Cortes schrikt terug voor
politieke
vrijheid
Pandbriefbiljetten
Carter krijgt steeds meer steun
TEGENSLAG VOOR SPAANSE HERVORMERS
Arabische landen zenden
vredesmacht naar Libanon
Californiëniet
bang voor
gevaar van
kerncentrale
Veilig beleggen in de waardestukken van de
O Westiand Utrecht
DONDERDAG 10 JUNI 1976
eaciNATt
WASHINGTON - Oud-gouverneur
Jimmy Carter van Georgia kan wel
zeker zijn van de Democratische
kandidatuur voor het president
schap. Na zijn goede resultaten in
de dinsdag afgesloten voorverkie
zingen kreeg hij woensdag de steun
van gouverneur Wallace van Ala
bama en van de invloedrijke bur
gemeester van Chicago, Daley.
In Montgomery verklaarde Walla
ce, evenals Carter uit het zuiden af
komstig, dat "de mensen Carter
schenen te wensen". "Ik geloof dat
hij de kandidaat zal zijn", aldus de
gouverneur die tijdens de cam
pagne voor de presidentsverkie
zingen in 1972 by een moordaans
lag gedeeltelijk werd verlamd. Hij
deelde mee dat hij de 169 kiesman
nen die hij tot dusver had gekregen,
heeft gevraagd nu Carter te steu-
Burgemeester Daley verklaarde in
Chicago dat de 86 afgevaardigden
van de staat Illinois over wie hij kan
beschikken, straks Carter zullen
steunen. Carter beschikt nu over
1.370 afgevaardigden. Om gekozen
te worden op de democratische
partijconventie die in juli te New
York wordt gehouden, is de steun
van 1.505 van de 3.008 kiesmannen
nodig.
Carter zei dat hij ook gesproken
had met Henry Jackson, die zich al
eerder uit de race had teruggetrok
ken. Jackson beschikt over 248
kiesmannen. Morris Udall, een
Democraat uit het Huis van Afge
vaardigden die zich dinsdagavond
uit de strijd terugtrok, heeft 322
kiesmannen. Hij stond op de
tweede plaats na Carter.
Ook senator Humphrey, die "ach
ter de coulissen" heeft gewacht tot
hij zijn kans schoon zou zien om
aan de wedloop naar het president
schap of althans die naar de Demo
cratische kandidatuur mee te doen,
heeft gisteren toegegeven, dat Car
ter nu "vrijwel zeker" de kandidaat
van de democraten zal worden.
Senator Humphrey zei, zelf geen
politieke campagne te zullen voe
ren en drong er bij alle Democraten
op aan, zich voor de campagne ten
behoeve van Carter in te zetten.
Bij de democraten is de stand nu als
volgt
Jimmy Carter 1.370 kiesmannen
Morris Udall '322 kiesmannen
Jerry Brown 248 kiesmannen
Henry Jackson 248 kiesmannen
Frank Church 72 kiesmannen
Hubert Humphrey 67 kiesmannen
Anderen 70 kiesmannen
nog ongebonden 398 kiesmannen
nog te kiezen 203 kiesmannen
Bij de Republikeinen is de verhou
ding;
president Ford 956 kiesmannen
Ronald Reagan 868 kiesmannen
anderen 1 kiesman
nog ongebonden 144 kiesmannen
nog te kiezen 290 kiesmannen
nodig om te worden gekozen: 1.130
van de 2.259 kiesmannen.
(In Alabama, Colorado, Connecti
cut, Hawaii en Missouri is de keuze
van kiesmannen door de Republi
keinse partijleiding nog niet vol
tooid).
MADRID - De Cortes, het Spaanse parlement, heeft giste
ren voor een onverwachte tegenslag voor de hervormings
plannen van de regering gezorgd.
De Cortes besloot een wijziging van het wetboek van straf
recht, waardoor politieke activiteit niet langer strafbaar zou
zijn, terug te verwijzen naar de commissie, voor het aan
brengen van wijzigingen.
Eerder op de dag had de Cortes met
338 stemmen voor, 91 tegen en 24
onthoudingen een wet aanvaard
voor de legalisatie van politieke
partijen, uitgezonderd communis
ten, anarchisten en afscheidings
bewegingen.
Het reeds 37 jaar bestaande verbod
ADVERTENTIE
In de loop van de komende
weken staan ons tweehonderd
duizend feestjes te wachten. Zo'n
tweehonderdduizend jonge
mensen krijgen te horen dat ze
geslaagd zijn. Reden voor vreugde.
Want dat is een goed geluid.
Voor iedereen. Ook voor de naaste
buren. Zolang de hoerastemming
de geluidsbarrière maar niet door
breekt.
De politie.
Pressiegroep
kreeg plutonium
aangeboden
VANCOUVER - Een pressiegroep
op de Habitatconferentie van de
Verenigde Naties in Vancouver
heeft gisteren verklaard dat haar
een ounce gestolen plutonium, de
ruwe grondstof voor de atoombom,
was aangeboden.
De Canadese stichting Greenpeace
zei in een beëdigde verklaring dat
haar door niet nader genoemde
"bemiddelaars" was gevraagd, het
plutonium op de Habitatconferen
tie aan te bieden, ter publikatie van
de gevaren die nucleaire materialen
inhouden.
Maar Robert Hunter, de voorzitter
van Greenpeace, zei dat hij het aan
bod had afgewezen omdat hij de
verantwoordelijkheid niet kon
dragen in het geval het plutonium
in verkeerde handen zou vallen.
Voor een primitief wapen is onge
veer acht kilo plutonium nodig,
Hunter, maar zelfs al één oun
vastgemaakt aan dynamiet en a
gestoken in het hart van een stad
zou tot haar ontruiming leiden
vanwege het besmettingsgevaar.
Hunter weigerde degenen te noe
men die het plutonium hadden
aangeboden of bijzonderheden te
verstrekken over zijn diefstal.
Wat met de aanbieding voorzat, zei
hij, was de 134 aan de Habitatconfe
rentie deelnemende landen bij te
brengen dat "dit ongelooflijk dode
lijke materiaal" niet langer alleen in
handen van regeringen is.
op politieke partijen, behalve de
"movimiënto", werd gistermiddag
opgeheven ondanks de bezwaren
van uiterst rechts dat betoogde dat
het wetsvoorstel in strijd met de
grondwet was en dat het zou leiden
tot de vernietiging van het autori
taire stelsel dat wijlen generaal
Franco heeft achtergelaten.
Vervolg
Gisteravond had het logische ver
volg op die wet in stemming moe
ten komen. Door wijziging van het
wetboek van strafrecht moest poli
tieke activiteit ook feitelijk moge
lijk worden gemaakt. Volgens de
geldende bepalingen kunnen poli
tieke activiteiten en het vormen
van politieke partijen worden ge
straft met maximaal 20 jaar gevan
genisstraf.
De overwegend conservatieve Cor
tes is dus binnen enkele uren van
stemming veranderd, kennelijk als
reactie op de moord (gistermiddag)
op de ultraconservatieve burge
meester Carlos Alba Llamosa van
de Baskische industrieplaats Ba-
sauri. De moord wordt toegeschre
ven aan linkse separatisten.
Uit protest
Veel cortesleden die voor het eerste
wetsontwerp hadden gestemd lie
ten weten, dat ze tegen het tweede
zouden stemmen uit protest tegen
politiek geweld. De regering liet het
toen niet aankomen op een stem
ming. Zonder hoofdelijke stem
ming besloot de Cortes het wet
sontwerp terug te verwijzen naar de
commissie, met de opdracht de
eerder voorgestelde amendemen
ten er in te verwerken. Die amen
dementen waren bedoeld om ver
dere beperkingen op te leggen aan
de politieke vrijheden. Een ervan
verlangt dat politieke partijen met
internationale contacten als de so
cialisten en de christen
democraten die banden verbreken.
Overigens had de oppositie al voor
het onverwachte optreden van de
Cortes zijn ontevredenheid uitge
sproken over de hervormingen. De
socialistische arbeiderspartij ver
langde een "democratie zonder be
perkingen" en zei te zullen blijven
strijden voor een breuk met het
Franco-verleden.
Pijnlijk
De afwijzing door de Cortes moet
pijnlijk zijn voor koning Juan Car
los, op wie voorstanders van de
hervormingen zich herhaaldelijk
beriepen in hun pleidooien voor
hervormingen. Voorstanders toon
den zich ook bezorgd over het
stemgedrag van de militaire leden
van de Cortes. Slechts één van de 15
officieren stemde gistermiddag
voor de wet op het toelaten van po
litieke partijen.
Linkse moslems en Palestijnse guerrillastrijders bekijken in het centrum van Sidon (Libanon) twee vernielde
Syrische tanks, die eerder met hun bemanning in een hinderlaag waren gelopen.
CAIRO - Ministers van Buiten
landse Zaken van de Arabische
Liga die in spoedvergadering over
Libanon bijeen zijn in Cairo, heb
ben vanochtend besloten een ge
meenschappelijke Arabische vre
desmacht naar Libanon te sturen
om toezicht te houden op een on
middellijke wapenstilstand.
De vredesmacht zal zijn samenges
teld uit Syrische, Saoediarabische,
Algerijnse, Libische en Soedanese
militairen en de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie PLO.
De resolutie over de vredesmacht
werd eenstemmig door alle 20 liga
leden en de PLO goedgekeurd.
Aanvankelijk hadden Syrië - wel
ker interventie in Libanon aanlei
ding tot de spoedvergadering in
Cairo was geweest - en Jordanië
voorbehoud gehad. De vredes
macht heeft krachtens een tweede
resolutie de bijkomende opdracht
gekregen de soevereiniteit van Li
banon te bewaren.
In Libanon woedt al veertien
maanden een burgeroorlog die
reeds aan minstens 20.000 mensen
het leven heeft gekost.
De eerste resolutie was vrijwel ge
lijk aan die welke werd voorgesteld
na een eerste vergadering die de
hele nacht had geduurd en woens
dagochtend vroeg was geëindigd.
De omvang van de Arabische vre
desmacht zal worden bepaald door
de secretaris-generaal van de Ara
bische liga, in overleg met de lan
den die er militairen voor leveren
en de Palestijnse bevrijdingsorga
nisatie.
Het besluit is genomen nadat een
delegatie van de liga uit Damascus
in Cairo was teruggekeerd met
aanvaarding door Syrië van de vre-
desvoornemens van de liga. De
vredesmacht zal in Libanon de
plaats van de Syrische invasietroe
pen innemen.
Wanneer de vredesmacht naar Li
banon gaat is niet bekend. Waar
nemers menen uit de woorden
"binnen het raam van de Libanese
Brits protest in Moskou
LONDEN - De invloedrijke Britse of in Groot-Brittannië levende kerklei
ders, politici en kunstenaars hebben een telegram gestuurd naar het
Serbsky-instituut voor psychiatrie in Moskou, waarin zij zeggen dat de
zaak van de ontspanning wordt geschaad door de psychiatrische mishan
deling van de Russische geschiedkundige Valentin Moroz.
Het tijdstip waarop het telegram door CAPA (organisatie tegen misbruik
psychiatrie) is verzonden, viel samen met een psychiatrisch onderzoek
van Moroz om vast te stellen of hij over zijn geestvermogens beschikt.
De historicus is in 1970 veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf en vijf
jaar verbanning naar Siberië wegens staatsgevaarlijke activiteit. Na zes
jaar gevangenisstraf zou hij worden overgebracht naar een arbeidskamp,
maar volgens CAPA voelen de Russische autoriteiten hier niets voor uit
vrees dat Moroz invloed uitoefent op andere gevangenen.
soevereiniteit" in de resolutie te
mogen opmaken, dat de macht
door de regering in Beiroet moet
worden uitgenodigd. Maar die re
gering heeft maanden geleden al de
facto opgehouden met functione-
Labour-regering
overleeft motie
van wantrouwen
LONDEN - Met 309 tegen 290
stemmen is gisteravond in het
Britse Lagerhuis een motie van
wantrouwen tegen de Labourrege-
ring verworpen.
De motie was ingediend door de in
oppositie zijnde Conservatieve par
tij-
De motie was in eerste instantie ge
richt tegen de economische poli
tiek van de regering-Callaghan. In
haar aanval op het economische be
leid van de Labourregering had
Margaret Thatcher, de leidster van
de conservatieve oppositie, de re
gering verweten door het toene
mende overheidsingrijpen van En
geland "een land achter het ijzeren
gordijn" te maken.
Als de motie was aangenomen,
hadden er nieuwe verkiezingen op
korte termijn gehouden moeten
worden.
De liberalen en de afgevaardigden
van Noord-Ierland onthielden zich
van stemming.
Door
Anton Pfeiffer
LOS ANGELES - De verkie
zingen voor de presidentskan
didatuur van afgelopen dinsdag
hebben Californiè althans uiter
lijk niet warm of koud gemaakt.
Ja, je kon op Wilshire Boule
vard, de langgerekte levensader
van miljoenenstad Los Angeles
de portretten van Gerald Ford
en Ronald Reagan elkaar vanuit
hun hoofdkwartier zo boos in
de ogen zien kijken dat het maar
gelukkig was dat die brede rij
baan er tussen lag. In het kam
pement van Jimmy Carter bel
den jonge mannen en vrouwen
naar links en rechts om nog
zwevende zieltjes te winnen.
Maar een echt brandend verkie-
zingsvuur in de harten die laat
ste week, nee. Uiterlijk leek de
belangstelling voor de Califor-
nische verkiezingsdag zich veel
meer te richten op een initia
tiefvoorstel uit de burgerbevol
king om met zeer ingrijpende
maatregelen de gevaren van de
kerncentrales voor energiever
bruik in te binden. Met onstuit
bare geestdrift hebben de actie
groepen voor deze veiligheids
maatregelen gepleit, met even
veel verbetenheid hebben de
industrieën en vooral de ener
giebedrijven zich tegen de
plannen verzet Het voorstel
heeft het niet gehaald, het me
rendeel van het Californische
volk heeft "nee" gezegd tegen
Voorstel 15.
Voorstel 15. Zo staat het in het
boekwerk dat op die primary-
dag het stembiljet vormde in
een stad als Los Angeles. Want
zo'n gelegenheid wordt meteen
te baat genomen om het volk
keus te laten maken voor een
bataljon mensen en een groot
pakket maatregelen tegelijk.
Die mensen: dat zijn dan kan
didaten voor de presidentsver
kiezingen, voor de senaat, voor
het huis van afgevaardigden,
voor een rechterspost, voor een
functie in de schoolraad. Die
voorstellen: zij kunnen komen
van de overheid; maar ook van
de bevolking zelf. Zo een initia
tief heeft een groot aantal on
dersteunende handtekeningen
nodig om een plaats te krijgen
op het officiële stembiljet.
En zo'n voorstel was dan dat
idee om de kerncentrales aan
veel strengere beveiliging te
onderwerpen. Het kreeg meer
dan 400.000 handtekeningen en
kwam als "Proposition 15"
(Voorstel 15) op het kiesformu-
lier. En meteen werd heel Cali
forniè versierd met een hoe
veelheid propagandamateriaal
die dat van de presidentskandi
daten verre overtrof. Op auto
bussen, op achterbumpers, op
straathoeken, voor de ramen,
op speldjes en op spandoeken:
"Yes on prop. 15" en "No on
prop. 15".
Het voorstel hield in grote lij
nen in dat er in Californiè geen
nieuwe kerncentrales mogen
worden bijgebouwd en dat over
vijfjaar de drie bestaande cen
trales hun capaciteit jaarlijks
met tien procent moeten terug
brengen en desnoods helemaal
ADVERTENTIE
Hypotheekbank nv
In coupures van 1 000 - of
f 10 000 - Aan toonder. Looptijd
5 jaar. Hoofdsom plus rente is
ook eerder opneembaar:
Leiden, Botermarkt 28 opklimmend van 5"r°o na twee
Hoek 't Gangetje 071 -132645 ,aa'101 8°° na Vl''|aar' Vol9ens
uao-o samengestelde interest-
Verkrijgbaar bij adviseurs voor
verzekeringen en belastingen en
onze kantoren.
moeten sluiten tenzij het Con
gres van de staat Californiè met
tweederde van de stemmen
vaststelt dat de centrales vol
doende beveiligd zijn en hun
afval op veilige wijze lozen of
opbergen. De voorstanders
trommelden Nobel
prijswinnaars, talloze milieu
bewegingen, zelfs de conserva
tieve Orde van Advocaten en
beroemdheden als Robert Red-
ford, Paul Newman, Goldie
Hawn, Jack Lemmon op om
voor hun ideaal te pleiten.
De nee-stemmers werden uiter
aard gesteund door de energie
bedrijven die hun miljardenin
vestering en hun toekomst naar
de knoppen zagen gaan als het
voorstel zou worden aangeno-
Drie miljoen
Eris voor bijna drie miljoen dol
lar propaganda gevoerd vóór en
tegenvoorstel 15. En natuurlijk
hadden de tegenstanders met
enorme bijdragen uit de indus
trie hierin een zwaar overwicht
op de idealisten.
Die idealisten zeggen dat de
kerncentrales grote hoeveelhe
den dodelijk radio-actief pluto
nium en ander afvalmateriaal
produceren en dat op geen ma
nier behoorlijk kan worden
weggewerkt. Het blijft een do
delijke werking houden gedu
rende 500.000 jaar. Ook kan dit
plutonium worden gebruikt
voor atoomwapens.
De mensen van "Yes on prop
15" voerden ook aan, dat de vei
ligheidssystemen in de centra
les nooit zijn uitgetest en dat er
geen bewijs is dat deze syste
men inderdaad zullen werken
als de nood aan de man komt. Al
een paar maal, onder meer in
Alabama en in Detroit, zijn op
het laatste ogenblik ernstige
ongelukken voorkomen.
Verder redeneren ze dat de
noodzakelijkheid van meer
kerncentrales kan worden te
ruggedrongen door zuiniger
energieverbruik en dat er ge
noeg technologische kennis is
om van zon, wind, afval, eb en
vloed energie te winnen, maar
dat de voorstanders van de
kerncentrales er in geslaagd
zijn de fondsen voor het onder
zoek hierna te drukken.
De tegenstanders voeren aan
dat het in deze tijd van energie
crisis natuurlijk ondenkbaar is
de kerncentrales te sluiten, dat
men de tijd niet kan terugd
raaien, dat de veiligheid vol
doende is verzekerd, dat het
publiek voor hogere energiere
keningen komt te staan, dat de
luchtvervuiling zal toenemen,
dat Amerika nog meer afhanke
lijk zal worden van buiten
landse olie en dat de eigen olie
reserve voor een verkeerd doel
zou worden opgebruikt.
Gouverneur Brown van Cali
forniè heeft de voorstellen van
de actiegroepen aangegrepen
om vorige week drie wetjes te
bekrachtigen waarbij de veilig
heid in de kernindustrie wel
wordt opgevoerd, maar niet
volgens dergelijke uitgebreide
maatregelen als "Voorstel 15"
vroeg.
De nieuwe veiligheidsvoor
schriften worden met name niet
van toepassing op de drie kern
centrales, die nu al in Californiè
aan het werk zijn. Wel stellen de
wetjes van Brown een verbod in
voor de bouw van nieuwe cen
trales tenzij het Congres van de
staat de beveiliging in een der
gelijke kernfabriek voldoende
acht. Maar daar is dan niet een
stemmenmeerderheid van
tweederde voor nodig, dan is
een gewone meerderheid van
stemmen voldoende.
"Hiermee zouden wij het leven
kunnen houden, met "Voorstel
15" niet," zei een woordvoerder
van de energiebedrijven weinig
verrukt over de Brown-wetten.
"Voorstel 15" heeft het dinsdag
niet gehaald. De kerncentrales
in Californiè draaien dus ge
woon door.
