Vakantie,
begroting en
'n los eindje
BOEKEN BIJ 200 JAAR AMERIKA
DONDERDAG 1 JULI 1976
PAGINA 15
Door
mr. Roel in 't Veld
voormalig Leids
raadslid (PvdA)
De vakanties zijn begonnen en dus
gebeurt er in de wereld niets meer;
de tijd staat stil, zoals de koekoeks
klok ophoudt met slaan als je de
ramen tegen elkaar openzet van
wege de hitte. Bij vakantie hoort
ook een aparte manier van denken:
de zorgen op het werk, de onzeker
heid voor wat betreft de toekomst
en de kleine onlust van te haastige
ontmoetingen overheersen niet
meer en naarmate de vakantie
voortduurt worden het steeds va
gere herinneringen. Wat zal komen,
vormt niet langer een bedreiging,
wat geweest is veroorzaakt niet
langer bitterheid.
Op een goede vakantie is alleen het
nu belangrijk, het spoor van de slak
's ochtend op je tent, de krekels en
de hooigeur op de avond datje een
oeroud dorp vol poezen en zwarte
vrouwtjes bezocht. Je denken is
gevuld met vragen zonder zin, zoals
waarom duizend achtereenvol
gende generaties koeien nooit ef
fectieve hulpmiddelen hebben
ontwikkeld om zich de vliegen van
het lijf te houden. Een simpele op
gave toch!
Muggen
In deze warme weken zijn honder
den ambtenaren bezig zich in Den
Haag de muggen van het lijf te hou
den en de rijksbegroting 1977 in el
kaar te timmeren. Nu de Tweede
Kamer de bezuinigingsoperatie
zoals door de regering voorbereid
heeft goedgekeurd, moeten vele
deskundigen in haastig beraad
eens goed bekijken welke gevolgen
al die voornemens voor het giganti
sche voorzieningenpakket, dat de
overheid als producent verzorgt,
meebrengen. Dat kon niet veel eer
der, omdat de ministerraad bij de
voorbereidingen besloot het slot op
de mond te houden en zodoende op
aBaBBBBBBaaBBBBBBBBB
veel departementen zelfs zeer hoge
ambtenaren er geen idee van had
den wat en hoe er bezuinigd ging
worden.
Nu vind ik het niet erg dat ambte
lijke nieuwsgierigheid niet pardoes
wordt bevredigd, maar je vraagt je
wel af hoe die ministers met alle
Bloemenhove- en kernreaktor-
kopzorg er tussendoor zoveel in
formatie in hun hoofden konden
opbergen, dat ze samen ook nog het
allerbeste voorstel tevoorschijn to
verden.
Voortijdige publiciteit kan heel
vervelend zijn (hoewel, had de
minister-president met zijn nieuw
jaarsbespiegeling eigenlijk het be
langrijkste al niet gezegd) maar aan
de andere kant staat toch dat die
ambtenaren samen echt meer we
ten dan een minister.
Het doet een beetje negentiende-
eeuws aan dat de regering als het
echt belangrijk wordt zich in eigen
kring terugtrekt. Volgende keer be
ter, zullen we maar denken.
De WD heeft in het parlement niet
veel lof geoogst met de eigen voor
stellen voor bezuiniging in de over
heidsuitgaven en sociale verzeke
ring. Hoewel het toch zo aardig
klonk, niet 8 maar 16 miljard
gulden minder in 1980. Van te vo
ren was natuurlijk duidelijk, dat die
voorstellen geen enkelé kans op
aanvaarding hadden. Daarvoor wa
ren ze ook niet gemaakt. Waarvoor
wel? Om stemmen van kiezers te
winnen. Immers, een politieke par
tij ontleent zijn invloed aan het aan
tal op haar uitgebrachte stemmen,
net als een particuliere onderne
ming bloeit en groeit naarmate
meer mensen haar produkten wil
len kopen.
Belasting
De WD denkt kennelijk dat er erg
veel mensen zijn die liever minder
belasting zouden betalen en ook
niet zo erg veel prijs stellen op een
deel van de diensten welke de
overheid levert. Het eerste is na
tuurlijk juist, het tweede denk ik
niet in die mate waarin de WD zich
dat voorstelt. Er lijken in ons land
echter maar weinig toetsen moge
lijk om daarover een duidelijke, di
recte uitspraak van de burgers te
krijgen. In verkiezingen spelen
immers altijd ook nog veel andere
kwesties een rol, bij enquetes weet
je nooit of de vraagstelling wel goed
overkwam en een referendum ken
nen wij niet.
Daarom blijft "het bij mijn vermoe
den dat ook de meerderheid van de
heel gewone Nederlanders - mits
goed voorgelicht - wel degelijk be
reid zou zijn offers in het persoon
lijke vlak te brengen om bijvoor
beeld de kwaliteit van het onder
wijs of de leefbaarheid van de grote
steden te verbeteren. We moeten
echter vaststellen dat de overheid
niet zo erg veel aan die voorlichting
heeft gedaan. Integendeel, het lijkt
wel of steeds meer dingen zo inge
wikkeld worden gemaakt dat al
leen ingewijden er nog iets van be
grijpen. Het loonoverleg van de
laatste weken is daarvan een tref
fend voorbeeld. Het gehalte van de
democratie in een land hangt wel
degelijk samen met de mate waarin
de gewone burger op de hoogte is
van wat er beslist moet worden en
welke mogelijkheden daarbij aan
wezig zijn. De overheid heeft ten
aanzien van die voorlichting wel
degelijk een taak, naast een onmis
bare vrije pers, radio en tv.
Ook in Leiden is de voorbereiding
van de gemeentebegroting 1977
reeds in gang. De huidige "rege
ringscoalitie" kent als één van de
uitgangspunten voor de opstelling
van de begroting dat ook de finan
ciering van gemeentelijke uitgaven
in het teken behoort te staan van
het beginsel van gelijke kansen.
Dat wil zeggen dat de tengevolge
van vele omstandigheden ongelijke
kansen van verschillende groepen
burger op ontplooiing van hun ta
lenten door het optreden van de
overheid wel gelijk zouden moeten
worden.
Plantsoenen
Daarom moet diezelfde overheid
voor achtergestelden meer doen
dan voor hen die het op hun eigen
houtje wel klaren. De vrijheid van
een gemeentebestuur om dat be
ginsel te verwezenlijken is niet erg
groot. In de zachte sektor, onder
wijs en de CRM-hoek, is door de
rijksoverheid al erg veel gereld.
Aan de marge kan een gemeente
nog wel wat interessants doen.
Wat betreft bomen, planten, stra
ten, verkeersvoorzieningen, de
vernieuwing van oude panden, de
bescherming van monumenten
kan de gemeente veel meer zelf.
Tussen de groepen bewoners van
verschillende buurten en wijken
bestaan grote verschillen in mate
riële welvaart. Op langere termijn
bepaalt immers het soort van de be
schikbare woningen hoe welva
rend de daar wonenden zijn. In het
verleden is wel opgemerkt dat ge
meentebesturen de natuurlijke
neiging vertonen om bij mooie hui
zen ook wat fraaiere plantsoenen,
wat bredere wegen en betere
straatverlichting te plannen.
Daardoor krijg je het rare ver
schijnsel van een opeenstapeling
van "beter, mooier, duurder", wat
duidelijk in strijd is met het eerder
genoemde uitgangspunt.
In de toelichting op de gemeente
begroting zou kunnen worden ver
teld hoe de toe te rekenen uitga
venposten over de verschillende
wijken zijn verdeeld. Dan krijg je
een aardig overzicht en kun je zin
nig beoordelen in hoeverre het
fundamentele uitgangspunt nu wel
of niet een rol speelt in het echte
gemeentelijke beleid. Bovendien
biedt zo'n overzicht aan de wijk- en
buurtkomitees de mogelijkheid om
vergelijkenderwijze het voorge
nomen beleid te toetsen. Dat zou
een stukje verrijking van de lokale
democratie kunnen opleveren.
Burgemeester
Uit de krant is ons meegedeeld dat
de Leidse gemeenteraad ter gele
genheid van de door de Kroon te
nemen beslissing tot herbenoe
ming van de burgemeester zal gaan
Werken aan een soort van profiel. Ik
vind dat een beetje onzin. Ten aan
zien van zittende functionarissen
past - tenzij er aanleiding voor wrok
bestaat - ook een stukje loyaliteit
van de zijde van de organisatie.
De huidige burgemeester als
benoemd functionaris heeft na
tuurlijk een moeilijke positie in dit
programcollege. In de afgelopen
twee jaar heb ik nimmer iets gele
zen over uitlatingen van de burge
meester die afbreuk zouden kun
nen doen aan de politieke effectivi
teit van het optreden van het col
lege van B. en W. Dat vind ik al heel
wat, gezien de verschillen in poli
tieke overtuiging. Daarom lijkt mij
een nogal belangrijk verschil te be
staan tussen het ogenblik waarop
een nieuwe burgemeester moet
worden benoemd en het moment
van herbenoeming.
Een stevig gesprek tussen de raad
en de burgemeester is ter gelegen
heid van de herbenoeming op zijn
plaats. Niet meer.
Meningen op deze pa
gina geuit, zijn voor re
kening van de auteurs.
Bijdragen van lezers
zijn welkom.
"In Amerika is ruimte voor iedereen: heeft hij een
bepaald talent of vak? Dan kan hij daarmee zijn
brood verdienen, met succes. Is hij een koop
man? Er zijn oneindig veel handelswegen; munt
hij in enig opzicht uit? Dan vindt hij werk en
wordt gerespecteerdIs hij een landarbeider,
sober en vlijtig? Dan hoeft hij niet ver te lopen of
veel inlichtingen te vragen voordat hij wordt aan
genomen en goed gevoed aan de tafel van zijn
baas, en vijf maal zoveel verdient als in Europa.
Wenst hij braakliggend land? Er zijn duizenden
hectaren beschikbaar, die hij goedkoop kan krij
gen. Wat ook zijn aanleg of zijn neigingen, als ze
niet buitensporig zijn, kan hij ze bevredigen".
Dat schrijft rond 1780 een enthou
siaste reiziger uit het oude cyni
sche Europa over de jonge staten
van Amerika. Het is dan nog niet
de bondsstaat van nu, veeleer een
wij los verband van de dertien
staten aan de Atlantische Oceaan
die de koloniale dwingelandij
van Londen hebben afgeschud.
Geld is God
Honderd jaar later, omstreeks 1870,
schrijft Mark Twain, de scherpe
observator van de 19de eeuws
jungle van uitbuiting en armoe in
datzelfde beloofde land van zoé
ven: "wat is het voornaamste doel
van de mens? rijk te worden.
Hoe? - op een onfatsoenlijke ma
nier, als het kan; fatsoenlijk als
het moet. Wie is de enige en ware
God? Geld is God. Goud en
DOOR
HAN MULDER
bankbiljetten en fondsen - vader,
zoon en de geest van die twee -
een drieëenheid; die vormen de
ware en enige God, machtig
enoppermachtig: en William
Tweed is zijn profeet". Tweed
was één van de vele doortrapte
gewiekstelingen die in een goed
afgewogen krachtenveld van po
litieke druk, corruptie en georga
niseerde misdaad hun met edel
metaal geplaveide weg wisten te
vinden.
Op 4 juli viert Amerika zijn twee
honderdjarig bestaan. Er is veel,
zeer veel voor overhoop gehaald.
Van tochten per fiets van de
westkust naar de oostkust dwars
door het land tot feestelijkheden
met een bijna gewijd ritueel,
zoals bijvoorbeeld ook op de 4de
juli in het Haagse Congresge
bouw te wachten staat. Aller
hoop is in dit verband gericht op
de eigen goede lichamelijke con
stitutie en de air-conditioning.
Amerika is niet niks en daarom al
leen al komt men graag een
glaasje drinken op de verjaardag.
Al is het maar uit nieuwsgierig
heid.
in de Verenigde Staten wordt
elke 36 seconden een auto gepikt
en wordt elke 36 minuten een
moord gepleegd;
de VS tellen ongeveer 70 duizend
drugs-verslaafden, van wie er 98
procent aan de heroïne zijn;
O de meest overvloedige vogel
soort die er ooit heelt bestaan was
de Noordamerikaanse trekduif.
Hun aantal werd in 1880 geschat
op vijf miljard. De boeren be
schouwden ze als een plaag en
begonnen aan hun uitroeiing. De
laatste stierf in 1914; in een die
rentuin;
de Maffia maakt naar schatting
een jaarlijkse omzet van 30 mil
jard dollar. Daarvan is ongeveer
een kwart winst. Belastingvrij.
bij de aanvang van de zeventiger
jaren verkeerden 24 miljoen
Amerikanen in armoede (dat is
ongeveer 12 procent van de be
volking). Uitgesplitst naar
huidskleur tien procent van de
blanke Amerikanen was arm, 31
procent van de niet-blanken.
O 47 procent van alle op de wereld
bestaande personenwagens rij
den in de Verenigde Staten, 33
procent van alle tv-toestellen be
vinden zich in dat land.
het land is de grootste democra
tie ter wereld, sinds India dat niet
Meeste auto's
Men zou zo uren door kunnen gaan.
Het hoogste nationale inkomen
en de hoogste levensstandaard
voor relatief de meeste mensen
vindt men in de V.S. (en tegen
over de armoede van daarnet
dtaan 100.000 miljonairs, in dol
lars wel te verstaan). Behalve dat
ze er de meeste auto's maken, ha
len ze er ook de meeste mineralen
boven de grond, drukken ze er de
de meeste kranten, is het land het
land met de meeste paneldiscus
sies op de tv en produceert het
verreweg het meeste industriële
afval.
Dat zijn dan nog allerlei gegevens
die zijn te meten en te wegen en
die in cijfers zijn neer te leggen.
Moeilijker wordt het al, wanneer
we de invloed pogen vast te stel
len die de Verenigde Staten op
leven en sterven elders in de we
reld hebben of hebben gehad.
Op 4 juli 1776 verklaren de dertien
staten (het zijn de evenzovele
strepen op de Amerikaanse vlag)
zich onafhankelijk en wat zeker
voor de gang van de wereldge
schiedenis nog veelomvattender
is gebleken, zij komen tot een
eerste formulering van de men
senrechten: "life, liberty and the
pursuit of happiness", het recht
op de bescherming van het leven
tegen willekeur, op vrijheid en op
het nastreven van geluk. Onder
de Europese intelligentsia van
die dagen en met haar sympathi
serende bourgeoisie, goeddeels
nog levend onder de grillige
machtsconcentratie van aristo
cratie en clerus, riep dit Ameri
kaanse experiment zeer veel en
thousiasme op. Misschien mag
men het enigszins vergelijken
met de grote interesse die radi-
kale intellectuelen van onze tijd
aan de dag leggen voor de aanpak
in de Chinese Volksrepubliek.
Hetzelfde enthousiasme, het
zelfde ontbreken van weten
schappelijke achterdocht. Want
dat met het verbreken van de
banden met Engeland een andere
aristocratie zeer comfortabel op
de kussens kwam, die van de
"founding fathers" en nun dynas
tieën, drong pas later door. Nog
altijd is er in Amerika een verras
send grote aandacht voor af
komst en achtergrond. Niet veel
Europese democratieën zouden
vandaag de dag zo openlijk fami
lieverwantschap in net publieke
leven durven belijden als dat in
de VS gebeurt, vgl. de Kennedy-
clan, de geslachten die van gene
ratie op generatie steeds weer se
natoren of gouverneurs voor de
staten leveren.
Touwtrekken
De Amerikaanse Bill of Rights en
de Grondwet hebben model ge
staan voor de organisatie van
menige latere democratie in het
Oude Werelddeel. Daarbij is de
grondwet in die landen ontdaan
van de mythe, waarmee men al
tijd nog in Amerika de Constitu
tion behangt. De onderwijzer be
gint 's morgens nog altijd de les
met het voorlezen van een stuk
uit de Grondwet. In hoeverre hier
de enigszins dwangmatige hang
van betrekkelijk jonge staten een
rol speelt om erg zuinig en toe
gewijd rond te springen met de
op zich niet al te royaal voorhan
den zijnde schatten uit het verle
den, staat te bezien. Feit is dat
door die hele Amerikaanse consi-
tutie heen het touwtrekken
doorklinkt tussen de afzonder
lijke staten, die zo min mogelijk
van hun macht wilden prijsgeven
en de overkoepelende federatie,
die de nationale belangen moest
verdedigen. Die animositeit tus
sen de staten en het centrale ge
zag klinkt tot op heden door. Car
ter en Reagan zijn mede zo ver
gekomen doordat zij hun cam
pagne heel duidelijk afzetten
tegen "Washington", die ver afge
legen club bureaucraten, die de
dollars opmaakten en wel eens
even zouden zeggen, hoe het
moest. De scheiding tussen de
federalisten en de aanhangers
van veel macht bij de afzonder
lijke staten is er tevens - min of
meer - een van links en rechts.
Doordat de inrichting van het
onderwijs voorbehouden bleef
aan de staten zelf kon men bij
voorbeeld in de "Deep South", de
traditionele katoenstaten met
hun grote zwarte bevolking, aller
lei uitspraken van het Hoogge
rechtshof over beëindiging van
de "segregatie" (scheiding van
onderwijs op basis van de huids
kleur) nog langdurig saboteren.
De grondwet, die pas van 1787 da
teert, is de basis van de allereerste
moderne democratie (dit tegen
over oude democratieën als bij
voorbeeld die van Athene in het
oude Griekenland, waar over
igens net als in het jonge Amerika
vrouwen en slaven buitenspel
bleven). De scheiding van de
staatsmachten, waarover den
kers de hele achttiende eeuw
door dikke boeken hadden vol
geschreven, werd een feit. Een
volksvertegenwoordiging van
twee kamers, de Senaat en het
Huis van Afgevaardigden zou de
wetten maken die landelijk
moesten gelden, de president zou
het land besturen en het Hoogge
rechtshof zou toezicht houden op
de wetten die nationaal en in de
verschillende staten zouden
worden gemaakt. Onderling
moesten die drie machten elkaar
ook weer controleren en in de ga
ten houden, iets wat met het on
vertaalbare begrip "checks and
balances" wordt aangeduid.
Tricky Dick
Op papier heeft het er door de eeu
wen heen aardiger uitgezien dan
dat het in de praktijk werkte. De
checks and balances waren niet
toereikend in vele gevallen. Ze
waren niet in staat om een figuur
als Richard Nixon op tijd te ont
maskeren, ook al wordt daar
tegenover dan wel gesteld dat het
Hooggerechtshof dan toch maar
met alle stemmen voor, de uit
spraak deed dat Nixon zijn ge
luidsbanden moest overdragen
en zich niet op zijn "uitvoerend
privilege" kon beroepen. Die uit
spraak leidde het kort daarop
volgende aftreden van Tricky
Dick in. Een weigerachtig Hoog
gerechtshof heeft in de jaren der
tig steeds opnieuw geprobeerd
om allerlei wetgeving van presi
dent Franklin D. Roosevelt in de
"New Deal" in strijd met de Con
stitutie te verklaren en heel vaak
is dat gelukt ook.
Nog niet zo lang geleden beschreef
de Amerikaanse criminoloog Jo
seph E. Scott, gastdocent aan de
Leidse universiteit, de rechte
loosheid, waarmee de verpau
perde Amerikaan te maken
krijgt, als hij met de strafrechter
in aanmerking komt. Waar blijf je
dan met het Zesde Amendement
op de Grondwet, dat een eerlijke,
snelle berechtiging garandeert en
ook de rechtsbijstand heet veilig
te stellen?
Het klinkt als een gemeenplaats,
maar men komt er niet omheen:
Amerika verklaart in de grond
wet een vrij land te zijn en het is
het in zeer veel opzichten ook.
Men kan er - mits men geld heeft
om zendtijd te kopen, een krant
uit te geven of een brochure te
drukken - voor zijn mening uit
komen, het oneens zijn met de of
ficiële politiek en zeden aanhan
gen die op voet van oorlog staan
met veel van wat het nog altijd
puriteinse Amerikaanse volk als
heilig of tenminste als hoog ziet.
De grondwet rept niet van een
centrale macht die vrijheden toe
bedeelt naar beneden toe, maar
juist andersom gaat het om be
perkingen die de burger zich naar
boven toe vrijwillig oplegt. Een
beroemd amendement op de
constitutie waarschuwt de over
heid nog eens extra "de opsom
ming in de grondwet van be
paalde rechten mag niet zo ge
steld worden dat dit afbreuk doet
aan of ontkenning inhoudt van
andere rechten die het volk be
zit".
Maar de praktijk.
De opperrechters kwamen uit de
bevoorrechte klassen en plach
ten naar die klassen toe te denken
in hun vonnissen. De geschiede
nis is er vol van. De vrijheden van
de burgers, vervat in het na het
afschaffen van de slavernij toe
gevoegde 14de amendement,
kwamen minder aan de orde dan
de bescherming van de vrijheden
van het kapitaal tegen de over
heid. Het Hooggerechtshof dekte
in de laatste jaren van de vorige
eeuw met zijn gezag de scheiding
in de spoorwegwagons tussen
blank en zwart en verwierp in
diezelfde tijd als ongrondwettig
een wet van het Congres om de
steeds groeiende monopolies aan
banden te leggen. Een verbod op
kinderarbeid sneuvelde even
eens voor het hof en president
Theodore Roosevelt schilderde
de rechterlijke macht niet ten on
rechte af als "werktuigen van de
reactie".
Negers
Amerika leent zich echter niet voor
altijd durende constateringen.
Theodore Roosevelt had gelijk
met zijn opmerking over de rech
ters in de hoogtijdagen van het
19de-eeuwse liberalisme, maar
onder het leiderschap van de
eminente Earl Warren werd het
Hooggerechtshof in de jaren zes
tig één van de grote stutten van
hen die het afbreken van de dis
criminatie en de privileges in de
Amerikaanse samenleving voor
stonden. Uitspraken die het ge-
lijkberechtigingsproces van de
negers steunden, ernst maakten
van het recht van demonstratie in
de sombere jaren van Amerika's
avonturen in Vietnam. Datzelfde
Warrenhof legde met één uit
spraak de basis voor een benader
ing van de abortus die tot de
meest tolerante ter wereld hoort,
met een grote plaats ingeruimd
voor de eigen verantwoordelijk
heden van de vrouw.
Een aantal van de problemen in de
kleinere democratieën, zoals bij
voorbeeld Nederland, ziet men
vergroot en verhevendigd in de
Verenigde Staten. De bureaucra
tie van Washington heeft een
dermate greep op de ingewik
kelde samenleving dat de volks
vertegenwoordiging zich steeds
bewuster wordt, de mindere van
de president te zijn. De irritatie
bij het Congres heeft zich de laat
ste jaren nogal eens geuit in re
gelrecht dwarsbomen van de
president. De weigering om
gelden ter beschikking te stellen
in de kwestie-Angola is daarvan
een voorbeeld. Ook heeft de pre
sident minder de handen vrij bij
riskante acties op het internatio
nale vlak. Bij beide grote partijen
groeit de ergernis en daardoor is
het mogelijk gebleken om gere
geld een veto van de president
door een ruime (twee/derde)
meerderheid in het Congres weer
ongedaan te maken. De frustra
ties vreten door.
Grimmig
Het land is veel rijker dan rond de
eeuwwisseling, maar.de angst om
die rijkdom kwijt te raken is vele
malen groter dan de groei van die
rijkdom in de laatste 76 jaar. Een
mengsel van die angst en een
soort idealisme heeft de laatste
decennia de buitenlandse poli
tiek van de Verenigde Staten be
paald. Het cynisme van de ge
schiedenis wil dat uitgerekend
Richard Nixon en zijn adviseur
en latere minister Kissinger een
realistischer, praktischer politiek
hebben geïntroduceerd. Nixon
legde de basis voor de tamelijk
vriendelijke relatie met China en
rondde het Vietnamese avontuur
af. In wezen was Vietnam de eer
ste oorlog die Amerika verloor,
zoals de vrijheidsoorlog van
Amerika van 1776 de eerste was
die de koloniale macht Engeland
verloor.
De geschiedenis heeft nooit een
grimmig gevoel vooi humor ver
loren.
Eén van de beste over de Verenigde Staten nu, maar vanuit groot histo
risch besef geschreven is "De Amerikanen" van Ronald Segal" (uitgave
A. W. Bruna, Utrecht-Antwerpen). Het verscheen in 1973 in vertaling en
moet nog wel te krijgen zijn.
Bij L. J. Veen in Wageningen verscheen onlangs "Amerika" van Alis-
tair Cooke.
Het boek is gebaseerd op de voortreffelijke serie die BBC-correspondent
Cooke voor de televisie maakte en die ook in Nederland is uitgezonden.
Het boek is prachtig geïllustreerd en heeft waarschijnlijk in zijn Engelse
versie ook het nodige te bieden. Jammer genoeg is de Nederlandse verta
ling ronduit slecht en slordig. Zo slordig dat mijlen en kilometers door
elkaar gebruikt worden. 'Ypres' wordt geschreven als het goed-Vlaams
"leper" wordt bedoeld en overigens wordt maïs in Amerika geen "graan"
genoemd maar "corn", hoogstens "koren" dus. Onbegrijpelijk, dat uitge
vers kapitalen uitgeven om een boek fraai uit te geven (en "Amerika" is 'n
fraai boek), maar dan met een allerbelazerdse vertaling komen. Misschien
moeten ze die mensen toch meer gaan betalen. Dan maken ze kans op een
goeie.
Politics", een inleiding tot regeren in Amerika van Robert Sherill (uitgave
Harcourt, Brace en Jovanovich, New York).
