VAN AGT IS HET BEU
Kabinet krijgt
groene licht
voor bezuiniging
35%
minder,teer!
"Ontwikkelings
hulp bij VVD
geen sluitpost"
Laagin,teer'en nicotine.
Zéér laag.
Wetsontwerp
winstdeling
ingediend bij
Tweede Kamer:
VAD-opbrengst
300 miljoen
i
Minister denkt aan aftreden
25/2,25
WOENSDAG 23 JUNI 1976
DEN HAAG (SP) - Minister Van
Agt van justitie speelt ernstig met
de gedachte om af te treden.
Dat heeft hij gisteren in een open
hartige brief aan de Tweede Kamer
laten weten.
De minister is het allemaal meer
dan beu. Na zijn besluit om de abor
tuskliniek Bloemenhove in Heem
stede toch open te laten, ziet hij het
eigenlijk niet meer zitten.
Minister Van Agt zit ernstig in de
knoei met zijn gevyeten. Diep in zijn
hart vindt hij dat Bloemenhove
toch dicht had gemoeten. Onder
grote politieke druk is de minister
gisteren door de knieën gegaan en
heeft hij definitief afgezien van zijn
pogingen om de kliniek te sluiten.
Minister Van Agt: "Hoe kunt u dat
met uw verantwoordelijkheid in
overeenstemming brengen, vragen
bezorgde mensen mij in brieven,
telegrammen en gesprekken. Ik
heb die vraag ook aan mijzelf ge
steld. Tot een conclusie of ik onder
deze omstandigheden minister van
justitie mag blijven ben ik nog niet
gekomen".
In politiek Den Haag is Van Agt's
brief als een bom ingeslagen. In het
confessionele kamp vindt men dat
Van Agt moet blijven.
Er zijn voor minister Van Agt twee
redenen om af te zien van politie-
ingrijpen tegen de abortuskliniek
Bloemenhove:
de politie (minstens 380 man) zou
een veldslag moeten leveren tegen
de vrouwen die zich om Bloemen
hove verzameld hebben.# doorzet
ten zou zijn aftreden en - waar
schijnlijk - een kabinetscrisis tot
gevolg hebben gehad, maar niets
hebben opgelost. Want Van Agt's
opvolger zou onmiddellijk de op
dracht hebben gegeven de actie
tegen Bloemenhove te staken.
"Dan is het saldo van de gebeurte
nissen heel nadelig: er is ernstige
schade aan het kabinet, het gezag
van het openbaar ministerie krijgt
een zware slag en de kliniek - waar
het allemaal om begonnen was -
hervat haar werkzaamheden",
schrijft de minister aan de Kamer.
Aftreden
Daarom heeft minister Van Agt ten
einde raad maar besloten "geen
grootscheepse actie" om de medis
che apparatuur uit de
Bloemenhove-kliniek weg te halen,
op touw te zetten. "De bezwaren
daartegen zijn te gewichtig".
Ontgoocheld denkt Van Agt nu aan
aftreden. Maar hij wil zich er eerst
van overtuigen dat zijn heengaan
niet leidt tot een kabinetscrisis. Dat
is vrijwel uitgesloten. Met aftreden
om abortus noodzaakt Van Agt in
feite zijn confessionele collega's -
de KVP-ministers Van der Stee,
Lubbers en Westerterp en de anti
revolutionairen De Gaay Fortman
en Boersma - hem te volgen.
Al wordt de medische apparatuur
van Bloemenhove niet in beslag
genomen door justitie en politie,
minister Van Agt neemt wel ge
rechtelijke stappen tegen de kli
niek. De bestuursleden, de direc
teur en een arts van Bloemenhove
moeten zich voor de rechter ver
antwoorden. Het kan jaren duren
voordat de definitieve beslissing
valt.
Werkzaamheden
In de tussentijd blijft de abortus
kliniek gewoon doorgaan met z'n
werkzaamheden. Minister Van Agt
erkent dat. "Deze keus brengt met
zich dat Bloemenhove-een kliniek
waartegen al lang ongunstige ver
moedens bestaan, m
onlangs concrete informaties zijn
verkregen die deze vermoedens
bevestigen - althans voorlopig
open blijft", schrijft hij aan de
Tweede Kamer.
Het balletje tegen de
Bloemenhove-kliniek is gaan rol
len na een klacht van een Duits
echtpaar over de behandeling in de
kliniek. In het algemeen vindt de
minister dat de nazorg in de abor
tuskliniek ernstig tekort schiet.
Minister Van Agt: "In Bloemenho
ve, waar ongeveer honderd gevor
derde zwangerschappen per week
worden onderbroken, wordt niet
met de vereiste zorgvuldigheid en
ernst telkens weer opnieuw onder
zocht of de vrouw die om een in
greep vraagt inderdaad in zo ern
stige nood verkeert dat het onder
nemen van deze ingreep - hoewel in
strijd met de woorden van de wet -
gerechtvaardigd is".
Minister Van Agt.
Curacao zit
zonder water
WILLEMSTAD (SP) - Het le
ven op Curasao is ontwricht
doordat het eiland al vijf dagen
zonder water zit. Bij aanne
mingswerkzaamheden apn de
drinkwaterfabriek is vorige
week zout water in de ketels ge
lopen.
De scholen hebben de kinderen
naar huis gestuurd en de artsen
verwijzen patiënten naar zie
kenhuizen. Drinkwater is alleen
nog te vinden bij huizen die een
waterput hebben en op planta
ges met een regenbak. De afge
lopen dagen stonden er lange fi
les voor een kraan waar nog wel
water uitkwam.
Gisteren is enige verlichting in
de situatie gekomen. Twee tan
kers met in totaal 20.000 ku
bieke meter water uit Ven
ezuela en Aruba kwamen in Wil
lemstad aan. Het herstel van de
drinkwaterfabriek zal nog wel
een dag of tien duren.
DEN HAAG (SP) - Het fonds van
de vermogensaanwasdeling
(VAD) kan volgens de laatste ra
mingen nog steeds 300 miljoen -
gulden opleveren over 1975. De
werknemer die in een bedrijf
werkt, waar overwinst wordt ge
maakt, zal daarvan uiteindelijk
minder in handen krijgen dan tot
nu toe werd aangenomen.
Minister Boersma van Sociale Za
ken maakte gisteravond echter
duidelijk, dat het niet zeker is dat
de VAD nog over 1975 kan wor
den geheven. "Dat kan wel eens
op technisch onoverkomelijke
problemen stuiten", zei hij.
Een groot deel van de Tweede Ka
mer - confessionelen en WD -
wil niet, dat de VAD tot 1975 te
rugwerkt. Van de geraamde 300
miljoen, die de VAD zou kunnen
opleveren, krijgt de werknemer,
die in een bedrijf werkt waar
overwinst wordt gemaakt, uit
eindelijk minder in handen dan
tot nu toe werd aangenomen.
Dit blijkt uit het VAD-ontwerp, dat
gisteren - na wekenlange studie
door de Raad van State - bij de
Tweede Kamer is ingediend. Uit
de toelichting blijkt, dat de mi
nisters Boersma en Duisenberg
de kabinetsvoorstellen niet ge
wijzigd hebben naar aanleiding
van de opmerkingen van de Raad
van State. Over 1'975 nog zullen
bedrijven tien procent van hun
overwinst in het centrale - door
de vakbeweging beheerde - VAD
fonds moeten storten.
Dat percentage kan in de komende
jaren tot maximaal 20 procentop-
iopen. De regering houdt ook
vast aan de verdeling van de
VAD. Minstens tweederde ervan
wordt bestepid voor verbetering
van de pensioenvoorziening.
Hooguit een kwart of een derde
van de opbrengst komt aan de in
dividuele werknemer ten goede.
Die krijgt voorlopig geen cent in
handen.
Zowel het collectieve als het indi
viduele deel komt in het centrale
VAD-fonds terecht. Dat fonds
beheert de "aandelen" voor de
individuele werknemers. Na een
aantal jaren krijgen die werkne
mers die in handen. Ze kunnen
dan kiezen uit óf een jaarlijkse
uitkering op die "aandelen" of ze
op de beurs verkopen.
Ook al is het individuele aandeel in
de VAD al beperkt, de regering
vindt het wenselyk om die be
perking nog scherper te maken.
Uiteindelijk kan per jaar niet
meer dan 2 procent van het pre
mieplichtig inkomen aan indivi
dueel bezit uit het VAD-fonds
v/orden verkregen.
De regering zegt met dit voorstel tot
delen van werknemers in de
overwinst "voorzichtig en gelei
delik" te werk te gaan. Minister
Lubbers van Economische Za
ken heeft het wetsvoorstel over
invoering van de VAD overigens
niet ondertekend, terwijl onder
de nota van een jaar geleden,
waarin de VAD staat aangekon
digd, wèl zijn handtekening
prijkt.
Al een jaar geleden heeft Lubbers
in het kabinet grote bezwaren
tegen de VAD-plannen ont
vouwd. Met moeite zijn premier
Den Uyl en KVP-leider Andries-
sen er toen in geslaagd Lubbers
ervan te weerhouden als minister
af te treden.
liet ontbreken van de handteke
ning van Lubbers onder het uit
eindelijke wetsvoorstel heeft,
volgens kringen rond het kabi
net, geen rechtstreekse politieke
betekenis.
DEN HAAG (SP) - De Tweede Kamer is in meerderheid bereid het groene licht te geven
vöor de bezuinigingsvoorstellen van het kabinet-Den Uyl.
Dat is gisteren gebleken tijdens de eerste ronde van een overigens zeer mat debat over de
plannen van de regering om de uitgaven voor Rijk en sociale zekerheid tot en met 1980
flink te verlagen. In dat jaar moet het totaal van de uitgavenvermindering voor het Rijk
neerkomen op 3 miljard en voor de sociale zekerheid op 5,8 miljard.
Waalkens in Oegstgeest:
OEGSTGEEST - "Ontwikkelings
hulp is belangrijk maar de projec
ten waaraan geld wordt besteed
moeten wel zinnig zijn". Deze op
merking maakte WD-Tweede
Kamerlid Waalkens gisteravond in
Oegstgeest tijdens een spreekbeurt
over ontwikkeolingshulp. Volgens
de liberale volksvertegenwoordi
ger wordt het huidige ontwikke
lingsbeleid van minister Pronk ge
kenmerkt door een teveel aan idea
lisme en een tekort aan nuchter
heid. Waalkens- "Het is makkelijk
achter slogans aan te lopen maar ze
moeten kunnen functioneren. Mi
nister Pronk denkt, evenals de
meeste socialisten, louter in struc
turen. Als die structuren goed zijn,
dan komt de rest vanzelf wel, wordt
er geredeneerd. Maar zo werkt dat
niet".
De liberaal stipte een duidelijk ver
schil in benaderingswijze van de
ontwikkelingshulp tussen WD en
socialisten aan: "De socialisten wil
len hulp geven in de vorm van gif
ten of kwijtschelding van schulden.
Bij de WD heeft de leningsvorm
voorrang. De verplichting tot te
rugbetaling kweekt verantwoorde
lijkheidsgevoel bij die landen aan
die er anders, ook in de toekomst,
misschien veel te gemakkelijk over
gaan denken".
De heer Waalkens noemde als één
van de liberale uitgangspunten
t.a.v. ontwikkelingshulp: het
scheppen van mogelijkheden voor
de derde wereld om aan de werel
deconomie ^feel te nemen. De
WD'er. "Dat betekent niet alleen
die landen te helpen bij hun pro-
duktie maar ook bij hun afzet van
die produkten. Overigens bestaan
er in veel ontwikkelingslanden
door geldgebrek, gebrek aan men
sen of een slechte infra-structuur
weinig mogelijkheden voor pro-
duktie. Daarom is alleen hulp van
overheidszijde niet voldoende
maar moeten er ook vrije investe
ringsmogelijkheden zijn voor de
particuliere sector. De kennis zit bij
het bedrijfsleven, niet bij de staat.
De liberale parlementariër be
streed de opvatting als zou de ont
wikkelingshulp bij de WD een
ondergeschikte plaats innemen.
Waalkens: "Er wordt ons nogal
eens in de schoenen geschoven dat
wij zakelijk en koel tegenover dit
onderwerp zouden staan. Maar ook
voor liberalen is financiële hulp
voor de allerarmsten een vanzelf
sprekende zaak. Ontwikkelings
samenwerking is bij de WD geen
sluitpost. Volgens onze bezuin
igingsvoorstellen willen we welis
waar tot 1980 750 miljoen gulden
minder spenderen aan ontwikke
lingshulp maar onze plannen ko
men nog altijd neer op een verho
ging van honderd procent t.o.v. het
huidige niveau. Nu wordt er 1800
miljoen uitgegeven, in 1980 wil de
VVD 8600 miljoen uitgeven aan
ontwikkelingshulp. Wij willen dus
geen verlaging maar een afknabbe
len van de sterke stijging".
De heer Waalkens noemde de hui
dige economie flexibel genoeg om
zowel de zwakke als de sterke lan
den tot hun recht te laten komen.
"Daarbij gaat heter om de zwakken
sterker te maken en niet de sterken
zwakker".
BERT PAAUW
TOEZEGGING
NABETALING
MINIMUMLOON
DEN HAAG (SP) - Mensen met een
minimumloon krijgen in de loop
van volgend jaar een nabetaling.
Minister Boersma van sociale za
ken heeft dit in het vooruitzicht ge
steld.
Met deze toezegging verwierf hij
gisteren in de Eerste Kamer de
steun van de PvdA-fra ctie voor
het voorstel om een deel van de
wettelijk voorgeschreven verho
ging van het minimumloon per 1
juli door te schuiven naar 1 januari.
Het voorstel werd behalve door de
PvdA gesteund door KVP, ARP,
CHU, VVD. D'66, Boerenpartij,
SGP en het PPR-lid Van Water
schoot. Tegen stemden de CPN-
fractie en de PPR-leden Van Kleef
en Hoefnagels.
Eerder had de PvdA-fr^ctie in de
Tweede Kamer via een wijzigings
voorstel proberen vast te leggen,
dat de matiging bij de minimumlo
nen in 1977 in zesfeelijke termijnen
zou worden ingehaald.
Nadat een meerderheid van de
Tweede Kamer dit voorstel had
verworpen (ook de christen
democratische regeringspartijen
KVP en ARP stemden tegen het
PvdA-plan) onthield de PvdA-
fractie in de Tweede Kamer zijn
stem aan het regeringsvoorstel.
Verder stemde de Eerste Kamer in
met het voorstel van de regering de
wet op de loonvorming te verande
ren. Hierdoor is het mogelijk, dat de
regering vanaf 1 juli andermaal een
loonmaatregel treft.
i ZOETERMEER - Minister Gruy-
ters van volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening gaf giste-,
ren met het plaatsen van een eer
ste woonelement het officiële sein
voor de bouw van een nieuwe
stadswijk in Zoetermeer: Segh-
waert. Kenmerkend voor deze
wijk is het ontbreken van hoog
bouw. Van de 6350 woningen die
in de komende zes jaar worden
gerealiseeerd is vijftig procent
absolute laagbouw en de rest ge
stapelde laagbouwd.wz. drie
tot vier bouwlagen met niet meer
dan twee woningen boven el
kaar. Nog dit jaar zullen de eer
ste honderd woningen worden
opgeleverd.
De regeringspartijen (PvdA, PPR,
D'66, KVP en ARP) en de CHU
schaarden zich met de nodige on
derlinge verschillen achter de grote
lijnen van het regeringsbeleid.
De woordvoerders van de als CDA
optredende confessionele partijen
(KVP. ARP. CHU) hielden zich
opmerkelijk koest. Dat had met
name betrekking op de door het
kabinet gelegde koppeling van de
bezuinigingsvoorstellen aan maat
schappelijke hervormingen op ge
bied van de grondpolitiek, de zeg
genschap in de ondernemingen, de
vermogensaanwasdeling en het
sturen van de investeringen.
De KVP-er Peijnenburg wees zo'n
stringente koppeling af, maar hij
erkende wel dat al deze zaken sa
menhangen. Hij eiste overigens het
recht op om eventuele regerings
voorstellen ter uitvoering van be
zuinigingen en hervormingen met
steun van een meerderheid in de
kamer te wijzigen.
Afkeuring
ADVERTENTIE
Nov.75: Umg/sig, nu 7mg/sig.
Na het laatste TNO
onderzoek, waarbij Flair
met een gedeelde tweede
plaats bijzonder goed
uit de bus kwam, zijn we
erin geslaagd om-naast
het al zeer lage nicotine
gehalte van 0.6 mg-
het .teer' gehalte van
Flair nog verder terug
te brengen van 11 tot 7
De WD-er Van Aardenne, die het
voorgenomen kabinetsbeleid in
felle bewoordingen afkeurde,
diende een motie in waarin deze
koppeling wordt betreurd. Hij
diende ook een motie in waarin
wordt betreurd dat de regering riiet
reeds in 1976 is begonnen met het
doorvoeren van bezuinigingen op
de uitgaven. Van Aardenne wees er
op dat in de herfst van 1975 een mo
tie van KVP-fractieleider Andries-
sen is aangenomen waarin al voor
dit jaar een bezuiniging wordt ge
vraagd. "Maar ja, aangenomen mo
ties worden niet uitgevoerd", ver
zuchtte hij.
Andriessens fractiegenoot Peij
nenburg volstond met od te mer
ken dat 1976 voorbij zal zijn gegaan
zonder dat er wezenlijk met bezuin
igen is begonnen. Van der Mei
(CHU) - eveneens namens KVP en
ARP - uitte scherpere kritiek op het
uitblijven van bezuinigingen in
1976. Volgens Van der Mei zijn de
door het kabinet voorgestelde be
zuinigingen niet voldoende. Hij wil
dat de regering tenminste de be
reidheid toont om bij het voorbe
reiden van de begroting voor 1978
met nieuwe bezuinigingsvoorstel
len te komen. VVD'er Van Aar
denne eist dit in een motie al voor
de begroting 1977.
De socialist Dolman zei twijfels te
nebben over de noodzaak om in
1980 9 miljard te bezuinigen. Hij
dacht dat daar best een paar miljard
van af zou kunnen. In dat verband
wees hij op de meevaller in de ge
zondheidszorg. Volgens de jongste
ramingen zullen de kosten in die
sector 2,5 miljard lager zijn, dan
werd verwacht. Dat is met inbegrip
van de 1,5 miljard die de regering
volgens de bezuinigingsnota al
minder voor de gezondheidszorg
wil uitgeven.
Het geven van premies onder be
paalde voorwaarden aan het be
drijfsleven om de investeringen
aan te wakkeren werd door de VVD
van de hand gewezen. Deze partij
zag meer in globale hulp aan be
drijven, zonder dat de overheid de
richting van de investeringen kan
aangeven. Van der Mei vroeg zich af
of zo'n premieregeling wel aanlok
kend zal werken. Hij vreesde eerder
dat het bedrijfsleven door de inge
wikkeldheid van het systeem zou
worden afgeschrikt. Dat zou dan
weer gevolgen hebben voor de
werkgelegenheid.
Zowel de socialist Dolman als
mevr. Van Leeuwen (ARP) wezen
het voorstel van het kabinet om de
uitkeringen van toekomstige lang
durig invalide werknemers
(wao'ers) gelijk te trekken met de
uitkeringen voor langdurig werk
lozen (wwv-ers) van de hand. De
wao-uitkering bedraagt nu 80 pro
cent van het laatstverdiende sala
ris. De wwv 75 procent. Het kabinet
wil in de toekomst mensen die
kortstondig in de wao lopen 80 pro
cent blijven geven.
Mevr. Van Leeuwen verzette zich er
tegen dat er twee soorten wao-
uitkeringen zouden komen. Als
dan toch een verlaging van de
wao-uitkeringen nodig is, kan men
beter een andere oplossing kiezen.
Voor de toekomstige arbeidsonge
schikten zou alvast een lager uitke
ringspercentage kunnen worden
vastgesteld. De bestaande arbeid
songeschikten zouden dat percen
tage (bijv. 75 procent) vanzelf be
reiken door een andere bereke
ningswijze, van de uitkeringen.
De "uitkeringen zouden niet meer
uitsluitend met de lonen moeten
meestijgen, maar met het gemid
delde van loon- en prijsstijgingen
samen Dat is minder dan alleen de
gemiddelde stijging van de lonen.
Dolman stelde voor de wwv-
uitkering enigszins te verhogen tot
bijv. 77 of 78 procent en de wao-
uitkering tot dat percentage te ver
lagen.
Mevr. Van Leeuwen verzette zich
ook tegen het plan van de regering
om de sociale uitkeringen van
niet-kostwinners. die inwonend
zijn bij hun ouders, te verlagen.
Drees (DS'70) diende een motie in
waarin dit kabinetsvoorstel wordt
verworpen. Tenslotte zei mevr. Van
Leeuwen dat welk ander systeem
van kinderbijslag het kabinet ook
wil invoeren, dit gepaard zal moe
ten gaan met de invoering van een
studiefinanciering voor studerende
kinderen.
