I v's
„Gezondheidszorg
is té compleet..."
I sport
'Verschillen zijn verklaarbaar'
Geep: grappen
maker op zee
Achter de schermen
van zeesportvisserij
Fa. Verhoog
Stelling van Alphense arts De Haak
KOSTEN PER VERZEKERDE IN
ALPHEN STUK LAGER DAN INLEIDEN
ZATERDAG 10 JULI 1976
Spectaculaire sportvis
Deze week in de 'hengeltip' iets
over het vissen op geep. Een
spectaculaire zeevis, die deze
weken weer voor de Neder
landse kust en in de Zeeuwse
stromen te verwachten is. Spec
taculair om verschillende rede
nen: in de eerste plaats zijn
vorm. Het is een smalle vis met
een spits toelopende bek, die je
eerder bij een vogel dan bij een
vis zou verwachten. In de
tweede plaats zijn vechtlust, die
verrassend groot is en die de
hengelaar veel genoegen kan
bieden. En niet in de laatste
plaats het feit dat de geep bevist
moet worden op een wijze, die
duidelijk afwijkt van het ge
bruikelijke zeevissen.
Geep zwemt namelijk niet als
de meeste vissen langs de bo
dem maar houdt zich vlak on
der de oppervlakte op. Meestal
zwemmen ze met een schooltje
van tien, vijftien exemplaren bij
elkaar. Soms ook minder. Ze
hebben de gewoonte om boven
het wateroppervlak de meest
ingewikkelde buitelingen uit te
voeren. Een stuk hout in zee is
een dankbaar spelobject voor
de geep.
Geep is een vrij schuwe vis en
daarom moet het vangen mees
tal op grote afstand gebeuren.
Het mooiste is, wanneer dat kan
gebeuren vanaf een wat
HENGELTIP
VAN DE W EEK
kleinere boot en niet vanaf de
grote sportvisserijschepen. De
hengel die we voor het geepvis-
sen gebruiken is de lichte spin-
hengel, met op de molen een lijn
van 22 of 24 honderdste.
Om het aas op enige afstand van
deboot(ofvan de wal) te krijgen
heeft u een speciale werpdob-
ber nodig. Er zijn diverse uit
voeringen in de handel, maar de
meest bruikbare is wel de Stabi-
lo-werpdobber, ontworpen
door de Eindhovense gymnas
tiekleraar en zeehengelfanaat
Iwan Garay. Onderaan de
werpdobber komt een onderlijn
te zitten die iets dunner van
dikte kan zijn. Daaraan wordt
de haak bevestigd. Liefst een
langstelige, dat maakt het ont-
haken (bij de geep een lastig
karwei) iets simpeler.
Als aas kunt u in eerste instantie
het best een stukje zager, een
zeepier of een spierinkje ge
bruiken. Zodra echter de eerste
geep binnenboord is, vormt het
aas geen probleem meer. De
geep is namelijk een kannibaal
en verzot op een stukje soortge
noot. Omdat de huid van de
geep erg stug is, kan een stukje
geep het best gesneden worden
met behulp van een scheermes
je. Een stukje van een centime
ter of vijf is voldoende. Succes.
De belangstelling voor de zees
portvisserij neemt nog jaar
lijks toe. Mijn collega Jan
Klint nam eens een kijkje
achter de schermen van een
bedrijf dat al vele jaren zee
hengelaars met schepen bui
tengaats brengt. Zijn ervarin
gen volgen hieronder.
"De sportvisserij op zee, een
vorm van ontspanning
waarmee vele duizenden zich
jaarlijks weer inspannend be
zighouden, blijkt een niet te
stuiten recreatiemiddel.
Vooral in de zomermaanden
is de belangstelling zo groot,
dat sommige exploitanten
van sportvissersboten zelfs
dagelijks zijn volgeboekt.
Een van hen, Jac. Vrolijk van de
gelijknamige rederij in Sche-
veningen, begrijpt langza
merhand niets meer van de
enorme run. Tussen de tele
fonische reserveringen uit
binnen- en buitenland door
zegt hij: "Af en toe is het bij
ons een gekkenhuis, maar dat
went wel. Alleen is de conse
quentie van dit werk, datje in
de zomer nooit op vakantie
kunt.
Vrolijk zelf is geen visser "Ik
vis niet en heb dat ook nooit
gedaan. Als ik een goede
sportvisser was, geloof ik dat
ik elke dag op zee zou zyn",
meent hij. "Kijk de zomer
maanden van half juni tot
eind augustus vormen de
piekperiode. De zeven sche
pen die wij dan vanuit Sche-
veningen, IJmuiden en
ADVERTENTIE
ELAN V1SB0TEN
BOOT - CENTRUM B V.
ADVERTENTIE
Boelee's
hengelsportartikelen
HOGE RIJNDIJK 110, LEIDEN
TELEFOON 121393.
Alles voor de vissport
Maden en wormen.
Vlaardingen dagelijks laten
varen, brengen ruim vier
honderd sportvissers in actie.
Die periode zie ik eigenlijk
meer als een soort happening
voor de mensen. Ze kunnen
een dagje varen en als extra is
er dan het vissen. Gaan de
mensen dan op de makrelen-
vangst en wordt een groot
aantal van die vissen gevan
gen en meegenomen, dan
spreekt dat erg tot hun ver
beelding".
De telefoon onderbreekt hem.
In slechts twee minuten
wordt een reservering gere
geld voor een groep van vijf
tig Japanners. De buitenlan
ders zijn te gast van een Ne
derlands bedrijf en moeten
een dagje worden onthaald.
Vissen en varen en daarnaast
eten en drinken aan boord
Even later. "In deze weken zijn
er dagen datje "geblokt" zit.
Hier in Scheveningen mogen
wij het aantal schepen - vijf -
niet uitbreiden. De gemeente
voert een bepaald beleid en
vindt dat er rustig gedaan
moet worden. Daarom ben ik
ook vanuit IJmuiden. en
Vlaardingen gaan varen. Op
die manier kunnen we de top
een beetje opvangen.
Ik vind namelijk dat je geen
"nee" kan verkopen. Niet bij
rondvaarten op zee en ook
niet bij de tochten met de
sportvissers. Ongeacht het
aantal deelnemers moetje al
tijd varen. Wij zijn ook de
enige rederij die gegaran
deerd dagelijks uitvaart, ten
zij er natuurlijk windkracht
negen staat. Op die manier
moet je trachten van de
sportvisserijtochten een vol
wassen bedrijf te maken.
Jac. Vrolijk erkent, dat hy zes
jaar geleden met het kopen
van twee loggers een gewel
dig risico nam. Familieleden,
maar ook anderen in Sche
veningen, verklaarden hem
voor gek, toen hij zei daarmee
rondvaarten te willen maken
en haring uit Ierland naar Ne
derland te willen brengen.
Zijn boekhouding van 6
maart 1970 bevat dan ook de
kreet "Op hoop van zegen".
Drie dagen later maakte hij de
eerste tocht negen sportvis
sers. De volgende dag boekte
hij slechts twee deelnemers
(gevaren door drie beman
ningsleden).
Nu zegt hij: "Ik wilde toen ook al
service verlenen. Dus moest
er gevaren worden, hoe ge
ring het aantal vissers ook
was. Het was een grote gok,
die gelukkig goed is uitge
pakt. Aan het halen van die
haring uit Ierland zijn we
trouwens nooit toegekomen".
Inmiddels komen in Scheven
ingen dagelijks honderden
mensen iedere middag weer
terug van een dagje op zee. Al
of niet met vis. De laatste da
gen vaak met veel makreel.
Vooral de Westduitsers blij
ken in deze vissoort een
goede bron van (extra) in
komsten te hebben ontdekt.
De makrelen worden door de
Oosterburen schoongemaakt,
meegenomen en thuis aan
restaurants verkocht of ge
rookt. Zelfs op de camping
Ockenburgh komen West
duitsers, die daar hun vakan
tievangsten aan landgenoten
verkopen. De kosten van hun
dagje vissen op zee worden er
op die manier snel uitgehaald.
Schipper Cor den Heijer van dé
"Dolfijn" beaamt dat. "Soms
worden er zakken vol met
makreel meegenomen. Ik heb
mensen naar West-Duitsland
zien weggaan met de koffer
bak volgeladen. Er zijn Duit
sers die speciaal opbellen om
te vragen of er al makreel
wordt gevangen. Maar daar
naast zijn er ook, die voor de
frisse lucht komen.
Of de zee door al die sportvis
sers nl wordt leeggevist?
Wel nee, vis, die je met de
haak vangt roei je nooit uit.
Nee, zelf vis ik niet. Ik heb er
geen geduld voor. Trouwens,
vroeger is mij geleerd:eten
hoeft niet, maar werken moet
je".
ADVERTENTIE
t Is geen visserslatijn, maar voor al uw
hengelsportartikelen kunt u beter terecht
bij:
Leidaeweg 14, Voorschoten,
telefoon 01717-2430.
ADVERTENTIE
De enige speciaalzaak vöor al uvf
HENGEL
SPORTARTIKELEN
DE SPORT
Haarlemmerstraat 11, tel. 124020
ALPHEN AAN DEN RIJN - Is de Nederlandse gezond
heidszorg té compleet? Dokter G. A. de Haak, adviserend
geneeskundige van het Algemeen Ziekenfonds Alphen aan
den Rijn en Omstreken meent van wel. Zijn niet mis te
verstane uitspraken (onder meer in het NVV-orgaan "De
vakbeweging" en "De Ziekenfondsgids" dat "Hoge kosten
in de gezondheidszorg een aanwijzing zijn voor slechte
kwaliteit" en dat "Een te groot aanbod van mogelijkheden
in de gezondheidszorg een ziekmakende invloed heeft",
hebben ook in andere dan medische kringen grote belang
stelling gewekt.
"Ik geloof dat het een misvatting is
om te denken dat als je er maar
goed veel geld instopt je ook een
hele goede gezondheidszorg
krijgt", is een andere stelling van
hem.
Door
Christa van Hees
"Het zijn volkomen onbewezen
stellingen", geeft hij toe. Er aan
toevoegend: "Ik wilde dat ik ze
met cijfers kon staven". "Je kunt
je echter afvragen
gemiddelde leeftijd
- die de laatste 50, 60 jaar i
sprongen heeft gemaakt - voor
het eerst sinds jaren is gedaald,
ondanks alle technische hulp
middelen. Je kunt je ook afvra
gen waarom de waarde van de
mens in de gezondheidszorg zo
heel anders ligt dan in het ver
keer. Waarom mensen als het om
roken, eten, drinken of het ver
keer gaat wel bereid zijn risico's
te nemen, maar zo gauw ze in de
gezondheidszorg terecht komen
gevrijwaard willen zijn van èlk ri
sico. Waarom er miljoenen wor
den uitgegeven met het argu
ment dat als er maar één mensen
leven mee gered wordt, die mil
joenen al verantwoord zijn. Een
regel die als het om verkeers-
voorzieningen gaat niet langer
schijnt te gelden".
Een te groot aanbod van mogelijk
heden in de gezondheidszorg
heeft een ziekmakende invloed.
Geen bewezen zaak. Wel zijn er
een aantal argumenten te noe
men die de stelling rechtvaardigt.
"Iedereen weet dat (alle) ge
neesmiddelen een nadelige bij
werking hebben. Volgens schat
tingen ligt in Amerika ongeveer
10 pet. van alle patiënten in een
ziekenhuis door een verkeerd of
overmatig gebruik van genees
middelen. Voor Nederland wordt
dat percentage op 5 pet. geschat.
Het zijn bepaald niet alleen de
medici die in deze schuld heb
ben. Het gebeurt nog maar al te
vaak dat een arts op aandringen
van zijn patiënt medicijnen ver
schaft of hem doorverwijst naar
een specialist. En bedenk wel",
zegt dokter De Haak, "dat ieder
specialistisch onderzoek een pa
tiënt bepaald niet in de koude
kleren gaat zitten". Hij wijst met
name op het psychisch effect
van al die uitgebreide onder
zoeking die op een patiënt wor
den "losgelaten".
"Hij of zij zal al gauw geneigd zijn te
zeggen: Kijk eens wat er met me
gebeurt, ik heb heus wel wat". De
ervaring is ook dat een patiënt die
specialistische hulp heeft gekre
gen, niet aan het werk gaat zo
lang de uitslag van het onderzoek
niet bekend is. "En hoe langer die
op zich laat wachten, hoe moei
lijker de patiënt weer aan het
werk gaat".
Ondanks het feit dat de kosten in de
(ook geestelijke) gezondheids
zorg nog steeds stijgen, neemt het
welzijngevoelen eerder af dan
toe, hoewel er voor iedere wel-
zijnsnood wel een instantie is
waar om hulp kan worden aan
geklopt. "De patiënt hoeft weinig
meer zelf op te lossen. Voor elk
probleem kan hij hulp inschake
len zonder dat hijzelf aan de op
lossing hoeft mee te werken. Als
iedere patiënt precies kreeg wat
hij nodig had zouden we een vrij
goedkope en efficiënte gezond
heidszorg hebben", meent dokter
De Haak. "Het is een feit dat de
verbeteringen op het gebied van
de gezondheids toestand in de
ontwikkelingslanden vooral te
danken zijn aan verbeteringen
van de sociale omstandigheden".
Een uitspraak waarmee dokter De
Haak in dezelfde lijn denkt als
staatssecretaris J. P. M. Hendriks
van Volksgezondheid en Milieu
hygiëne, die onlangs bij de instal
latie van de Commissie Nationaal
Plan Gezonheidsvoorlichting en
Opvoeding opmerkte: "De ver
voortgeschreden medische tech
nologie, de verdergaande specia
lisatie binnen de gezondheids
zorg en de steeds beter geoutil
leerde inrichtingen voor gezond
heidszorg scheppen een illussie
van oneindige mogelijkheden.
De - medisch - ingewijden weten
beter. De verbetering van de ge
zondheidstoestand van de bevol
king is - met enkele uitzonderin
gen - mede en misschien wel
vooral te danken aan de verbete-'
ring van de sociale en economi
sche omstandigheden. Het wordt
steeds duidelijker dat we in een
fase zijn gekomen dat de nieuwe
wetenschappelijke vondsten en
de daaruit voortvloeiende voor
zieningen relatief steeds minder
opleveren in termen van vooruit
gang van de gezondheidstoes
tand van de bevolking".
"We moeten proberen de gezond
heidszorg betaalbaar te houden",
constateert dokter De Haak. "Ik
zie een kostenbeheersing meer in
een regeling van het aanbod. Als
een voorziening er niet is, dan is
dat op zichzelf al goedkoop.
Wanneer je het aantal ziekenhui
zen beperkt, dan beperk je ook
het aantal specialisten. De Leidse
regio is één van de weinige ge
bieden waar we precies op de mi
nisteriële norm van vier zieken
huisbedden per 1000 inwoners
zitten.
En er gaat hier niets mis. Het stimu
leert alleen maar dat er in de zie
kenhuizen efficiënt wordt ge
werkt. In de praktijk werkt het
principe "Kostenbeheersing via
een regeling van het aanbod" in
deze regio al voor een deel. Met
het St. Elisabethziekenhuis in
Dokter G. A. de Haak:
"waarom miljoenen voor één men
senleven
Leiderdorp bijvoorbeeld, dat een
overschot had van 100 bedden, is
door de ziekenfondsen een con
tract afgesloten dat behelst dat de
ziekenfondsen de tekorten op de
lege bedden financiëren. Met het
argument, dat als ze vol stonden
de ziekenfondsen nog veel meer
betaalden".
Dokter De Haak zei het al eerder.
"Hoe minder ziekenhuisbedden,
hoe minder specialisten". "Want
het is nog altijd zo dat er in Neder-
land nauwelijks of geen werkloze
artsen rondlopen. En dat geldt
evenzeer in andere takken van de
maatschappelijke zorg. Ik heb
het idee dat de dienstverlening
(met betrekking tot het fysiek en
geestelijk welzijn) zo langzamer
hand gaat lijden aan een water
hoofd. Het praktisch rendement
van al die "meerkosten" is vrijwel
nihil. Straks krijgen we de situa
tie dat de ene helft van Nederland
de andere helft van Nederland
begeleidt".
De mens zal gezonder moeten gaan
leven. In dat licht bezien, kun je je
afvragen in hoeverre bepaalde
onderzoeken die op de bevolking
worden losgelaten zinvol zijn.
Dokter De Haak denkt daarbij
aan het veelgenoemde bevol
kingsonderzoek naar hart- en
vaatziekten. "De vraag is: Wat
doe je met de resultaten? Is een
mens er gelukkiger door a
hij weet dat hem iets mankeert,
waaraan veelal maar weinig valt
te doen? Wat is het rendement
van een onderzoek als je de on
derzochten alleen maar kunt ad
viseren minder hard te werken,
het roken en drinken op te geven
en gezonder te eten? Zijn dat
geen adviezen die ook zonder on
derzoek de gezondheidstoestand
van de mens gegeven zouden
zijn?", zo vraagt dokter De Haak
zich af.
Het is ook met name op dit gebied
dat er een duidelijke taak is weg
gelegd voor de op 16 juni geïnstal
leerde Commissie Nationaal Plan
Gezondheidsvoorlichting en Op
voeding, maakte staatssecretaris
Hendriks bij die gelegenheid al
duidelijk.
En voor het overige kunnen ook de
ziekenfondsen een grote rol spe
len in de kostenbeheersing in de
gezondheidszorg, zo heeft de er
varing dokter De Haak geleerd.
"Zijn" ziekenfonds is al jaren één
van de goedkoopste fondsen van
Nederland. Waar het landelijk
gemiddeld in 1974 op 656.83 per
verzekerde lag, kwam Alphen uit
met een bedrag van 504.81.
Eén van de oorzaken daarvan zou
kunnen zijn dat de "plattelands
fondsen" door de bank genomen
goedkoper werken dan de "stede
lijke" fondsen. Wellicht omdat de
plattelander minder snel geneigd
is hulp in te roepen dan de stede
ling. "De afstand tussen de twee
typen fondsen zal dan ook steeds
groter worden", voorspelt dokter
De Haak. Een tweede reden is
waarschijnlijk het feit dat de
Alphense regio een bijzonder
kinderrijk gebied is, waardoor
het gemiddelde ook al wordt ge
drukt.
En vervolgens ligt daar het feit dat
de verhouding tussen zieken
fonds en artsen bijzonder goed is.
"Zij zijn bereid zich vrijwillig be
paalde beperkingen op te leg
gen", constateert de adviserend
geneeskundige met enige vreug
de. Met name met de apotheek
houdende artsen is een eerste
stap gezet in de richting van een
goedkopere gezondheidszorg.
Deze hebben zich (schriftelijk)
verplicht in plaats van de "specia-
lité's" (enigszins vergelijkbaar
met merkartikelen) alleen nog
maar de veel goedkopere (en
even goede) vervangende ge
neesmiddelen uit te schrijven. En
ondanks het feit dat het zieken
fonds Alphen aan den Rijn en
omstreken door deze en andere
beperkende maatregelen, nu al
tot de goedkoopste in ons land
behoort, is dokter De Haak ervan
overtuigd dat de kosten per ver
zekerde nog fors omlaag kunnen.
"Nog te vaak hoor je van huisart
sen dat zij medicijnen geven op
aandrang van de patiënt. Het pil
letje blijkt voor hen de garantie
dat ze beter worden. Maar in feite
is elk geneesmiddel vergif en
heeft bijwerkingen
Uit onderstaand vergelijkend
overzicht blijkt dat de kosten per
verzekerde bij de zieknfondsen
Alphen en Omstreken aan de ene
Wettelijke verzekering
apotheekhoudende artsen
Farmaceutische hulp
Specialist, hulp
Tandheelk. hulp
ziekenhuisverpleging
Uitwendige geneeswijzen
(heilgymnastiek etc.)
ziekenvervoer
Beheerskosten (adm. etc.)
Totale kosten
kant en bij "Boerhaave" en L.O.Z. "Ziekenfonds Leiden en Omstre-
aan de andere kant inderdaad haave" en het Leids Onderling ken". Onder "Nederland" wordt
nogal verschillen. Het overzicht Ziekenfonds waren toen nog niet het landelijk gemiddelde aange-
heeft betrekking op 1974. "Boer- samengegaan onder de naam duid.
Nederland
Alphen e.o.
Boerhaave
LOZ
47.76
89.70
95.38
29.73
307.87
34.62
68.24
62.98
32.85
221.82
29.75
ƒ92.13
81.76
30.48
315.85
ƒ81.04
87.64
83.74
28.93
334.45
17.84
11.53
24.38
656.83
8.31
7.92
24.51
504.81
10.03
ƒ4.18
21.35
ƒ641.37
11.99
ƒ4.54
29.94
668.38
LOZ-DIRECTEUR: "Het kan goedkoper, maar het is niet eenvoudig"
LEIDEN - "Die verschillen zijn wel
te verklaren. Het is namelijk ge
woon een bekend gegeven dat hoe
meer je de geneeskundige hulp bij
de mensen brengt, hoe meer er een
beroep op wordt gedaan. Het is dus
een kwestie van bereikbaarheid".
Zo luidt de reactie van de heer J. C.
H. Kool, één van twee directeuren
van het Ziekenfonds Leiden en
Omstreken, op de duidelijke ver
schillen in kosten tussen het zie
kenfonds Alphen en Omstreken
aan de ene kant en de voormalige
ziekenfondsen "Boerhaave" en
LOZ aan de andere kant. "Het zie
kenfonds Alphen en Omstreken is
een typisch plattelandszieken
fonds en daar merkje dat men, om
dat men veelal een flinke afstand
moet overbruggen, minder snel van
de voorzieningen gebruik maakt.
Dat daaruit blijkt dat het goedko
per kan, dat onderschrijven wij al
lemaal wel. We houden ons daar
met de negen samenwerkende zie
kenfondsen in deze regio ook al ja
ren mee bezig. Maar het is niet een
voudig om die kosten terug te
draaien. De ziekenhuizen bijvoor
beeld zijn ook genoodzaakt om ten
opzichte van elkaar de meest effi
ciënte voorzieningen te bieden,
hoewel er tegenwoordig wel een
duidelijke behoefte aan centralisa
tie bestaat. Aan de andere kant wil
ik niet direkt zeggen dat het zieken
fonds Alphen en Omstreken een
schoolvoorbeeld is van hoe het
moet. We moeten niet vergeten dat
dat ziekenfonds enorm gemêleerd
is. En dat bijvoorbeeld de huisart
sen veel meer bij het ziekenfonds
betrokken zijn dan in ons gebied.
De persoonlijke contacten zijn be
ter. Het ziekenfonds in Alphen
heeft maar met zo'n 25 artsen te
maken. En ik zie al dat wij al onze
huisartsen zouden moeten benade
ren, dat zijn er zo'n vijfhonderd".
"Ik ben het in grote lijnen wel met
de stellingen van dokter De Haak
eens", zegt de heer Kool. "Maar
nogmaals: als je naar de kosten
kijkt, dan zijn die verschillen voor
een groot deel wel verklaarbaar.
Steden als Rotterdam en Amster
dam springen er bijvoorbeeld, als je
ze vergelijkt met plattelands
plaatsen, sterk uit, ze liggen
ver boven het gemiddelde.
Amsterdam is zoiets als 1000 per
verzekerde. Als je dat landelijk zou
afzetten, dan zou je e
kosten komen".
