All the president's men
journalistieke thriller
Films
deze
week
VRIJDAG 6 AUGUSTUS 1976
LEIDEN - Als aan het eind van deze eeuw nog
eens een lijstje wordt opgemaakt van de tien
meest opzienbarende journalistieke prestaties
dan zal daar zeker het pronkstuk van Carl Be
rnstein en Bob Woodward op staan. Deze ver
slaggevers van de Washington Post ontsluierden
dankzij hun speurzin, inzicht en vasthoudend
heid het Watergate-schandaal dat ten lange leste
leidde tot het aftreden van president Nixon.
Ze schreven over hun belevenissen later een
boek: „All the president's men". Het werd een
bestseller die nu is verfilmd onder regie van Alan
Pakula, met in de hoofdrollen Robert Redford
(Woodward) en Dustin Hoffman (Bernstein).
Een film zonder franje, fascinerend van begin tot
eind; een thriller ofschoon alles wat wordt ver
toond van een sobere alledaagsheid is.
Dustin Hoffman
fort als het
I journalisten-duo
sidents men".
Robert Red-
beroemde
"All the pre-
HE^'^KRk m
L. if t fi> ?d* JBSli lÉÉfe o
Ti,- - i 5
De spelers en de echte speur
dersvan de Washington Post:
v.l.n.r. Bob Woodward, Ro
bert Redford, Carl Bernstein
en DiLStin Hoffman.
i
Toen de door Nixon en Co. betaalde
handlangers op 17 juni van het ver
kiezingsjaar 1972 inbraken in het
hoofdkwartier van de Democraten
in het riante flatcomplex Waterga
te, waren Woodward en Bernstein
vrij onbekende stadsverslaggevers
van de Washington Post. Ze werk
ten, onafhankelijk van elkaar, een
onderdeel van het eerste
Watergate-verhaal uit en kregen
het prompt met elkaar aan de stok.
Ze mochten elkaar niet zo erg.
Beide journalisten waren wel eens
gezind in hun advies aan de redac-
tieleiding dat het hier om meer dan
een gewone inbraak ging. Ze wer
den vervolgens samen op karwei
gezet. De antipathie veranderde nu
vlug in vriendschap. Ze hadden
ook veel gemeen in hun manier van
werken; het waren doordrammers
van de eerste categorie. Ze vulden
elkaar aan, jutten elkaar op, hielpen
elkaar over inzinkingen heen. Het
resultaat van hun keiharde werken
is bekend, de moeizame manier
waarop Woodward en Bernstein
hun gegevens bijeensprokkelden
veel minder. De film geeft daar ook
nog maar een beperkte selectie van.
Ze werden afgeblaft door de tele
foon, deuren werden voor hun ge
zicht dichtgesmeten. Het ontmoe
digde hen niet, integendeel, het
stutte hun overtuiging dat er met
Watergate iets grondig mis was.
De grote politieke verslaggevers
van de Washington Post (en van
andere bladen) lieten de zaak links
liggen; ze zagen niets in de activitei
ten van het tweetal. Wat Woodward
en Bernstein oogstten was louter
cynisme.
Maar Ben Bradlee, de hoofdredac
teur van de Post, vond dat de speur
tocht moest doorgaan. Hij bleef
overigens op zijn hoede, Woodward
en Bernstein hadden geen gemak
kelijke aan hem. Terecht, want het
was niet gering waarmee het twée-
tal bezig was.
Steeds wanneer het Watergate-
verhaal (en wat er later aan verdere
vuiligheid werd opgediept) vast
liep, ging Woodward naar zijn uit
erst geheime contactman in het
Witte Huis om een nieuw spoor te
bemachtigen. Hij ontmoette de
man, bijgenaamd ,,Deep Throat",
(ongetwijfeld een hoge functiona
ris) steeds 's nachts in een onder
grondse parkeergarage. Dat de
ware naam van „Deep Throat" tot
op de dag van vandaag geheim is
gebleven, is een ironische speling
van het lot. Want het ging hier ten
slotte om een affaire waarvan niets
geheim zou blijven. De gesprekken
tussen de ook zeer behoedzame
„Deep Throat" (die eigenlijk een
grote hekel aan kranten en journa
listen had) en Woodward zijn op
Hitchcockiaanse wijze in de film
verwerkt.
Tot tien tellen
Langzaam, stukje bij beetje, kregen
de verslaggevers van de Washing
ton Post de waarheid boven tafel.
Hoofdredacteur Bradlee eiste dat
elk te publiceren feit door tenmin
ste twee bronnen was bevestigd.
Dat „bevestigen" gebeurde soms
op de meest absurde wijze. Dat
Haldeman, op Nixon na de mach
tigste man in het Witte Huis, bij de
Watergate-zaak was betrokken,
wilde een der bronnen telefonisch
niet met zoveel woorden zeggen
Bernstein stelde hem daarop voor
tot tien te tellen. Als dat van Hal
deman nu niet waar was, zou de ge
tuige voor de tiende tel de haak op
het toestel leggen, als het wel waar
was, zou hij na de tiende tel nog aan
de telefoon zijn. Aldus geschied
de
Woodward en Bernstein hebben
ook mensen onder zeer zware druk
gezet. Ze moesten wel, een verhaal
als Watergate diep je niet op met
salonmanieren.
De film volgt het boek wat de meest
vitale passages betreft op de voet;
er is niets verfraaid, geromanti
seerd of bijgemaakt.
De realiteit was goed genoeg om de
spanning twee uur lang in stand te
houden. De middelen waarmee dat
gebeurt, zijn, zoals gezegd, van de
opperste eenvoud: het gaat om niet
meer dan twee journalisten die ein
deloos telefoneren, mensen bezoe
ken, verklaringen tegen elkaar leg
gen en naar nieuwe stukjes in de
legpuzzel zoeken.
Om het als niet-Amerikaan goed te
kunnen volgen, moetje wel iets van
de voorgeschiedenis afweten, an
ders verslik je je in de namen en
functies van talrijke personages.
De film geeft de eerste episode van
Watergate weer: als Woodward eh
Bernstein eenzaam tegen de ma
chinerie van het Witte Huis knok
ken. „All the president's men" ein
digt bij de herverkiezing van Nixon
Terwijl de redacteuren van de Post
naar de tv-beelden van Nixons in
auguratie kijken, tikken Woodward
en Bernstein hun zoveelste verhaal
over Watergate. Ze zitten de presi
dent dan al dicht op de hielen.
Authentiek
Robert Redford en Dustin Hoffman
(die trouwens aardig op Carl Be
rnstein lijkt) lijken als het ware in
de huid van de twee verslaggevers
te zijn gekropen. Het is zeer duide
lijk meer dan zo maar een acteur
sprestatie die ze leveren.
De sfeer van de gehele film is trou
wens authentiek, komt althans zo
over. De redactie van de Washing
ton Post is nauwgezet nagebouwd
in Californië om de realiteit zo dicht
mogelijk te naderen. Elke
Hollywood-schittering werd ver
meden.
Jan Blokker heeft bij de verschij
ning van het boek destijds geschre
ven dat Woodward en Bernstein er
uit te voorschijn komen als twee
jongensboekenhelden, met de
hoofdredacteur als de strenge va
derfiguur en "Deep Throat" als
mooie, geheimzinnige inspiratie
bron die de jongetjes aanspoort
hun uiterste best te doen en hen te
vens op het goede pad houdt. Blok
ker heeft gelijk: het is je reinste
jongensboekenheroïek a la J. B.
Schuil en Johan Kievit De ruwe
bolster en de o, zo blanke pit.
Blokker schrijft er nogal meesmui
lend over, maar het enige wat je er
van kunt zeggen is dat eens in de
zoveel jaar jongensboekenhelden
echt blijken te bestaan.
Ook anderen
De indruk die "All the president's
men" - misschien onbedoeld -
wekt is dat het werk van Woodward
en Bernstein (en van hen alleen)
leidde tot de ontrafeling van Water
gate en vervolgens de val van
Nixon. Dat is niet juist. De verslag
gevers van de Post hebben er in
zeer belangrijke mate toe bijgedra
gen dat een groot deel van de
smeerlapperij aan het licht kwam,
maar voor de lawine van gebeurte
nissen die daarna volgde, was meer
nodig dan vermetel journalistiek
werk Anderen droegen hun
steentje bij, zoals de hard doorsto
tende rechter Sirica, die zich geen
knollen voor citroenen liet verko
pen en er voor zorgdroeg dat de in
brekers van Watergate hun mond
gingen opendoen. En verder waren
daar de ongelooflijke stommiteiten
van Nixons staf en van Nixon zelf.
Maar misschien het belangrijkste
was wel dat het klimaat in de Ver
enigde Staen rijp was voor oprui
ming en schoonmaak, na de frusta-
tie van Vietnam en het gedram rond
de Pentagon Papers van Daniel
Ellsberg. De vele vijanden die
Nixon in zijn lange, politieke car
rière had gekweekt, stonden klaar
om van de gelegenheid gebruik te
maken en grondig met hem af te
rekenen. Tricky Dick kreeg in de
meest letterlijke zin zijn trekken
thuis.
Maar tien
In veler ogen is de oplossing van
het Watergate-mysterie te be
schouwen als een triomf van de
moderne, onderzoekende journa
listiek. En inderdaad, Woodward
en Bernstein hebben een voorbeel
dig stuk werk afgeleverd. Maar wie
de zaak in wat breder verband ziet,
zal al gauw tot de conclusie komen
dat de pers geen enkele reden heeft
om trots te zijn op hetgeen ze rond
Watergate presteerde. Van de in to
taal 2000 in Washington werkzame
journalisten heeft aanvankelijk
niet meer dan een tiental in de in
braak in het hoofdkwartier van de
Democraten meer willen zien dan
een ordinaire criminele daad. Niet
meer dan tien
Al die fameuze politieke commen
tatoren, al. die senior reporters
haalden hun schouders op bij dat
gewroet van het onbekepde duo
Woodward-Bernstein; ze luister
den braaf naar de lasterlijke praat
jesmakerij van Nixons perschef,
Ron Ziegler Pas toen duidelijk
werd dat de WP-journalisten het bij
het rechte eind hadden, stortte de
meute zich op Watergate. Het
zwaarste werk was toen al geklaard.
De journalistiek in haar geheel
heeft geen enkele reden zich over
de behandeling van Watergate op
de borst te kloppen.
"All the President's men" gaat
deze week in première in Metro-
pole - Den Haag en Tuschinski -
Amsterdam.
Blijvers
LIDO - „Diamonds are fore-
STUDIO - "One flew over the
cuckoo's nest".
TRIANON - „Vakantieperike-
REX - "Blue Movie".
Nachtfilm
CAMERA - „Ontuchtige vertel
lingen".
REX - „Domme dingen achter
het sleutelgat".
Terug in Leiden. Goede films
in andere steden
Camera- The wild bunch een
sterrenparade onder
ing van Sam Peckinah
Kindermatinee
CAMERA - "De wraak
"Taxi driver"met Robert Deni-
ro, Calipso I, Rotterdam.
"Fox's genadeloze vrijheid"
(Faustrecht der Freiheit) van
Wener Fassbinder, Cinétol,
Amsterdam.
Haagse bioscopen
APOLLO 1: "The man from the
organization", dag. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, zo. 2.00, 4.15 uur enz.,
APOLLO 2: „Azen zijn troef',
dag. 2.00, 7.30 en 9.30 uur, zo
2.30, 4.45 uur enz., 14 jaar.
ASTA: "Mother, jugs speed",
dag. 2.30, 7.15, 9.30 uur, zo. 1.30,
4.00 uur enz. 14 jaar.
BIJOU: „De bedrieger bedro
gen", dag. 2.00, 7.30 en 9.45 uur,
zo. ook 4 15uur, alle leeftijden.
CALYPSO: „Tarzoon, de
schande van de jungle", dag.
2.15, 7.15 en 9.30 uur, zo ook
1.45, 4.15CUUR ENZ., 18 jaar.
CAMERA: "The genius", dag.
2.00, 7.00 en 9.45 uur, zo. 1.30,
4.15 uur enz., 14 jaar
CINEAC „Hang 'em high",
dag. 7.00 en 9.30 uur, 18 jaar.
CORSO: „One flew over the
cuckoo's nest", dag. 2.15,6.45 en
9.30 uur, zo. 1.15, 4.00 enz. 18
jaar.
DU MIDI: „La grande bouffe",
dag. 8.15 uur, vr., za. en zo. 7.00
en 9.30 uur. 18 jaar.
Kindermatinee: „Dik trom weet
raad", dag. 2.00 uur.
EURO Cinema: „The Sound of
Music", za, zo en woe 3.45 en
7.45 uur, overige dagen 1.30 en
7.45 uur, alle leeftijden.
METROPOLE/Tuschinski:
„All the president's men", dag.
6.45 en 9.30 uur, za. en zo 1.00
3.45. 6.45 en 9.30 uur, 14 jaar
ODEONl: „Carnal Knodledge",
dag. 1.45, 6.45 en 9.30 uur, zo
ook 4.15 uur, 18 jaar
ODEON 2: „Vlucht naar de
heksenberg", dag. 2.00 uur, zo.
ook 4.30 uur; alle leeftijden.
„Skyriders", dag. 6.45 en 9.15
uur, 18 jaar.
ODEON 3: „De 7e compagnie is
weer boven water", dag. 2.15,
7.15 en 9.45 uur, zo. ook 4.45 uur,
alle leeftijden.
ODEON: The Movies: Paniek in
het warenhuis", dag. 2.15, 7.15
en 9.45 uur, zo. ook 4.45 uur, alle
leeftijden.
OLYMPIA: „The drowning
pool", dag. 2.00 en 8.00 uur, 14
PASSAGE: „The partv", dag.
2.00, 7.00 en 9.30 uur, za en zo
1.30, 4.00 uur enz., alle leeftij-
REX: „The way of the dragon
dag. 11.30,1.30,3.30,5.30,7.30 en
9.30 uur, 18 jaar.
Royal '70: „Samson contra de
piraten", do., za. en zo. 2.00, 7.00
en 9.30 uur, vr 2.00 en 6.45 uur,
ma. 2.15 en 8.00 uur, di. en woe.
2.15 uur, 14 jaar.
ROYAL op zolder „Het ge
nootschap van de zwarte
draak", ma., di. en woe. 2.15 en
8.00 uur, do., vr. en za. 2.00, 7.00
en 9.30 uur, zo. 1 45, 7.00 en 9.30
STUDIO 2000: „Once upon a
time in the West", dag. 8.00 uur.
do., vr., zo., ma. en di. ook 2.00
uur, 14 jaar.
DE UITKIJK: „Violence en
passion", dag. 2.00, 7.00 en 9.30
"EMMANUELLE"
Nauwelijks heeft Sylvia Kristel
aangekondigd dat ze haar
„Emmanuelle"-periode achter
zich heeft liggen, of een ge
kleurde schoonheid permit
teert het zich niet alleen haar
naam, maar ook haar bezighe
den over te nemen. Net als „on
ze" Sylvia kent deze dame (Ka
rin Schubert) een niet te stillen
sexuele behoefte. Zelfs een heel
hockey-team kan daar niets aan
verhelpen. Jammer dat ze van
acteren verder weinig kaas
heeft gegeten, maar dat is niet
oz belangrijk in „Black Erna-
nuelle".
Theater Luxor 18 jaar
