Nieuw begin aan
de Oude Rijn
"Het is stil nu
Van der Stok verlaat Breestraat
In het pand van Van der Stok
zal straks een filiaal worden ge
vestigd van het confectiebedrijf
Gazan. Eerder was een Gazan-
fïliaal gevestigd in de Consu-
markt aan het Levendaal. An
dere veranderingen die op de
Breestraat staan te gebeuren:
de vestiging van een filiaal van
Gerard de Lange in het pand
waar voorheen ABC-kleding
gevestigd was en de opening
van een zaak voor tiener- en
twenkleding van P en C in de
voormalige tearoom van "Van
de Zande".
Door
Tom Maas
In de speeltuin is alle ruimte.
Het zijn twee woningen boven el
kaar; iets voor studenten zeg ik
maar Nee. er wonen hier geen stu
denten, wel hier om de hoek op de
Rijnkade".
"Je maakt zo af en toe wel eens een
praatje. Het is stil nu, ik denk dat ze
met vakantie bezig zijn, dat ze aan
het pakken zijn Anders zitten ze
hier wel op straat."
Aan het eind van de Waardstraat
staan huizen met uitzonderlijke ge
veltjes; kleine huisjes met voor de
ene helft van de gevel een trapge-
veltje en voor de andere helft een
strakke tuitgevel).
"We wonen hier nu driejaar; en we
zijn driejaar aan het opknappen. Je
moet er een beetje liefhebberij in
hebben Alle huisjes zijn hier
koophuisjes, er zijn er nog maar
twee te huur. Veel mensen zijn aan
hun huisje bezig. Dan vind je dit
weer mooier en dan dat weer. Zo'n
beetje alle vrije tijd gaat erin zitten.
Als u over drie jaar komt is dit
huisje hier ook helemaal gedaan."
O "Trek dan wat aan joh"
"Hoezo dan. waar gaje heen?"
"Naar 't Volkshuis..."
"(Joh. wat moet je daar nu
doen?!"
"Ik ben geen Leidenaar, ik
ken hier niemand; ik ben een
oud mens.
Deze buren zijn erg goed voor
ons, en die zijn geloof ik weg.
Maar ach, ik ben oud en m'n
kinderen zitten ver weg."
Uitgezocht voor de Werkgroep Mi
lieubeheer als we het Van der
Werfparkhet Pieterskerkplein, het
Schuttersveldde Leidse Hout en de
sportvelden in de Mors gaan be
bouwenkunnen we Zuidwest en de
Professorenwijk afbreken.
Uit de notulen van de vergadering
van de raadscommissie voor volks
huisvesting op 22 juni: "Mevrouw
Koning (PvdA-raadslid) spreekt
haar waardering uit over de wijze
waarop de aanleg van de sierbe
strating wordt uitgevoerd. Ook
wordt er snel gewerkt". Als ooit het
bewijs geleverd is. dat de PvdA niet
echt rood is, wel,dan is het met deze
opmerking.
Wethouder Tinus van Aken
deelt in de fractievergadering van
zijn partij verheugd mee. dat de
Stichting Mast is opgericht en dat
de Merenwijk half oktober kabel
televisie heeft. Reactie van collega
Waal ruimtelijke ordening): "We
zullen eens zien of we voor die mast
een bouwvergunning afgeven
Is het trouwens wel nodig dat zo'n
schaalverstorendeblikbeperkende
mast voor kabeltelevisie in de Me
renwijk wordt gebouwd? En
waarom krijgen de bewoners van
de Merenwijk geen inspraak
Waarom zijn ze nooit ft tsoenlijk
gewaarschuwd dat er zo'n mast zou
komen? Is dat democratie? Aldus
enkele vragen die ons van de zijde
van het comité Anti-Mast en de ver
eniging Contra Kabel bereikten.
■k -k
Ongeveer twee jaar geleden werd
oud-wethouder Kret benoemd tot
burgemeester van Sassenheim, een
gemeente met ruim 13.000 inwo
ners. Dezer dagen werd oud
wethouder mevrouw Den Haan be
noemd tot burgemeester van Voor
burg, een gemeente met ruim 43.000
inwoners. Mathematisch doorgere
kend moeten de oud-wethouders
Lijten, Ham en Elsgeest uit gaan
maken wie over twee jaar benoemd
wordt tot burgemeester in een ge
meente met 73.000 inwoners. Kla
verbladkoning Lijten zal het wel
brengen tot burgemeester van Ca
racas. Dat heeft namelijk 113.000
inwoners, als je de intellectuelen
met platvoeten niet meetelt.
k k k
Leiden maakt, na alle flinke woor
den van de afgelopen maanden, nu
plotseling geen bezwaar meer tegen
de bouw van het winkelcentrum
Winkelhof in Leiderdorp. Ja, ja,
handjeklap, dat is duidelijk. En
Leiderdorp straks natuurlijk af
zien van protesten tegen de vol
tooiing van de nucleaire wapenops
lagplaats van de NAVO op het
Waardeiland. De bouw daarvan is
in volle gang. vlakbij een sexclub.
Als de Breestraat is afgesloten, de
voorzitter van de Stichting Leidse
Binnenstad burgemeester van
Voorburg is, deze stichting zelf in
een open den r is gevallende sierbe
strating in de Haarlemmerstraat is
verdamptde winkeliers van deze
straat allemaal failliet zijn tenge
volge van de afsluiting van de
Breestraat, C en A zich heeft geves
tigd in het stadhuis, wethouder
Waal langharig is geworden en de
leden van de Werkgroep Milieube
heer zich met vlindemet en botani
seertrommel hebben teruggetrok
ken in hun villawoningen in de Ste
venshof jespolder kan er misschien
eindelijk eens worden begonnen
aan dat integrale plan voorde bin
nenstad.
Illustratief voor de Leidse gemeen
teraad: in de eerstvolgende verga
dering na het zomerreces over an
derhalve maand) komt de spoedei
sende interpellatie over een vuil
stortplaats aan de orde.
Wat zijn de resultaten van de Leidse
jumelage met KrefeldDat de Duit
sers laatst op weg naar ons stadhuis
verdwaald zijn.
Zei Van der Zon slager en pleiter
voor middenstanders in de ver
keer scommissie) over de situatie in
de Steenstraat: "Dat is een strop
voor de winkeliers, dat zie je, als het
baren van een kind dat móet ko
men". De winkeliers konden dat
niet met cijfers aantonen. Een
schijnzwangerschap?
Zo'n unwersiteitsraad is ook niks.
Keurt plannen voor Witte Singel en
Doelenterrein goed alsof het een
wassen neus is. En geen woord over
de Trekvliet. Maar kolom 7 weet het
wel: ze zijn bang dat ze het open
graven van die gracht uit eigen zak
moeten betalen. Welnu, wees gerust.
Van zeer betrouwbare zijde hebben
wij namelijk vernomen dat die ne
gen miljoen uit de koker van de
Stevin-groep zal komen. Een ver
zoek daartoe is dezer dagen via een
brief van de linkse partijen in Lei
den de deur uitgegaan
LEIDEN - De Breestraat is de laatste jaren een flink aantal
gerenommeerde zaken kwijt geraakt. Mack, Gerzon, Gul
den Vlies, Vergulden Turk, Harmonie, RoseleurAan
dat steeds langer wordende lijstje, dat de breuk met de
traditie bevestigt, wordt eind volgende maand een nieuwe
naam toegevoegd: Van der Stok. Eigenaar Hans van der
Stok, nu bezig met een opheffings-uitverkoop, houdt het op
31 juli voor gezien en begint ruim een maand later op be
scheidener schaal met een nieuwe zaak aan de Oude Rijn.
Tassen Donkersteeg en Kuiperssteeg start hij samen met
zijn vrouw een zogenaamde "Cook-shop". Een sfeervolle
winkel, waar het "koken als hobby" wordt gepropageerd.
"Dat we besloten hebben om de
zaaJc aan de Breestraat te sluiten
komt bij vele Leidenaars nogal
vreemd over" vertelt Hans van der
Stok. "Van der Stok hoort bij de
Breestraat vindt men, we zijn ge
woon een stukje van het meubilair
geworden". Maar wie in de historie
van "Van der Stok" duikt, komt al
heel snel tot de ontdekking, dat
deopeenvolgende generaties
steeds een opvallend ambulant ka
raktertrekje vertonen.
Dat begon al in het midden van de
vorige eeuw toen Simon van der
Stok, overgrootvader van de hui
dige eigenaar, als huisschilder
werkzaam was. Een man die om
streeks 1860 te boek werd gesteld
als "winkelier". Hoewel niet exact
bekend is waar zijn eerste winkel
stond, staat wel vast dat er in de
volgende decennia nogal eens ver
huisd is. Zo was Van der Stok onder
meer gevestigd aan de Mare, in de
Haarlemmerstraat, de Donkersteeg
en op de Oude Riin.
Op dat laatste "honk", een spil-
traphuis, dat al 90 jaar in het bezit is
van de familie Van der Stok, en dat
blijkens een bouwvergunning da
teert uit 1590, trekt Hans van der
Stok zich straks terug. Boven
woont hy al weer wat jaartjes en
beneden wordt er "gesleuteld" aan
de nieuwe winkel.
De huidige winkel aan de Brees
traat is destijds door "opa" J. van
der Stok begonnen. Op 28 augustus
1919 werd de zaak geopend met
grote advertenties in de plaatselijke
dagbladen. De annonce uit die tijd
vermeldde een "groote sorteering
huishoudelijke artikelen" en de
"bijnaam" magazijn "De Stad Mas-
stricht". Een naam, die herinnerin
gen oproept aan de betere dagen
van de Nederlandse aardewerkfa
brieken als "De Sphinx". Een zaaic
die in de loop der jaren naam
maakte door het grote en deels ex
clusieve assortiment.
Waarom nu plotseling weg uit de
Door
Bram van Leeuwen
Breestraat? Hans van der Stok: "De
laatste jaren is de waarde van het
onroerend goed enorm gestegen.
Wij zijn een van de laatste bedrijven
aan de Breestraat, met een
parterre-oppervlakte van ruim 400
m2, die nog in particuliere handen
is. Een belangrijk deel van die op
pervlakte wordt in beslag genomen
door etalages, portiek en opsla
gruimte. Wat gebeurt er de laatste
jaren overal in de stad? Je ziet de
portieken langzamerhand allemaal
verdwijnen. De ruimte om te ver
kopen wordt steeds meer uitge
breid. Schaalvergroting.
Knabbelen
Tweede feit is dat er aan onze winst
zwaar geknabbeld wordt. Het gaat
niet zo best in onze branche en de
zaak is dan ook al flink uitgedund.
Zaken blijken overbodig te wor
den. We stonden daardoor voor de
keus: of uitbreiden of het pand ver
kopen. Uitbreiden betekent meer
personeel en verkoop van branche
vreemde artikelen als tassen, bijou
terieën. posters. Sommigen hebben
er zelfs een koffie-shop bijgeno
men. Ik heb eens goed om mij heen
gekeken en gezien dat zoiets een
uiterst riskante zaak is. Kleine ge
specialiseerde zaakjes blijken vaak
beter te renderen, dan die grote. Er
is ook duidelijk een tendens in die
richting merkbaar. P en C bijvoor
beeld gaat ook duidelijk op die toer.
In onze winkel aan de Breestraat
hebben we zes man personeel. Ik zit
bijna de hele dag in de papieren. Ik
ben meer bedrijfsleider, dan winke
lier. En ik wil dolgraag weer dood
gewoon winkelier worden. Daarom
heb ik gekozen voor de kleinere
winkel. Een zaakje met artikelen,
die we zelf graag verkopen. Bij
voorbeeld benodigdheden voor het
fonduen, het maken van een paella,
slakkenschaaltjes, de Römertopf,
provencaals aardewerk, flambeer-
pannen. We zijn ingesprongen op
het idee, dat steeds meer mensen
"koken en bakken" beginnen te
zien als een gezellige vrijetijdsbes
teding".
"We gaan bijvoorbeeld echte kope
ren pannen verkopen en Makku-
mer tegels en aardewerk", vertelt
mevrouw Van der Stok, die hoopt,
dat haar ervaring als kooklerares
("Het is wel een paar jaartjes gele
den") haar straks van pas komt.
"Belangrijkste is dat we met plezier
ons werk willen doen".
De nieuwe winkel wordt op het
ogenblik ingericht in het parterre-
gedeelte van het trapspilhuis aan
de Oude Rijn. De afgelopen drie
jaar is er hard gewerkt aan de res
tauratie van het pand. dat valt on
der Monumentenzorg. Een trotse
Hans van der Stok: "Alles is zoveel
mogelijk in de oorspronkelijke
bouwstijl hersteld Alleen de be
dstee is verdwenen. Het is het eer
ste restauratieproject van een par
ticulier woonhuis in het onlangs tot
rehabilitatiegebied verklaarde
Maredorp-oost. Er komt straks ook
een uithangbord in antieke stijl, dat
vermeldt "Potterie anno 1861 Van
der Stok".
Hoe denkt Hans van der Stok over
de Breestraat, die nu weer volop in
discussie is? "Eerlijk gezegd vind
ik de Breestraat een draak van een
straat. En dat zeg ik echt niet om
een trap na te geven nu ik er toch
weg ga, maar die straat is als win
kelstraat veel te breed. De Haar
lemmerstraat voldoet in dat opzicht
veel beter. En dan al dat verkeer.
Zeeheldenbuurt
geschrobde
stoepen aan
kleine huizen
Tegenover de grijze moloch
van de Leidse Sleutels, de
meelfabriek aan de Zijlsin
gel, ligt de Zeeheldenbuurt
met zijn kleine huisjes. Aan
de singel hebben de huizen
nog twee verdiepingen,
maar daarachter is het alle
maal lager: typisch sociale
woningbouw van tussen de
twee wereldoorlogen. Het
aantal bejaarde bewoners in
de kleine buurt is hoger dan
in andere woonbuurten,
maar daar staat tegenover
dat er veel gezinnen zijn met
kinderen. De properheid
van de buurt is spreekwoor
delijk Hollands: voortdu
rend worden de stoepen ge
schrobd, de smetteloze rui
ten spiegelen propere inte
rieurs. Achter de huizen, aan
de kant van het Rijn-
Schiekanaal ligt het indus
trieterrein De Waard: leeg
op een paar nieuwe gebou
wen na.
Een van de vroegere panden van Van der Stok. Deze winkel stond op de plaats waar nu deHema gevestigd is.
Als je denkt dat je nog net voor een
auto kunt oversteken komt er wel
een hardrijdende bromfietser ach
ter vandaan. Nee, het zal moeilijk
zijn om er iets goeds van te maken".
Heeft hij ooit gedacht aan het ope
nen van een nieuwe zaak in bij
voorbeeld het Merenwijk-
winkelcentrum "De Kopermolen"
"O nee, afschuwelijk, die moderne
winkelcentra. Het is er allemaal zo
steriel. Nee, geef mij de binnenstad
dan maar. AÜes in die nieuwe cen
tra is gericht op "kopen". En niet op
"gezellig winkelen", wat iedereen
op zijn tijd toch wel eens wil doen.
Ondanks alle problemen die er zijn,
blijft de binnenstad mij bekoren.
Daarom blijf ik in het centrum wo
nen en werken". Straks met de
nieuwe zaak nog dichter bij het
"hart" dan ooit tevoren. "Veertig
meter van de drukste straat van
Leiden: de Hoogstraat. Dat is even
ver als van de overkant van de
Breestraat naar de kassa in mijn
zaak".
"Het is nu stil, de mensen hebben
allemaal vakantie"
(De vijfenzestigplusser houdt een
oogje in het zeil bij de speeltuin Ons
Eiland).
"De koningin heeft het nog
geopend. Dat kunt u zien daar in
het klimrek, ziet u die J daar? In het
clubgebouw zijn er allemaal nog fo
to's van, weet u wel".
Dat clubhuis wordt gebruikt door
bejaarden; die komen klaverjassen
en sjoelen en die dingen.
(De speeltuin heeft een klein on
diep poedelbad waar kinderen zich
zonder ophouden vermaken).
"Er zijn kinderen die hier hebben
leren zwemmen. Die liepen in de
zee voor het eerste golfje al weg. en
ze zijn hier hun watervrees kwijt
geraakt".
"De speeltuin is anders erg druk, er
zijn hier veel kinderen. Tot twaalf
jaar mogen ze erin; de grotejongens
helpen alles naar z'n mallemoer
Die apparaten kosten duizenden
guldens. Die jetsen bijvoorbeeld:
ja. zo heten die, het zijn een soort
schommels".
"Deze buurt is al van voor de oor-
lag. het is een rustige buurt. Deze
bakkery is er na 1945 gekomen: en
later van vader op zoon overgegaan.
Er zijn hier nog een stuk of wat
winkeltjes, en een snackbar."
etagewoningen. Vier verdiepingen
hoog, voor Leiden een ongebruike
lijke bouw. Het is avond en een
vrouw schrobt de stoep en neemt
de huisdeur af met een sopje, iets
wat hier erg veel gebeurt. De stoe
pen zijn kraakhelder).
"Het is overdag te warm om te wer
ken. Ja, het is overdag erg warm in
deze huizen."
Deze huizen zijn meer dan hon
derd jaar oud. Ze zijn heel anders
dan de rest ja, want dat is van de
woningbouwvereniging en dit is
particulier."
"Alleen aan de buitenkant wordt er
niet zo voor gezorgd. U ziet het wel.
er zit geen verf meer op; het is meer
dan twintig jaar niet geverfd aan de
buitenkant. Maar lekkages en zo,
daar doet ze gelijk iets aan".
In de zeeheldenbuurt zijn merkwaardige voorbeelden van architectuur
te zien.
(Vlakbij de Rijnkade staat aan de
Oosterstraat een blok verveloze
"Ik wel hoor, ik woon hier naar m'n
zin. Het is tientje huur per maand\
i* Niet alle kinderen van de zeeheldenbuurt zijn op vakantie.
