'Blij dat
het toch
afketste'
Luchtbrug voor hartpatiënten utopie'
Binnendoor
Buitenom
HARTCHIRURGIE IN UTRECHT EN EINDHOVEN HERVAT
Raadsel verdwenen
examens opgelost
Industriebond NVV over kernorder
Eisen aan
beheerders
kantines
Stilte (1)
Stilte (2)
Holland (1)
Holland (2)
ZATERDAG 5 JUNI 1976
UTRECHT (ANP) „Het opere
ren van hartpatiënten in de Verenig
de Staten op enigszins grote schaal
een mogelijkheid die onder meer
wordt gesuggereerd door de kreet
„een luchtbrug voor hartpatiënten
ls een utopie, die niet van gevaar is
ontbloot tenzij men zich beperkt tot
die patiënten die een operatie het
minst nodig hebben".
De hoofdredacteur van medisch
contact, de arts F. Bol, schrijft dit
ln een commentaar onder de titel
„hartzeer". Hij noemt de indruk, dat
ln Nederland honderden patiënten
overlijden als gevolg van een onvol
doende capaciteit binnen de hartchi
rurgische centra „zeker niet juist".
Uitspraken van de kant van de hart
patiëntenvereniging kunnen volgens
hem de verwachting wekken, dat
jiartchirurgie met middel is tegen al-
je dreigende en ontstane hartinfarc
ten. Maar dat is niet in overeenstem
ming met de feiten.
Patiënten bij wie uitstel van ope
reren funest zou zijn, kunnen volgens
Bol onmiddellijk worden geholpen.
Hij is het er wel mee eens, dat de
capaciteit van de hartchirurgische
centra nog onvoldoende is. Maar hij
voegt hieraan toe, dat de indicatie
tot operatie niet simpelweg te stellen
-valt. Bij sommige symptomen gaat
men in het ene centrum tot opere
ren over en in het andere behandelt
men de patiënt met medicamenten.
Het aantal te opereren patiënten
wordt dan ook in sterke mate be
paald door het selectiecriterium dat
men aanlegt, aldus Bol.
Als punten die bij een beoordeling
van de hartchirurgische capaciteit
ook van belang zijn noemt hij ver
der het operatierisico en de overle-
vingsduur. Hij haalt in dit verband
de uitspraak aan van een bekend
cardioloog: „je kunt veiliger op de
wachtlijst van de hartchirurg
staan dan op zijn operatietafel lig
gen". Dat is natuurlijk een grapje,
aldus Bol, maar het houdt wel ver
band met de wijze van selecteren, De
operatiesterfte per centrum loopt
uiteen van iets minder dan 0,5 tot.
16 procent,
Het is daa: t>m volgens Bol ibeslist
noodzakelijk, dat het cardiologische
team en net chirurgische team zeer
nauw samenwerken. In dat licht be
oordeelt hij ook mogelijke operaties
ln het buitenland,
Het cardiologisch centrum van het
Antoniusziekenhuis in Utrecht heeft
de afgelopen tijd zes patiënten in een
centrum in de Verenigde Staten laten
opereren. Dit was volgens Bol moge
lijk, doordat een deskundige uit
Utrecht gedurende een langere pe
riode in dat Amerikaanse centrum
had gewerkt.
BTij het bepalen van de capaciteit
van de centra gaat 't behalve om de
selectiecriteria naar de mening van
Bol ook om de financiële mogelijkhe
den. „Indien iedere Nederlander ge
bruik zou moeten kunnen maken van
alle therapeutische mogelijkheden ter
wereld die hier niet in volle omvang
bereikbaar zijn, zouden wy binnen
afzienbare tijd wel eens bankroet
kunnen zijn".
Directeur-geneesheer J. Th. A. Ca-
petti van het Antonlusziekephuis
deelde desgevraagd mee, dat dit zie
kenhuis vooral in de ontwikkelings
fase van de hartchirurgie enkele pa
tiënten naar het buitenland heeft ge
stuurd. Het ging dan om uitzonder
lijke gevallen waarmee men in
Utrecht nog weinig routine had kun
nen opdoen, terwijl bekend was dat
elders specialisten al wel ervaring
hadden met de behandeling van de
desbetreffende afwijkingen. Voor zo
ver de heer Capetti zich kan her
inneren, is vorig jaar voor het laatst
een hartpatiënt van het Antoniuszie
kenhuis in het buitenland geholpen
en wel in Parijs.
De staatssecretarissen Klein (on
derwijs) en Hendriks (volksgezond
heid) hebben gisteren in een notitie
aan de Tweede Kamer meegedeeld
dat op korte termijn .wellicht bin
nen een jaar, het Catharyne-Zie-
kenhuis in Eindhoven en het Aca
demisch Ziekenhuis (in Utrecht de
hartchirurgie zullen hervatten.
Daaruit blijkt verder, dat het Wil-
helminaziekenhuis in Utrecht toe
stemming is verleend een begin te
maken met de kinderhartchirurgie.
Volgens de beide staatssecretarissen
kan dit worden gezien als een eerste
aanzet tot reactivering van de acade
mische hartchirurgie in Utrecht. De
beide bewindslieden onderschrij
ven ,/met nadruk" de visie van des
kundigen dat het inschakelen van
buitenlandse centra als een nood
maatregel moet worden gezien. Uit de
notitie blijkt verder, dat de perma
nente begeleidingscommissie voor de
hartchirurgie in ons land op korte
termijn zal nagaan langs welke weg
de uitbreiding van de hartchirurgi
sche capaciteit tot ongeveer 2100 o-
pen-hartoperaties kan worden be
reikt. Verwacht wordt, dat dit Jaar
in totaal ongeveer 1870 hart-opera-
ties zullen worden uitgevoerd.
De gezondheidsraad zal nog advise
ren over de verdere ontwikkeling van
de hartchirurgie in ons land. De beide
staatssecretarissen zeggen zowel te
denken aan een verdere uitbouw van
ae bestaande centra als aan een mo
gelijke oprichting van enige nieuwe
hartchirurgische centra. Zij wijzen
erop, dat een eventuele verdere uit
bouw van de bestaande centra even
wel op evenwichtige wijze moet plaats
hébben.
Transcendente
meditatie
techniek
zoals geleerd door
Maharishi Mahesh Yogi
INTRODUCTIE-
LEZING
door Drs. J. Janson
ACADEMIEGEBOUW
TOEGANG GRATIS
KERKRADE (ANP) Na in
tensief speurwerk is de districts
recherche van de rijkspolitie in
Zuid-Limburg erin geslaagd het
raadsel van de spoorloos verdwe
nen eindexamenstukken van 55
leerlingen van de Heilige Geest-
MAVO in Kerkrade op te lossen.
Ze zijn inderdaad, zoals vermoed
werd, verbrand.
De 34-jarige chemicus K. P. uit
Ulestraten heeft dit gedaan. Hij
was geen bekende van leraar J.
Muytjens, die de examenstukken
ten onrechte verleden week had
meegenomen naar een leraren
vergadering in Maastricht.
Beide mannen troffen elkaar in
een café in Nuth, waar de Kerk.
raadse MAVO-leraar terecht
kwam na een bezoek aan meer
dere cafés in Maastricht. In het
café in Nuth maakte de leraar
opmerkingen over de opvoeding
van de jêugd, waaraan de daar
aanwezige P. uit Ulestraten zich
zozeer ergerde, dat hij besloot om
de leraar een lesje te leren. Hij
wist dat Muytjens examenstuk-
ken bij zich had. Het kostte de
man uit Ulestraten weinig moeite
om de map met examenwerken
uit de tas te pakken en mee naar
huis te nemen. Daar heeft hy ze
een week lang bewaard. Hy heeft
er niet mee geleurd en er aan
niemand iets over gezegd. Pas
toen hy vernam, dat de poliltie in
heel Zuid-Limburg speciaal in
Nuth gestart was met het onder
zoek, besloot hy de map te ver
branden. Dit deed hy in een wei
land achter zijn woning.
Tegenover de politie heeft P.
verklaard in paniek gehandeld te
hebben. Met zyn daad, zo zei hy,
heeft hy niet de bedoeling gehad
om de leerlingen van de Kerk-
raadse MAVO-school te duperen.
Tegen hem is verbaal opge
maakt wegens diefstal en vernie
ling. Hy zal zich over enige tijd
voor de rechter moeten verant
woorden.
Het herexamen voor de betrok
ken leerlingen is thans definitief
vastgesteld op 16 juni aanstaande.
DEN HAAG (ANP) "Door de plotselinge omme
zwaai van de Zuidafrikaanse opdrachtgevers zijn de kern
centrales onze deur voorbij gegaan. Dat is bijzonder spijtig,
vanwege het werk dat we er door hadden kunnen hebben".
Aldus WIK, het orgaan van de industriebond NVV, van
volgende week.
AMSTERDAM Na een wilde achtervolging door oud-west heeft de Amsterdamse politie gister
middag in de Genestetstraat in Amsterdam de 19-jarige Spanjaard A.J. gearresteerd. De jongen
icordt ervan verdacht mede schuldig te zijn aan een overval op een sigarenwinkel annex girokan
toor aan het Barentszplein in oud-west. Twee mannen kwamen kort na half elf met een pistool
in de hand en een nylonkous over het hoofd de winkel binnen e\i sommeerden een winkelmeisje
en een andere bediende om al het kassagcld te overhandi/jen. Daarop namen zij de vlucht in een
rode Fiat. De politie deelde mee dat er bij de roof drieduizend gulden buit ivas gemaakt. In de
Kinkerstraat kon de auto uiteindelijk klem worden gereden. De andere verdachte wist ondanks dat
hij gewond was, te ontkomen.
„Ook voor ons heeft de werkgele-
genheidskant in deze periode van
werkloosheid zwaar meegeteld. Maai
de levering van de centrales druiste
zo volledig in tegen het bondsbeleid
dat we alleen maar nee konden zeg
gen", zo vervolgt het.
"Misschien moeten we daarom blij
zijn dat alles zo gelopen is, al blijft
nu een aantal vragen onbeantwoord.
Bijvoorbeeld wat was het besluit van
de regering geworden, als zij nog had
kunnen besluiten? Had Amerika
toestemming voor de levering ge
geven? Of was Nederland degene die
moest zeggen dat het niet door ging,
opdat Amerika voor zo'n harde uit
spraak tegen de apartheid verschoond
kon Wijven.?
Nu de opdracht naar Frankrijk
gaat, hoeft Amerika dit antwoord
niét te geven. Weliswaar heeft het
Amerikaanse bedrijf Westinghouse
een aandeel in Franatame, een van
ae drie Franse bedrijven die de klus
nu op moeten knaippen en bovendien
gebruikt dit Franse bedrijf een Wes-
tinglhouse-licentie. maar de Ameri
kanen zien de levering als een Fran
se zaak. De Amerikaanse regering
zAl er zich niet mee bemoeien, om
dat - volgens een mededeling van de
ambassade - het aandeel van Wes
tinghouse in Franatome slechts twin
tig procent bedraagt. Het is vroeger
meer geweest, maax door het stre
ven naar onafhankelijkheid van de
Franse regering, is het aandeel te
ruggebracht. De Amerikanen blijven
dus buiten schot.
De argumenten die de vertegen
woordigers van deze bond in Brus
sel naar voren zullen brengen 'zijn
Socialisten:
minimumloon
niet extra
gaan matigen
DEN HAAG (ANP) De PvdA-
fractie betreurt het dat de regering
met de wijziging van de nftlnimum-
loonwet blijft vasthouden aan een
vorm van egalisatie van het mini
mumloon die in feite neerkomt op
een extra matiging.
In het nog uit te brengen eindver
slag op de wetswijziging schrijft de
fractie dat de situatie rond het mi
nimumloon een bijzonder onzekere is
Pas als de effecten van eventuele
•premie- en belastingvoorstellen van
de regering bekend zullen zyn zal over
het gezamenlijke effect van deze
wetswijziging en de overige rege
ringsvoorstellen geoordeeld kunnen
worden. Het effect van deze wetswij
ziging zonder meer wordt door de so
cialisten als ongewenst gekenschetst.
Stap deze week eens binnen
bij de kantoormeubel showroom
van CIEBA en doe hét daarna
thuis nog 's dunnetjes over....
Dunnetjes? Kom nou, noem
dei meer gerust dubbeldik
Went u krijgt ne uw besoefc de
64 pagina's tellende vierkleuren
CtCBA-kettlogus mee
Kom ook 's neer de 750 m* grote
toonzalen ale u met direct kan
toormeubelen nodig heelt. Den
blijft w mooi op de hoogte van de
laatste kantoormeubel-mode.
U mag kijken aoiang als u wv«t. Op
werkdagen ven 6-6 uur in het
Industrieterrein Waerd"
*UM 26 JAAP ECN BëGMP VOOR KANTOOR-EFFICIENCY.
DEN HAAG (SP) De minis
ter van Binnenlandse Zaken heeft
namens Economische Zaken de
gemeentebesturen er op gewezen
dat er strengere eisen zullen wor
den gesteld aan de beheerders
van para-commerciële instellin
gen, zoals dorps-, gemeenschaps-
en parochiehuizen, kantines op
sportvelden en in sportgebouwen,
foyers van schouwburgen, bio
scopen, kantines van onderwysin.
stellingen en jeugdopvangcentra.
Er zal geen ontheffing meer
worden verleend van de in de wet
gestelde eisen van handelskennis.
Voor wat de eisen va nvakbe-
bekwaamheidsproef cafébedrijf
voor de verkoop van zwakalcohol-
houdende drank zijn wel onthef
fingen mogelijk. Wel moet de be
heerder met goed gevolg een vak-
bekwaamheidsploef cafébedrijf
afleggen.
uiteraard dezelfde als voor de bonds
raad golden toen die eind vorig
Jaar tot de conclusie kwam dat onze
regering niet mee moest werken aan
de Zuidafrikaanse opdracht'.
Het belangrijkste punt is uiter-
aard'. aldus WIK verder o.m. 'dat het
bezit van kerncentrales Zuid-Afri
ka in staat zal stellen om het zwar
te deel van de bevolking langer in
onmenselijke omstandigheden te
laten leven. Het land wordt nog min
der afhankelijk van het buitenland
en kan dus in zijn afschuwwekken
de politiek volharden»
Daar komt nog bij dat voor het
opwekken van kernenergie uranium
nodig is. Zuid-Afrika heeft die delf
stof, maar in beperkte mate. Nami
bië daarentegen, het land dat de
Zuidafrikanen tegen een uitspraak
van de Verenigde Naties in, bezet
houden, is een bijzonder rijk ura-
nium-lamd'.
Het orgaan van de industriebond
NW schrijft voorts o.m.: "Levering
van kerncentrales aan Zuid-Afrika
maakt de kans groter dat het limd
binnen afzienbare tijd over atoom
wapens kan beschikken. Er is be
weerd dat Zuid-Afrika geen kern
reactoren nodig heeft om dat toch te
kunnen, maar het bUjft toch te
dwaas dat wy ze daarby dan toch
maar een handje gaan helpen?
Frankrijk zegt dat Zuid-Afrika geen
atoomwapens gaat fabriceren. Maar
welke garanties hebben de Fransen
die wij niet hebben? Voor ons staat
alleen vast dat dat Zuid-Afrika, even
als Frankrijk zelf trouwens, het ver
drag tegen de verdere spreiding van
kernwapens niet heeft getekend.
Waarom dan niet?
Resultaten van
Bloemenhove
zijn heel goed
DEN HAAG (SP. ANP) In 1975
werden in het Bea-huis en de Bloe-
menhove-kliniek 17.695 zwanger
schappen afgebroken waarvan 13.137
poliklinisch (tot een zwangerschaps-
duur van 13 weken) en 4.558 klinisch
(zwangerschapsduur van 13 tot 19 we
ken). Van de in de kliniek behandel
de vrouwen moesten er 11 in verband
met complicaties worden gestuurd
naar het Elisabeth Gasthuis in Haar
lem, waarmee een hechte samen
werking bestaat. De gynaecoloog van
dat ziekenhuis E. w. Loendersloot ln
Medisch Contact: "De resultaten in
de gespecialiseerde abortuskliniek als
Bloemenhove zullen beter zijn dan
in algemene ziekenhuizen waar zwan
gerschapsafbrekingen slechts af en
toe worden gedaan. In de Bloemen-
hove-kliniek treden minder com
plicaties op dan in ziekenhuizen';
0,2% tegen 0,8%. Ik meen dat de me-
dewerkers van de Bloemenhovekliniek
dan ook alle reden hebben om trots
te zijn op dit resultaat. Dit is zeker
mede te danken aan de grote erva
ring van de sterk op vaardigheid ge
selecteerde kliniek-artsen", meent
gynaecoloog Loendersloot.
By Meulenhoff in Amsterdam is
een merkwaardig en tegelijker
tijd indrukwekkend boek ver
schenen onder de titel „Een ca
mera vol stilte". Nederland in het
begin van de fotografie 1839-1875.
Het is niet goedkoop, 85 gulden,
maar het is het wel waard. Er
wordt een bizarre collectie foto's
geboden, 317 om precies té zijn,
over mensen die dood zyn, jegens
wie elke vorm van emotie door
de tyd is geblust, ovet grillige
straatjes met kasseien die allang
door het macadam zyn platge
walst, over problemen die zijn
achterhaald of zijn verhevendigd.
„Een vroegtijdig voorbeeld van
milieuvervuiling" schrijft samen
steller Jan Coppens bij een foto
van de laatste verkoop van steur
op de Dordtse vismarkt. De steur
zwom niet langer vanuit zee 4e
Nederlandse rivieren op.
Er bestaat geen lucht op deze
vroege foto's. Boven de daken en
de bonjen houdt het leven op. Er
zyn wolken, maar de zon schijnt
evenmin. Pas in de laatste jaren
van de prehistorie der fotografie
gaan de afbeeldingen van leven
loze dingen zoals boten, gevelpar-
tyen, torens, dimensie krijgen.
By de portretten, zelfs bij de al
lervroegste, is er meteen die di
mensie en de herkenning wel.
Geen types, maar mensen. Mooie
en lelijke mensen, dromerig of
zelfverzekerd. Wel allemaal ervan
bewust dat zy door het middel
punt zijn van iets heel bijzonders
dat gaande is. Zij worden door de
techniek afgetast. De eerste auto's
hadden een koetswerk dat zeer
verwant was aan dat van het rij
tuig. Een dergelijke parallel valt
ook te trekken voor de fotogra
fie. De mensen poseerden, alsof
zij werden gepenseeld. Het grote
verschil ls dat niet een mensen
hand de verf rangschikt en ver
deelt, maar dat het zilvernitraat
getekend aan de wetten van de
chemie en de natuurwetenschap
zijn werk doet, zonder aanziens
des persoons. Geen interpretatie,
maar directe confrontatie.
Het gaat om Nederlandse koppen
en daaraan is in een eeuw tyds
niet zo veel veranderd. Alleen de
categorie 'Mensen van aanzien'
kwam er toen wat opener voor
uit. Of misschien lykt dat piaar
zo. Zo'n portret van Petrus Re-
gout, de Maastrichtse godvruch
tige parasiet op <Je .kinderarbeid,
bekyk je natuurlijk met andere
ogen. Omdat je het vervolg weet
en 'smans misdadige uitbuiting.
Dat is altijd al de grote valkuil
van de geschiedenis.
Een fotoboek vol dodé mensen.
Er is er geen meer in leven. Ook
het poesje niet dat de Amster
damse meesterfotograaf Jacob
Olie meepikt op zyn in 1865 ge
maakte plaat van de beregende
keien en gevels aan de Amster
damse Oude Schans, of het vuilr
nisbakkenrasje vooraan het Pa
leis op de Dam, omstreeks de
zelfde tijd gemaakt. Foto's ver
eeuwigen niet zozeer het leven,
ze bezegelen veeleer de dood.
Onze voorouders gingen die
weg al een stuk op door hun
dode kinderen te fotograferen.
Het boek bevat een prent van een
dode baby in zijn wiegje.
Je bekykt zo'n boek met de
zelfde gretigheid, waarmee Je
langs de uitbundige bouwsels op
een Frans kerkhof dwaalt. We
scheren langs de stilte, maar mo
gen voorlopig nog terug.
Het invloedrijke Britse week
blad „The Economist" bevat deze
week een speciale aflevering, ge
wijd aan Nederland. Internatio
nale bladen in het Engelse taal
gebied doen dat soort dingen ge
regeld. Het land dat in het zoek
licht wordt geplaatst wordt in
dergelijke afleveringen meestal
op een tamelijk vriendelijke wijze
tegemoetgetreden en banken,
grote industrieën en nationale
luchtvaartmaatschappijen voelen
zich meestal maar al te gevlijd
wanneer de advertentieafdeling
van zo'n gerenommeerd blad ze
benadert.
Er wordt dus ook in deze „sur
vey" over Nederland niet al te
veel met peper gestrooid of met
gal gesprenkeld. Toch zijn het
dertig zeer onderhoudende pagi
na's.
Het begint al met de grote vra
gende kop boven het eerste arti
kel „Too good to be true", te goed
om waar te zyn? En dat.artikel
begint dan aldus: „De makke
met de Nederlanders is dat ze
bijna te goed zijn om waar te
wezen. Ze zijn ryk, maar ook
weer niet vervelend ryk. Neder
landers die er warmpjes bijzit
ten smijten minder met geld dan,
om maar eens wat te noemen,
even rijke Duitsers; maar weinig
wonen in veel te grote huizen,
rijden in overdreven automobie
len of dragen aggressief mooie
kleren. Arme Nederlanders zyn
altijd nog een stuk beter af dan
hun lotgenoten elders in Europa,
omdat een verbazingwekkend vrij
gevige en alles-omvattende wel
vaartstaat erop toeziet dat nie
mand dood gaat van de honger,
of zelfs maar er te hard tegen
aan moet".
Dat is een aardige introductie;
niet zonder ironie.
Helaas wordt vervolgens een
oude klomp weer bijgeschuurd:
„properheid komt meteen na
godsvrucht. Zelfs Nederlandse
honden, door opvallende tekens
van de stoep verwezen, weten dat
ze het in de goot moeten doen".
Dit nu slaat in het geheel ner
gens op. De kerken zyn leeg. De
honden, met wie de Economist
gesproken heeft, waren vast niet
erg best in hun Engels en van de
properheid is alleen nog maar
sprake by de zaterdagse wasbeurt
van het automobiel.
In sommige onderdelen lijkt de
Economist één of andere druk,
maar zeker niet de laatste, van
een sociologisch handboek over
Nederland geraadpleegd te heb
ben. Ik citeer: „het woord is „ver
zuiling", ofwel de techniek om
voor elke denkbare godsdienstige
groepering een speciale clüb te
vormen, waarmee men dan ge
scheiden van elkaar nog lang en
gelukkig kan leven. Door afzon
derlijke politieke partyen, vakbon
den, scholen, omroepverenigin
gen, landbouwcoöperaties en wat
al niet meer te hebben, één voor
protestanten, één voor katholie
ken, één voor ongelovigen en dik
wijls voor heel andere belangen
groepen ook npg, zijn ze erin ge
slaagd om religieuze botsingen te
vermijden in een samenleving die
nog altijd diep godsdienstig is".
En de Economist zegt dan ook nog
eens tot besluit dat bij alle ver
schuivingen, de verzuiling als
systeem een blijvertje is. Een ach
terhaalde beschrijving.
Ergo niks op die plaats over
NVV en NKV die federeerden,
over het PvdA-electoraat dat de
VARA verliet en naar de Tros liep
en nog zo een paar dingen. Ja,
eerlijk is eerlijk, in een stukje
wat verderop, wordt wel van die
federatie van NW en NKV ge
sproken. Maar, ik blijf eigenwijs
zelfs tegenover de eerbiedwaar
dige Economist, hoe kun je ener
zijds ontspannen over de verzui
ling praten als je even later een
illustratie van het tegendeel geeft.
Dat kan maar één reden hebben:
het valt niet op, al die keurige
abonnees van het blad slaan zo'n
survey rustig over. Het zal ze al
lemaal een rotzorg zijn. Jammer
hoor, want nu lezen ze ook niet
die aardige regels over de Neder
landse politiek: „een enquête aan
het einde van verleden jaar gaf
aan dat driekwart van het Ne
derlandse kiezersvolk weinig of
geen vertrouwen had in het hui
dige door socialisten gedomineer
de kabinet onder Joop den Uyl.
Maar niemand dringt echter aan
op zyn ontslag. De Nederlanders,
zo schijnt het, zijn tevreden met
de duivel die ze kennen".
Han Mulder
Een van de illustraties uit „Een camera vol stilte".
