Tegenvallende prestaties Yarkevisser en Bronstring
Honderdste sterfdag Groen van Prinsterer
Kruiswoordpuzzel
Kom er ACHT-er
M i
J'l'l
Vals spel:
Italiaanse
beschuldiging
Oplossing
vorige puzzel
KOM ER ACHTER
ZATERDAG 15 MEI 1976
EXTRA
PAGINA 21
Laat, maar naar ik hoop, niet te
laat, kan ik eerst nu een paar par
tijen laten zien van het kampioen
schap van Nederland 1976, dat in
april gehouden werd. De twee Leidse
topdammers. Evert Bronstring en
Cees Varkevisser, waren als van_
ouds van de partij. Lange tyd zag het
er naar uit, dat Bronstring een top
positie zou wegslepen. Helaas verloor
hij in de voorlaatste ronde van zijn
aartsrivaal Rob Clerc en dat maakte
hem kansloos. Had htf deze partij
gewonnen óf remise gespeeld, dan
was hij zeker afgevaardigd naar het
Elseviertoernooi. dat in augustus in
Amsterdam wordt gespeeld en dat
de winnaar de wereldtitel gaat ople-
Voor Bronstring moet het een bit
tere pil geweest zijn, om te verliezen
van Clerc. Ten eerste vin dit hij
Clerc een „hakketakker" en een
aanfluiting voor het damspel en ten
tweede was de wijze waarop Bron
string deze partij verloor meer dan
verschrikkelijk. Een blunder van het
niveau tiende bord van het laagste
tiental is te vergelijken met de fout-
zet, die hij maakte. De partij had
1. 33—28 18—22, 2. 3&—33 12—18, 3.
43—38 7—12, 4. 49—43 1—7, 5. 31—26
19—23, 6. 28:19 14:23, 7. 33—28 22:33,
8. 39:19 13:24, 9. 37—31 9—13, 10.
41—37 4—9, 11. 46—41 10—14, 12. 44—
39 6—10, 13. 31—27 20—25, 14. 37—
31?? en wit gaf op, want er zou vol
gen <2430) en (1319). Een teleur
stellende vijfde plaats was nu het
resultaat van Bronstring.
De andere Leidse „crack", de in
Rijnsburg wonende Cees Varkevisser,
speelde negen remises en verloor
twee partijen. Voor een speler, die
door the „late great" Andreiko als
origineler dan Sijbrands werd geken
schetst en die door Sij brands zelf de
„derde man" van Nederland wordt
genoemd (na Wiersma en Sij brands)
is dit zonder meer een slecht toer
nooi geweest. Een negende plaats
was uiteindelijk zijn klassering.
De partij die de beide Leidse spe
lers tegen elkaar speelden, was in
teressant. De overwinning die Bron
string boekte bezorgde hem de tweede
plaats, die hij de volgende ronde
weer moest afstaan door zijn ver
lies op Clerc.
wit: C. Varkevisser; zwart: drs. E. P.
Bronstring.
1. 32—28 18—23, 2. 33—29 23:32, 3.
37:28 20—25, 4. 41—37 17—21, 5. 39—
33 15—20. 6. 44—39 19—24. Deze ope
ning heeft de volgende ingewikkelde
karakterisering: De Bronstring-af-
wijking in de Vos-variant van de
Chefneud-opening. Zij verkreeg we_
reldberoemdheid door de geweldige
partij die Bronstring in het RDG-
toernooi 1967 tegen oud-wereldkam
pioen, de Rus Watsjelaw Stjetsje-
golew, speelde. Bronstring won het
eindspel toen net niet. 7. 5044 14
19, 8. 38—32 21—26, 9. 31—27 12—17,
10. 43—38 17—21. 11. 37—31 26:37, 12.
42:31 7—12. Op 31—26 laat zwart de
afwikkeling 26:17 (11:31) toe, daar
wit later óf over het centrum moet
ageren, óf een keer met 2721 naar
de rand gaat. De randschijf op 16 zal
waarschijnlijk nadelig gaan werken
voor vit. (Van DijkSij brands,
Kampioenschap van Nederland 1974).
Als wit massaal het centrum gaat
bezetten, verkrijgt zwart omsinge
lingskanten. 13. 4742 10—14, 14.
4641 21—26, 15. 41—37 6—10, 16.
4943 1—7, 17. 29—23 11—17, 18.
27—21 16:27, 19. 31:11 7:16, 20. 32—27
1318! Als wit nu sluit met 3429
zal zwart met de vreemd aandoende
zet (2530!) antwoorden. 4034 is
dan verboden wegens <2025) etc. en
na verloop van tijd zal de dreiging
(30—34) en (17—22) een rol van
grote betekenis gaan spelen. De ma
gistrale partij Weerheym-Sijbrands
(oefenparty Vriendendamkring 1972)
is hier een fraai voorbeeld van. 21.
37—31 18:29, 22. 34:23 26:37, 23. 42:31
913, 24. 21—21? Dit is de beslissende
foutzet. Varkevisser moest zich na
tuurlijk wapenen tegen de dreiging
(10—15) en daarna (24—30). De zet
2721, 3122, heeft de bedoeling om
na b.v. (39) de stand te vereenvou
digen met 2217 en 2318, en zou
zwart <1217) spelen, dan zou 2822
volgen. De partij laat zien dat de zet
2721 fout is. Waarschijnlijk geeft
4034 nog net houdbaar spel.
1 2 3 4 8
m i
£3 m 11 m
V®
3 m m
m r;-i j3
ja, 'f i
m om
I i l il
stand
23.
9—13.
Na 24. 27—21 volgde: 2416:27,
25. 31:22 13—18!! (een geniale
vondst) 26. 22:13 10—15. Wit moet nu
altijd een schijf verliezen. 27. 3631
3—9! Als zwart nu opvangt met 39—
34, zal (813) volgen met de onaf
wendbare dreiging (2430). Wit
speelde uiteindelijk 28. 3530, het
geen schijf- en een 30-tal zetten later
party verlies opleverde. Een leuke
partij!
JOOP BURGERHOUT
Om over onze „leermeester", prof. dr. Max Euwe, die op 20 mei
a.s. zijn 75ste verjaardag viert, een artikel te schrijven is geen
eenvoudige taak, want hij heeft in de loop der jaren zóveel ge
publiceerd dat vrijwel iedereen, van jong tot oud, onze groot
meester kent. Ik moest dus partijen van hem kiezen die niet zo
bekend zijn, om vooral de jonge generatie een inzicht te geven
in de aparte stijl die „onze Euwe" (grandmaitre noemde Don-
ner hem met eerbied!) in zijn glorietijd bezat.
Over zijn huidige werkkring (Euwe
ls voorzitter van de Wereldschaak
bond) en inzichten voor de toekomst
heeft u de vorige maand kunnen le
zen in een artikel van onze mede
werker Bert Koekebakker. Daarbui
ten is Euwe een deskundige op het
gebied van computers en wat daar
mee samenhangt.
Ondanks zijn leeftijd schijnt Euwe
niet van ophouden te weten want
hy verraste kortgeleden de schaak
wereld nog met een boek over we
reldkampioenen.
De eerste tweekamp die Euwe
speelde was in 1922 tegen de Hon
gaar Géza Maroczy. Uitslag: 66. Na
afloop verklaarde zyn opponent dat
onze landgenoot het in de achaakwe-
reld ver zou brengen. In 1928 won
Euwe een match van de toen zeer
sterke Belg Edgar Colle (53) en
daarna volgde nog een serie twee
kampen, die zo bekend zijn dat ik
niet in herhalingen wil treden. Het
veroveren van de wereldtitel op Alje-
chin (1935) was een ware bekroning
voor zijn moedig streven en zijn ge
compliceerde arbeid met het uitgeven
van boekjes over de openingstheorie,
het middenspel en het eindspel.
De nu volgende party kreeg een
schoonheidsprijs.
Zandvnort 1936. EuweMaroczy.
I. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 Pf6 4. Lg5
Le7 5. e3 0-0 6. Pf3 Pbd7 7. Tel c6
8. a3 h6 9. Lf4 a6 10. h3 (Het was
vroeger gebruikelijk zolang mogelijk
Ld3 achterwege te laten om na dc4:
geen tempo te verliezen) 10dc4:
II. Lc4: b5 12. La2 Lb7 13. 0-0 c5
14. Pe5 c4 35. Lbl Te8 16. De2 Pe5:
17. de5:Ph7 18. Dh5 Pf8 19. Tcdl
Dc7 20. Lh6:! (Vanzelfsprekend!)
gh6: 21. Td4! f5 22. ef6: Lf6: 23. Tg4~
Lg7 24. Dh6: Tad8 25- Pe2 e5 26. Pg3
Te6 27. Dh4! Td3 (Wat anders? Op
Td7 komt Pf5 met snelle winst)
28. Pf5 Pg6 29. Dh5 Df7 30. h4 Lf8
13. Ph6t Lh6: 32. Dh6: Dh7 33. Dg 5
Kf7 34. Ld3: cd3: 35. Df5t en zwart
gaf op.
Landenloernooi Stockholm 1937.
Wit: Paul Keres
Zwart: dr. M. Euwe
SPAANS
1. e2-e4 e7-e5
2. Pgl-f3 Pb8c6
3 Lfl-b5 a7-a6
4. Lb5-a4 Pg8-f6
5. 0-0 Pf6xe4
Euwe speelde deze zet met voor
liefde. Ondanks de critici die Le7
voor beter houden, boekte Euwe met
de tekstzet vele succesen!
6. d2-d4 b7-b5
7. La4-b3 d7-d5
8. d4xe5 Lc8-e6
9. c2-c3 Lf8-e7
Ook 9Lc5 is speelbaar, maar
Euwe gaf aan de tekstzet meestal
de voorkeur.
10. Lcl-e3
Het beste is 10. Pbd2. Keres die
een sterke aanvalsspeler was, had
hier het volgende in petto:
100-0 11. Pbd2 Pd2: 12. Dd2:
Pa5 13. Lc2 Pc4 14. Dd3 g6 15. Lh6
Pb2: 16. Dd2 Te8 17. Dd4 enz. Aldus
Kmoch. 10Pc6-a5!
Ongebruikelijk, maar wel sterk.
Men ziet dat Euwe, als strateeg, alles
uit de stelling wil halen en alle 'grap
jes' die wit wil uithalen keurig op
vangt 1 Nu zou op Lc2 volgen Pc4,
want zowel Pb2: als Pe3: Euwe ten
voeten uitl
11. Pf3-d4 0-0
12. f2-f3 Pe4-c5
13. f3-f4 Pc5-b3
14. Pd4xb3 Pa5-c4!
Euwe staal nu beter.
15. Le3-d4 Le6-f5
16. Tfl-f2 a6-a5!
17. Pb3-c5 a5-a4!
18. Ddl-cl Dd8-e8
19. Pbl-d2 De8-c6
20. b2-b4
Gedwongen. In dergelijke stellingen
was Euwe zeer gevaarlijk.
20 a4xb3 e.p.
21. Pd2xb3 Ta8-a3!
22. g2-g4(?) Lf5-e4!
23. f4-f5 Le7-h4!
24. Pc5xe4 d5xe4
25. Tf2-g2 Tf8-a8
26. Pb3-c5 Pc4xe5!
De strateeg heeft 't laatste woord!
27. Ld4xe5 Dc6xc5t
28. Le5-d4 Dc5-d5
29. Dcl-f4 c7-c5
30. Ld4xg7
Keres geeft zich nog niet gewonnen.
Tijdens deze partij was hy 21 Jaar
oud en dus nog onervaren, maar hij
had reeds blijk gegeven van een ge
weldig combinatievermogen. Tegen
Euwe speelde hy meestal "bevangen"
en kon nimmer in z'n spel komen.
Ook een verdienste van dr. Euwe na
tuurlijk!
30Kg8xg7
31. g4-g5 Ta3xc3
32. Df4xh4 Dd5xf5
33. Dh4-h6+ Kg7-g8
34. Dh6-c6 Ta8-d8
35. Dc6xb5 Tc3-d3
36. Tal-fl
De resrt laat zich wel raden. Er
volgde nog: 36Tdl 37. Tgf2
Dg4t 38. Khl e3! 39. Tf7: e2 40. Db3
Tfl:t! 41. Tfl:t c4 en wit gaf op.
Een keurige prestatie van Euwe!
Als curiositeit een eindspel dat
Euwe componeerde op 11-jarige leef
tijd.
Max Euwe, 1912!
m
3
n
I
2
S3
T
S
I
n
Opl.: 1. Te8t Le8: 2. Th8: 3. g7t
en pat. Helaas gaat ook direct 1.
Th8:*\ waardoor deze compositie 'niet
gaaf' is. Maar wel voor elfjarige....
leuk!
EuweW. Fairhurst (EngelandNed.
1938).
I. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. g3 Lb7
5. Lg2 Le7 6. 0-0 0-0 7. Pc3 Pe4 (Te
genwoordig denkt men aan.d5 enz.)
8. Dc2 Pc3: 9. Dc3: c5 10. Le3 cd4:
II. Ld4: f6 12. Tfdl Dc7 13. Tacl Pc6
14. Le3 Tfd8 15. Lf4 e5 (Beter d6)
16. Le3 Tac8 17. Ph4 Pa5 18. Pf5 Lf8
19. Lb7: Db7: 20. Dd3 Da6 (Opnieuw
minder goed. Euwe die vaak de min
dere goden onderschatte weet echter
NEDERLAND Volgende week
woensdag. 19 mei, honderd jaar na
zijn dood. wordt mr. Guillaume
Groen van Prinsterer geëerd met de
uitgifte van een postzegel in de waar
de van 55 cent. Op de zegel is in een
rechtlijnig kader het portret van
Groen van Prinsterer afgebeeld met
op de achtergrond een gedrukte tekst.
De zegel, waarvan er tien miljoen
stuks zijn aangemaakt, is uitgevoerd
in bruin, oranje, paars en zwart en
draagt als bijzondere tekst: Groen
van Prinsterer 1801-1876.
Mi*. Guillaume Groen van Prinste
rer studeerde letteren en rechten aan
de rijksuniversiteit van Leiden, waar
hij op 17 december 1823 in beide fa
culteiten promoveerde. Hij was advo
caat in Den Haag. secretaris van het
Kabinet van de koning, hield zich
als politicus bezig met grondwether
ziening, schoolstrijd en het her
stel van de bisschoppelijke hiërar
chie en was acht jaar lid van de
Tweede Kamer. Groen van Prinste
rer geldt als grondlegger van de an
ti-revolutionaire gedachte die streng
protestants en historisch gericht was.
Het evangelie was de basis voor al
zijn ideeën en handelingen. Behalve
politicus was Groen ook historicus en
theoreticus. Zyn Beschouwingen over
Staats- en Volkenregt (1834-1840)
en zijn Handboek der Geschiedenis
van het Vaderland (1841-1846) wor
den nog steeds geraadpleegd.
GUERNSEY Het Kanaaleiland
Guernsey, dat evenals Jersey sedert
1969 van de Britse posterijen eigen
zegels mag uitgeven, komt op 29 mei
voor het eerst ook met Europazegels.
Afgebeeld worden (volgens afspraak
op het Haagse CEPT-congres in 1972)
kunsthandwerken van eigen bodem.
Op een zegel van 10 pence (groen en
bruin) staat een sierlijke koperen
melkkan afgebeeld en een 25 p-zegel
(blauw en zilver) toont een zilveren
kop of beker daterend uit 1797.
OOSTENRIJK De Oostenrijkse
post heeft op 8 april de 100e geboorte
dag van de Nobelprijswinnaar dr. Ro
bert Barany (1876-1936* herdacht met
de uitgifte van een portretzegel van
3 schilling (blauw en donker-oker-
bruin; oplage 3.25 miljoen; eerste dag
van geldigheid voor frankering: 22
april). Robert Barany verwierf in
1914 de Nobelprijs voor geneeskunde
voor onderzoekingen van het mense
lijke oor, in het bijzonder het even
wichtsorgaan in het oor.
De Jubileumtentoonstelling 1976 in
het Weens natuurhistorisch museum
is door Oostenrijk op 8 april onder
streept met de uitgifte van een zegel
van 3 schilling. Op de zegel die is uit
gevoerd in scharlakenrood, okergeel,
SREPl 'BLIKc
De strijd om de Bermudabowl,
het wk voor landenteams, is dit
Jaar gestart met een incident
dat wederom geen goed zal doen
aan de naam van bridge. Aan
alle beschuldigingen over vals
spelin de loop der jaren geuit
aan het adres der Italianen, is
een wel erg onplezierige toege
voegd, nl. één uit eigen huis.
Burgay, die Italië reeds enige
malen vertegenwoordigde en
misschien niet kon verkroppen
dat hy dit Jaar op zeer onele
gante wijze uit de nationale se
lectie is gezet, heeft een andere
voormalige international, Bian-
chi, beschuldigd en deze be
schuldigingen gestaafd met op
bandrecorder opgenomen ge
sprekken.
Een wat CIA-achtige metho
de, die niettemin de Italiaanse
bond in grote verlegenheid heeft
gebracht en niet alleen de Ita
liaanse bond maar ook de we-
reldbridgefederatie die duidelijk
heid op zeer korte termijn heeft
geëist: de beschuldigde eruit of
de schuldige (n). Het pikante
daarbij is dat Bianchi jaren
lang heeft samengespeeld met
Forguet.
Het kampioenschap begon
sensationeel met een nederlaag
van Italië tegen Israël. De twee
regerende wereldkampioenen
Garozzo en Franco speelden
daarbij tegen de talentvolle Is
raëli's Lev en Romik. De laat-
sten speelden een systeem dat
utigevonden is door de Italianen
en nu op perfecte wijze tegen
hen werd gebruikt.
#83
H V 10 9 5 3
O B 8
#642
V B 10 9 A 5
V 8 6 4 2
O 9 5 4 3 OA 10 762
A V 7 5 3 AH 10
H 7 6 4 2
9 AB 7
O H V
H 9 8
West, oost-west. Aan de ene
tafel opende de Israëlische
noord met twee harten, gevolgd
door pass en twee schoppen door
zuid noord bood drie klaveren
(zwak spel), waarop zuid met
drie harten de bieding besloot:
een down. Aan de andere tafel
pasten zowel Romik als Franco,
waarop Lev (oost) de vyande-
lijkheden opende met een ruiten,
een vyfkaart aangevend, maar
niet noodzakelijkerwijs een rui-
tenkleur. Garozzo volgde met
een schoppen, west pas, noord
twee harten, oost pas, zuid drie
ruiten, west doublet, noord drie
harten, oost en zuid pas, west
vier klaveren, noord pas, oost
vier ruiten, zuid pas en west nog
vijf ruiten, gedoubleerd door Ga-
Garozzo's drie ruiten bod was
inviterend voor vier harten,
maar werkte als een boemerang,
omdat het west in staat stelde
via een doublet zijn steun in die
kleur aan te geven.
Het spel leverde de Israëli 12
imps winst op. Franco en Ga
rozzo lieten niet na het hun te
genstanders moeilijk te maken
maar overdreven wat in het vol
gende spel:
4
Q 9 5 4 2
O V B8 7 6
A 10 9 3
A A H 82 A B 9 6
Q? A B 10 7 3
O A 4 3 OH95
A H B 8 4 V 6 5
V 10 7 5 3
9 HV 86
O 10 2
#72
West (Hochzeit) opende met
een sterke klaver, waarop 'Fran
co volgde met een hartenoost
doublet, Garozzo twee harten,
west drie harten, noord vier
ruiten, gevolgd door twee maal
pas en een nieuw forcing-bod
van vier harten van west. Oost
had het nu heel moeilijk en koos
uiteindelijk voor vier schoppen
dat ondanks de slechte verdeling
op brute kracht werd gemaakt
(ruiten start).
Aan de andere tafel interve
nieerden noord zuid in het ge
heel niet en kwamen Bella
donna-Forquet in zes klaveren,
één down.
TON SCHIPPERHEYN
m
ook in dergelijke stellingen wel de
juist weg te vinden) 21. Dd5t Kh8
22. b3 Pc6 23. Df7 Da2: 24. Td7:
Td7: «Er dreigde Ph6!) 25. Dd7: Da6
26. h4 Pb8 27. Df7 Da3 28. Lh6! (De
beroemde Euwe-zet!) gh6: 29. Df6:r
Kg8 30. De6t Kh8 13. De5;ï Kg8 32.
De6t Kh8: 33. Dc8:! Dcl:t 34. Kg2
Kg8 (Er is niet anders) 35. Db8: Db2
36. Ph6t Kg7 37. Pf5t Kg8 38. De8
Df6 39. e4 en zwart gaf op.
Dat was een kleine impressie van
"schaakprofessor" Max Euwe. Na
tuurlijk heeft hij gespeeld met alle
groten ter wereld, maar deze ont
moetingen vindt u in byna alle toer-
nooischaakboeken.
OSTERREiCH
grijszwart en goud is een mammoniet
afgebeeld, een fossiel van de schelp
van een weekdier uit de oertijd, in
de vorm van 'n ramshoorn. Van deze
zegel zijn ook 3.25 miljoen stuks aan
gemaakt; eerste dag van geldigheid:
30 april.
HERO WIT
De eerste prijs van f 10,- werd toe
gekend aan de heer T. Verduyn, Da
Costastraat 37, Alphen aan den Rijn.
De tweede prijs van f 7.50 werd toe
gekend aan mevrouw Wassenaar, Alb.
Schweitzerplantsoen 17, Voorschoten.
De twee prijzen van f 5,- werden toe
gekend aan mevrouw Ringelberg,
Waardstraat 25, Leiden en aan de
heer J. S. Kooreman, Splinterlaan 33,
Leiderdorp.
De prijzen worden de
gezonden.
toe-
pjsi do Sjnoa.T afpaoq g
TfTQ pais i
Sltpai S3 UI 1J3ÏI 9
sjipsj AsnoiA 3(jnf mnoui g
smoaj ucui Jtmi
PJBj USA 83.* S3U1 UVA (33p
S3PTI
MnoiA pueq ttt japtmn uiaotq uoa z
1J8B1 UBA S3A1 Ha T
HORIZONTAAL
1. pukkel; 3. vogel; 5. voedsel;
8. uitroep; 11. bolgewas; 12. keu
rig; 14. dwaas; 16. bergplaats;
17. smalle plank; 18. drinkgerei
19. bedorven; 21. over; 23.
dwarsmast; 24. hetzelfde; 25.
loofboom; 27. daar; 28. muziek
noot; 29. sporeplant; 31. rivier
in Siberië; 33. zangnoot; 34.
Franse N.V.; 35. deeg; 36. in het
jaar der wereld; 37. gedorst
graan; 40. lusthof; 42. Jong dier;
43. vuurwapen; 44. mannelijk
dier; 45. uitgestotene; 47. roof
dier; 50. boksterm; 51 armee; 53.
oude lengtemaat; 55. voegwoord;
57. afstandsmaat; 59. dwaas; 60.
spil; 61. vader; 62. drank; 64.
Jongensnaam; 65. titel; 66. be
teuterd; 67. elasticiteit; 69. huid;
70. zintuig; 72. landbouwwerk
tuig; 74. eikeschors; 76. familie,
lid; 77. uitroep; 78. duikereend;
79. knaagdier; 80. halsbont; 81.
bloeiwijze.
VERTIKAAL
1. poeder; 2. onze inziens (afk.);
3. ondergrondse; 4. grondtoon;
6. ten bedrage van; 7. vracht
geld; 9. inhoudsmaat (afk.); 10.
gretig; 12. achter; 13. gevaarte;
15. soort onderwijs (afk.); 17.
muzieknoot: 20. overdreven; 22.
titel (afk.); 26. vaartuig (afk.);
28. mazinetjesby29. Jongens
naam: 30. stellage; 32. verfris
sing; 34. stevig; 37. vogel; 38.
vruchtennat; 39. familielid; 40.
grond om boerderij; 41. vochtig;
46. kledingstuk; 48. zaak; 49.
schermbloemige plant; 52. vaar
tuig; 54. schrijfgerei; 56. heden;
58. grote hamer; 60. geur; 61.
onmeetbaar getal; 63. titel
(afk.); 66. soortelijk' gewicht
(afk.); 68. water in Friesland;
71. onder andere (afk.); 73. Ja
pans bordspel; 75. vogel; 76. mi
litair (afk.); 77. uitroep.
h a a 'i' q >i< a >ii
aaïiauuH>i<anaiaiataaKJ
Ci ia >i< >r< b >i< >r< q
Hn<ciauaauHüac]ac<[ü
de a <j u* a i j o e. a j
