ZUID-HOLLAND IN ZORGEN
Geloogd Massief Eiken
Moord op vrouw zal
wel raadsel blijven
■U Meubelfabriek Oisterwijk
Over financiën, streekvervoer en botulisme
de Meubelmakers uit het zuiden des lands
VRIJDAG 6 AUGUSTUS 1976
BINNENLAND
LEIDEN/DEN HAAG - De provincie Zuid-Holland heeft gisteren op drie terreinen haar
ernstige bezorgdheid uitgesproken. In de eerste plaats golden dat de provinciale financiën,
die er voor volgend jaar weinig rooskleurig uitzien, in de tweede plaats de bezuinigings
maatregelen, die door minister Westerterp zijn afgekondigd voor het openbaar vervoer en
in de derde plaats het botulisme, dat in Zuid-Holland hand over hand toeneemt en steeds
meer slachtoffers maakt onder de watervogels.
DEN HAAG - Een delegatie
van inwoners van Tiel heeft
gisteren in Den Haag op
verschillende ministeries
een petitie aangeboden
waarin de betrokken be
windslieden wordt ge
vraagd te doen wat moge
lijk is om de onbevredi
gende situatue rond de
chemische fabriek Verdugt
in Tiel op te lossen. Uit de
fabriek ontsnapte vorige
week een gifwolk.
Voorstel
wijziging van
strafbaar
stelling
verbergen
minderjarigen
DEN HAAG (SP) - Hulpverleners
en anderen, die van huis weggelo
pen minderjarigen verbergen zijn
niet langer strafbaar als ze de kin
derrechter daarvan op de hoogte
stellen. Deze moet binnen vier da
gen beslissen of de hulpverlener te
recht handelt, maar hij kan steeds
op dat besluit terugkomen. De op
heffing van de strafbaarheid duurt
maximaal een maand. "Wanneer de
hulpverlener daarna blijft weigeren
om de verblijfplaats van de minder
jarige aan de ouders en politie op te
geven, dan is hij weer strafbaar.
Dit is de kern van het wetsvoorstel
tot wijziging van artikel 280 van het
wetboek van strafrecht, dat minis
ter Van Agt en staatssecretaris
Zeevalking (Justitie) hebben ge
publiceerd. Het wetsontwerp is
voor aÖvies doorgestuurd naar de
organisaties en instellingen die zich
bezig houden met de problemen
rond weggelopen minderjarigen.
Zolang de kinderrechter niet in
grijpt, kan de politie of Justitie
geen actie tegen de hulpverlener
ondernemen. Tegen de beslissing
van de kinderrechter is geen hoger
beroep mogelijk, "omdat de situa
tie zeer snelle beslissingen eist", al
dus de bewindslieden in hun toe
lichting.
De voorgestelde regeling geldt niet
wanneer de minderjarige:
jonger is dan 14 jaar:
niet in Nederland woont:
geen gevangenisstraf wil uitzit
ten of uit een cel is ontsnapt:
in een rijksinrichting voor de
kinderbescherming is geplaatst.
Het wetsvoorstel gaat aanzienlijk
minder ver dan het vorig jaar inge
diende wetsontwerp van de PvdA-
tweede kamerleden Roethof en
mevrouw Haas-Berger, dat het ver
bergen van minderjarigen van 12
jaar en ouder helemaal niet straf
baar wil stellen.
Maar de bewindslieden op het mi
nisterie van Justitie voelen hier
niets voor. Ze wijzen er nogmaals
op dat een hulpverlener dan altijd
nog via bijvoorbeeld een kort ge
ding kan worden gedwongen de
minderjarige bij zijn ouders terug
te brengen. Bovendien, zo vrezen
ze, zou de hulpverlener niet langer
controleerbaar zijn. Iedereen zou
zich dan voor hulpverlener kunnen
uitgeven.
Voor de precaire provinciale finan
ciën is een duidelijk structurele
oorzaak aan te wijzen. Bij de be
paling van de uitkering uit het
provinciefonds - de belangrijkste
inkomstenbron - speelt het in
wonertal slechts een onderge
schikte rol. Dat betekent, dat met
name het overbevolkte westen er
over het algemeen nogal bekaaid
afkomt. Ook al omdat het met een
aantal problemen kampt, dat
men in dunner bevolkte landsde
len minder of in het geheel niet
kent.
Door
Bram van Leeuwen
Al diverse malen is door de
Randstad-provincies bij het rijk
aangeklopt met het dringende
verzoek verandering in die situa
tie te brengen. Want een tekort op
de begroting is voor Zuid-
Holland geen nieuwe zaak. AJ
enkele jaren wordt gewerkt met
een niet sluitende begroting.
Voor dit jaar was er een tekort
geraamd van 4,8 miljoen gulden.
Dat bedrag kan worden terugge
bracht tot 2,2 miljoen omdat de
salarispost minder sterk is geste
gen dan werd verwacht. Staats
secretaris Polak heefl dan ook
aangekondigd, dat hij na die cor
rectie, de begroting zal willen
goedkeuren.
Totaal onzeker
Totaal onzeker is hoe het met de
begroting van 1977 zal gaan. Toen
gedeputeerde drs. H. J. Boone
enkele weken geleden de zaken
op een rijtje had gezet, kwam hij
voor het volgend jaar op een gi
gantisch tekort. Groter dan ooit
tevoren. In overleg mett de an
dere gedeputeerden is toen een
begin gemaakt met een groot
scheepse bezuinigingscampag-
Zo werd flink het mes gezet in de
wensen van de Provinciale Pla
nologische Dienst. Het aantal
onderzoekingen op het terrein
van de ruimtelijke ordening zal
het volgende jaar drastisch be
perkt moeten worden. De aan
vankelijke raming van ruim 2,2
miljoen is met bijna een miljoen
teruggebracht. Een dergelijke
coupure is ook toegepast in de
subsidies voor de restauraties
van monumenten. Drie miljoen
werd tot twee miljoen terugge
bracht.
Gedeputeerde drs. Boone plaatste
gisteren grote vraagtekens of de
provincie wel moet door gaan
met het geven van bijdragen in de
restauratie van geldverslindende
objecten als het opknappen van
de Pieterskerrk in Leiden, de
kerk in Gouda en het Kurhaus.
Naar het oordeel van de provinn-
cie is dat eerder een taak van het
rijk, waarbij wel gezegd moet
worden dat het rijk al een belang
rijk deel van de kosten voor zijn
rekening neemt.
De post op de provinciale begro
ting, die ook een flinke veer heeft
moeten laten is het onderhoud
van de vaarwegen. Zuid-Holland
heeft er nogal wat en de oevers
zijn in vele gebieden hard aan
verbetering of vernieuwing toe.
Toch moet er op een totaal van 16
miljoen nog 6 ton geschrapt wor
den. Met het resterende bedrag is
jaarlijks niet meer dan enkele ki
lometers oeverlengte te verbete
ren. Of zoals gedeputeerde Boone
gisteren zei: „Eigenlijk is er al
leen geld voor die oevers die op
instorten staan".
Onbillijkheden
Een van de onbillijkheden waar
tegen Zuid-Holland nog altijd
fulmineert is, dat geen enkele
rijksbijdrage wordt verkregen op
de doorgaande vaarroute van
Amsterdam naar Rotterdam. En
dat terwijl provincies als Gronin
gen en Friesland al sinds jaar en
dag geld uit 's rijks kas ontvangen
voor de doorgaande scheepvaar
troutes. Zo leven er in het Pro
vinciehuis nog altijd plannen om
het Rijn- en Schiekanaal te verbe
teren en te verbreden zodat sche
pen tot 1000 ton (nu 300 ton) van
deze verbinding gebruik kunnen
maken. Financieel is dat echter
de eerstkomende jaren zeker niet
haalbaar.
De provinciale advieslichamen als
Sportraad, Culturele raad en
Jeugdraad zullen het volgend
jaar ook een duidelijk stapje te
rug moeten doen. Personeelsuit
breiding zit er niet in en datzelfde
geldt voor de instellingen in de
welzijnssector, die aangewezen
zijn op subsidies van de provin
cie. Het is zelfs niet denkbeeldig,
dat de provincie zal moeten be
sluiten om een aantal adviesli
chamen samen te voegen, wan
neer een tweede bezuinigings
operatie noodzakelijk is.En dat
laatste is niet ondenkbaar, want
een tekort van negen miljoen,
zoals nu wordt becyferd, zal ze
ker geen genade kunnen vinden
in de ogen van staatssecretaris
Bij dat cijfer van 9 miljoen is men
er bovendien nog van uitgegaan,
dat een aantal bestaande knel
punten tot tevredenheid zullen
worden opgelost. Ook dat is twij
felachtig. De provincie ligt bij
voorbeeld hevig in de clinch met
minister Vorrink (Milieuhygiëne)
over de vergoeding van de uitga
ven, die Zuid-Holland heeft ge
daan op basis van de wet Lucht
verontreiniging. Zelfs over de ja
ren 1975 en 1976 is nog geen over
eenstemming bereikt. Voor 1977
zijn de kosten op 11 miljoen ge
raamd, en als Irene Vorrink
Zuid-Holland niet tegemoet
komt. zal de provincie met een
extra tekort van drie miljoen re
kening pioeten houden. Drs.
Boone: „Als het niet anders kan
zullen we noodgedwongen het
mes moeten zetten in de Regio
nale Milieudienst Rijnmond.
STROHALM
De enige strohalm waar de provin
cie zich op dit ogenhjik nog aan
kan vastklampen, is de toezeg
ging van staatssecretaris Polak,
dat hij zal zorgen dat de
Randstad-provincie een extraatje
krijgen. Een soort interim
regeling, vooruitlopend op een
wijziging van de verdeelsleutel
voor het Provinciefonds.
Maar hoeveel dat is, blijft tot dusver
een duistere zaak. In elk geval zal
het niet zo'n bedrag zijn, dat het
begrotingstekort genade zal
kunnen vinden in de ogen van
staatssecretaris Polak. Dat bete
kent dat er van de provinciale
kikker nog meer veren geplukt
zullen worden. Een operatie, die
gedeputeerde Boone gisteren als
een onaanvaardbare zaak be
schouwde.
Heilloze weg
Onaanvaardbaar en onverteerbaar
zijn in de ogen van de provincie
ook de bezuinigingsmaatregelen,
die door minister Westerterp zijn
genomen voor het openbaar ver
voer. Gedeputeerde Borgman
sprak gisten van het inslaan van
een heilloze weg, die ernstige ge
volgen kan hebben voor de ruim
telijke ordening in ons land. Uit
het overleg dat onlangs tussen
provincie en de streekvervoers-
maatschappijen is geweest blijkt
duidelijk, dat de consequenties
voor bepaalde gebieden zeer in
grijpend zullen zijn.
Van de vier lijnen, die NAL ten
noorden van Alphen aan den Rijn
exploiteert zullen er bijvoorbeeld
drie in hoge mate door de maat
regelen van de minister van Ver
keer en Waterstaat worden aan
getast. Ook bij de RTM zullen
volgens Borgman grote klappen
vallen. Met name op de Zuidhol
landse eilanden zullen de "witte
vlekken" (de gebieden die ver
stoken zijn van openbaar ver
voer) veel groter worden dan ze
nu al zijn. Ook bij Centraal Neder
land zal het aantal kilometers met
6 procent ingekrompen moeten
worden.
"We zijn echter niet van plan om dat
zomaar te slikken", aldus Borg
man. "want inkrimping van het
openbaar vervoer kan een
sneeuwbaleffect te weeg bren
gen, die ernstige gevolgen kan
hebben. Niet vergeten mag wor
den, dat het openbaar vervoer
nog altijd een belangrijke sociale
functie vervult. Veertig procent
van de bevolking heeft geen auto
en het opheffen van buslijnen be
tekent een aantasting van het
verzorgingsniveau van de kleine
woonkernen en een stimulering
van het particulier vervoer.
Dat zal op de lange duur betekenen,
dat we met onze verstedelij-
kingsplannen in de knoei komen,
omdat er meer wegen, bruggen
en kruispunten moeten worden
aangelegd. Een van de directe
gevolgen voor de werkgelegen
heid is nu al merkbaar. Het
Woerdense bedrijf Den Ouden,
leverancier van vrijwel alle bus
sen aan de vervoersmaatschap
pijen, heeft besloten om maan
dag niet meer te werken, in ver
band met de te verwachten terug
lopende vraag. Ruw berekend
betekent dat met 250 man perso
neel een verlies van zo n 50 ar
beidsplaatsen.
Brief op poten
De provincie heeft dan ook een
brief op poten naar de ministers
van Verkeer en Waterstaat en
Volkshuisvesting en de leden van
de Tweede Kamer gestuurd om te
protesteren tegen de zoge
naamde "10-passagiersnorm" die
volgens Borgman op het depar
tement als een dogma wordt ge
hanteerd. Ondanks de toezegging
van Westerterp, dat er enige sou-
plesses zal worden betracht.
Slachting
Zeven jaar geëist tegen Rotterdammer
Tenslotte is er nog het probleem
van het botulisme. Een ver
schijnsel dat met name in Zuid-
Holland onder de watervogels al
een ware slachting heeft aange
richt. Gedeputeerde Borgman
meldde gisteren 10.000 dode vo
gels in 63 gemeenten, maar een
ambtenaar kwam even later met
recentere - nog onrustbarender-
cijfers: 15.000 slachtoffers in 75
gemeenten, en het eind is daar
mee nog lang niet in zicht. Vooral
nu de komende weken zo'n half
miljoen trekvogels op weg naar
zuidelijker streken de provincie
Zuid-Holland zullen aandoen.
De mogelijkheden om er iets aan te
doen bestaan wel, maar in de
praktijk slechts zelden toepas
baar. Zo is bekend dat het droog
leggen van plassen, die besmet
zijn met botulisme, tot gevolg
heeft, dat de gevaren binnen en
kele dagen verdwenen zijn.
Landbouwbelangen verhinderen
echter de uitvoering daarvan.
Hetzelfde geldt voor een verho
ging van het waterpeil, waardoor
de vogels minder gemakkelijk de
besmette bodemlaag kunnen be
reiken. Een snellere doorstro
ming geeft ook al prob.emen, ge
zien de geringe regenval van de
afgelopen maanden.
Het enige wat de provincie dan ook
te doen stond was een nieuwe
circulaire aan de gemeente ver
sturen met het verzoek de kada
vers zo snel mogelijk te verwijde
ren om een verdere besmetting te
voorkomen. Dat zulks voor be
paalde gebieden geen eenvou
dige zaak is blijkt wel uit de prak
tijk. De gemeente Leidschendam
heeft al laten weten geen kans te
zien om de dode vogels, die bij
tientallen in de Vlietlanden lig
gen, te ruimen.
Het besef, dat er toch iets zal moe
ten gebeuren om het botulisme
een halt toe te roepen heeft in
middels geleid tot de installing
van een interdepartementale
werkgroep. Zij zullen volgend
jaar met een nationaal bestrij-
dingsplan moeten komen. Met de
wetenschap dat botulisme vooral
optreedt in vervuild en ver
warmd water, zal dat geen een
voudige opgave zijn.
ADVERTENTIE
ROTTERDAM (SP) - Theo buigt al
leen zijn hoofd maar, nadat de
Rotterdamse officier van justitie,
mej. mr. A. G. Korvinus, zeven
jaar gevangenisstraf tegen hem
heeft geëist. Verder geeft de man
uiterlijk geen krimp. Als hij aan
het einde van de zitting nog even
het woord krijgt, zegt hij timide:
„Het spijt me. Voor die vrouw en
voor haar nabestaanden".
Het zal altijd wel een raadsel blijven
waarom de 31-jarige Rotter
damse glazenwasser op 15 mei de
68-jarige weduwe Nel Tie-
man-Thijssen in haar woning in
de wijk Spangen wurgde. Dat hij
niet was gediend van de toena
deringspogingen van de vrouw
had Theo S. toch wel op een an
dere manier kunnen laten blij
ken.
Herhaaldelijk probeert rechtbank
president mr. G. J. E. Poerink
achtgr de ware reden te komen.
Het lukt hem niet. Verder dan een
„ik kan het niet zeggen. Ik deed
het gewoon", komt Theo niet
Het is allemaal erg verwonderlijk.
Vooral, omdat Theo door de psy
chiater geheel normaal wordt
verklaard. Met andere woorden:
hij is honderd _procent toereke-
Onderzoek gevraagd
stress op school
DEN HAAG - Het PvdA-kamerlid
Laban wil weten of er in ons land
sprake is van een sterke toeneming
van „stress" bij scholieren,
„stressverschijnselen zijn luste
loosheid, zenuwachtigheid, gebrek
aan concentratie, agressiviteit, ge
bruik van slaap- en kalmerings
middelen. Volgens een onderzoek
in de Westduiste deelstaat
Rheinland-Pfalz zijn de belangrijk
ste oorzaken hiervan: onzekerheid
over studiemogelijkheden na het
behalen van het einddiploma, de
studentenstops, de eenzijdige theo
retische vorming, het grote aantal
proefwerken, de prestatiedwang en
het gebrek aan aanpassingsvermo
gen van leraren aan de heden
daagse scholier.
ningsvatbaar, hoewel zijn daad
toch wel anders deed vermoeden.
„Maar ja", verzucht mr. Poerink,
„zoals zo vaak bij dit soort zaken,
speelt de drank een hele grote rol.
Jekuntje nauwelijks voorstellen,
dat een gewoonlijk heel rustige
man door de drank tot zo'n ver
schrikkelijke daad komt".
Theo kende „tante Nel", zoals de
vrouw bekend stond, al een
jaartje. Ze hadden elkaar meer
malen ontmoet in een café op het
Mathenesserplein. Theo ging
daar elke avond een pilsje halen
en kwam er ook overdag als de
regen het werk onmogelijk
maakte. De vrouw zocht in het
cafe haar vertier. Ze kwam er al
met haar man en sinds die was
overleden na het café in haar ver
der vereenzaamde bestaan nog
een belangrijke plaats in.
Gokken
Theo en Nel mochten elkaar wel.
„Maar het was een normale ver
houding", zegt de glazenwasser
zeer beslist. „We praatten wat
over dingen waarover iedereen in
cafe's praat. Niets méér! En we
speelden samen op de gokkast.
Dat vonden we alle twee leuk".
Ook op de bewuste vrijdag kwa
men Theo en Nel elkaar in het
café tegen. Voor Theo was het
niet de eerste maal die dag dat hij
in het cafe kwam. Omdat het 's
ochtends regende zat hij er al om
een uur of half tien. Omstreeks
half twee, twintig pilsjes later,
ging hij naar zijn baas om zijn sa
laris te halen.
Daarna zocht hij weer de kroeg op,
maar de kelner vond dat Theo
genoeg had gehad en stuurde
hem naar huis. Theo at thuis en
sliep een tijdje. Toen ging zijn
vrouw, zoals gebruikelijk op vrij
dagavond, met een vriendin naar
de bioscoop. Theo bleef op één
van zijn kinderen passen (de an
dere twee waren uit logqren).
Zoals hij wel vaker had gedaan,
riep hij op een gegeven moment
de buurvrouw en vroeg of die een
oogje in het zeil wilde houden,
zodat hij zelf naar het café kon.
Zo keert hij rond half negen in café
„The old Post Horn" terug. Als hij
weggaat, tegen twaalven, heeft
hij nog eens twintig a vijfentwin
tig biertjes gedronken. Buiten
komt tante Nel naar hem toe. Ze
vraagt hoe het met hem gaat, om
dat het bier even niet zo goed was
gevallen en praat nog even over
het feit, dat ze beiden met het
gokken de jackpot hebben ge-
Huis
„Tante Nel ging naar huis en al pra
tende liep ik met haar mee. Ik was
nog nooit bij haar geweest. Ik
wist niet eens waar ze woonde,
verklaart de man„Ze vroeg of ik
nog even wat kwam drinken.
Toen we binnen zaten te praten
stond ze ineens op, begon zich uit
te kleden en kwam naakt naast
me zitten. Ze legde een hand op
m'n bovenbeen. Ik wilde dat niet
en zei. dat ze dat niet moest doen.
Ze trok toen alleen haar jurk weer
aan en riep boos: „Eruit" tegen
Op dat moment werd Theo erg
kwaad Hij wilde de vrouw van
zich afduwen, maar greep haar
ineens bij de keel. „In een flits
schoot het door mijn hoofd, dat ze
wel eens zou kunnen beweren,
dat ik haar had aangerand", zegt
S. „Toen ze begon te gillen, wilde
ik haar stil hebben en kneep nog
wat harder".
In enkele minuten was de weduwe
overleden. Opvallend is dan, dat
Theo geen handelingen verricht,
die op paniek wijzen. Hij gaat
eerst nog rustig op zoek naar geld
en haalt uit de portemonnee van
de vrouw dertig gulden. Dan
loopt hij naar buiten. De deur laat
hij op een kier staan, omdat hij
licht bij de buren had zien bran
den en die door een dichtslaande
deur niet wil alarmeren.
De officier noemt de wurging „een
merkwaardige reactie, die buiten
alle proporties is". Hoewel zij met
nadruk zegt, dat Theo de enige is,
die over de gang van zaken iets
kan vertellen, wil zij niet uitslui
ten, dat hij de waarheid spreekt.
„In ieder mens heerst wel een
vorm van agressie, die om zich
heen raast als de remmingen
wegvallen. Dit is wel een heel ex
treem geval".
De uitspraak is op 19 augustus.
Logen geeft een diepe, warme kleur aan eikehout en accentueert de natuurlijke structuur van het hout.
Alleen eerste klas Europees eiken is bestand tegen logen. Vandaar12 jaar garantie.
eerste kwaliteit eikehout O goed uitgewerkt in eigen droogkamers geloogd volgens oud recept eigen originele modellen
12 )aar garantie ongekende service gratis thuisbezorgd door geheel Nederland
Expositie in toonzaal Berkel (Z.H.), Noordeindseweg I IC (langs het water) tel. 01891 -4670. Ma t m za 9-18 uur. vrijdagavond tot 21 uur.
