Tita
Telajora
Kunsthandel: een avontuur
De
Generaal:
ZATERDAG 10 JULI 1976
PAGINA 23
Galerie Van der Vlist: Voorjaarsten
toonstelling Günther Borst (lino's), Fre-
derik van Batenburg (grafiek), Jetty
Wery (keramiek) en Judith Vermeeren.
Atelier "De Scherf'. Nassaulaan 41,
Oegstgeest, tel. 150220. Ans v. d Hei-
de-Kort exposeert eigen werk glasbui-
gen, houtwerk, tegels en mozaïeken.
Berg. Annie Borst Pauwels en Jenny Da
lenoord en beeldhouwwerk van Jaros-
lawa Dankowa. Geopend ma. t/in za. van
De Waag: Expositie "Beeld en Stri
beeld", dinsdag t/m zaterdag van 11
uur, donderdagavond van 19-21.30 i
(t/m 10 juli).
Galerie JA, Sportfondsenbad, Wasse
naar, Hans van EfTeren-tekeningen, Ca
therine van Wijk - handgevormd steen
goed. Geopend woe. t/m zo. van 10-17
uur. woe. ook van 20-22 uur. t/m 11 juli.
Galerie-bibliotheek, Wassenaar. Ten
toonstelling Joop den Holder - verf-
drukken en monotypes, G. J. van Kop
penhagen - Lino's en aquarellen en Mien
Koppenhagen - keramiek. Tot 15 juli.
Rijksmuseum van Oudheden (Rapen
burg 28)r Werkd. 10 uur voorm.-5 uur
nam. zondag 1-5 uur nam.
]i/c/ Qlieu wö
Honderd jaar geleden stond inde
-Er zijn thans te Aalsmeer zoov
eel aardbeziën, dat men niet
slechts handen tekort komt om ze
te plukken, maar dat men gebrek
heeft aan de benoodigde potten.
Dagelijks worden omstreeks 3000
bakken,elk inhoudende20potten
naar AmsterdamDen Haag en
Rotterdam verzonden.
-Uit Rome wordt aan de "Times
gemeld, dat de politie in een hoe
ve, drie mijlen van Girgenti, een
berucht rooverhoofdman, Sajeva
met vijf man van zijne bende aan
een weelderige maaltijd overval
len heeft. Sajeva werd gevangen
genomen na een kort gevecht,
waarin een der bandieten sneu
velde en Sajeva en een ander
werden gewond. Tot groote ver
bazing der politie bleken drie ge
vangenen te behooren tot den ge
goeden, zoo niet aanzienlijken
stand. Dit was voor het eerst, dat
men "Maffiosi met witte hand
schoenen" heeft kunnen aanhou
den, lieden omtrent wier uitge
breid roof stelsel reeds geruime
tijd verhalen de ronde deden.
Vijftig jaar geleden:
- Gedurende de laatste jaren is in
de Sovjet-Unie de overlast door
wolven sterk toegenomen en spe
ciaal dit jaar is zij zeer ernstig.
Men schat het aantal wolven al
leen reeds in de Russische repu
bliek op ongeveer 100.000, aan
wie jaarlijks ongeveer een mil-
lioen stuks vee ten prooi valt. Ook
het jachtbedrijf ondervindt
groote schade van de aanwezig
heid van zooveel wolven. Het uit
loven van premies voor gedoode
wolven en het nu en dan organi-
seeren van (kleine) drijfjachten is
ten eenenmale onvoldoende om de
plaag te bestrijden. Daarom is
thans besloten om in de eerstvol
gende jaren op vaste tijden drijf
jachten op groote schaal te hou
den, waardoor men de plaag bin
nen de perken hoopt te- kunnen
houden.
De
avonturen
van
Jommeke
l Weit 1 JIJ eer: j
t f
1
j
KLEINE VAART
Dutch Spirit 8 v Rotterdam nr Grange
mouth
Kirsten Smits 19 te Bahrein verw.
Majorca 7 te Par
Mare Altum 9 te Rotterdam
Mare Iratum 8 dw Great Yarmouth nr
Tees
Parma 8 20 w Kreta nr Katakolon
Rochab 8 90 w Nouadhibou nr Las Pal-
GROTE VAART
Aalsum 8 200 w Cape Buton nr Sorel
Abel Tasman 8 v Kaapstad nr Marseille
Algol 9 te Hamburg
Alkes 8 300 zzo Salvador nr Salvador
Aludra 8 v Vitoria nr Rio de Janeiro
Area 8 v Eastham nr Dublin
Ares 8 v Paramaribo nr Rotterdam
Atlantic Crown 9 v Le Havre nr Rotter
dam
Baarn 9 te Nassau
latjan 8 100 o Algiers nr Port Said
Bilderdijk 8 370 zo Kp Race nr Rotter
dam
Breda 9 te Kingston verw.
Chevron Naples 8 700 wnw Galapagos
eil. nr. Freeport
Chevron Nederland 9 v Pascagoula nr
Freeport
Chiriqui 8 v Baltimore nr Cristobal
Dordrecht pass 8 St. Pauls Rocks nr
Brest
Dosina 8 v Mena al Ahmad i nr Khor al
Amaya
£sso Europoort 8 35 o Port Elizabeth nr
Bahrein
Gaasterdijk 9 250 o Bermuda nr Esbjerg
Ganymedes 8 v Rotterdam nr Antwer
pen
Hollandsbrink 8 1800 w Jakarta nr
Zuid-Australië
Ilias 9 op Schelde nr Antwerpen
Kapelle 8 110 w Kp St Vincent nr Port
Said
Kennemerland 9 te Fortaleza verw.
Laarderkerk 8 v Bremen nr Antwerpen
Lelykerk 8 30 z Timor nr Piraeus
Lion of Ethiopia 9 110 wnw Port Said nr
Rotterdam
Maasbracht 8 60 no Tristan da Cunha nr
Sao Sebastiao
Main Lloyd 8 rede Bahrein
Marne Lloyd 8 te Kobe
Mersey Lloyd 8 v Durban nr Beira
Meta 8 180 o Magadiscio nr Rotterdam
Mississippi Lloyd 8 v Penang nr Port Ke-
•ang
Moordrecht 8 50 w Cadiz nr Rotterdam
Mytilus 8 40 zo Mosselbaai nr Shellhaven
Neder Lek 8 v Kuwait nr Bahrein
Neder Linge 8 v Tauranga nr Callao
Neder Rhone 9 v Tripoli nr Gotenburg
Neder Weser 8 520 wzw San Diego nr
Balboa
Nedlloyd Dejima 8 200 zw Panama nr
Rotterdam
Nedlloyd Kyoto 9 v Rotterdam nr Ant-
Neptunus 10 te Grenada verw.
Niso 9 v Shellhaven nr Lymebay
Ossendrecht 9 te Leith verw.
Rudolph Peterson 9 400 o Mombasa nr
Ras Tanura
Rynborg 9 v Amsterdam nr Mantyluoto
Sliedrecht 8 370 ono Flores nr New Or
leans
Straat Nagasaki 9 te Singapore verw.
Straat Napier 9 te Mauritius
Straat Nassau 9 te Tristan da Cunha
Straat Towa 8 100 zw Walvisbaai nr
Kaapstad
Vitrea 9 te Bandar Mahshahr
LEIDSE BIOSCOPEN
CAMERA: "De tien geboden", dag. 8.00
uur. AL.
Kindermatinee: "Laurel en Hardy. Grof
geschut", do., vr., za.. ma., di en woe.
2 30 uur. zo 2 00 en 4 15 uur. AL
Nachtvoorstelling: "Le souffle au
coeur". vr. en za. 12.00 uur. 18 jaar.
LIDO: "Lucky Ladv", dag. 2.30. 7.00 en
9.15 uur. zo ook 4 45 uur. 14 jaar
STUDIO: "One flew over the cuckoo's
nest", dag 2 30. 7.00 en 9.15 uur. zo. ook
4.45 uur 18 jaar.
TRIANON: "Sex explorer", dag. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. 18 jaar.
REX: "KingKong",dag.7.00en 9.15uur.
14 jaar.
Nachtvoorstelling: "Help, ik ben geen
sexmachine",vr.enza. 11.30 uur. 18 jaar.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
üur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis: Middagbezoekuur
13 45-14 30 uur. Avond bezoeken
18.30-19.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14 00-10.00 uur alleen voor ou
ders zondag 14.00-15.00 uur voor overige
familieleden Kinderen beneden 14'jaar
hebben geen toegang op de kinderafde
ling.
Sint Elizabeth-ziekenhuis volwassenen
dagelijks van 14.00-14 45 uur en van
18.30 tot 19.30uur; klasse-afdelingen ook
11.15 tot 12.00 uur. Kraamafdeling: dag.
van 11.15 tot 12.00 uur (alleen voor echt-
gen.)v. 15.00 tot 16.00 uur en van 18.30 tot
19.30 uur. Laatste kwartier middag- en
avondbezoek babyshow. Kinderafde
ling dag. 15.00 tot 18.30 uur. CCU (hart-
bewaking) dag. van 14.15 tot 14,45 uur en
van 19.00 tot 19.30.
Sport-Medisch Adviescentrum Spreek
uur. ma. en do. 19.30-20.30 uur in het St
Ehsabeth-Ziekenhuis.
Endegeest: dinsdag en vrijdag 13-14.30
uur 's zondags 11-12 uur en 14-15 uur.
v eerste klasse: de gehele dag.
Annakliniek:
Klasse afdeling van 13 00-14 30 uur van
18.30 tot 20.00 uur
Derde klasse bezoekuur van 13.00-14.00
uur en 18 30-19 30 uur
Kinderzaal van 13.00-14.00 uur. Op
woensdagavond (uitsluitend voor de
ouders) van 18.30-19.30 uur.
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag
14 15-15 00 uur.
18.30-19.30 uur.
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders):
Maandag Hm vrijdag:
18 30-18.45 uur
Zaterdag en zóndag:
14 45-15 00 uur
Bezoek aan ernstige patiënten
r ernstige patiënten door-
k wordt toege
gkundige hi
ciale kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinder kliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur.
18 30-19 00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14 15-15.00 uur
18.30-19.00 uur.
Alphen aan den Rijn
Kijnoord: le en 2e klas 11-11.30; 13 30-
14.15 en 18.30-19.30 uur; 3e klaé 13 30-
14 15 en 18.30-19 30 uur; Kraamafdeling
13.30-14.15 uur alleen voor echtgenoten
19-20 uur; Kinderafdeling 15-15.30 uur
alleen voor ouders 18-18.30 \iur
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol'kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
,U£1A.
LA-mruJi.
-JA S7MDS W OKCfE.lܣV - DAAPbOoZ
tot-i IK MIET neets. zo
SMEL a Ll DE
/Al DE. K£(.D©S
Verstandige mensen treden soms redeloos op, zodra het om antiek of oude kunst gaat. Ze
benaderen gerenommeerde kunsthandelaren met een blind vertrouwen en vragen er bij
een scharrelaar om, bedrogen te worden. Liefhebbers denken de vaklieden op hun terrein
vliegen te kunnen afvangen en barre leken proberen een doorgewinterde specialist te
flessen met een grove imitatie.
De handel in oude kunst en antiek is avontuurlijker dan die in sigaretten of andere
merkartikelen, maar niet zo wild als men weieens denkt. Het is, met handelshuizen
gebied, als met mensen: naarmate de jaren en het aanzien toenemen, winnen de verant
woordelijkheden veld op de hartstochten.
De laatste jaren zijn er weer hon
derden zaakjes geopend die in an
tiek, oude schilderijtjes en curiosa
doen. De meeste daarvan hebben
geen lang leven. Toch is ook de aris
tocratie van onze kunsthandel iot
deze regionen opgeklommen, in de
loop van vele generaties. De voor
name kunsthandelaar, geziene gast
in de hoogste kringen, is het gepo
lijste resultaat van een gestadig
proces van veredeling. En van spe
cialisering. De zoon van de man - of
van de ondernemende weduwe -
die in curiosa en oude boeken deed,
zal helemaal voorde boeken kiezen
of voor antiek. Maar „antiek" is een
onvatbaar groot gebied en niemand
kan van alles verstand hebben.
Zodra de koopman kennis wil heb
ben van zijn artikelen, begint hij an
tiquair te worden. De volgeflde ge
neratie zal dan vooral in meubelen
en ander huisraad uit bepaalde ge
bieden gaan doen, dan wel in schil
derijen: uitsluitend 17de-eeuwse
Nederlandse bijvoorbeeld, dan wel
Romantiek en Haagse School.
In zo'n Familiezaak groeien de
kenners op, die dikwijls een zeker
der oordeel hebben dan museum
mensen die voornamelijk op theo
retische, kunsthistorische kennis
steunen. Bij belangrijke koopbes-
luiten kunnen handelaar en kuns
thistoricus elkaar uitstekend aan
vullen. Een belangrijke handelaar
kan, in eigen bezit of in commissie,
voor een vermogen aan kunstwer
ken en antiek in huis hebben. Juist
dan is het belangrijk dat behoed
moet worden de goede naam van de
zaak. Het veiligste kan men dus in
zo'n zaak kopen - al kan men er
geen koopjes halen.
De waar van een kunsthandelaar in
oude kunst of antiek bestaat uit
unieke, onvervangbare voorwer
pen. De prys van zo'n ding - zo
wordt weieens gezegd - is wat een
gek er voor geeft. Maar in werke
lijkheid is er toch zoiets als een
„markt" die aantoont, dat de „gek"
voor Impressionistische en Ro
mantische schilderijen vandaag
gemiddeld 30% minder geeft dan
enkele jaren geleden. Islamitische
kunst daarentegen is na de oliecri
sis sterk in prijs gestegen. Als de
dollarkoers beneden de f 2,70 zakt
zyn er geen Amerikanen meer on
der de kopers.
Sommige artikelen hebben een in
ternationale markt, die beheerst
wordt door bepaalde centra. An
dere hebben allen een locale markt.
Paardenportretten bijvoorbeeld
zullen in Engeland allicht meer op
brengen dan elders. Voor zilver en
juwelen wordt de prijs in Genève
bepaald. Nergens telt men voor
Duitse expressionistische schil
ders zoveel neer als in Duitsland
zelf. Gesigneerde Louis-XV meu
belen worden in Parijs naar waarde
geschat en Americana - bronzen en
schilderyen over het Amerikaanse
leven in de pionierstijd - brengen in
de VS bedragen op die Europese
kunstkenners verbijsteren.
Voor topstukken uit de Neder
landse Romantiek zijn in Londen
de beste prijzen te maken. De
Haagse School daarentegen, die
destijds veel succes had in de En
gelssprekende landen komt naar
Nederland terug en is in Parijs,
naast het Franse Impressionisme,
helemaal niet in tel. Na de hausse in
Romantiek worden nu de pryzen
van Nederlandse schilderijen uit de
Gouden Eeuw naar boven toe ge
corrigeerd. Maar belangrijke stuk
ken uit die tijd zijn dan ook vrijwel
alleen in het buitenland te verko
pen. In ons sterk gesocialiseerde
land zyn kunstwerken van meer
dan f 150.000 nauwelyks meer aan
de man te brengen. Toch overtreft
het bedrag van onze kunstimport
dat van de uitvoer van kunst.
De particulier die een stuk antiek of
oude kunst wil verzilveren, staat
voor de keus of hij (zij) het op de
veiling zal "gooien" of aan een han
delaar zal aanbieden. Als het om
iets zeer waardevols gaat, maakt
het veel uit welke veiling men kiest.
In Nederland is de keuze zeer be
perkt. Wie de catalogussen van di
verse veilinghuizen vergelykt
merkt al gauw, dat de meeste niet
met veel kennis van zaken zijn sa
mengesteld. Alleen de grootste vei
linghuizen beschikken over ex
perts oq allerlei terreinen. Een goed
stuk zilver of een acceptabel schil
derij, zal in de regel op een speciale
veiling van zilver of van schilde
rijen meer opbrengen dan op een
gevarieerde boedelveiling.
Wie iets aan een kunsthandelaar wil
verkopen, zal zelf een vraagprijs
moeten noemen. Sommige mensen
proberen een kosteloze taxatie te
krygen door aan verschillende
handelaren een bod te vragen. Dat
zal zelden lukken, want men is in
deze branche niet van gisteren. Een
taxatie kost geld - voor een voor
werp tot 10.000 zal het l'/a% van
de waarde zijn, daarboven 1%. Kor
tingen zijn mogelijk, bijvoorbeeld
wanneer het om een aantal voor
werpen gaat.
Een verstandige kunsthandelaar
zal niet mateloos profiteren van de
onwetendheid van iemand die iets
wil verkopen Meestal slaan de
mensen hun kunstbezit te hoog
aan. Als iemand echter iets aan
biedt vooreen bedrag ver beneden
de handelswaarde, dan zal de geïn
teresseerde koopman behoedzaam
te werk gaan. Hij kan een hogere,
meer realistische prijs bieden maar
loopt dan het gevaar dht de klant
naar een concurrent loopt in de
verwachting, dat er nog veel meer
in zit. Hy kan ook de koop sluiten
en dan overeenkomen, dat de ver
koper nog een deel van de te maken
winst zal krygen: dat maakt een
goede indruk. Als men reden heeft.
aan te nemen dat het voorwerp van
hoge waarde is, dan verdient een
taxatie altyd de voorkeur.
De expert baseert zijn taxatie op
zyn indruk van de kwaliteit van het
voorwerp en de recentste veilingre
sultaten van dingen van vergelijk
bare kwaliteit. Indruk en vergelij
king kunnen nooit geheel objectief
zijn en veilingresultaten zijn mo
menteel niet nader dan met een
marge van ca. 30% voorspelbaar.
Dat is niet te verhelpen.
Op een veiling kopen vergt een
vakkennis die de particulier in de
regel niet bezit. Beginnende hande
laren en handige particulieren ne
men by voorkeur in de veilingzaal
plaats achter ervaren handelaren in
de hoop, te kunnen meebieden.
Daarom zal de ervaren handelaar
belangrijke stukken dikwijls laten
kopen door een medewerker, die
men in de zaal niet kent.
Kopen dat men niet tijdens de kijk
dagen zorgvuldig heeft bekeken is
uiterst gewaagd. Alleen in Frank
rijk staat de veilingmeester er voor
in dat de verkochte voorwerpen
aan de beschrijving in de catalogus
beantwoorden. In Nederland heeft
men geen verhaal. Wie dikwyls vei
lingen bezoekt, zal merken dat de
handel daar miskopen slyt en dat
bepaalde dubieuze stukken steeds
weer terugkomen. Voor een be
kwame kunsthandelaar is de vei
ling geen gokhuis; hij koopt be
hoedzamer dan de particulier want
zijn bestaan is er mee gemoeid.
Wie zijn gezonde verstand niet laat
uitschakelen door begeerte, heeft
zelf al snel in de gaten aan welke
handelaar hy zijn vertrouwen kan
geven. De kunsthandel werkt niet
met een vaste winstmarge: hoe ho
ger de prijs is, hoe lager het winst
percentage kan zijn. Inkoop van
hoge kwaliteiten is niet gemakke
lijk meer en die omstandigheid
drukt de marges van de zaak die
toch hoge kwaliteiten wil blijven
bieden. Elke goede handelaar zou
rijker zijn als hij zijn topstukken
had kunnen vasthouden. Hij heeft
welbeschouwd een redelijke com
missie over de vermogensaanwijs
van zijn klanten. Handelaren die
belangrijke stukken in commissie
nemen zullen bij een verkoopsom
van 50.000 - 100.000 een com
missie rekenen van 10',r. Daarbo
ven kan de commissie afnemen tot
5%.
Omdat de particulier zich aan zijn
handelaar moet overleveren zoals
aan zijn chirurg, is het scheppen
van een vertrouwensrelatie essen
tieel. Het beroep van de kunsthan
delaar is echter niet beschermd: ie
dereen kan er in stappen. Op elk
stuk van goede kwaliteit zijn er
honderden van veel geringer
waarde en duizenden die waarde
loos zyn. Materiaal in overvloed
dus voor praktijken die het wan
trouwen bij de leek voeden.
DOLF WELLING
PANDA EN DE MEESTER-FUNKERD
40 - 133
Knars hield zijn nevelhuller op de lopende Panda's gericht, zodat die
geen hand voor ogen zagen. "Een lelijke mistbank!" zei de stem van
Panda uit de grauwe wolk. "Dat is even vervelend. Maar wij, Panda's,
laten ons daardoor niet kisten. Kom, neef - doorlopen".
Het was duidelijk dat ze niets van hun omgeving zagen - en daarom
wierpen de beide spionnen dan ook hun rotsblok-vermomming af, ter
wijl ze naast de nevelwolk voortwandelden
Zwarte Zwier was er echter op uit om korte metten te maken - en daarom
gaf hij met zijn duim een teken aan Knars. Die wierp de nevelspuiter
weg en daarop stortten ze zich beiden in de wolk om Panda en Pam
onschadelijk te maken en de microdot met de geheime formule in handen
te krijgen
KIP MET KAAS
Laat de poelier een
flinke braadkip ontbe-
nen. langs de rug open
snijden en het vlees wat
plat te slaan.
Braad de kip in ruim bo
ter mooi goudbruin aan.
Giet er dan 1 glas droge
witte wijn, een dl bouil
lon. wat gehakte selde-
rystelen, een gesnip
perd teentje knoflook,
een blaadje laurier, wel
licht een mespunt ge
droogde (of verse) tijm,
peper en zout bij. Laat
de kip nu 40 min. licht
stoven.
Neem dan de kip uit de
pan en bind de saus met
in wat witte wyn aan
gemaakte maizena. Giet
de helft van de saus in
een vuurvaste schaal,
leg de kip op de saus en
bestrooi de kip met 2
eetlepels geraspte
gruyère. Giet de rest van
de saus erover en be
strooi de saus dan met
wederom twee eetlepels
geraspte gruyère. Zet de
schotel in een reeds hete
oven en laat een licht
bruin korstje op de
schotel komen.
HANS BELTERMAN
FRED BASSET
