Boortorens
bedreigen
de Vlist
f 1 Jl r 1
-kï'UH
NAM JAAGT OP OLIE EN
GAS IN NATUURGEBIED
ZATERDAG 12 JUNI 1976
EXTRA
PAGINA 19
}f
Tussen dit natuurgebied 'Doove Gat' en de afgeknotte molen aan de horizon ligt de boorlocatie in Vlist.
fcDib is ronduit verschrikkelijk. Dat
de NAM uitgerekend in de idyllische
omgeving van de Vlist naar olie en
gas wil gaan boren, is een afschu
welijke aantasting van dit prachtige,
typisch-Hollandse natuurgebied.
Economische motieven kunnen soms
zwaar wegen. Maar de Vlist is on
vervangbaar
Dr. L. van Egeraat, directeur van de
School voor Toeristische Vorming in
Breda - bij televisiekijkers van het
eerste uur nog bekend vanwege zijn
barokke praatjes over mooie plekjes
- kan het nieuws nog steeds niet
geloven. Van Egeraat heeft de Vlist
- 'n smal zilveren lint. dat zich
kronkelt tussen Haastrecht en
door
Theo de Jong
Schoonhoven, met aardige boompar
tijen, markante boerderijen en ver
scholen eilandjes - nationale en in
ternationale bekendheid gegeven.
Dit gebied wacht binnenkort de to
renhoge boorajpparatuur van de Ne
derlandse Aardolie Maatschappij. De
jacht in dit malse stukje Holland op
gas en olie, dat op vele duizenden
meters diep in de carboonlagen
moet zitten, is bijna opengesteld.
En daarbij blijft het niet. Om de
boorlocatie aan de Westvlister-wate-
ringdHk 'kadastrale sectie Haas
trecht B-2, nrs. 623, 624 en 625) te
bereiken, moet er over de Vlist ook
nog een Bailey-brug worden gesla
gen.
Want ja, het zware materieel moet
natuurlijk over de weg worden aan
gevoerd", zegt een woordvoerder van
de NAM in Assen op vanzelfspre
kende toon.
Hoe is het zover kunnen komen?
Waarom moet precies in dit kwets
bare landschap de diamantbeitel de
grond in worden gedreven? Leveren
Slochteren en het Noordzeeplateau
zo weinig op, dat een van de laatste
hoekjes maagdelijk Hollands land
schap moet worden opgeofferd aan
,.de seismische hobbyisten" - zoals
een natuurbeschermer uit de omge
ving het plastisch uitdrukt?
Dynamiet
De feiten. De NAM heeft over ge
heel Nederland een zogeheten „seis
misch net" aangelegd. Het land is in
parten opgedeeld, en in elk vak
wordt een aantal dynamiet-ontplof-
finkjes veroorzaakt in putjes van 10
tot 15 centimeter diep. Die trillink-
jes worden met gevoelige apparatuur
geregistreerd. Op die manier krijgen
de geologen van de NAM een ruw
inzicht in de structuur van de on
derliggende grondlagen.
Na het verzamelen van deze indica-
t les wordt besloten of men inder
daad gaat boren en, zo ja, waar
precies. NAM-woordvoerder Oosting
uit Assen: „Uiteindelijk moeten we
met onze beitels circa 2.000 tot 4.000
meter diep zien te komen. Ik denk
dat er in de Vlist wel iets in de grond
zal zitten. Want de indicaties wijzen
positief in die richting. Wat we pre
cies zullen vinden, is nog niet be
kend. Het kan olie of gas zijn, of
zelfs beide. Dat weten we pas als
de boortoren er staat".
Die boortoren(s) plus Bailey-brug
aan de smalle Vlist en het aanpa
lend natuurgebied „Het Doove Gat",
leveren een schrikbeeld op, dat na
tuurliefhebbers, een deel van liet
college van B en W van Haastrecht
en de gemeenteraad van Haastrecht
waaronder Vlist valt) zo veel mo
gelijk willen zien af te wenden.
Al staan zij juridisch kennelijk niet
sterk. Er ligt. weliswaar een afwij -
zend meerderheidsbesluit van het
Haastrechts college op tafel - maar
de gemeente beslist niet alleen. Er is
nog zoiets als een Energienota. en
het ministerie van Economische Za
ken bevordert op basis van die nota
zoveel mogelijk booractiviteiten -
overal in Nederland. Nederland
moet zelf olie en gas produceren -
de autoloze zondagen als gevolg van
Arabische boycot-acties liggen nog
vers in het geheugen.
Voor het „ondergrondse" deel van de
booractiviteiten in Vlist is alles, wat
de NAM betreft, in orde. De boor-
vergunning is door de Kroon al aan
de NAM verleend, en die geldt voor
het gehele zogeheten Utrecht-H ge
deelte waarin ook Vlist is begrepen.
De Provinciale Planologische Dienst
heeft eveneens een verklaring van
„geen bezwaar" afgegeven. „We heb
ben door de Grontmij een rapport
laten opmaken over mogelijke mi
lieu-gevolgen. En ook uit dat rap
port blijkt, dat er niets is te vrezen
voor de omgeving", zo meldt NAM-
man Oosting opgewekt.
„Het gaat nu nog alleen om de
vraag of wij een boortoren mogen
installeren. Haastrecht heeft nu
wel nee gezegd, maar wij beraden
ons op nieuwe stappen. Formeel rust
er op het gebied in Vlist een „agra
rische bestemming". Daaronder valt
dus niet het installeren van een
boortoren. Dat heeft te maken met
de Wet op de Ruimtelijke Ordening.
Maar ach, onze juristen bekijken nu
hoe zij dit probleem moeten aan
pakken...".
Oilrush
Drs. J. Borgman. Gedeputeerde van
Zuid-Holland, lid van het stich-
t ingsbestuur van het Zuid-Hollands
Landschap 'n instituut dat juist op
de bres staat voor natuurbehoud)
houdt de NAM-plannen in de Vlist
nauwlettend in de gaten. Borgman,
oud-wethouder in Gouda, die Vlist
als z'n broekzak kent: „Toen ik nog
lid van Provinciale Staten was, heb
ik vijf jaar geleden, toen er ook al
van deze plannen sprake was, ver
schillende malen lange series vragen
gesteld. Vlist is in zekere zin een
monumentaal landschap - met een
grote en onvervangbare waarde. Met
dit beschermd gebied moet je uiterst
zorgvuldig omspringen. Toen Haas
trecht bij de provincie een bestem
mingsplan indiende waardoor kam
peren op grote schaal en het bou-
wen van tweede woningen in Vlist
mogelijk moest worden, hebben Ge
deputeerde Staten dat afgewezen.
Daarom heb ik ook 'n hard hoofd in
die oilrush..".
Ook Borgman wijst, net als andere
natuurliefhebbers, op de enorme va
riatie in flora en fauna in Vlist. „Er
zitten daar zeer zeldzame weidevo
gels. Nee. ik ben niet gelukkig met
die NAM-plannen. Al is dat mijn
persoonlijke mening. Als het college
van GS moet oordelen, moet een af
weging van alle argumenten volgen".
Het is te verwachten dat de NAM,
na de afwijzing door het Haas
trechts college van B en W, op
nieuw in overleg zal treden met het
Ministerie van Economische Zaken.
Want EZ beslist, via de Mijnwet,
mede over het verstrekken van de be
nodigde vergunningen. Dan moet er
nog een zogeheten „concessie" wor
den verworven. Die concessie wordt
vanzelfsprekend pas aangevraagd,
als er bij de proefboringen iets
wordt gevonden. „En dan moeten we
eerst nog uitzoeken of onze vondst
aan olie of gas in exploitabele hoe
veelheden aanwezig is", aldus de
NAM.
Mocht de oil and gas-rush in Vlist
inderdaad in volle hevigheid losbar
sten, dan zal het landschap er een
moderne dimensie bijkrijgen. De
NAM zet dan namelijk een 50 meter
hoge toren neer (voor het boren),
en daarna een ca. 6 meter hoge ja
knikker (olie) of een waV minder
opvallende „kerstboom" - als het gas
betreft.
Dr. Van Egeraat, over dat toekomst
beeld „Vlist hoort, samen met 't
Gein bij Amsterdam en de Lange
Linschoten bij Woerden, tot de laat
ste stukjes ongerept Hollands land
schap, te vergelijken met de beekda
len in het hoge deel van ons land.
Maar helaas is door de uitbreiding
van de Bijlmer al veel charmants
van 't Gein verdwenen. Ook de Lan
ge Linschoten is nabij Oudewater al
aangetast. Waarom wil men nu in
Godsnaam ook nog de Vlist vernie
len? Dit spant toch, ook voor de
toeristen uit binnen- en buitenland,
de kroon?"
Burgemeester
Burgemeester C. M. v.d. Linden
CHU)die nog slechts korte tijd
zijn ambt bekleedt nadat door het
overlijden van Woke Cnossen een
vacature ontstond, blijkt - na enig
doorvragen - geen verklaarde 'tegen
stander van de NAM-jacht op olie
en gas te zijn. (Vlist - 997 hectare,
618 inwoners, - red.)Al moet wel
worden vermeld dat de NAM-story
al ver voor zijn komst startte. Het
Assense bedrijf heeft namelijk al in
1973 de eerste brieven over boren in
de Vlist verstuurd. Pas op 19 no
vember 1975 diende de NAM schrif
telijk twee bouwaanvragen in, voor
het oprichten van een of meer boor
torens nabij het natuurgebied „Het
Doove Gat". Aanvankelijk dacht
Haastrecht dat men geen vuist te
gen de NAM kon maken - na rap
porten van planologen en juristen.
Storende factor was het ontbreken
■v an een bestemmingsplan. Op grond
van „onvolledigheid van stukken"
kon de bouwaanvraag voor de boor
toren niet-ontvankeljk worden ver
klaard, al is dat tijdelijk uitstel van
executie.
Burgemeester Van der Linden, best
bereid „een belangrijke vergadering
te onderbreken" om zijn commentaar
over deze zaak te verstrekken, blijft
in het vage over zijn strijdtactiek.
Speelt hierbij het feit 'n rol, dat hij
zelf niet gekant is tegen de NAM-
plannen? De burgemeester: „Er ligt
een afwijzend meerderheidsbesluit
van het college van B en W. Als een
keiharde meerderheid (van de wet
houders van de PvdA en KVP -
red.) van twee man besluit te wei
geren, is dat een goede, democra
tisch tot stand gekomen, zaak". Later,
na wat aandringen: „Het gaat U
niks aan waarom ik een minder
heidsstandpunt heb ingenomen. Het
is nog tijd genoeg als de raad mij
daarom vraagt. Ik heb mijn motie
ven, en daar heeft de krant niets
mee te maken".
Is de heer Van der Linden voor,
omdat ook instanties als Provinciale
Planologische Dienst en Grontmij
geen problemen zien? Van der Lin
den „Het is mij bekend dat zij po
sitief hebben gereageerd. Ik voer ge
woon het meerderheidsbesluit loyaal
uit. Trouwens - de PPD is ook niet
zaligmakend.
Gelukkig heeft een gemeente, ook
Haastrecht, nog mogelijkheden om
zelfstandig en autonoom te kunnen
optreden. En dat doen we dan ook.
En uw gezeur over mijn houding
die „pro-NAM" zou zijn - we leven
in 'n vrij land. Ik mag toch best 'n
afwijkende mening heben? Dat is
een zaak die mij aangaat. Góeden-
middag".
Geen brief
In de motivering van het meerder
heidsbesluit van B en W om de
NAM niet in Vlist te laten boren,
verwijst het college naar het feit,
dat voor de omgeving van Vlist een
agrarische bestemming geldt. Welis
waar heeft het college de mogelijk
heid om op dit punt ontheffing te
verlenen, maar daarvan heeft men
De Vlist (nabij Haastrecht) ls een
van Holland's belangrijkste weidevo
gel- en natuurgebieden. Als biologi
sche rijkdommen van Vlist worden
genoemd sporken-wilgenbroekstru-
welen, bestaand uit: sporkenhout,
geoorde en grauwe wilg, gagel,
zachte berk, zwarte els, kamvaren,
dopheide, pijpestrootje en veenmos-
In en op de houtwallen en langs de
groene kaden van de Vlist zijn
blauwe reigers gesignaleerd. Vlist
wordt gekenmerkt door een grote
variatie aan bloemen, gewassen,
vogels en andere dieren die allemaal
min of meer zeldzaam zijn.
De NAM (Nederlandse Aardole
Maatschappij b.v.) wil in dit gebied
gaan boren naar olie en gas.
Hiervoor zijn twee aanvragen
ingediend bij het gemeentebestuur
om een boortoren te mogen bouwen.
B en W van Haastrecht hebben deze
afgewezen. De NAM laat nu Juristen
uitzoeken, hoe men de plannen toch
kan doorzetten.
geen gebruik willen maken.
De NAM zit niet bij de pakken
neer. Desgevraagd zegt de NAM de
weigering van Haastrecht nog
slechts mondeling te hebben verno
men. NAM-woordvoerder Oosting:
„Er is een telefoontje binnengeko
men van gemeentesecretaris Van
Asseren van Haastrecht. De brief
hebben we nog niet eens ontvangen.
Pas als die er is. gaan we zien wat
ons te doen staat. We kunnen in
beroep gaan bij de raad. En het zou
best kunnen zijn. dat we dat doen.
Maar dat is een zaak voor onze ju
risten. Op grond waarvan wij even
tueel in beroep gaan? Ook daar laat
ik me niet over uit".
Overigens blijkt uit de woorden van
de heer Oosting wel dat de NAM
he,t meestal niet bij één boring laat.
Er zijn voor Vlist twee bouwaanvra
gen ingedend. „En al zou bij de
eerste boring in Vlist olie of gas
worden gevonden, dan zijn er toch
meestal twee of meer boringen no
dig om de omgeving af te tasten.
Valt de eerste boring echter negatief
uit. dan wordt het hele spul afge
broken, en komt er vanzelfspre
kend geen ja-knikker of kerstboom
te staan. Ook de brug over de Vlist
wordt dan weer afgebroken", aldus
Oosting.
Of de acties van de NAM, hetzij bij
Economische Zaken, hetzij bij
Ruimtelijke Ordening, succes zullen
boeken is nog een open vraag. Een
ruwe kansberekening leert dat klei
nere vindplaatsen van olie en gas in
Nederland hooguit tussen de 1 en 7
miljoen kubieke meter per jaar op
leveren: nog geen eentienduizendste
deel van de totale productie die in
1975 ruim 89 miljard kubieke meter
bedroeg.
Dr. L. van Egeraat zei het al„Het
is maar wat je belangrijker vindt -
het behoud van natuurgebieden, of
de economische motieven".
Boer N. Stolwijk, buur van de
toekomstige boorlocatie, die behalve
zijn veestapel ook een besloten
mini-kampeerterreintje van de Ne
derlandse Toeristen Kampeerclub
beheert, en zorg heeft voor het
pompgemaal van de polder Oost-
Vlist: „Ik hoop niet dat ik dat
boorgedoe naast m'n huis krijg.
Dertig jaar geleden hebben ze ook
al naar olie en gas gezocht, maar
voor mij hoeft die rotzooi en dat
hels lawaai niet. Trouwens, er komt
altijd een hoop vreemd volk mee. en
dat hebben we hier niet nodig.
Werkgelegenheid? Bij het transport
misschien. Maar als er zo'n dooie
Ja-knikker staat, gaat alles toch
automatisch? En wat zullen die
kampeerders er niet van zeggen -
hun rust is dan voorbij. Zij zullen
ook wel op hun achterste benen
staan...".
Boer D. J. de Bruijn van de
West-Vlisterdijk, die met zijn
omvangrijke gezin in een romanti
sche afgeknotte molen woont, ziet
de toekomst wel zonnig in. Het
blijkt dat de NAM op zijn land wil
gaan boren, en dat betekent
waarschijnlijk extra-inkomsten. De
Bruijn, berustend: „Protestacties
hebben geen zin. Tegen die hoge
heren win je 't toch niet. En
waarom zouden we tegenwerken?
Als ze een mooie vaste brug
aanleggen, varen we er wel bij. Of 's
nachts boren schadelijk is voor het
vee? Ik geloof 't niet. En zo'n
verlichte boortoren is 's nachts wel
handig - dan kan ik 't beter zien. op
het land...".
De Bruijn: „Dat boorspul levert me
wel schade op".
Krijgt hij dan geen schadevergoe
ding? De Bruijn: „Dat zal best. Ze
zullen wel wiMen huren, want kopen
is natuurlijk te riskant. Stel dat ze
niks vinden...". Over de hoogte van
de schadevergoeding is nog niet
gesproken, aldus De Bruijn: „Dat
doet de NAM pas aks eerst alle
papieren rompslomp achter de rug
„Problemen zie ik niet. Als ze klaar
zijn met boren, wordt het land weer
keurig ingezaaid opgeleverd". En de
milieu-overlast? De Bruijn: „Dat zal
zo'n vaart niet lopen. De mensen
zeggen zoveel..".
Boer N. Stolwijk: „Hels lawaai voor de kampeerders'
Boer J. de Bruijn: Ik weet niet ivat ik
dat boren krijg'
