Weer veel
schade bij
bosbrand
PVDA ZAL LOONMAATREGEL NIET DWARSBOMEN
Militair verlof
zoons boeren
Minister ontwikkelingshulp nodig?
Gigantische vlammenzee in staatsbossen bij Eindhoven
In afgelopen maand
geen stijging kosten
van levensonderhoud
Roxasect
DEN HAAG (SP) - De politieke kou voor
het kabinet-Den Uyl lijkt uit de lucht. De
PvdA-fractie in de Tweede Kamer zal naar
verwachting het kabinet de voet niet
dwars zetten bij het voornemen om de lo
nen ook voor de rest van het jaar aan ban
den te leggen.
Het financieël-economische geweten van
de PvdA-kamerleden, Dick Dolman
tevens vice voorzitter van de fractie-, heeft
laten weten dat de jongste voorstellen van
de regering voor de loonontwikkeling in
de tweede helft van 1976 niet onaanvaard
baar zijn. Inmiddels heeft de meerderheid
van de sociaal-economische commissie
van de PvdA-fractie dat standpunt over
genomen. Een minderheid onder aanvoer
ing van Stan Poppe, keerde zich er tegen.
Hy zou het kabinet-DenUyl, het liefst naar
huis sturen.
Volgens Dolman voldoen de loonvoorstel-
len van de regering aan de eis die de PvdA
eerder heeft gesteld. De socialist Van der
Doef ging enkele weken geleden voor
waardelijk akkoord met het verlenen van
de machtiging aan het kabinet om op
nieuw in de lonen in te grijpen als werkge
vers en werknemers niet op één lijn ge
bracht konden worden. Die voorwaarde
was. dat de grote massa van de werkne
mers in koopkracht tenminste gelyk moe
ten blyven. Volgens Dolman is aan die
voorwaarde voldaan. De 41.50 netto per
maand, die de meeste werknemers er bij
krijgen is daarvoor voldoende. Bovendien
moest het kabinet toezeggen, dat er in het
najaar nog gepraat zou kunnen worden
over loonsverhogingen voor het geval de
prijsstijging ongunstiger uitvalt dan de re
gering verwacht. Ook aan die eis is vol
daan. Tenslotte heeft het kabinet de wens
van de PvdA ingewilligd dat de tarieven
voor de vrije beroepen zouden worden be-
De bereidheid van de PvdA om op basis
van de 41.50 netto en de ingewilligde ei
sen een loonmaatregel te slikken, betekent
automatisch dat de Tweede Kamer niet
van vakantie zal hoeven terug te keren. De
PvdA eiste dit voor het geval een loon
maatregel voor de meeste werknemers
ongunstig zou uitvallen.
De opstelling van de PvdA wordt door de
FNV niet in dank afgenomen. FNV-
voorzitter Wim Kok sprak gisteren al van
een breuk tussen kabinet en Federatie Ne
derlandse Vakbeweging. FNV-
loonspecialist Herman Bode zei dat dit
eveneens zou gelden voor die partijen die
zich niet tegen een loonmaatregel zouden
keren.
Wat dat allemaal in de praktijk zal gaan
betekenen is nog niet met zekerheid te
voorspellen. Duidelijk is wel dat de FNV
het nog niet heeft aangedurfd het vertrek
van het kabinet-Den Uyl te eisen.
Werkgevers
De werkgevers zijn vooral niet gelukkig
met het plan van de regering om bij de
afkondiging de loonmaatregel te bepalen.
dat zij een bijdrage van 30 gulden bruto per
werknemer moeten geven. De lonen stij
gen volgens hen daardoor in totaal teveel.
Zij zeggen dat bij een verdere verschui
ving in de sociale premies, het achterwege
laten van de BTW-verhoging op 1 oktober
en het geven van een bruto werkgever
sbijdrage van 20 gulden een netto uit
komst van 44 gulden bereikt had kunnen
worden. Dat is meer dan de regering voor
stelt. "Dit was het overleg van de gemiste
kansen", aldus werkgevers voorzitter Van
Veen (VNO).
Ook fractieleider Andriessen van de KVP
heeft inmiddels gereageerd. Hij consta
teerde eveneens dat de totale stijging van
de lonen nu hoger zal komen te liggen dan
het kabinet onlangs nog aanvaardbaar
achtte. Overigens hoopte Andriessen dat
werkgevers en werknemers de bereidheid
zouden tonen om de loonvoorstellen van
de regering te aanvaarden. Dat dit een ij-
dele hoop is, zal inmiddels wel voldoende
gebleken zijn.
Door
Jan Dost
VVD-leider Hans Wiegel sprak felle taal.
Hij noemde de loonvoorstellen van de re
gering een dictaat aan de vakbeweging.
Volgens Wiegel kan FNV-voorzitter Wim
Kok niet anders dan de plannen van het
kabinet afwijzen. Maar de stoere taal van
Wiegel wordt-tot dusverre tenminste-nog
niet gevolgd door stoere daden. Het lef om
de Kamer bijeen te roepen ten einde de
regering ter verantwoording te roepen
heeft hij niet. Bovendien is het helemaal
geen geheim dat ook de VVD zich niet
tegen een loonmaatregel zou durven ke
ren. De ondernemers zouden dat van de
hun zo welgezinde WD niet kunnen be
grijpen. Die ondernemers zijn bij een rege-
ringsingrijpen in de lonen uiteindelijk
meer gebaat dan de vakbeweging.
Aantjes (ARP) sprak de hoop uit dat alle
betrokken partijen zich zelfbeheersing
zullen opleggen en zich bij een definitieve
loonmaatregel zullen neerleggen. De vraag
is of de vakbeweging ook bereid zal zijn
om in Aantjes geest te handelen. De voort
ekenen wijzen daar niet op. De FNV bereid
kennelijk acties voor, om te kunnen reage
ren als de regering tot een definitieve loon-
ingreep heeft besloten. Deze zou op 14 juli
in de Staatscourant moeten worden afge
kondigd.
Onduidelijk is nog wat precies het karak
ter van de FNV-acties zal zijn. FNV-
bestuurder Herman Bode zei in ieder geval
geen wilde acties van afzonderlijke bon
den te dulden. Hij liet doorschemeren te
kiezen voor door de FNV-georganiseerde
prikacties. Bode is kennelijk bevreesd dat
regelrechte stakingen tegen op democrati
sche wijze tot stand gekomen beslissingen
door de burgerlijke rechter onrechtmatig
zullen werden verklaard.
LEENDE (SP) - Een dag na de gigantische bos
brand op de Veluwe heeft gisteren opnieuw een
verzengende vlammenzee toegeslagen. In de
staatsbossen bij Leende onder Eindhoven ging
ongeveer 350 hectare in het vuur verloren.
De brand brak in de namiddag uit bij het hotel De
Jagershorst. Tientallen brandweerlieden en 400
militairen kregen het vuur gisteravond even na
achten onder controle. Met het nablussen was
men vannacht nog steeds bezig. Militairen heb
ben brandgangen gegraven om ontsnapping van
het vuur tegen te gaan.
De blusoperatie werd vanuit een
vliegtuig van de rijkspolitie geleid.
De wegen in de omgeving werden
afgezet. Het hotel kon worden ge
spaard.
Op de Veluwe waar gisteren 400
hectare bosgrond verschroeide,
wordt het komende weekeinde ex
tra politie en marechaussee ingezet
voor de bewaking. Er zal speciaal
worden gelet op het publiek. Drie
honderd militairen worden achter
de hand gehouden om bij een
nieuwe bosbrand te worden inge
zet. De wegen in en rond het getrof
fen gebied zullen gesloten blijven
voor het verkeer, behalve voor de
bussen van Arnhem naar Apel
doorn.
Gisteren waren militairen nog
steeds bezig met het bestrijden van
Twee doden bij
frontale
autobotsing
MARKELO (ANP) - Bu een frontale
botsing tussen twee auto's gistera
vond in Markelo, zijn de bestuurders
van beide auto's om het leven geko
men. Het z(jn de 63-jange A. Menko
uit Enschede en de 35-jange J. T Van
Vorselen uit Amsterdam. Twee Oos
tenrijkse lifters die bij de heer Van
Vorselen in de auto zaten, liepen geen
letsel op. Zi) werden overgebracht
naar een jeugdhotel in Nijverdal. Het
ongeluk is gebeurd doordat de heer
Menko op de linker weghelft reed, al
dus de rijkspolitie.
HELLEVOETSLUIS - De meubelfabriek van de firma Van de Berg in Hellevoetsluis is gisteren voor het grootste
deel uitgebrand. Een uur na de brandmelding's middags om half een, stonden toonzalen, fabriek en opslag
plaats in lichterlaaie. De schade wordt geschat op 3,5 a 4 miljoen gulden. De 86 man personeel gaan op vakantie
en zullen over drie weken in een tijdelijke werkplaats het werk hervatten. Het bedrijf wordt zo snel mogelijk
opgebouwd.
het steeds weer oplaaiende vuur,
maar men heeft de zaak geheel on
der controle.
Volgens de politie is de brand van
gisteren ontstaan uit die van eergis
teren, en is er opzet in het spel.
De politie te Arnhem heeft een jon
geman aangehouden die zich bij de
bosbrand van dinsdag in Rozen-
daal en woensdag bij de grote
brand in Arnhem herhaaldelijk
heeft vertoond en zich wat verdacht
gedroeg. Ook gisteren reed hij op
de Apeldoornseweg rond op plaat
sen waar het vuur weer oplaaide.
Omdat hij geen verzekeringspapie
ren bij zich droeg werd hij voor
verhoor naar het bureau meege
nomen. Volgens de politie ontkent
de jongen halsstarrig iets met de
branden te maken te hebben gehad.
In de loop van de dag is hij op vrije
voeten gesteld. Hij had een sluitend
alibi.
Bij de politie rijst het vermoeden
dat er bij de bosbranden rond Arn
hem opzet in het spel is geweest.
Aan de rand van het brandgebied
van dinsdag, waarbij vijf hectare
verloren ging, is een uitgebrande
bromfiets gevonden. De brommer
bleek gestolen te zijn uit het Geld
erse plaatsje Giesbeek. De Arn
hemse recherche zoekt samen met
de rijkspolitie van Rozendaal naar
verdere aanwijzingen van even
tuele brandstichting.
DEN HAAG (SP) - Boeren
zoons en werknemers op land
bouwbedrijven kunnen verlof
uit militaire dienst krijgen orp
te helpen bij het bespuiten van
uitgedroogde landbouwgron
den. Ze moeten een aanvraag in
dienen bij de burgemeester in
hun woonplaats of bij het mi
nisterie van Landbouw.
Minister Van der Stee (Land
bouw en Visserij) heeft dit gis
teren toegezegd tijdens een ge
sprek met het Landbouwschap.
De minister wil in principe dat
voor getroffen boeren de in
komstenbelasting wordt uitge
steld. Hij zal dit nog nader uit
werken.
De minister zei dat boeren die
nu al flinke kosten moeten ma
ken maar daarvoor geen geld
hebben op de bijstand moeten
kunnen terugvallen. Hierover
zal nog overleg met het ministe
rie van CRM worden gevoerd.
De boeren komen in aanmer
king voor een overbruggings
krediet dat tot 1 januari volgend
jaar renteloos is en na die datum
binnen vier jaar moet worden
afgelost.
De minister heeft verder de ta
rieven bekend gemaakt die
boeren moeten betalen voor
hulp van de BB of militairen.
Een uur sproeien meteen pomp
van 100 kubieke meter per uur
komt de boer op 40 gulden. Een
kleinere pomp kost minder.
De CHU heeft minister Van der
Stee van Landbouw en Veeteelt
gevraagd de door de droogte ge
teisterde landbouw te steunen.
De CHU denkt daarbij aan het
aan banden leggen van de im
port van rundvlees en het in
werking stellen van een Euro
pees rampenfonds voor de
landbouw.
DEN HAAG (ANP) - De prijzen,
gemiddeld genomen, van de
consumptiegoederen zijn van
mei op juni niet gestegen. Dit is
sinds 1969 niet meer voorge
komen. Het Centraal Bureau
voor de Statistiek heeft dit be
rekend.
Van de goederen en diensten,
waarvoor het CBS geregeld
prijsgegevens verzamelt, gaf 45
procent een stijging te zien met
een invloed op het prijsindex
cijfer van plus 0,3 procent.
Duurder werden onder meer
brood, koffie, patates frites,
"Vlees, bloemen, planten en au-
Prijsdalingen werden geno
teerd voor dertig procent van de
goederen en diensten met een
invloed op het totaalindexcijfer
van min 0,3 procent. Goedkoper
werden bijvoorbeeld aardappe
len, groenten, eieren, dames- en
meisjeskleding.
Sedert het begin van dit jaar zijn
de kosten van levensonderhoud
met bijna vijf procent gestegen.
Vakbonds-bestuurder Herman
Bode (FNV) zei in een eerste
reactie dat een dergelijk cijfer
nog niets zegt over de prijsont
wikkeling in de komende
maanden. De FNV heeft meer
dere malen haar twijfels geuit
over de haalbaarheid van een
gewenste prijsstijging van 8,25
Onderzoek naar
beschuldiging
tegen Menten
AMSTERDAM (ANP) - Naar de be
schuldigingen die de afgelopen we
ken zijn geuit aan het adres van de
77-jange kunstverzamelaar Pieter N.
Menten uit Blaricum gaat op korte
termijn de rijksrecherche een onder
zoek instellen in opdracht van de
Amsterdamse procureur-generaal
mr. J. F. Hartsuiker.
Minister Van Agt van Justitie schrijft
,in zijn voorlopig antwoord op vragen
van drie tweede-kamerleden over
deze beschuldigingen dat mede naar
aanleiding vn twee brieven (24 juni en
2 juli), die Menten aan het ministerie
van Justite schreef dit onderzoek
wordt ingesteld. Daarbij zullen naast
de heer Menten, de belangrijkste ge
tuigen - die verder niet worden ge
noemd of omschreven - worden ge
hoord. De bewindsman schrijft
voorts dat hy eerst de resultaten van
het onderzoek afwacht, voor hij in
gaat op de nader door de kamerleden
gestelde vragen.
De drie kamerleden, Geurtsen (WD),
Molleman en Kosto (beiden PvdA)
haden de minister onder meer ge
vraagd of er een nieuwe strafvervol
ging moet komen tegen Menten (deze
werd in 1949 berecht door het bijzon
der gerechtshof in Amsterdam).
Menten wordt er nu van beschuldigd
betrokken te zijn geweest bij de exe
cutie van Joden in Polen in augustus
1941. Deze beschuldigingen zijn on
der meer geuit door Michael Haupt-
man uit Stockholm en Abe Polak uit
New York, die in tv-uitzendingen van
Tros-Aktua en het weekblad Accent
verteld hebben ooggetuigen te zijn
geweest vai
procent over het gehele jaar.
Deze twijfels worden door dit
cijfer niet weggenomen. Aan de
andere kant is het verheugend,
dat het nu bekend geworden
cijfer geen bijdrage levert aan
de gemiddelde prijsstijgingen,
aldus de heer Bode.
CNV-bestuurder H. van der
Meulen noemde het cijfer "niet
ongunstig", maar hij wilde niet
spreken over een "verheugend"
cijfer.
"Eén zwaluw maakt nog geen
zomer", zo zei hij. Veel hangt
volgens hem af van de vraag of
de prijsontwikkeling zich de
komende maanden wat stabili
seert. Dan pas kan worden be
keken of er enige winst is ge
boekt, zo verklaarde hij.
Hartluchtbrug
naar Geneve
binnenkort
van start
DEN HAAG (SP) - Behalve in het
Amerikaanse Houston kunnen Ne
derlandse hartpatiënten nu ook
binnenkort in Zwitserland worden
geopereerd. In de tweede helft van
deze maand vertrekken de eerste
vijf hartpatiënten naar Genève. Het
zijn allen mannen. Het ziekenhuis
in deze Zwitserse stad kan 150 Ne
derlanders pér jaar behandelen, al
dus prof. dr. J. M. Greep, lid van de
werkgroep hartchirurgie buiten
land van de gezondheidsraad. De
hartpatiënten worden geopereerd
door de Zwitserse hartchirurg prof.
Charles Hahn, die een aantal jaren
in Leiden heeft gestudeerd en aar
dig Nederlands kan praten, en zijn
Nederlandse collega dr. Henri Wij-
Vanuit ons land zal bij toerbuurt
een cardioloog meegaan naar Ge
nève om de patiënten medisch te
begeleiden. De kwaliteit van dfe in
greep in Genève is bijzonder goed,
aldus prof. Greep. Voordeel is dat
de patiënten maar een uur hoeven
te vliegen, beduidend korter dus
dan de 11 tot 12 uur naar Houston.
Ook de totale kosten van de reis,
verblij f en operatie zullen lager zijn
dan die in Houston: ongeveer
25.000 gulden. Hierbij is het verblijf
van een familielid inbegrepen. Het
bedrag wordt door de ziekenfond
sen vergoed. De eerste groep van
vyf hartpatiënten staan allen op de
wachtlijst van het Academisch
Ziekenhuis Dijkzicht in Rotter
dam.
ADVERTENTIE
Tegen muggen
en vliegen:
Vieze vliegen en stekende
muggen ruimt u radicaal op
met Roxasect. Bevat
\Pyrethrum. de plantaardige
en veiligste
insektenverdelger.
Bij uw drogist.
iO
DEN HAAG (SP) - Er gaan steeds
meer stemmen op van mensen die
af willen van een aparte minister
voor ontwikkelingssamenwerking.
Daarbij heeft zich nu ook gevoegd
prof. dr. F. van Dam, hoogleraar in
de ontwikkelingseconomie in Gro
ningen en één van de voornaamste
adviseurs van minister Pronk.
De minister voor ontwikkelings
samenwerking dreigt het slachtof
fer te worden van diepingrijpende
veranderingen in de Derde Wereld.
Hij moet wijken voor de belangen
van de ontwikkelingslanden.
Hoe komt dat?
Vroeger - een jaar of tien geleden -
stonden de arme landen als één
blok tegenover het ryke westen.
Als eén man hielden de armen de
hand op bij de rijken. Ze vroegen
allemaal hetzelfde: geld, techni
sche steun, voedselhulp, investe
ringen en hogere prijzen voor hun
grondstoffen.
Dit beeld is de laatste jaren grondig
veranderd. De oliecrisis, de vol
tooiing van de dekolonisatie en de
economische wereldcrisis zijn daar
de oorzaken van. De Derde Wereld
is opgesplitst in enkele groepen, die
zich verschillend tegenover de rijke
landen opstellen. Anders dan voor
heen lopen de belangen van de
ontwikkelingslanden niet meer pa
rallel.
Sommige landen - zoals de Arabi
sche oliestaten en China - zijn zo
rijk geworden dat ze zichzelf best
kunnen bedruipen. Prof. Van Dam
noemt dit de "zelfvoorzienende
landen". Hun verschillen met het
westen zijn de laatste jaren bedui
dend kleiner geworden.
Andere landen (Brazilië, Iran en
Mexico) - de "tussenlanden" zijn in
opkomst. Hun grondstoffen (koffie,
katoen, jute, koper, tin en rubber)
zijn in trek. Deze landen zyn er op
uit het handelsverkeer met het wes
ten zo te verbeteren dat ze er meer
van profiteren.
De "armoedelanden" (met twintig
procent van de wereldbevolking)
zitten nog helemaal in het slop.
Landen als Afghanistan, Tsjaad en
Mali hebben niets te bieden en
doen daarom niet mee in de werel
deconomie. Ze zijn dan ook het
zwaarst getroffen door de wereld
wijde economische crisis.
Al deze verschillende soorten ont
wikkelingslanden kunnen niet
over een kam worden geschoren.
Ook is de oude tegenstelling tussen
ryk en arm vervaagd. Zo staan wes
terse en onderontwikkelde landen
samen tegenover de olie
producerende landen. Daarom
moeten - zo schrijft prof. Van Dam
in een artikel in Economisch-
Statistische Berichten - traditio
nele VN-
onderhandelingsorganisaties als
Unctad (waarin westerse landen en
de Derde Wereld aan weerskanten
tfan de tafel zitten) maar worden af
geschaft.
De bewijzen dat het zó niet langer
kan, liggen voor het oprapen. Het
ontwikkelingsbeleid is volledig
vastgelopen. De laatste jaren zijn
nauwelijks successen geboekt De
derde Unctad-conferentie in San
tiago is mislukt. De zesde en ze
vende zitting van de Verenigde Na
ties over het ontwikkelingsvraag
stuk hebben niets opgeleverd. De
ontwikkelingshulp in de wereld
neemt af. Ook de vierde Unctad-
conferentie in Nairobi is een flop
geworden.
Piannen om nieuwe algemene
hulpfondsen in het leven te roepen
- zoals het kapitaalontwikkelinfs-
fonds van de Verenigde Naties, het
speciale VN-fonds voor de Derde
Wereld en het Werel<jbankfonds -
zijn een stille dood gestorven.
Wat nu? Het recept van prof. Van
Dam: voor elk afzonderlijk ont
wikkelingsvraagstuk moet een
aparte onderhandelingsorganisatie
komen, waarin de belanghebbende
landen met elkaar naar een oplos
sing zoeken. "Het is noodzakelijk
om te onderhandelen en te beslui
ten per vraagstuk", meent hij.
De wereldhandelsorganisatie Unc
tad past in zo'n opzet niet, maar wèl
het "noord-zuid-gesprek" over
energie. Daarnaast zouden over-
legclubs voor voedsel, grondstof
fen en schulden in het leven geroe
pen moeten worden.
In het overleg over zulke "deel
vraagstukken" staan rijk en arm
niet per definitie tegenover elkaar.
"Maar de geldende machtsverhou
dingen moeten er tot uiting ko
men", meent prof. Van Dam. Bij de
oplossing van het wereldvoedsel
probleem is er een tegenstelling
tussen exporteurs (VS, Canada en
Australië, maar ook Argentinië) en
importeurs (zowel ontwikkelings
landen als de USSR). In het
energie-overleg staan het westen en
de Derde Wereld zij aan zij tegen
over de olielanden. De arme ont
wikkelingslanden die van hun to
renhoge schulden af willen, vinden
zowel de rijke olielanden als het
rijke westen tegenover zich.
Zo'n nieuwe aanpak is ontoerei
kend om het ontwikkelingsbeleid
uit het slop te halen, zo meent prof.
Van Dam. "Per groep ontwikke
lingslanden zal een nieuwe politiek
van samenwerking moeten worden
geformuleerd". Daarbij zal volgens
hem aan de "zelfvoorzienende lan
den" geen ontwikkelingshulp meer
gegeven moeten worden. Alle in
spanning moet er op gericht zyn de
"tussenlanden" en - vooral - de
"armoedelanden" uit de put te hel
pen. Om dat te bereiken zullen de
rijke landen - zowel de westerse als
de zelfvoorzienende - "op basis van
solidariteit" al het mogelijke moe
ten doen, vindt de Groningse hoog
leraar. Zonder voldoende hulp zijn
de armen gedoemd arm en machte
loos te blijven.
Zo'n nieuw ontwikkelingsbeleid
kan het beste gevoerd worden zon
der een aparte minister voor ont
wikkelingssamenwerking, gelooft
prof. Van Dam. Wat nu de minister
voor ontwikkelingssamenwerking
doet, moet overgenomen worden
door alle andere ministers geza
menlijk. De minister vón landbouw
zou het internationale voedselpro
bleem voor z'n rekening moeten
nemen en de minister van econo
mische zaken het wereldwijde
energievraagstuk.
In verschillende westerse landen
kan de minister voor ontwikke
lingssamenwerking onvoldoende
een vuist maken. Hij komt er veelal
niet aan te pas. Met als gevolg dat de
Derde Wereld-belangen er bij in
schieten. Want iedere minister
komt op voor z'n eigen "tuintje"
De stem van de minister voor ont
wikkelingssamenwerking is
slechts één vai) de velen. Het zou
beter zijn, zo maakt prof. Van Dam
duidelijk, als in de stem van elke
minister een stukje van het ont-
wikkelingsbelang doorklonk.
Prof. Van Dam: "De ministers voor
ontwikkelingssamenwerking krij
gen steeds minder in te brengen. De
enige oplossing lijkt dat hun poli
tieke verantwoordelijkheid daar
aan wordt aangepast. Het is de
vraag of dan voldoende overblijft
voor een ministersfunctie".
