„Een mengeling van staal en zijde"
Jackie Onassis:
sereen,
geheimzinnig,
ongenaakbaar
ZATERDAG 17 JULI 1976 «lilWHliMI1JLIMII1 PAOIWA 13
Jaqueline Onassis is naar Australië gevlogen waar ze onder
handelingen zal voeren met Lord Snowdon over de publika-
tierechten op zijn memoires. Als hij besluit „alles te ver
tellen", heeft Snowdon laten doorschemeren, zal zijn ver
haal „de Engelse koninklijke familie ontmaskeren". Dit
werd onlangs bekendgemaakt in het televisienieuws van
NBC.
Krijgt Jacqueline Onassi^gratis vliegtickets van luchtvaart
maatschappijen? wil een lezer in de vraag-en-antwoord-
rubriek van de Daily News weten. Ja, antwoord het dagblad
vol overtuiging. Bovendien, vervolgt de krant, heeft British
Airways haar onlangs al een ticket cadeau gedaan voor de
reis van Londen naar Athene, zodat ze het graf van haar
man kon bezoeken.
Caroline Kennedy is, zoals iedereen
weet, nogal een „wildebras". In
Londen, waar ze de afgelopen
maanden kunstgeschiedenis heeft
gestudeerd, is ze nog wilder
geworden. Jackie is bovendien
woedend omdat Caroline aan
fotografie wil gaan doen. Jackie
beweert dat fotografie „het familie
imago schade" zou doen, meldt een
damesblad.
De onbetrouwbare National Enquirer
meldt uit betrouwbare bron dat
Jackie op klandestiene manier met
een aantal kostbare kunstvoorwer
pen uit Griekenland is verdwenen
en ze heeft ondergebracht in haar
appartement in New York. „Ze zou
Wel eens naar de gevangenis kunnen
gaan", voegt de krant er ernstig aan
toe.
Geen woord
Het enige dat al deze verhalen
gemeen hebben is dat er geen woord
van waar is. Toen de NBC Jackie in
Australië liet verblijven, zat ze
daarentegen op haar gemak aan
deze kant van de evenaar, in Round
Hill op Jamaica, waar ze vakantie
hield met haar zoon John. Ze was
van Londen komen vliegen waar ze
Caroline had bezocht. Ze had zelf
voor haar ticket betaald en British
Airways noch enige andere lucht
vaartmaatschappij had haar voor
niets laten meevliegen.
Lord Snowdon heeft uit niets laten
blijken dat hij zijn memoires al dan
niet zal schrijven. De bewering dat
Jackie bang is dat Caroline's
fotografische ambities het familie-
imago zouden schaden is niet alleen
onwaar, maar ook een tikje vreemd.
Jackie heeft zelf anderhalf jaar als
foto-journaliste gewerkt bij een
Washingtonse krant voor ze met
John F. Kennedy trouwde. En wat
de gestolen kunstvoorwerpen betreft,
die bestaan niet.
En toch gaat het spervuur van pu
bliciteit maar door.
Pierce: Als u naar een schilderij,
een foto, een kunstwerk kijkt, is dat
dan het belangrijke voor u, op welke
manier het uw geest raakt, wat het
u te zeggen heeft?
Onassis: Dat hangt er van af. De
schilderkunst en de fotografie zijn
verschillende dingen.
Onwrikbaar - beleefd maar vastbe
raden - weigert ze interviews te
geven. „Liever niet", en dat is dat.
Sereen
Saai?
Komt het misschien omdat de ware
feiten in het leven van Jacqueline
Onassis nogal saai zijn? Ze is niet
zo'n feestgangster en brengt meer
avonden thuis door dan dat ze
uitgaat - ze helpt haar zoon John
met zijn huiswerk of kijkt naar de
televisie terwijl ze yoghurt eet uit
een bekertje. Ze gaat nooit naar
cocktailpart.ies. Ze geeft zelf nooit
grote feesten, maar geeft de
voorkeur aan etentjes, gewoonlijk
voor acht mensen, waarbij soms
avondkleding wordt gedragen, maar
vaak ook niet.
Haar publieke uitlatingen schijnen
er, als ze al plaatsvinden, op gericht
te zijn om niet geciteerd te kunnen
worden.
Een voorbeeld (uit een televisiepro
gramma waarin ze bij de opening
van een museum werd geïntervieuwd
door de Journaliste Ponchita Pier
ce):
En op die manier blijft Jacqueline
Onassis - sereen, glimlachend, op
afstand, geheimzinnig, raadselachtig
en onbenaderbaar - omringd en
beschermd door een kleine kring
vrienden, sfinxachtig, Garbo-achtig,
een tantaliserende, prikkelende be
roemdheid.
Maar ondanks de afstandelijkheid
en het mysterie is er de afgelopen
maanden opgewonden gepraat over
„een nieuwe Jackie".
Er zijn, uiteraard, verscheidene oude
Jackies geweest. Je had de sierlijke
en elegante senatorsvrouw, die
eieren in gelei voorhield aan een
echtgenoot wiens voorkeur uitging
naar corned beef en kool met veel
mosterd. Dan had je de stralende
gastvrouw die het vertier in het
Witte Huis - evenals het interieur
ervan - verhief tot toppen van kiem
en vrolijkheid en opwinding die
zelden daarvoor en nimmer daarna
zijn bereikt en die, met haar
charme en perfecte Frans, de
onoverwinnelijke Charles de Gaulle
overwon en die, door dit alles, een
symbool werd van alles dat lief en
vrouwelijk is in het moederschap.
Dan had je de tragische majesteit
van de dappere jonge weduwe, en de
heldhaftige begrafenis die ze mee
hielp voor te bereiden en uit te
voeren. En toen, in de periode-
Onassis, ontdekten we Jackie de
super-geldverbrasser die alleen maar
geïnteresseerd leek in de laatste
mode-snufjes, die jurken en siera
den bij tientallen kocht en die, als
ze een kledingstuk zag dat haar
beviel, het in alle bestaande kleuren
aanschafte.
Nu ze weer alleen is en in New
York woont, is het zeker waar dat
zich enkele boeiende veranderingen
hebben voorgedaan. In de eerste
plaats zijn er minder langdurige
lunches in toprestaurants als Orsini
of Lafayette of La Cote Basque.
Tegelijkertijd zijn er vaker verschij
ningen in het openbaar gekomen
van het beroemde gezicht met de
enorme, fotogenieke glimlach -
hoewel niet op feestjes of liefdadig
heidsbals. Die verschijningen doen
zich vooral voor bij culturele en
intellectuele bijeenkomsten, zoals
onlangs een diner ter ere van de
schrijfster Lillian Hellman, concer
ten in het Lincoln Center,
openingen van musea en galerijen
en lezingen in het Internationale
Centrum voor de Fotografie waar
ze, gekleed in trui en broek, op de
grond gaat zitten als er geen stoelen
meer zijn,
van 3 miljoen dollar - hoewel in de
daaropvolgende recessie de aandelen
waarin dit geld was belegd het niet
best hebben gedaan. Uit het
testament van Onassis ontvangt ze
per jaar 250.000 dollar belastingvrij,
hoewel ze geen toegang heeft tot
het kapitaal van Onassis en dit
Inkomen zou ophouden indien ze
hertrouwt. Het gerucht heeft ook
langdurig gecirculeerd dat wijlen
Joseph P. Kennedy haar 1 miljoen
dollar had gegeven om zijn
schoondochter er van te weerhouden
tijdens een roerige periode in het
huwelijk te scheiden - maar dit is
nooit bevestigd.
Opwinding
Goederen
Genieten
Schilders en schrijvers, zegt ze, zijn
de mensen van wier gezelschap ze
het meest geniet. De auteur Philip
Rofch vergezelde haar onlangs, en al
een aantal keren was haar
begeleider Karl Katz, de leider van
de speciale projecten van het
Metropolitan Museum of Art, die
„Jackie's intellectuele vriend" wordt
genoemd.
Jackie-waamemers hebben opge
merkt dat ze niet langer, zoals
vroeger, kostbare sieraden draagt.
Haar kleding is bepaald rustiger,
eenvoudiger en onopvallender ge
worden.
Niet lang geleden verscheen ze op de
redactie van de New York Post
waar ze werd rondgeleid. Waarom?
„Gewoon uit belangstelling, om te
zien hoe een grote krant in elkaar
zit", legde ze uit. In Januari vorig
jaar leverde ze, ongevraagd, een
goed geschreven verhaal in bij de
redakteur van de New Yorker,
William Shawn, over de opening
van het Internationale Centrum
voor de Fotografie, dat geleid wordt
door haar vriend Corhell Capa.
De New Yorker publiceerde het
artikel en voor de publiciteit die
zijn museum er door ontving is
Capa nog steeds grotelijks dankbaar-.
Nee, hij had haar niet gevraagd dit
voor hem te doen. Het was helemaal
haar eigen idee en het was een
volslagen verrassing voor hem. Een
van de belangrijke mannen achter
het museum was haar vriend Karl
Katz en. nee, hij had haar ook niet
gevraagd het te doen - en evenmin
was hij degeen die haar belangstel
ling voor het museum had opgewekt.
„Niemand krijgt Jackie waar dan
ook voor geïnteresseerd", zegt hij.
„Ze raakt uit zichzelf in dingen
geïnteresseerd".
Imago
Door
Stephain Birmingham
tuele en artistieke bijeenkomsten",
zegt een vriend, „rekent ze er op dat
het de pers op den duur zal gaan
vervelen".
Vorig jaar herfst nam Jackie een
baan aan als adviserend redactrice
van Viking, een kleine, selectieve en
vooraanstaande uitgeverij. Haar
salaris, een miezerige 10.000 dollar
per jaar, was niettemin voldoende
om de beschuldiging te ontzenuwen
dat ze alleen maar amateuristisch
vrijwilligerswerk deed. Was dit
opnieuw een poging om het nieuwe
beeld van doelbewustheid en ernst
te versterken? Gedeeltelijk, mis
schien, maar er staken nog andere
redenen achter.
Het was vrienden opgevallen dat
Jackie verveeld en rusteloos scheen
te zijn. Ze sliep lang uit en zat uren
aan de ontbijttafel met het
ochtendblad. Als ze vrienden opbelde
om wat te babbelen, scheen ze
weinig te weten om over te
babbelen. Volgens haar oude vrien
din Letitia Baldridge, die in het
Witte Huis haar afspraken-secreta
resse was en die nu een succesvolle
public-relationsfirma in New York
leidt, leek ze een vrouw die iets te
doen moest hebben. „Wat, ik -
werken?" was haar eerste ongelovige
reactie op het voorstel van Tish
Baldridge. Maar hoe langer ze er
over nadacht, hoe meer ze er voor
begon te voelen.
Jackie was zich niet onbewust van
de openbare kritiek die op haar was
geleverd omdat ze met Onassis was
getrouwd - met de implicatie dat ze
zichzelf had verkocht voor het geld
van een oude man - en van de
reputatie als geldverbrasser die
daarop was gevolgd. Door de
publikatie van de details van het
testament van Onassis was ze ook
gedeprimeerd geraakt.
Vik. Viking was mijn uitgever, en ik
zei tegen haar: Hoor eens, je kent
Tommy Guinzburg - waarom ga je
niet eens met hem praten?'
Guinzburg geeft nu toe dat zijn staf
aanvankelijk verbijsterd was toen
het in dienst treden van mevrouw
Onassis bekend was gemaakt.
„Iedereen vroeg zich af 'wat moet
die enorme beroemdheid tussen ons?'
en iedereen ging er van uit dat ze
van plan was een boek te gaan
schrijven. Ze is niet van plan ooit
een boek te gaan schrijven. Het
grootste probleem was hoe we haar
hier aan het werk moesten krijgen
met de minste beroering en publieke
opwinding".
Dat bleek onmogelijk. Tijdens haar
eerste werkdag, vorig jaar septem
ber, stond het trottoir voor het
gebouw van Viking zwart van de
verslaggevers, fotografen, televisieca
mera's en gewone voorbijgangers
toen Jackie Onassis verscheen en
glimlachend het gebouw en een lift
instapte. Maar nu is dat allemaal
veranderd, en de uitgeversassistente
rijdt vrijwel onopgemerkt heen en
weer tussen Viking en haar flat aan
Fifth Avenue.
Daarnaast bezit ze onroerende
goederen - de flat aan Fifth Avenue
en het huis in New Jersey - ter
waarde van ongeveer 500.000 dollar,
een aantal goede schilderijen, een
aantal sieraden, een aandeel in het
Jacht Ghristina van Onassis en een
aandeel in zijn privé-eiland Skorpos,
hoewel deze zaken haar geen
inkomsten opleveren. Haar grootva
der Lee, een bankier, is in zijn
testament gul geweest voor zijn
beide kleindochters. Haar vader,
Jack Bouvier, daarentegen, die
vroeger een geslaagd makelaar was,
liet bij zijn overlijden slechts 10.000
dollar na die door zijn dochters
gedeeld moesten worden. Alles bij
elkaar wordt. Jacqueline Onassis
Persoonlijke fortuin op rond de 5
miljoen dollar geschat.
Jackie's kritici - en daarvan zijn er
vele in het jaloerse en competitieve
Newyorkse wereldje - wijzen er
graag op dat ze altijd een vrouw is
geweest die er voornamelijk in
geïnteresseerd was te doen wat op
een bepaald ogenblik in de mode is.
Het is tegenwoordig sjiek om een
baan te hebben en kunst en
geschiedenis zijn - in dit gedenkjaar
- „in". Als het volgende jaar de mode
wordt om vee te fokken in Vermont,
zal Jackie daar naar toe gaan. Daar
komt haar nieuwe imago op neer.
Maar de goede vrienden zijn het er
niet mee eens. „Ze denkt er niet
eens aan om een 'imago' te
Projecteren", zegt haar zuster Lee
Radziwill, en haar vriend, de
schrijver George Plimpton, zegt:
„Het. is onzin. je gaat niet
's morgens op een stoel zitten en
zegt: ik geloof dat ik mezelf maar
eens een nieuw imago geef. Als ze er
zo over dacht zou ze een
public-relationsbureau in de arm
nemen".
Fotograaf Cornell Capa denkt dat
het komt door haar fysieke
schoonheid - „de opwinding, elegan
ce en elektriciteit die ze uitstraalt".
Het komt door de brede lach en de
enorme ogen. „Ze projecteert
zichzelf", zegt Capa.
De journalist Henry Brandon denkt
dat het komt door een combinatie
van vastberadenheid, pit en een
zekere verfijning. „Ze is een
mengeling van staal en zijde", zegt
mevrouw Brandon.
Karl Katz heeft het over haar
gevoel voor humor, „een geweldige
instelling om het grappige van zelfs
een ernstige situatie in te zien. Ze
vindt het heerlijk om te giechelen".
De auteur Louis Auchincloss, een
neef in de tweede graad, heeft het
eveneens over dat magnetisme. „Als
ze met je praat richt ze die ogen op
je, en je voelt je alsof je de enige
persoon bent in wie ze is
geïnteresseerd of waar ze om geeft,
ai sof je van de aarde bent gevallen".
En als ze zich dan omdraait om met
iemand anders te praten is het net
alsof je van de aarde bent gevallen",
zegt hij.
Attendheid
Spartaans
Vriend
Ze presenteert zich dus in het
openbaar op een manier zoals ze
nooit gedaan heeft en vrienden van
haar menen dat ze dat met opzet
doet - om haar imago van
geldverbrasser te doen afnemen,
evenals de publiciteit die haar
achtervolgt. „Als ze blijft verschij
nen op rustige, waardevolle, inteUec-
Hersens
Tish Baldridge zegt: „Ik had echt
het gevoel dat ze iets moest hebben
om er op uit te trekken en boeiende
mensen te ontmoeten die boeiende
dingen doen, om die energie en die
goede hersens van haar te
gebruiken. Ik opperde de uitgeverij
Jackie Onassis werkt bij Viking in
een klein, bijna Spartaans kantoor
met een raam, een bureau, een
schrijfmachine, archiefkasten en een
paar stoelen. Ze komt meestal naar
haar werk in trui en broek, zonder
sieraden, „net 'zo gekleed als wij",
zegt haar assistente, Rebecca
Singleton, „behalve dat ze er op de
een of andere manier kans toe ziet
het een beetje beter te doen".
Jackie werkt met de deur van haar
kantoor geopend, doet zelf veel
tikwerk, vraagt haar eigen telefoon
gesprekken aan en zorgt voor haar
eigen archief - „wat voor mij
geweldig is", zegt juffrouw Singleton,
„omdat ik in dat soort dingen
verschrikkelijk ben".
Jackie's rustiger leven is niet, zoals
wel is gesuggereerd, een gevolg van
benarde financiële omstandigheden.
Integendeel. Toen John Kennedy
overleed, liet hij een trustfonds na
van ongeveer 10 miljoen dollar, dat
zijn weduwe deelt met haar
kinderen. Toen ze met Onassis
trouwde gaf hij haar een geschenk
Een andere vriend zegt: „Luister, je
moet niet vergeten dat ze met twee
van de moeilijkste mannen van de
wereld getrouwd is geweest. Ze
waren allebei egoïstische en tiran
nieke mannen, die vrouwen als hun
eigendom beschouwden. Nu staat ze
op eigen benen en wil zichzelf zijn..
Ze wil niet bekend staan als de
vrouw van de president van de
Verenigde Staten of als de vrouw
van een van de rijkste mannen van
de wereld. Ze wil als zichzelf bekend
staan. Natuurlijk is ze ambitieus en
wil ze nooit tweederangs zijn. Ze wil
belangrijk zijn - maar op eigen
benen".
Als ze af en toe uitgaat- - zoals
onlangs naar de schouwburg,
gevolgd door een hamburger en
daarna een drankje (waar Frank
Sinatra zich bij het gezelschap
voegde) - zien de fotografen kans
haar te vinden en verschijnt haar
ioto m Newsweek.
Waarom, kan men zich afvragen
blijven het publiek en daardoor dé
pers zo'n levendige belangstelling
houden voor elke stap die ze zet?
Anderen roemen haar attentheid.
Karl Katz voegt er aan toe: „Ze is
Ecii prachtige moeder. Het enige wat
je hoeft te doen is haar met die
kinderen gade te slaan - de manier
waarop ze met hen lacht en
grappen maakt. Je kunt zien dat ze
meer dan haar kinderen zijn. Zs
zijn haar beste vrienden".
Kaar beste vrienden zijn altijd
leden van haar familie geweest. Zij
ph haar moeder, Janet Auchincloss.
spreken elkaar bijna elke dag door
ae telefoon. Jackie moedigt de
vriendschap aan tussen haar
Hinderen en de nichten en neven
van de Kennedy's, en er vinden vaak
familie-aiitstapjes plaats naar haar
huis in Morris County. Ze is steeds
prg goed gebleven met de gezusters
Kennedy, haar schoonzusters, en
hoewel er onvermijdelijk gepraat
wordt over de „concurrentie" tussen
Jackie en haar zuster Lee, staan de
twee vrouwen elkaar in werkelijk
heid zeer na.
Jackie's formule om met haar
beroemdheid overweg te kunnen is
hoar eigen schepping. Ze geeft ons
dat lachende gezicht dat van elke
Krantenkiosk afstraalt. Het is bijna
alsof, in elke Amerikaanse huiska
mer, een vergroting van dat gezicht
op de mensen neerkijkt. Maar
achter dat gezicht komen we bijna
n;ets te weten. Ze omhult zich
bekwaam met een rookgordijn van
publiciteit en heeft kans gezien zich
er achter terug te trekken in een
besloten en behaaglijk onderkomen.
Pantser
Ze heeft het ironische feit ontdekt
dat intense publiciteit een soort
pantser kan betekenen tegen het
schenden van privacy,
ïn deze privacy is ze in staat om de
dingen te dpen waar ze het meeste
van houdt - het opvoeden van haar
kinderen, het ontvangen van goede
vrienden met een etentje, een
dagelijkse wandeling in Central
Park. Ze heeft het aan alle kanten
goed getroffen: ze is beroemd, wat
ze plezierig vindt, en ze is in wezen
onbekend gebleven, wat ze ook
plezierig vindt.
Haar vrienden zeggen dat dit koele
beheer van haar publieke imago
volslagen onbewust en instinctief iS,
een gevolg van opvoeding en
aristocratie. Anderen zeggen dat het
sluw berekend is.
Wat het geval ook moge zijn - en
waarschijnlijk schuilt er lets van
beide in - het lukt haar.
