed-
schandaal aan enkele hoge mili
tairen hun functie gekost. Dat
gold voor generaal Alpkaya, die
toegaf 30.000 dollar te hebben
ontvangen, maar zei dat dit be
stemd was voor de bouw van
een school in zijn land. Met drie
andere staf-officieren werd hij
later overigens ervan vrijge
sproken dat hij geprobeerd zou
hebben het geld in eigen zak te
steken. Ook generaal Goksaran
werd uit zijn functie ontheven.
Naast deze landen zijn nog on
derzoeken gaande in onder
meer Colombia, Nigerië en Bel
gië. In Australië heeft de oppo
sitieleider Whitlam een liberale
minister uit de jaren vijftig er
van beschuldigd geld van
Lockheed te hebben aangeno
men. De vliegtuigfabriek heeft
dat ontkend. Ook het Ameri
kaanse ministerie van Justitie
verklaarde dat hiervoor geen
bewijzen bestaan.
Door
Rob Simons
JOHANNESBURG (UPI)- Bloedige straatgevechten tus
sen negers onderling en salvo's van de politie hebben giste
ren duizenden negers in de wijk Soweto bij Johannesburg
uiteengedreven en op de vlucht gejaagd.
In het centrum van de plaats gingen Zoeloe's met andere
negers op de vuist, bij een aanval op een school renden de
kinderen voor hun leven.
Evenals dinsdag en woensdag trokken de Zoeloe's met
messen, speren, bijlen en knuppels door Soweto, jacht ma
kend op jonge negers die hadden getracht de tegen de rege
ring gerichte stalóng af te dwingen door Zoelce's aan te
vallen en hun woonverblijven in brand te steken.
Generaal van politie David Kriel zei
dat deze week 31 negers er het leven
bij hebben verloren, van wie 21 zijn
dood gehakt. Tien negers zijn dooi
de politie doodgeschoten, 107
moesten in ziekenhuizen worder
opgenomen.
Strauss krijgt
wellicht post
van Financiën
BONN (UPI) - De voorzitter van de
Beierse CSU, Frans Josef Strauss,
heeft gisteren gezegd dat hij na een
eventuele christendemocratische
overwinning bij de algemene ver
kiezingen van 3 oktober minister
van Financiën zal worden.
De voorzitter van de CDU, Helmut
Kohl, heeft dit bevestigd. Hiermee
is een eind gekomen aan weken
lange speculatie in West-Duitsland
over de post die Strauss zou wor
den toegekend.
Protest van
geallieerden
BERLIJN (DPA) - De westelijke
geallieerden in Berlijn hebben gis
teren bij de Sowjet-Unie geprotes
teerd tegen belemmering van het
doorgaande verkeer naar Berlijn op
13 augustus, toen bussen met jonge
Westduitse christendemocraten
werden tegengehouden bij de
Oostduitse grens.
De nota noemt dit een schending
van de viermogendhedenovereen-
komst van 1971. Van de USSR
wordt geëist te waarborgen dat het
verkeer volgens deze overeen
komst voortaan ongehinderd ver
loopt.
Arabische top
CAIRO (AP) - Egypte zal als gast
land optreden voor de eerste
Arabisch-Afrikaanse topconferen
tie. Naar wordt verwacht zal deze
conferentie in januari worden ge
houden. Dit is gisteren door het of
ficiële "persbureau voor het
Midden-Oosten bekend gemaakt.
Het besluit voor een dergelijke con
ferentie werd in 1974 tijdens de
Arabische topconferentie genomen
en is bedoeld om sterkere economi
sche en politieke banden te ont
wikkelen met de Afrikaanse landen
die tijdens de oktober-oorlog in
1973 de diplomatieke verbindingen
met Israël hebben verbroken.
Die oorlog was aanleiding voor een
verviervoudiging van de olieprijs
waardoor vele Afrikaanse landen in
financiële moeilijkheden geraak
ten.
Het dodencijfer van negen weken
geweld in Zuid-Afrika is hiermee
volgens de politie tot 281 gestegen
Woeste benden
Negers die het gezien hadden zei
den tegen journalisten dat de slach
toffers bloedend verspreid op
straat lagen. Gezinnen werden uit
eengerukt, ieder pakte wat hij met
kon nemen bij de vlucht voor de
woeste bende. Huilende kinderen
klampten zich aan hun moeders
vast, honderden zochten bescher
ming in de politiebureaus, waai
nog nauwelijks staanplaats was
overal klonk de angstkreet "de Zoe
loe's komen".
De Zoeloe's trapten deuren in, sta
ken andere negers neer, ramden au
to's stuk en joegen achter de vluch
tende menigte aan.
De blanke werkgevers zeiden giste
ren dat de staking praktisch voorbij
is. Politie-generaal Gert Prinsloo
sprak tegen dat de politie niet tegen
de Zoeloe's opgetreden zou zijn
"De politie heeft vanmorgen op hen
geschoten. Wij tyreden ook tegen
hen op".
Tegen de avond werd het volgens
de politie betrekkelijk kalm in Sa
weto.
Dissidenten
Na het begin van de demonstraties
op 16 juni heeft de politie minstens
170 bekende dissidenten gearres
teerd. Gisteren werd bekend dat
zich onder de gearresteerden ook
Allan Hendrickse bevindt, voorzit
ter van het nationale bestuur van de
Zuidafrikaanse kleurlingen part ij
van de arbeid. Onder de Zuidafri
kaanse wet kunnen zij voor onbe-
aaide tijd worden vastgehouden,
e vrees van de Zuidafrikaanse po
litie dat de onlusten zich zouden
uitbreiden tot de wijk Alexandra in
het noordoosten van Johannesburg
werd gisteren niet bewaarheid
"Tien minuten"
De Zoeloe's zijn al van oudsher de
meest woeste stam in Zuid-Afrika
en vormen het grootste deel van de
een miljoen inwoners van Soweto.
Zij hebben de oproepen van hun
leiders om hun wraakactie te sta^
ken genegeerd. Woensdagavond
waren er ongeveer 10.000 bij het
complex pensions Mzimhophe,
waar zij een dergelijk beroep over
schreeuwden met de opmerking:
"Geeft ons nog tien minuten om
met hen af te rekenen".
"Wij vragen alleen wettelijke toe
stemming om die plaatsen binnen
te gaan om die mensen te zien die
ons pension in brand hebben ge
stoken en dan wordt alles weer rus
tig en houden ze op met al dat zwart
aan de macht", aldus Joseph Mas-
higa, een van hun woordvoerders.
Omstanders bedekken het stoffelijk overschot van een Afrikaandie gistereri tijdens eennlenive uitbarsting van
geweld, waar ook de politie bij betrokken was, werd gedood. Zoeloes en Afrikanen staan in Johannesburg nog
steeds op gespannen voet met elkaar.
JERUZALEM (SP) - Israëlische
deskundigen zijn ingeschakeld
om de door de langdurige
droogte geteisterde landen in
West-Europa van advies te die
nen over een optimaal gebruik
van het beschikbare water.
Vooral op het gebied van de
landbouw zou de toepassing van
de Israëlische irrigatietechnie
ken soulaas kunnen bieden.
Israël heeft de afgelopen 25 jaar
noodgedwongen door een voort
durende waterschaarste lange
ervaring op dit terrein opgedaan
en met raad en daad tevens een
zekere faam in de wereld bij de
oplossing van problemen betref
fende de watervoorziening ver
worven. "De waterverspilling is
in Europa te groot", zegt Shaul
Arlosorof van de watercommis
sie van-het Israëlische ministerie
van Landbouw. "Als de Euro
peanen zo zuinig zouden gebrui
ken als de Israëli's dan zouden er
geen problemen zijn".
Arlosorof spreekt met gerecht
vaardigde trots over de uitste
kende resultaten die de Israëli
sche waterhuishouding in de
landbouw heeft opgeleverd. Is
raël heeft relatief de grootste jaar
lijkse toename van de voedsel-
produktie per eenheid water per
eenheid landbouwgrond. Gedu
rende de laatste zeven tot tien jaar
hebben de Israëlische boeren een
stijging van 8 tot 10 procent per
jaar in de opbrengst van water af
hankelijke landbouwprodukten
bereikt tegenover een gemid
delde stijging van 2,5 procent in
de rest van de wereld.
In Israël is de opbrengst van de
landbouwgronden dus anderhalf
keer zo groot als tien jaar geleden.
Langzamerhand wordt de Israë
lische kennis op het gebied van
de waterhuishouding in Amerika
en Europa toegepast. In het kader
van de Europese landbouw-
commissie en de voedsel- en
landbouworganisatie van de
Verenigde Naties geeft Israël de
informatie over de modernste ir
rigatiemethoden door aan de Eu
ropese landen, waaronder Neder
land.
LONDEN (AP) - De Britse poli
tieke partij-apparaten zitten op
zwart zaad, worden slecht geleid en
behoorden van staatswege te wor
den gesubsidieerd opdat zij doel
treffend kunnen werken, aldus
luidt de aanbeveling gisteren ge
daan door een officiële commissie.
Deze commissie die in 1975 werd
gesticht door de toenmalige pre
mier Wilson noemt in haar rapport
behuizing, inrichting, personeel en
hulpbronnen van de partij
organisaties „bedroevend tekort
schietend" en zij is van oordeel dat
de Britse politieke partijen „vaak
werkem beneden het minimum-
peil van doelmatigheid en activiteit
dat noodzakelijk is".
Aanbevolen wordt dat de appara
ten een subsidie krijgen van een
kwartje per stem bij de vorige al
gemene verkiezingen van 1974 op
de partijen uitgebrachte stemmen.
Dit zou hiernaar berekend neer
komen op 573.407 pond voor de
Britse partij van de arbeid en
523.234 pond voor de conservatieve
partij.
Er zou niets moeten worden uitge
trokken voor partijen die niet in het
parlement vertegenwoordigd zijn
zoals de communisten en het (ultra
rechtse) nationale front.
De Britse politieke partijen ont
vangen thans het merendeel van
hun inkomsten via giften van aan
hangers. De Labourpartij beurt bo
vendien van het vakbondscongres
(TUC) door middel van een „theo
retisch" vrijwillige bijdrage van
alle leden met een zeker inkomen.
Tot de grote geldgevers der conser
vatieven behoren particuliere on
dernemingen die tegen het socia
lisme gekant zijn.
Op een persconferentie heeft de
voorzitter van de genoemde com
missie, Lord Houghton, gisteren
gezegd dat hij absoluut niet wist
wat het parlement met zijn aanbe
velingen zou doen.
Door de voorzitter van de conserva
tieven, Lord Thorneycroft, was ge
zegd dat hij zijn partij zou adviseren
het voorstel van de commissie af te
wijzen en weigeren openbare
gelden aan te i
MADRID (AP) - De regering van
premier Adolfo Suarez heeft giste-,
ren de starre anti-communistische
politiek die Spanje in de afgelopen
40 jaar heeft gevoerd, voortgezet
door de verbannen leiders van de
Spaanse communistische partij
niet toe te staan naar hun vaderland
De regering wees de verzoeken om
een paspoort voor Santiago Carril-
lo, secretaris-generaal van de
Spaanse communistische partij, en
voor de 81-jarige Dolores Ibarruri,
"La Pasionaria" die ten tijde van de
Spaanse burgeroorlog tegen
Franco vocht, af. Beiden verblijven
in ballingschap sinds het einde van
de burgeroorlog in 1939.
De regering weigerde ook paspoor
ten te verstrekken aan een Baski-
sche terrorist, aan een leider van
een communistische splintergroe
pering en aan de secretaris van me
vrouw Ibarruri.
Van de 479 aanvragen voor een
paspoort werden in totaal 458aan-
vragen gehonoreerd. Ook de broer
van Carrillo en de weduwe van
communistenleider Julian Grimau,
die in 1962 door Franco werd
geëxecutéerd, kregen er een.
De regering heeft gezegd dat Car
rillo en mevrouw Ibarruri gewei
gerd zijn op grond van het feit dat
zij het nationale welzijn zouden
schaden.
De communistische partij werd di
rect na het beëindigen van de bur
geroorlog door Franco buiten de
wet geplaatst.
Carrillo (62) woont als balling in Pa
rijs. Hij heeft naar wordt gemeld
Spanje na de dood van Franco cla-
destien bezocht.
Volgens communistische bronnen
zal hij doorgaan met het leiden van
zijn partij van het buitenland uit.
Hij wordt beschouwd als een
Euro-communist, die beweert on
afhankelijk van de Sowjet-Unie te
zijn.
Mevrouw Ibarruri verwierf be
kendheid toen ze ten tijde van de
burgeroorlog de barricades in Bar
celona beklom en de anti-Franco
troepen aanvuurde met de kreet ze
zullen er niet doorkomen".
Ze is voorzitter van de partij en
heeft sinds haar vertrek uit Spanje
vele jaren in Moskou gewoond.
PANMOEMJOM - Het Penta
gon in Washington heeft giste
ren deze foto vrijgegeven,
waarop te zien is hoe, vlak bij
de plek waar op 18 augustus
twee Amerikaanse officiëren
werden vermoord, in de gede
militariseerde zone tussen
Noord- en Zuid-Korea, de
boom, waar het conflict om
was ontstaanwordt geveld.
De boom belmmerde het uit
zicht van de Amerikanen.
Noord-Korea heeft gisteren
gezegd dat de oefenvluchten
van Amerikaanse B-52 bom
menwerpers boven Zuid-
Korea "een zeer ernstige en
provocatieve militaire daad
zijn".
Deze kritiek op het Ameri
kaanse beleid werd geuit in de
Rodong Sinmoen, het officiële
orgaan van de Noordko-
reaanse communistische par
tij.
Noord-Korea "veroordeelt de
Amerikaanse imperialisten
die bombardements
oefeningen uitvoeren boven
Zuid-Korea met B-52 bom
menwerpers die naar Zuid-
Korea zijn overgebracht na
dat zij (de VS) het
Panmoenj om-incident had
den uitgelokt".
De Verenigde Staten hebben
eerder in een verklaring be
kend gemaakt dat de B-52 toe
stellen sinds vorige week irrij-
dag boven Zuid-Korea oefe-
Ook de Oosteuropese landen die de
diplomatieke betrekkingen met
Jeruzalem in 1967 hebben ver
broken, tonen grote belangstel
ling voor deze Israëlische techno
logie. Israëlische deskundigen
hebben de afgelopen week in het
oosten en zuiden van Engeland
een eerste onderzoek naar de ge
volgen van het huidige waterte
kort uitgevoerd.
Het voornaamste doel van dit on
derzoek is wegen te vinden om de
Israëlische kennis op de Engelse
omstandigheden toe te passen.
"Wij kunnen geen water naar En
geland brengen", zegt een Israë
lische deskundige, "maar wij
hebben ons hele leven ervaring
opgedaan om aan een bestaand
gebrek aan wajer een eind te ma
ken. Ik geloof dat wij raad, mate
riaal en deskundigheid kunnen
geven waar de Engelse landbou
wers hun voordeel mee kunnen
doen".
Volgens de Israëlische deskundi
gen hebben de Engelse land
bouwers door de overvloedige
regenval in het verleden geen
zuinig gebruik gemaakt van het
water. Door de introductie van
nieuwe irrigatiemethoden en bij
voorbeeld zeer ontwikkelde wa-
terklokken, willen de Israëli's in
de toekomst op de zwaarst getrof
fen Engelse landbouwgebieden
een grotere oogst met een gerin
gere hoeveelheid water bereiken.
De Israëlische watercommissaris
Alosorof veronderstelt dat Eu
ropa over 15 tot 20 jaar met een
vrijwel permanente waterschaar
ste zal kampen. Naast kapitaal en
arbeid zal water in de nabije toe
komst een schaarse produktie-
factor vormen Aan de ontwikke
ling van de beperkte waterbron
nen zal volgens deze Israëlische
deskundigen veel meer aandacht
moeten worden besteed.
"Als er geen wonderen gebeuren
zullen over 20 tot 25 jaar in Azië,
Afrika en Zuid-Amerika honder
den miljoenen mensen aan on
dervoeding sterven",- waar
schuwt Alosorof. De combinatie
van de waterschaarste in Israël
die de ontwikkeling van kennis
en technologie noodzakelijk
maakt en de hoge motivatie van
de Israëlische boer verklaren
volgens hem het succes van de
Israëlische waterhuishouding in
de landbouw.
De sociale structuren in het met
traditionele type collectieve of
coöperatieve landbouwbedrijf in
Israël, zoals de Kiboets en de
Moshav worden bijzonder ge
schikt geacht om veranderingen
i te
De r
tief ingestelde Europese boer is
over het algemeen minder bereid
om zijn landbouwmethoden te
moderniseren en zodanig aan te
passen dat een maximaal gebruik
van de beperkte waterbronnen
wordt gemaakt, aldus Israëls wa
tercommissaris.
Nog twee doden
veteranenziekte
PHILADELPHIA (UPI) - Gisteren
zijn nog twee mensen gestorven
aan de geheimzinnige "veteranen
ziekte". Het totale aantal doden is
nu 28. De gezondheidsdienst in
Philadelphia onderzoekt de moge
lijkheid dat de sterfgevallen te wij
ten zijn aan het dodelijk vergiftige
gas nikkelcarbonyl, dat onder meer
gebruikt wordt voor de vervaardi
ging van plastics en synthetische
rubber. Er is namelijk bij de slach
toffers een sterk verhoogd gehalte
aan nikkel in het weefsel gevonden.
De laatste twee doden zijn een non
van 71 en een man van 62 die heb
ben deelgenomen aan het 41ste in
ternationale eucharistische con
gres dat van 1 tot 8 augustus in Phi
ladelphia is gehouden.
Alle vorige slachtoffers woonden in
Philadelphia een congres van oud
strijders bij, van 21 tot 24 juli. Alle
slachtoffers bezochten een bepaald
hotel in Philadelphia, Bellevue.
GIJZELING
CLEVELAND (AP) Een
Vietnam-veteraan heeft gisteren in
de Amerikaanse stad Cleveland
negen personen negen uur lang in
gijzeling gehouden voordat hij zich
aan de politie overgaf. De gewa
pende man had eerder op de dag 12
mensen gegijzeld in een kantoor
gebouw. Een aantal mensen wist te
ontsnappen of werd vrijgelaten.
De 30-jarige Ashby Leach had ge
vraagd om televisie-zendtijd voor
zijn grieven, die voornamelijk de
slechte opvang van Vietnam-
veteranen betroffen.
De drie grote Amerikaanse televi
siemaatschappijen weigerden zijn
eisen volledig uit te zenden maar
brachten wel een verslag van de gij
zeling en de reden, waarom Leach
daartoe zijn toevlucht had gezocht.
Na deze nieuwsuitzendingen gaf
Leach zich op de 36ste verdieping
van het kantoorgebouw, waar hij
sinds 10 uur 's ochtends een aantal
personen in gijzeling hield, over
aan de politie.
