LEIDSCH
DAGBLAD
Rellenvuur slaat over
naar wijken Kaapstad
WINST SHELL
1,5 MILJARD
Republikeinse „Salomon"
In Zuid-Afrika 23 doden
®m MTF
vandaag
PvdA opnieuw
voorstander
nationalisatie
Remm
Tel Al
Zaatar
gevallen
Fritessaus
literemmertje
DONDERDAG 12 AUGUSTUS 1976
OPGERICHT I MAART I860
35010
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Op de Bezuidenhoutseweg bij
de Landscheidingsweg is vanoch
tend een bus van de NZH (lijn
91), die uit Katwijk kwam, voor
een groot deel uitgebrand. De
oorzaak va nde brand is nog niet
bekend, maar zou in een moto
risch defect moeten worden ge
zocht. De ongeveer vijftien bus
passagiers en de bestuurder kon
den ongedeerd met hun bezittin
gen uit het voertuig komen.
De chauffeur kreeg moeilijkhe
den met de versnelling en ont
dekte even later in het motor
gedeelte vonken. Hij bracht direct
zijn voertuig tot stilstand. Nau
welijks was dat gebeurd of de
motor vloog in brand.
De Haagse brandweer voor-
kwam dat de bus totaal uit
brandde.
Griekse leger
gemobiliseerd
ATHENE (UPI) In militaire
kringen in Athene is vanmorgen
vernomen dat het Griekse leger is
gemobiliseerd in verband met het
conflict waarin het land is gewik
keld met Turkije.
Bijna de hele luchtmaofyt staat
klaar om tot actie over te gaan en
het leger is in staat van alarm ge
bracht. Veel eenheden liggen aan de
grens met Turkije.
De Griekse marine patrouilleert in
de Egeïsche Zee in de buurt van het
Turkse seismografische schip de Sis-
mic-1, de uiteindelijke aanleiding
van de uit de hand gelopen ruzie
tussen beide buurlanden. Waarne
mers menen dat de militaire opera
ties, het in staat van alarm brengen
van legereenheden, bedoeld zyn om
de Griekse onderhandelingspositie bij
het debat in de Veiligheidsraad te
versterken. De raad komt vanavond
bijeen om zich te buigen over de
Griekse klacht. Mocht de raad er
niet in slagen een oplossing te bren
gen in het geschil dan, zo wordt al
gemeen aangenomen, zijn de kansen
op oorlog tussen de erfvijanden ar
de Egeïsche Zee bijzonder groot.
Meer bewolking
Zonnig maar in de middag tijdelijk
meer bewolking en kans op een
lokale bui.
In he* algemeen weinig wind.
Minima omstreeks 14, maxima
22 tot 28 graden.
(Opgemaakt om 11.15 uur)
13 AUGUSTUS
Zon op 5.21, onder 20.08 uur.
Maan op 21.04, onder 9.20
Hoogwater in Katwijk aai
5.06 en 17.30, laagwater
1X24 uur.
In tweede kwartaal
KAAPSTAD (AFP/UPI/Reuter V
Bij heftige onlusten in de zwarte
woonwijken van het Zuidafrikaan-
se Kaapstad zijn 23 mensen om het
leven gekomen, zo heeft het hoofd
van de Zuidafrikaanse politie, ge
neraal Gert Frineloo, vanmorgen
meegedeeld.
In de recente opleving van het ras-
sengeweld in Zuid-Af rika is dit de
eerste keer dat zich onlusten voor-
doen in Kaapstad, 1500 kilometer
van Johannesburg.
Felle gevechten tussen demonstre- '4
rende zwarte studenten en de po
litie, die gisteren overdag al waren
begonnen, duurden vannacht tot i"
ver na middernacht voort. Honder-
den jonge Afrikanen trokken plun- i
derend door de straten van de
woonsteden. Minstens vijftien ge-
bouwen gingen in vlammen op en i.j
de drankwinkels werden volledig i
leeggeplunderd. De onlusten waren
voornamelijk geconcentreerd in de
woonsteden Langa en Goegoeletoe. p
Hier wonen ongeveer 100.000 ne- l i
gers.
Demonstraties tegen de apartheids-
politiek van de Zuidafrikaanse re-
gering hadden in de afgelopen
week al minstens 35 slachtoffers 1
geëist.
Gisteren waren in verscheidene an-
dere plaatsen in Zuid-Afrika op- 1
nieuw incidenten voorgekomen. In 'i'i
het zwarte woongebied Kagiso, 30
kilometer ten westen van Johan- I
nesburg, maakte de politie gebruik
van vuurwapens en traangas toen
ongeveer 300 studenten een politie
wagen molesteerden. Er werden 76
studenten gearresteerd, die een
school en andere openbare gebou
wen met stenen bekogelden
Hoeveel van de 23 slachtoffers in
Kaapstad door politiekogels zijn
gedood, is niet bekend. „Wij zijn
verontrust over de situatie in de
zwarte stadsgebieden van Zuid-
Afrika. Nog steeds is de politie in
het hele land in staat van alarip",
aldus Prinsloo.
Op de universiteit van de Westkaap
hebben de autoriteiten alle open
bare bijeenkomsten verboden.
Een gelukkig weerzien tussen
familie, nadat een Israëlisch
El Al vliegtuig veilig in TeL
Aviv is geland. Palestijnse':
guerrillastrijders poogden j
gisteren op het vliegveld van J
de Turkse hoofdstad Istan-
boel dit vliegtuig te kapen.
De kaping mislukte, maar de:
aanslag op het vliegveld zelf
kostte drie passagiers en één
Palestijn het leven. Tiental-fj
len mensen werden min of
meer ernstig gewond.
PAGINA m.
NOS gebogen over nieuwe
voorstellen voetbalclubs.
PAGINA sg
De jeugd heeft geen trek in
de bouw. PAGINA 7
20 PAGINA'S
DEN HAAG (ANP) Het olie
concern Shell heeft over het tweede
kwartaal van 1976 een netto winst
behaald van 303 miljoen pond ster
ling (ongeveer 1,5 miljard gulden).
Over het tweede kwartaal van 1975
bedroeg de netto winst 110 poind
sterling (550 miljoen gulden).
Hierdoor komt de netto winst van
Shell over de eerste helft van dit
jaar op ruim 2.9 miljard gulden. Dat
is ruim een miljard gulden meer dan
over de eerste helft van het vorig
jaar, toen by na 1,9 miljard gulden
netto winst werd gemaakt.
Volgens Shell was het aanmerke
lijk hogere resultaat over het afge
lopen kwartaal het gevolg -van de
waardedaling van het pond sterling.
Shell Oil Company in de Verenigde
Staten rapporteerde een netto-resul
taat dat ongeveer 40 procent hoger
was dan over het tweede kwartaal
van 1975, met betere resultaten in de
sectoren olie, gas en chemie.
Buiten Noord-Amerika waren de
verkochte hoeveelheden olieproduk-
ten 3 procent lager dan in het twee
de kwartaal van 1975. voornamelijk
door het wegvallen van de markt in
Venezuela als gevolg van de natio
nalisatie. De verkochte hoeveelheden
en de resultaten in de aardgassector
liepen door sedzoensdnvloeden terug,
maar liggen boven het Miveua van
het tweede kwartaal van vorig jaar.
De afzet en resultaten in de chemi
sche sector en eveneens in de me
taalsector waren aanzienlijk beter.
De omzet over de tweede kwartaal
van dit jaar bedroeg 29,4 miljard
gulden, tegen 22,2 miljard gulden in
het tweede kwartaal van 1975.
Autogordel en
bromfietshelm
sparen levens
11
VOORBURG (ANP) Door het
gebruik van de autogordel zyn vorig
jaar 200 mensen minder om het le
ven gekomen dan anders het geval
zou zijn geweest. Het gebruik van de
bromfietshelm heeft in datzelfde
jaar 100 mensen het leven gered.
Door het gebruik van autogordel
en bromf ietshelm is het aantal ver
keersdoden in 1974 en 1975 drastisch
verminderd, constateert dan ook de
Stichting Wetenschappelijk Onder-
ozk Verkeersveiligheid (SWOV) in
haar publikatie ,Tien Jaar verkeers
onveiligheid in Nederland".
Uit resultaten van SWOV-enquêtes
blykt, dat het gebruik van autogor
dels tussen 1971 en 1973 langzaam
begon te stijgen, in 1974 stabiel bleef
en in 1975 sterk steeg, namelijk met
30 pet. Deze laatste stijging was
vooral een gevolg van de wettelijke
maatregel per 1 Juni van dat jaar.
Het gebruik van autogordels ver
mindert de leans om by een ongeval
gedood te worden met minstens 60
procent.
De SWOV berekende, dat het toe
genomen heOmgebiuik in 1974 onge-
50 levens en in 1975 zelfs 100
levens heeft gespaard.
Andere maatregelen, die een rol
hebben gespeeld bij de dialing van
het aantal verkeersdoden in 1974 en
1975, zjjn de alcoholwet en de snel-
NICOSIA (AFP) In de Cyprische
hoofdstad Nicosia is een radiobericht
uit Libanon opgevangen waarin het
„Libanese leger" (dat trouw is aan
president Soeleiman Franjieh) in
een communiqué meedeelt, dat het
Palestijnse vluchtelingenkamp Tel
Al-Zaatar by Beiroet vandaag is ge
vallen.
In het communiqué worden kamp
en omstreken tot „verboden militair
gebied" verklaard in verband met de
aanwezigheid van mijnen en het ge
vaar van epidemieën.
DEN HAAG (SP/ANP) De Partij van de Arbeid
is nu toch weer voorstander van nationalisatie van be
drijven.
In het ontwerp voor een nieuw beginselprogramma van
de PvdA staat dat basis-industrieën, banken, levensverze
keringsmaatschappijen en farmaceutische ondernemingen
,,in gemeenschapsbezit" moeten komen. Ook andere grote
bedrijven maken kans genationaliseerd te worden.
geleden politiek asiel aan
vroeg in ons 'land, heeft zich
gisteren voor het eerst in
het openbaar vertoond. Hij
was op bezoek bij de Vrije!
Universiteit in Amsterdam,!
waar het Europees schaak
kampioenschap voor compu
ters wordt gehouden. Overj
zijn motieven om de Sowjet-j
Unie voorgoed te verlaten!
zei Kortsjnoj, dat de autori
teiten daar hem het spelen
in de afgelopen twee jaar
hadden bemoeilijkt. „Ik ken
de twee jaar lang een ge-;
brek aan vrijheid", vertelde;
hij in gebroken Engels.
Korts jnoj, die zich gïstereijr
aanmeldde als lid van dë
KNSB zei desgevraagd, dat
hij zijn schaakactiviteiten in
Nederland zal voortzetten,
Hy hoopt m november een
tweekamp te spelen tegen
Jan Timman, Nederlands
beste schaker. Inmiddels is
Korts jnoj door de Bond ge
vraagd de training van dé'
Nederlandse schaakploeg, dif|
zich voorbereidt op de Olym
piade in Israël, op zich te
nemen. PAGINA
Nieuwe regering in Rome
krijgt vertrouwen.
PAGINA l$i
Dit betekent dat de PvdA is afge
stapt van het standpunt diat in het
beginselprogramma van 1959 is vast
gelegd. Toen is het socialistische
beginsel dat alle bedrijven in over
heidshanden moeten komen uitdruk
kelijk afgezworen.
Het nieuwe programma wil de in
ternationale solidariteit voorop stel
len en gaat uit van de noodzaak van
beperking van de economische groei.
Toetsing aan het beginselprogramma
moet plaatsvinden by het opstellen
van het verkiezingsprogram, by de
stelling-name van partijorganen en
partijleden in actuele kwesties en by
het aanvaarden van regeringsverant
woordelijkheid. „Bij dit alles geldt,
dat compromissen niet verwerpelijk
behoeven te zyn", zo staat in het
ontwerp?
Behalve belangrijke delen van het
bedrijfsleven wil de PvdA-van-1976
ook dat de grond in handen van de
„gemeenschap" komt.
Democratisch-socialisten zijn lange
tijd betrekkelijk optimistisch geweest
over de economische groei. In de
laatste jaren is het inzicht ontstaan,
dat de snelle economische groei
plaats moet maken voor een zeer
beperkte. Dit moet geschieden tegen
de achtergrond van solidariteit met
de Derde Wereld, de onderdrukten en
achtergestelden in de eigen samen
leving, de toekomstige generaties, en
van een samenleving, waarin vrijheid
en gelijkheid gewaarborgd zijn".
Ook bedryven die niet genationa
liseerd worden komen onder strenge
toezicht van de overheid. Het
PvdA-beginsel-programma pleit voor
„een democratische controle op de
prodfuiktóe".
Nationalisatie en een grote greep
van de overheid op het bedrijfsleven
wil nog niet zeggen dat de werkne
mer méér te vertellen krijgt.
„Binnen de grenzen van een door
het parlement vastgestelde planning"
moeten de genationaliseerde bedrij
ven zelfbestuur krijgen", vindt de
PvdA. Op die manier krijgen de
werknemers meer invloed op de pro-
duktie en de benoeming van de di
rectie.
In niet-overheidsbedrijven moe
ten volgens het PvdA-beginselpro.
gramma „duidelijke stappen" gezet
worden op de weg naar arbeiders-
zelfbestuur.
De strijd tegen „eeconomische
machten" (zoals mammoetonderne
mingen) staat voor de PvdA voorop.
Want die houden de ongelijkheid in
stand.
Het beginselprogramma van de
PvdA zal in oktober aan de orde
komen op het congres van de socia
listen.
ADVERTENTIE
Een aantal punten uit het
ontwerp voor een nieuw begin
selprogramma voor de PvdA:
de energievoorraden moeten
onder internationaal beheer ko-
de arbeidsdag moet geleide
lijk aan verkort borden.
geen dwang om onaange
name arbeid (zoals ploegen
dienst en schoonmaakwerk) le
venslang te verrichten.
alle inkomens moeten open
baar worden.
tegengaan van de bio-indus-
trie.
uiteindelijke ontbinding van
militaire machtsblokken als
NAVO en Warschau-pact en
vervanging door een alles om
vattend veüigiheidsstelsel.
garantie door de overheid
van een recht op inspraak.
democratisering van de over
heidsdiensten, opdat ook ambte
naren aanspreekbaar worden op
hun verantwoordelijkheid.
ambtelijke documentatie
moet zo veel mogelijk openbaar
worden gemaakt.
euthanasie moet op verzoek
van de betrokkenen mogelijk
worden.
daadwerkelijke invloed van
de kiezer op de regeringsvor
ming.
de gevangenisstraf moet te
ruggedrongen worden.
bevordering openbaar ver
voer, fietsverkeer, voetsgangers.
verkeer en terugdringen van
autogebruik.
9 garantie voor de instandhou
ding van scholen met verschil
lende levensbeschouwelijke
grondslagen, zolang daaraan
behoefte bestaat.
nationalisatie van de gezond-
397
Man (58) wegens
oorlogsmisdaden
gearresteerd
ROERMOND (SP) De officier
van Justitie in Roermond heeft gis
teravond de 58-jarige fabrieksarbeid
der L. J. L. uit Horn laten aanhou
den, omdat hij wordt verdacht van
oorlogsmisdaden en misdaden tegen
de mensheid.
Hij zou die hebben gepleegd in 1942
en 1943 in een concentratiekamp in
Bobrüsk in Wit-Rusland. Zyn slacht
offers waren voornamelijk uit Tsje-
cho-Slowakije en Polen afkomstige
Joden. L. zou samen met andere
SS'ers, maar voor een groot deel
zelfstandig, honderden Joden hebben
gedood, vaak op de meest gruwelijke
wijze en zonder dat er enige aanlei
ding voor bestond.
Op grond van artikel 27a, besluit
buitengewoon strafrecht, zijn de fei
ten waarvan L. wordit verdacht, niet
verjaard.
JAMES BUCKLEY
KANSAS CITY (UPI) James
Buckley, een conservatief-Republi
keinse senator uit New York, zal zich
volgende week op de Conventie van
de Republikeinse party te Kansas
City kandidaat stellen wanneer een
eerste stemming geen beslissing
mocht brengen tussen president
Ford en diens tegenstrever oud-gou
verneur Ronald Reagan.
Buckley doet dat niet omdat hij
denkt zelf hoge ogen te kunnen gooien,
maar louter om een eventuele pat
stelling Ford-Reagan te doorbreken.
Zowel Fords als Reagans campag
ne-medewerkers houden om strijd
vol dat hun kandidaat al voldoende
stemmen heeft om de Republikeinse
kandidatuur te verwerven. Om bij
eerste stemming te worden gekozen
heeft de Republikeinse presidents
kandidaat 1130 stemmen nodig. Met
de tellingen die Ford en Reagan op
geven, moet iets mis zijn aangezien
ze opgeteld een hoger aantal stem
men laten zien dan er gedelegeerden
zijn.
Typerend voor de nek-aan-nek
race van Ford en Reagan is dat zy
Buckley's Salomonsambitie allebei in
hun voordeel uitleggen.
Ron Nessen, „hierdoor is de presi
dent er definitief, want Buckley zal
stemmen by Reagan wegsnoepen".
John Sears, Reagans campagne
chef, zei echter: „Onze rijen zullen
ferm gesloten bylven, maar volgens
sommigen zal Buckley aantrekkelijk
zijn voo.1 kandidaten die al steun aan
Ford hebben beloofd".
Buckley zelf zei in New York dat
hij zich bij een eventuele tweede
stemronde op de kandidatenlijst zal
laten bijschrijven „om de Conventie
en de gedelgeerden in staat te stel
len een vrije en weloverwogen keus
te doen".