Consument moet
de 'Vierde rol"
gaan vervullen
Watertekort dreigt bij lange droogte
NORIT,
Rentezegelplakkers laten
ruim vier miljoen liggen
SI50
vC VERZEWsB
Waak t
disilinpiilcntioiKi
n
jrhl /- zuliPti
)or ivrhh'i
bij
Schnifzler.
DONDERDAG 10 JUNI 1976
Leidenaar prof .Dirken, voorzitter consumentenbond
Door Wim Vt irtz
LEIDEN/DEN HAAG - "De consument", zegt prof. dr. J.
M. Dirken, "moet de zogenaamde vierde maatschappelijke
rol gaan vervullen. Hij moet naast werkgevers, werknemers
en de overheid een flinke vertegenwoordiging krijgen in de
Sociaal-Economische Raad. Op die manier kan de consu
ment weerbaar worden".
van jhr. mr. L. H. N. F. M. Bosch,
ridder van Rosenthal, die na veer
tien jaar zijn post verliet.
Het trok prof. Dirken wel, eerst
hoofdbestuurslid en daarna lid
van het dagelijks bestuur van de
Consumentenbond. Dit temeer
omdat hij als hoogleraar indus
triële vormgeving met als leer
opdracht economische produk-
tontwikkeling aan de Technische
Hogeschool in Delft nauw te ma
ken heeft met de hanteerbaar
heid en het nut van goederen en
diensten (ergonomie heeft be
trekking op doelmatigheid en
vermenselijking van de arbeid en
hulpmiddelen), zij het dan voor
namelijk van de kant van de pro
ducent. Hij zegt "Bij de Consu
mentenbond leer je ook de an
dere kant goed kennen. En ik
denk dat dat wel nuttig is om je
eigen visie te verbreden".
Prof. Dirken, geboren in Leiden en
nog steeds woonachtig in de rus
tige Vogelbuurt, heeft, om nog
even naar het begin van dit ver
haal terug te gaan, uitgesproken
ideëen over de plaats van de con
sument in het alledaagse econo
mische verkeer. Hij vindt in elk
geval dat de weerbaarheid van de
consument nog aanzienlijk kan
worden vergroot. En hij vindt
ook dat de overheid daar een be
langrijke bijdrage aan moet leve-
"Kijk maar naar het buitenland.
Daar heb je aparte ministeries of
staatssecretariaten voor de con
sument. Eigenlijk zou je zoiets
ook in ons land moeten hebben.
Wij hebben in Nederland nogal
eens de neiging om onszelf op de
borst te slaan en te zeggen: wij
lopen voorop. Misschien was dat
aanvankelijk ook wel zo. Maar nu
is het wat de belangenbeharti
ging voor de consument betreft,
een beetje ingezakt. De wetge
ving loopt so-wie-so achter en
ook mankeert er wel veel aan bij
voorbeeld de subsidiëring. Kijk.
wij doen als Consumentenbond
veel ten algemenen nutte, er
worden in opdracht van onze
bond onderzoeken gedaan die
van belang zijn voor de consu
ment in het algemeen. Welnu, wij
vinden dat als de algehele con
sument daar mede van profiteert,
dat betaald moet worden door de
overheid".
Nadat hem vier jaar geleden was
gevraagd om in het hoofdbestuur
van de Consumentenbond zitting
tenemen - aan welk verzoek hij
voldeed - viel próf. Dirken (40)
dezelfde eer te beurt voor de kan
didatuur van het voorzitterschap.
Tijdens de jaarvergadering van
de Consumentenbond werd hij
ten slotte gekozen als opvolger
k Prof. dr. JM. Dirken stu
deerde psychologie en sta
tistiek in Amsterdam. Hij
promoveerde op een proef
schrift over stress. Van 1962
tot 1972 werkte htj op het In
stituut voor Praeventieve
Geneeskunde TNO in Lei
den, waar hij zich groten
deels bezighield met ar
beidssituaties. In 1972 werd
hij aan de Technische Hoge
school in Delft, waar hij al
enige tijd als docent werk
zaam was, benoemd tot
hoogleraar.
'Hl o V
,*«YW,W
meer een vak geworden. Er zijn
veel aspecten bijgekomen, zoals
milieu, energieproblemen, ge
zondheidszorg. We hebben dat de
laatste jaren ook geprobeerd bij
ons werk te betrekken. Dat bete
kent natuurlijk meer werk voor
de Consumentenbond, maar dat
vinden we geen probleem. We
willen dus wel, maar we kunnen
niet altijd omdat het geld ont
breekt. Ruim een jaar geleden
hebben we met de zusterorgani
satie het voorstel gedaan aan de
overheid om een Stichting Be-
leidsonderbouwend Consumen
tenonderzoek op te richten. Heel
duidelijk ten algemenen nutte.
Maar we hebben daar tot nu toe
niets meer van gehoord. Ik heb
daarom de indruk dat wij door de
overheid een beetje aan het lijntje
worden gehouden".
De Consumentenbond was de eer
ste organisatie die op de bres ging
staan voor de consument. Offi
cieel heet het dat de bond dit doel
nastreeft door onderzoek van en
voorlichting over kwaliteiten en
prijzen van goederen en diensten.
Het maandelijkse periodiek de
"Consumentengids" zorgt voor
communicatie met de leden, die
in totaal het half miljoen bijna
volmaken.
Behalve de Consumentenbond is er
ook de Stichting Konsumenten
Kontakt, die evenals de bond
deel heeft in de Stichting Verge
lijkend Warenonderzoek. Kon
sumenten Kontakt is een instel
ling waarmee de Consumenten
bond goede contacten onder
houdt en ervaringen uitwisselt
om ten behoeve van de consu
ment een zo breed mogelijk
"front" te vormen. Toch is de
nieuwe voorzitter van de Consu
mentenbond nog niet erg tevre
den over dat "front" en over de
betrokkenheid van de mensen bij
wat de Consumentenbond doet.
"Ik vind daarom ook dat de Con
sumentenbond terdege meer
moet gaan werken op regionaal
en lokaal niveau. In een stad -
neem Leiden - waar specifiek lo
kale consumentenbelangen
kunnen spelen,
sumentenraad moeten hebben.
Zo'n consumentenraad zou dan
vrij dwingend moeten kunnen
adviseren aan de gemeenteraad.
Want ik vind dat de consument
zich duidelijk moet kunnen uit
spreken over bepaalde dingen
die in zijn buurt spelen".
"We zijn over dit soort zaken al
enige tijd bezig om dat te active
ren. Want u moet eens kijken hoe
weerloos de consument eigenlijk
is en hoezeer hij ertussen wordt
genomen. Wij als Consumenten
bond willen dan ook meer moge
lijkheden hebben om geschillen
tussn producent en consument,
als ze het algemeen belang raken,
via een neutrale instantie tot een
oplossing te brengen. In Enge
land hebben ze iets dergelijks al
voor hele kleine zaken en dat is
door de overheid geregeld".
Wij willen dat hier ook en wij vin
den dat hier heel duidelijk taken
liggen voor de overheid. Alleen
laat de overheid het ook hier weer
afweten".
Ongeduldig
Prof. Dirken meent dat een consu
mentenorganisatie per definitie
ongeduldig moet zijn. De beleids
lijn van de Consumentenbond
formuleert hij aldus: "De consu
ment in het alledaagse economi
sche verkeer mondig maken. Al
leen moet je dan wel iedereen
kunnen bereiken. En dat is niet
eenvoudig. Ons probleem is hoe
we de groep met de laagste inko
mens moeten bereiken. Ze zitten
wel in de Consumentenbond,
maar ze zijn ondervertegenwoor
digd. En dat is erg jammer, omdat
het werk dat wij doen in het al
gemeen toch juist voor die cate-
grorie van groot belang kan zijn.
Dat is logisch: hoe minder geld je
te besteden hebt. hoe beter je
erop moet letten".
"Het probleem is datje die catego
rie niet met de Consumentengids
bereikt. Wel met de beeldbuis,
dat is bekend van het Vara-
programma Koning Klant. Al
leen: wij willen iets meer dan zo'n
programma. Wij willen ook een
stukje nazorg voor de consu
ment. dat hij na de uitzending
kan bellen met ons bureau voor
nadere inlichtingen. We wachten
alleen op zendtijd. Er is een be
paald wetsartikel dat het voor ons
onmogelijk maakt om zendtjjd te
krijgen. Welnu, wij zeggen dan:
verander dat wetsartikel dan
maar. Zo kom je weer op het punt
waar we het net over hadden. De
consument moet die vierde
maatschappelijke rol gaan ver
vullen".
ADVERTENTIE
LEIDEN - Sarrasani, het
meest bekende circus in Eu
ropa, zal op haar tournee door
Nederland ook Leiden aan
doen. Gedurende drie dagen
(30 en 31 juli en 1 augustus) zal
het circus in deze stad een aan
tal voorstellingen verzorgen.
Het van oorsprong Duitse cir
cus dat al sinds 1926 onze
landsgrenzen overschreidt,
heeft, zo verzekerde directeur
Fritz Mey, weer een aantal
speciale attracties op haar
programma staan. Naast de
gebruikelijke acts met paar
den. panters en olifanten ver
schijnt nu ook een acht en een
half jaar oud nijlpaard in de
piste. Het dier weegt twee en
een halve ton en acht jaar lang
is men bezig geweest met het
dresseren van het beest.
Voorts is er een optreden van
Herr Hoppe met zijn "komi
sche scènes in de boerderij".
Varkens, konijnen, een haan
en duiven staan borg voor tal
rijke vermakelijke situaties.
In het circus, waar in het totaal
245 mensen en 58 dieren by
betrokken zijn, ontbreken ook
de clowns niet. "Meester-
clown" Walter Galetti zorgt
hierbij voor een onvergetelijk
hoogtepunt door de meest on
verwachte capriolen op een
strak gespannen draad", aldus
Jos Mullens de "general ma
nager" in de Benelux.
i 892 jaar oud nijlpaard. Hier op de foto met zijn
LEIDEN - Ruim vier miljoen gul
den heeft de Raad van Arbeid in
Leiden nog steeds beschikbaar
voor de ongeveer 21.000 mensen,
die recht kunnen doen gelden op
een afkoopsom in het kader van de
invaliditeitswet.
De afkoopsom is in de plaats ge
komen van de ouderdoms- of we-
duwenrente, waarop men recht kon
laten gelden wanneer men renteze
gels had geplakt. De afkoopsom,
die direct te incasseren is. heeft
echter alleen betrekking op diege
nen, die slechts een klein bedrag
aan rente zouden hebben ontvan
gen.
De uitbetaling van de afkoopsom
men is begonnen op 1 juli 1967, en
eindigde formeel op 1 juli 1975
Aangezien op deze datum een groot
aantal verzekerden nog geen aan
vraag om een afkoopsom had inge
diend, werd toen begonnen met het
opsporen van deze verzekerden.
Via de bevolkingsbureaus werd het
juiste adres verkregen, waarna de
verzekerden over de mogelijkheid
tot afkoop van hun verzekering
werden ingelicht. Door deze ser
vice werden in de tweede helft
1975 enige duizenden aanvragen
ingediend. Aldus het jaarverslag
over 1975 van de Raad van Arbeid
Van 1 juli 1967 tot31 december 1975
werden er, volgens het jaarverslag,
in totaal byn a97.000 van de onge
veer 118.000 verzekeringen afge
kocht. Hiermee was een bedrag van
ruim 20 miljoen gulden gemoeid.
In een toelichting zegt voorzitter B.
van Loen van de RvA dat de rech
ten, die men heeft opgebouwd door
het plakken van rentezegels, nog
steeds van kracht zijn. Volgens de
heer Van Loen bestaat de groep van
degenen die geen aanvraag voor
een afkoopsom hebben ingediend
vooral uit vrouwen, die vroeger een
aantal jaren hebben gewerkt,
daarna getrouwd zijn en hun rente
zegels gewoon vergeten zijn. Ook
zijn er gerechtigden, die naar het
buitenland zyn gegaan, of voor
zichzelf zijn begonnen. Tenslotte
zal een aantal gerechtigden inmid
dels overleden zijn.
De Tweede Kamer is inmiddels ak
koord gegaan met een wetsont
werp, waarin wordt voorgesteld om
aan de verzekerden, die nog wèl
recht hebben op ouderdoms- of
weduwenrente (degenen met een
hogere rente) inplaats daarvan oók
een eenmalige afkoopsom te ver
strekken. Deze afkoopsom heelt
betrekking op degenen die na 1 ja
nuari van dit jaar een maandelijkse
rente zouden hebben gekregen.
Deze som is echter niet direct
opeisbaar, maar wordt uitgekeerd
bij het bereiken van de 65-jarige
leeftyd.
ADVERTENTIE
PEPERZAK beheerst 'i
Ontmoet onze kollekties
waardeer onze prijzen
REPAREREN - MODERNISEREN
t 't vak.'
LEIDEN - LPV "De Rijnklie-
vers" hield een vlucht vanaf Noyon.
In concours 150 duiven. De uitslag
was: 1. Gebr. Goozen, 2. Zwaande-
noude, 3. W. Jacobi, 4, 6. 10. P. v.
Griensven, 5. Gebr. Kok, 7. M. Jon-
geleen, 8. J. v.d. Wal.
ADVERTENTIE
Kijk wat u voor
duur parket betaalt
Lachappelle
Berken breedstrook
ongelegd f si,so
Schnitzler presenteert
Lachappelle parket
in al zijn filialen.
Door
Bram van Leeuwen
LEIDEN - Als de droogte de
komende weken blijft aanhou
den, dreigen er in het gebied
van Rijnland grote problemen
te ontstaan met de kwaliteit van
het oppervlaktewater. Het ge
brek aan regenwater veroor
zaakt niet alleen een verslechte
ring van de kwaliteit, maar bo
vendien wordt het steeds moei
lijker het noodzakelijk water
peil te handhaven. Een van de
grootste gevaren, die dreigt is
dat er via de inlaatsluis bij
Gouda zout zeewater moet
worden ingelaten in plaats van
het weliswaar verontreinigde,
maar "zoete" Rijnwater.
"Wat mij betreft mag het mor
gen gaan regenen tot 31 decem
ber toe", zegt de heer Nienhuis,
verantwoordelijke man voor
het boezembeheer van Rijn
land, het hoogheemraadschap,
dat het overgrote deel van
Zuid-Holland omvat. De geva
ren schuilen volgens de heer
Nienhuis in het feit. dat de af
voer van de Rijn op dit ogenblik
veel geringer dan in vergelijk
bare perioden in voorgaande ja
ren. "Het is wel eens eerder zo
slecht van kwaliteit en hoeveel
heid geweest, maar nog nooit zo
vroeg in het jaar. In het superd-
roge jaar 1971 kwamen we pas
in de maanden juli, augustus
echt in de problemen. Dat is
veel minder erg, omdat de ge
wassen dan veel minder be
hoefte aan water hebben. Nu
zitten we midden in het groei
seizoen. De planten hebben nu
het meeste water nodig en ze
zijn nu ook het kwetsbaarst
Rijnwater
Probleem waarvoor Rijnland
zich al enkele jaren geplaatst
ziet is het hoge zoutgehalte van
het Rijnwater, een verschijnsel,
waarv oor met name de lozingen
van de Franse kalimijnen ver
antwoordelijk gesteld kunnen
worden. Daarnaast speelt de ge
ringe hoeveelheid water een rol.
Met dezelfde hoeveelheid afval
stoffen betekent het een nog
sterkere vervuiling van het
Rijnwater dan in normale geval
len.
Bij de inlaatsluis van Gouda aan
de Hollandse IJssel wordt dage
lijks het zoutgehalte van het wa
ter gemeten. Dat bleek de afge
lopen weken steeds tegen de
300 mg chloride te liggen. De
vrees bestaat dat de grens van
300 mg de komenden zomer
maanden gepasseerd zal wor
den. In de tuinbouw is men erg
bang voor deze hoge zoutcon-
centraties, omdat bepaalde ge
wassen daar erg slecht tegen
kunnen. Zo is in het Westland in
de afgelopen jaren grote schade
geleden aan slaplanten omdat
het boezemwater teveel zout
bevatte.
De geringe aanvoer van water
door de Rijn schrijft de heer
Nienhuis van Rijnland toe aan
de geringe sneeuwval in de af
gelopen winter in het stroom
gebied van de Rijn. "Normaal
gesproken krijgen we in het
voorjaar flink veel water van
redelijke kwaliteit, door het
smelten van de sneeuw. Dat is
dit jaar niet veel geweest".
Verreweg het meest zit Rijn
land in de maag met het opdrin
gende zoute zeewater via de
Nieuwe Waterweg en de
Nieuwe Maas. Omdat de
Nieuwe Waterweg zo ver is uit
gediept. dat supertankers het
havengebied kunnen bereiken,
dringt de zouttong steeds ver
der landinwaarts.
De zouttong is volgen
metingen niet zover i
wijderd van de monding van de
Hollandse IJssel. "Hij zit er
tegenaan", aldus de heer Nien
huis, "daarom is ook de waar
schuwingsfase van kracht. Alle
instanties zijn op de hoogte en
we houden de zaak voortdu
rend in de gaten. Zou de zout
tong nog verder oprukken dan
staat Rijnland voor een zeer
moeilijke'keuze".
Twee miljoen
Nienhuis: "We kunnen dan al
leen nog zout zeewater inlaten
bij Gouda. En dat gaat om flinke
hoeveelheden. Op het ogenblik
laten we per dag zo'n 2 miljoen
kubieke water in. Als dat weg
zou vallen gaat de kwaliteit snel
achteruit en kunnen we het
boezemwater met meer laten
doorstromen en verversen".
Inmiddels is er hard gewerkt
om via een aantal andere ma
nieren toch aan water van be
tere kwaliteit te komen. Zo
wordt via Harmeien-
Woerden-Bodegraven water uit
het Amsterdam-Rijnkanaal
aangevoerd. Ook andere nood-
aanvoerwegen worden in staat
van gereedheid gebracht om als
het nodig mocht blijken voor
aanvoer van water te zorgen. De
hoeveelheid water die via deze
omwegen Rijnland bereikt is
echter onvoldoende om de ïn-
laatfunctie van Gouda geheel
"Als we geen water meer uit de
Hollandse IJssel kunnen inla
ten is het niet denkbeeldig, dat
bepaalde gebieden gebrek aan
water zullen krijgen", aldus de
heer Nienhuis. "We hopen dat
het nooit zover zal komen maar
we moeten er wel rekening mee
houden".
Zoetwaterkanalen
Een definitieve verbetering in
de situatie kan pas optreden
wanneer de zoetwaterkanalen
tussen Waddinxveen en Voor
burg en tussen Maarssen en
Bodegraven zijn aangelegd. De
technische voorbereiding van
het eerste kanaal is afgerond en
de verwachting bestaat dat bin
nen afzienbare tijd met de uit
voering kan worden begonnen
Over de aanleg van het kanaal
Maarssen-Bodegraven vindt
nog overleg plaats tussen
Rijkswaterstaat en de betrok
ken provinciale diensten. Ver
der is nog een aantal varianten
in studie.
Minder pessimistisch over een
"droge zomer" is men bij de
Leidse Duinwater Maatschap
pij (LDM). Secretaris de heer
Serdijn deelde mee, dat in dit
stadium nog geen plannen be
staan om het waterverbruik te
beperken. Aan een sproei ver
bod wordt nog niet gedacht.
Wel is inmiddels gebleken dat
op die dagen, waarop de tempe
ratuur boven de 20 graden komt
het waterverbruik groter is dan
in voorgaande jaren.
De heer Serdijn benadrukte
nog eens de noodzaak om het
sproeien van tuinen en gazons
te beperken tot eenmaal per
week. "Iedere dag sproeien kan
een averechtse uitwerking
hebben. Want het water ver
dampt de volgende ochtend
weer net zo snel". Eenmaal per
week sproeien en dan langdu
rig, zodat het water tot diep in
de grond kan doordringen ver
dient volgens de heer Serdijn
verre de voorkeur.
