Aanval op kamp
in Mozambique:
ruim 300 doden
Kissinger: olie op golven
Ford en Reagan strijden om de hoofdprijs
Tnrkije wijst
2e protest
van de hand
Drie doden bij
voortdurend
geweld in Ulster
Rhodesië neemt wraak
WOENSDAG 11 AUGUSTUS 1976
PAGINA 13
Republikeinse Conventie zal volgende week doorslag geven
DEN HAAG (ANP) - Zal de strijd
tussen de Amerikaanse president
Gerald Ford en Californies ex-
gouverneur, Ronald Reagan, om
de Republikeinse presidents
kandidatuur de „Grand Old Par
ty" splijten? Of zal de partij via
een kandidaatskoppel
Ford-Reagan juist hechter te
voorschijn komen uit de vinnige
gevechten om de nominatie? Of,
zeer onwaarschijnlijke mogelijk
heid, zal kandidaat-sinds-een-
week Harold Stassen de hoofd
prijs weghalen?
Het antwoord op deze en andere
vragen wordt over een week ge
geven op de Republikeinse Con
ventie, die tot 20 augustus plaats
vindt in Kansas City, Missouri.
Dan gaan 2.259 Republikeinse
kiesmannen hun presidents- en
vice-presidentskandidaat aan
wijzen, hoogtepunt van 7 maan
den venijnig touwtrekken om
deze zelfde gedelegeerden.
Voor de nominatie zijn 1.130 stem
men nodig. Fords campagnelei-
Gerald Ford.
der heeft twee weken geleden
bekendgemaakt dat de president
die minimum-grens al was ge
passeerd. Maar ook Reagan is
naar zijn zeggen al zeker van de
nominatie. Aangezien ze niet al
lebei een meerderheid kunnen
hebben en niet duidelijk is wie
van de twee zich heeft verteld, is
er officieel niets te zeggen over de
uitkomst van de Conventie. De
derde kandidaat, Stassen, de 69-
jarige oud-gouverneur van Min
nesota en een soort eeuwige kan
didaat (waarmee hij in 1948 be
gon), lijkt geen rol te gaan spelen
in de strijd om de hoofdprijs in de
arena van Kansas City.
De kans dat Ronald Reagan, die in
de voorverkiezingen verrassend -
omdat hij moest concurreren
tegen een zittend president - ge
lijk op ging rnet Ford, volgende
week inderdaad als kandidaat
wordt uitverkoren, is de laatste
tijd kleiner geworden. Deze con
servatief stootte zijn aanhang
voor het hoofd door een onver
valst progressief als senator Ri
chard Schweiker van Pennsyl
vania als tweede man aan te wij
zen. Via Schweiker probeerde
Reagan waarschijnlijk een hoe
veelheid nog zwevende stemmen
te winnen en tegelijk een deel van
Fords liberale achterban los te
weken. Maar de mogelijkheid zit
erin dat Reagan met zijn actie de
toch onzekere kandidatuur nu
zeker verspeelt: Fords gedele
geerden bleven hun keus trouw
en ten minste een van zijn eigen
steunpilaren liep over.
Ford zal het dus waarschijnlijk wel
halen. Maar voor een zittend pre
sident, die traditioneel zonder
moeite zijn ambtstermijn kan
verlengen - Hoover is een van de
uitzonderingen - heeft hij het wel
zwaar gehad. Het feit dat hij geen
gekozen, maar een -door Nixon-
aangewezen president is, zal er
mee te maken hebben.
■Daarbij komt dat Reagans emotio
nele uitspraken, over het „ver
kwanselen" van het Panamaka
naal aan Cuba's Fidel Castro,
over concessies aan de Sowjet-
Unie zonder tegenprestaties,
over het verliezen van Amerika's
leidende positie als militaire
macht aan de Russen, bij de zwij
gende meerderheid in de smaak
vallen. Reagan is een kleurrijke
figuur, terwijl Ford wat grijs
overkomt. Daarnaast heeft Rea-
gdn in een aantal voorverkiezin
gen geprofiteerd van cross-over
votes", Democratische stemmen.
Ford wist zich te herstellen toen hij
opgaf in te gaan op Reagans uit
spraken en zijn presidentiële
waardigheid ging gebruiken voor
zijn campagne. Zo kan hij zijn
gunsten verdelen onder de afge
vaardigden, die Reagan slechts
kan beloven, een niet onbelang
rijk voordeel. Anderzijds kon hij
voordeel trekken van cijfers die
erop wezen dat de economische
situatie in de Verenigde Staten
beter werd, dat het inflatieper
centage daalde - voortreffelijk
wapen tegen Reagans beschuldi
gingen dat de overheid via haar
groeiende bestedingen de inflatie
aanwakkerde.
De president heeft in tegenstelling
tot Reagan nog geen tweede man,
opvolger van de vertrekkende
Rockefeller, aangewezen. Wel
heeft hij een tegenzet geplaatst
tegen Reagans gok-Schweiker:
hij heeft de afgevaardigden naar
de Conventie gevraagd hem bij
zijn keus te adviseren door hem
een lijst met vijf namen voor deze
belangrijke post te sturen. Ford
heeft gezegd een man van het
midden als „veep" te wensen en
een tiental kandidaten op het oog
te hebben.
Naar Kansas City komen behalve
de Republikeinse kiesmannen
plus hun ongeveer even groot
aantal vervangers, tussen de
7.000 en 8.000 vertegenwoordi
gers van de nieuwsmedia. In to
taal zal deze 1,3 miljoen inwoners
tellende stad in het Midden
westen zo'n 30.000 vreemdelin
gen gastvrijheid moeten bieden -
Ronald Reagan.
want naast de genoemden komen
nog partijbonzen, lobbyisten en
vrouwen en kinderen.
De grootste afvaardiging stuurt Ca-
lifornie: 167 kiesmannen. Twee
van de dunstbevolkte staten,
Wyoming en Delaware, komen
met 17 gedelegeerden. Naast de
51 staten zijn ook Washington
DC, Guam, Puerto Rico en de
Maagdeneilanden vertegen
woordigd.
De Conventie wordt maandag 16
augustus geopend door senator
Robert Dale van Kansas. Die
avond zal Howard Baker de
„keynote adress", omlijning van
de partijpolitiek, uitspreken.
De volgende dag hoort de Conven
tie rapporten van haar verschil
lende commissies, waaronder de
programcommissie, die maan
denlang door het hele land hoor
zittingen heeft gehouden en ver
volgens een partijprogram heeft
samengesteld, dat nu wordt
voorgelegd. Verhitte discussies
liggen binnen de mogelijkheden.
met name over punten waarover
Ford en Reagan het openlijk on
eens zijn als het Panamakanaal
en de ontspanningspolitiek.
Woensdag 18 augustus vinden de
stemmingen plaats over de pre
sidentskandidatuur. Het is
denkbaar dat er meer dan een
stemmingsronde nodig is voor
dat een kandidaat een meerder
heid heeft, maar Ford zal het
waarschijnlijk niet zover laten
De laatste dag, 19 augustus, gaat de
Conventie over tot het aanwijzen
presidentskandidaat, gewoonlijk
uitgekozen door de presidents
kandidaat en daarin bevestigd
door de gedelegeerden, 's Avonds
volgen de aanvaardingsredes van
de twee uitverkorenen. Daarin
schetsen ze hun standpunten en
geven ze de in hun ogen belang
rijkste discussiepunten aan voor
de voor de deur staande her-
fstcampagne, die traditioneel be
gin september start en doorgaat
tot 2 november, verkiezingsdag.
ANKARA (UPI, Reuter) - Turkije
heeft een tweede protest van Grie
kenland tegen de Turkse exploratie
van olievoorraden in de Egeische
Zee verworpen, zo is in diploma
tieke kringen in Ankara vernomen.
De ambassadeur van Turkije in de
Turkse hoofdstad werd gisteren op
het ministerie van Buitenlandse
Zaken ontboden om het antwoord
op het Griekse protest in ontvangst
te nemen, het tweede in vier dagen.
Ook de eerste klacht was door Tur
kije van de hand gewezen.
Griekenland heeft officieel om een
spoedzitting van de Veiligheids
raad van de Verenigde Naties ge
vraagd ter behandeling van zijn ge
schil met Turkije.
Men verwacht dat de Griekse mi
nister van Buitenlandse Zaken,
Dimitrios Bitsios, persoonlijk het
standpunt van zijn regering in de
raad uiteen zal zetten.
Precies twee jaar geleden stonden
Griekenland en Turkije ook in de
Veiligheidsraad als kemphanen
tegenover elkaar. Het ging toen om
de Turkse invasie op Cyprus. Dit
conflict is nog steeds niet door de
volkerenorganisatie in het reine
gebracht. Veertien dagen geleden
verzocht Cyprus de kwestie op
nieuw op de agenda te zetten van de
algemene vergadering, die op 21
september haar 31ste zitting opent.
Premier Sleiman Demirel van Tur
kije zei niet te geloven dat Grieken
land tot het gebruik van geweld zal
overgaan, maar hij waarschuwde
dat, mocht dit toch gebeuren, Tur
kije krachtig zal terugslaan.
De NAVO heeft er bij de twee part
ners van het bondgenootschap met
klem op aangedrongen de uiterste
zelfbeheersing te betrachten, aldus
NAVO-functionarissen in Brussel.
Zij verklaarden dat de waarne
mend secretaris-generaal een be
roep op de twee landen heeft ge
daan hun problemen vreedzaam
langs de weg van bilaterale onder
handelingen op te lossen.
Minister Van der Stoel, gisteren uit
Athene teruggekeerd, zei op
Schiphol dat tussen de regeringen
van de EG-landen momenteel over
leg plaatsvindt over mogelijkheden
voor de EG om op enigerlei wijze
bij te dragen aan een oplossing van
de Grieks-Turkse problemen.
Moskou: Dam
kernmacht in"
MOSKOU (Reuter) - "Rode Ster",
het dagelijks uitgegeven orgaan
van het Russische ministerie van
Defensie, heeft gisteren alle grote
en kleine kernmachten opgeroepen
de spreiding van kernenergie zo
veel mogelijk te beperken. De Rus
sische defensieautoriteiten vragen
met name Frankrijk, China, Israël
en Zuid-Afrika om tegen de sprei
ding van kernenergie te tekenen.
Die overeenkomst is ail door Neder
land ondertekend en ook door lan
den als Italië, België, Japan en
West-Duitsland.
SALISBURY (AFP, UPI, Reuter) - Rhodesische troepen
hebben meer dan 300 guerrillastrijders en een dertigtal Mo-
zambikaanse soldaten gedood bij hun aanval op een guer
rillabasis op Mozambikaanse grondgebied. Dit is gisteren
bekendgemaakt in Salisbury in een officieel communiqué.
BELFAST (DPA/UPI) - B\j een
schotenwisseling tussen de inzit
tenden van een auto en een pa
trouille van het Britse let
de voorlopige vleugel van het IRA.
Mevrouw Drumm sprak over het
niet verlenen van de status van po
litieke gevangene aan leden v
Noordierse hoofstad Belfast zijn Ierse republikeinse leger en uitte ri
gisteren een man, een achtjarige
jongen en een zes maanden oud
meisje om het leven gekomen. Vol
het dreigement dat Belfast steen
voor steen zal worden verwoest.
Maandag werd ze door de politie i
gens de politie raasde de auto het haar woning gearresteerd en giste-
bevond ze zich nog steeds
hechtenis op een onbekende plaats.
Volgens politiekringen in Belfast
wordt mevrouw Drumm
trottoir op en greep daar de kinde
ren. De moeder, die de baby in
kinderwagen vervoerde, en
jongen van twee jaar liepen zv
verwondingen op. De omgekomen dervraging vastgehouden op grond
man zat in de auto, van waaruit vol
gens de politie het vuur op de le
gerpatrouille was geopend. Een
tweede inzittende van de wagen
werd eveneens gewond. In de auto
werd een geladen geweer gevon
den.
Belfast vormde gisteren voor de
derde achtereenvolgende dag het
toneel van ernstige gewelddaden.
Groepen jongelui, van wie enkele
gewapend met geweren, kaapten
auto's en vrachtauto's om barrica
des op te richten. De ongeregeld
heden begonnen in de voorname
lijk katholieke wijken. Van achter
brandende voertuigen bestookten
CESENATICO - Onder vele
honderden parasols gaan dui
zenden vakantiegangers op
het strand van het Italiaanse
Cesenatico schuil. De bad
plaats aan de Adriatische kust
is - buiten de belangstelling
van de Italianen, die in augus
tus hun vakantie viereri -
vooral geliefd bij Scandina-
viërs en Westduitsers.
Gevaar voor
misvormingen
MILAAN (Reuter/UPI) - Een me
dische regeringscommissie heeft
gisteren verklaard dat zwangere
vrouwen die bloot hebben gestaan
aan het uit een fabriek in het Ita
liaanse Seveso ontsnapte giftige
gas een groot risico lopen mis
vormde kinderen te baren. De
ie liet de mogelijkheid
open van zogeheten therapeutische
abortus als door artsen wordt vast
gesteld dat zulks de enige manier is
om de geestelijke gezondheid van
de vrouw te beschermen tegen de
verwachting dat zij een abnormaal
kind ter wereld zal brengen.
In het besmette gebied zijn 113
vrouwen die in de eerste drie
maanden van de zwangerschap
verkeren.
Volgens het communiqué was de
actie een vergelding voor een mor
tieraanval door de. zwarte nationa
listen op een Rhodesische gren
spost, waarbij vier blanke soldaten
om het leven kwamen.
De Rhodesische operatie was, zo
Tanzaniaanse stelt het communiqué, "in overeen
stemming met de internationaal
aanvaarde praktijk van directe ach
tervolging". De actie moest de "on
uitgelokte agressie" in Rhodesië
vergelden door in Mozambique ge
legerde opstandelingen, gesteund
waar het aangevallen kamp ligt.
In Mozambique bevinden zich naar
schatting 6000 geoefende guerrilla
strijders. Nog eens 4000 opstande
lingen zouden in dit buurland van
Rhodesië een militaire opleiding
ondergaan, geholpen door Russi
sche, Cubaanse
adviseurs.
Volgens nationalistische zegslie
den is het guerrillaleger de laatste
vier maanden steeds meer onder
controle gekomen van de regering
van Mozambique. Daarvoor was r__JJ
het verbonden met de militante door de "marxistische regering
vleugel van de Afrikaanse natio- Mapoeto".
nale raad (ANC), Rhodesies natio
nalistische beweging.
Gejubel
In Salibury vierden jubelende
blanke Rhodesiërs gisteravond de
inval in Mozambique.
Met name in de agrarische gebie
den langs de Rhodesische grens
met Mozambique hebben veel
blanken er lange tijd bij premier
Ian Smith op aangedrongen "terug
te slaan" tegen de guerrillakampen,
van waaruit aanvallen binnen Rho
desië werden uitgevoerd. De rege
ring onderstreepte echter herhaal
delijk dat een dergelijke actie
slechts in overweging zou worden
genomen na een extreme provoca-
Zij waarschuwde dat
scherpe internationale reactie het van terroristen".
"Geen keus"
"Bij gebrek aan enige beteugelende
invloed van de buitenwereld, had
Rhodesië geen andere keus dan te
proberen centra van georganiseerd
terrorisme aan zijn grenzen te tref
fen in het belang van zijn "zelfbe
scherming", aldus de regerings
verklaring.
Deze zegt verder dat de aanval was
uitgevoerd nadat "onweerlegbare
bewijzen" waren verkregen dat de
"terroristen" in het betrokken
kamp betrokken waren "bij het be
ramen en uitvoeren van acties
tegen Rhodesië". Bovendien had
de Rhodesische regering herhaal
delijk gewaarschuwd voor het ge-
r dat "inherent is in het steunen
resultaat 2
zijn.
Geen ruzie met Frankrijk over Pakistan
de jongelui de Britse militairen met
stenen en in één geval werd ook een
bom geworpen. De politie zei geen
melding te hebben ontvangen van
gewonden bij de gewelddadighe
den. Het hernieuwde geweld begon
gistermorgen na een korte pauze,
waarin politie en militairen met
zwaar bewapende bulldozers de
straten vrijmaakten van vernielde
voertuigen die van de geweldda
digheden van maandag waren
overgebleven. Maar door de nieuwe
golf van geweld werden de straten
weer voor het verkeer gesloten. In
de afgelopen 36 uur zijn er volgens
de politie minstens 62 kapingsge-
vallen voorgekomen, 55 aanslagen
op de politie, 27 aanslagen op het
Britse leger, 20 bomaanslagen en 30
schietincidenten.
De jongste gewelduitbarsting in
Noord-Ierland volgde zondag na
een toespraak van mevrouw Maire
Drumm, vice-voorzitster van de
Sinn Fein, de politieke afdeling van
DEAVILLE (Reuter) - De Ameri
kaanse minister van Buitenlandse
Zaken, Henry Kissinger, heeft gis
teren verklaard dat er geen conflict
is tussen Frankrijk en de Verenigde
Staten naar aanleiding van de
voorgenomen levering van een
Franse op- werkinstallatie voor
kernafval aan Pakistan.
"Er is geen confrontatie gaande",
aldus de minister, die sprak in de
Franse stad Deauville, waar hij na
zijn bezoek aan Pakistan enkele
dagen rust nam.
De Amerikaanse regering is be
zorgd dat Pakistan het plutonium,
dat de installatie uit het afval van
kernenergiecentrales haalt, voor de
vervaardiging van atoombommen
zal gebruiken.
Kennelijk geschrokken van de felle
Franse reacties op het Ameri
kaanse standpunt heeft Kissinger
de zaakgelastigde van de VS in Pa
rijs, Samuel Gammon, naar het
Franse ministerie van Buiten
landse Zaken gezonden om uit te
leggen dat Washington erkent dat
Frankrijk bij de voorgenomen
transactie overeenkomstig de in
ternationale veiligheidsafspraken
heeft gehandeld die zijn gemaakt
om de verspreiding van kernwa
pens tegen te gaan.
Zelf belde Kissinger met zijn
Franse collega, Jean Sauvagnar-
gues, om nog meer olie op de gol
ven te gieten. Dat heeft kennelijk
resultaat gehad want later ver
klaarde de Franse minister: "Ik zou
niet zulke woorden als chantage
(door de VS) willen hanteren. De
pers heeft deze kwestie kennelijk
wat overtrokken. De zaak moet rus
tig worden behandeld".
Sauvagnargues liet er overigens
geen twijfel over bestaan dat
Frankrijk de transactie met Pakis
tan zal doorzetten, ongeacht de
Amerikaanse bezwaren. "Er is geen
reden waarom de zaak niet zou
doorgaan", zei hij.
Kissinger nam later de pers in be
scherming door te verklaren dat
haar berichten over deze aangele
genheid juist waren.
In een gesprek met journalisten zei
de Amerikaanse bewindsman dat
hij niet meer had gedaan dan te
trachten Pakistan en Frankrijk uit
te leggen wat de door senator Ste
wart Symington ingediende voor
stellen inhouden, namelijk een
stopzetting van Amerikaanse hulp
aan elk land dat nucleaire opwer-
kingstallaties koopt of verkoopt
"De pers heeft correct de inhoud
van het Symington-amendement
weergegeven", aldus Kissinger.
Hij zei te hopen dat de drie betrok
ken landen, de VS, Frankrijk en
Pakistan, na de zomervakantie
overleg met elkaar zullen plegen
LEWISTON-Een brug vormt een
goed speelobject voor deze kinde
ren in de Amerikaanse staat
Idaho: je kunt er heerlijk van af-
duiken.
De regering gaf geen aanwijzingen
om te bezien hoe de kwestie kan
worden opgelost. De waarschijn
lijkste oplossing schijnt nu te zijn
dat de Franse installatie aan Pakis
tan wordt geleverd maar met ver
scherpte veiligheidsvoorschriften
om te voorkomen dat het land plu
tonium voor kernwapens gaat ge
bruiken.
In weerwil van andersluidende uit
spraken van premier Ali Bhoetto
wordt door velen gevreest dat dit
echter de enige bedoeling van Pa
kistan is omdat het militair op ge
lijke voet wil komen met India dat
al over kernbommen beschikt.
In een telefonisch vraaggesprek
met radio-Luxemburg verklaarde
Bhoetto gisteren dat Pakistan niet
van plan is af te zien van de transac
tie met Frankrijk, ondanks de druk
van de Verenigde Staten.
"We hebben een overeenkomst met
Frankrijk en daar zullen we aan
vasthouden", aldus de premier.
Terugkeer De
Spinola test
voor Portugal
LISSABON (AP) - Generaal
Antonio de Spinola, de oud
president van Portugal, is
zoals gemeld naar zijn land te
ruggevlogen uit Brazilië waar
hij als banneling heeft ge
woond.
De Spinola werd door de mili
taire politie opgewacht en ge
bracht naar de militaire ge
vangenis buiten Lissabon
waar hij door een militaire
rechter enkele uren werd ver
hoord Hij is niet gearresteerd.
De generaal, die de eerste
stoot had gegeven tot de mili
taire omwenteling die een
einde maakte aan het rechtse
fascistische bewind is thans 66
jaar oud. Hij heeft gezegd zijn
laatste jaren in zyn vaderland
te willen slijten en er niet meer
aan politiek te doen.
De Portugese communisti
sche partij heeft in een verkla
ring geëist dat De Spinola
moet terechtstaan wegens ter
rorisme en samenzwering
tegen de regering.
De twee weken oude socialis
tische minderheidsregering
heeft de bevolking gevraagd
om kalmte. Volgens waarne
mers zal de aanwezigheid van
De Spinola leiden tot politieke
„oplaaiingen" van zowel links
als rechts en zal de terugkeer
van de generaal een belang
rijke test zijn voor de stabili
teit in Portugal.
.A
