"SF is meer dj
soort lectuur:
't is 'n manier
van leven
'De held heeft
geen tijd voor
zaken als 9
m
WÊÊm
Brief van Lockheed-contactman
tekent sfeer steekpenning-zaak
LEIDSE „KENNER" ROB VAN VOOREN:
r m-J
„120.000
DOLLAR PER
VLIEGTUIG"
Rob van Vooren: „en tiet Journaal dan?
De man van zes miljoen
LEIDEN Zo langzamerhand begint de Science Fiction
(of SF zoals de kenner zegt) méér te worden dan een ver
waarloosd zijstraatje van de literatuur. De verkoopcijfers
van SF-schrijvers lopen in Nederland in de tienduizenden,
terwijl een gewone schrijver blij mag zijn met een uitver
kochte oplage van tweeduizend. De belangrijkste uitgeve
rijen (Bruna, Meulenhoff, Born) zijn kennlijk van me
ning dat de markt nog lang niet verzadigd is, want elke
maand gooien ze nieuwe titels op de markt.
SP in alle soorten en maten. Van
de fantastische avonturenverhalen
van Jack Vance tot de kleine schok
kende miniverhaaltjes van Frederic
Brown. Wetenschappelijk verant
woorde toekomstfantasieën, geschre
ven door de astronoom Fred Hoyle,
en dolzinnige gevechten met de
Grote Groene Gonk van Uranus. Er
komt geen einde aan. Om enigszins
thuis te raken in dit doolhof van
titels en namen, zou Je drie Jaar lang
elke dag twee SF-boeken moeten
lezen.
Toch is SF een zaak die tiendui
zenden mensen bezig houdt. Er zijn
SF-series op de TV (de voortreffe
lijke „Dr. Who"; „de Man van Zes
Miljoen"), op dit ogenblik draait er
een SF-film in een Leidse bioscoop
(Death Race 2000). Je kunt SF-pos-
ters kopen, SF-shirts dragen, en het
zou me niets verbazen als er ook SF-
voedsel te koop is.
Met de SF-lezer is het een
eigenaardige zaak. Voor zover ik weet
is de science fiction de enige literaire
stroming waarvan de lezers zich in
clubs verzamelen, tijdschriftjes uitge
ven die aan hun liefhebberij gewijd
zijn en ook regelmatig bijeenkomen op
toogdagen. Ze hebben zelfs een eigen
Jargon: een SF-liefhebber heet een
fan, een SF-bij eenkomst heet een
con (van conventie) en een SF-tfjd-
schriftje heet een fanzine.
Om in deze wonderlijke subcultuur
ingewijd te worden ben ik naar een
SF-kenner toegestapt: de 32-jarige
Leidenaar Rob Vooren. eigenaar van
2000 SF-boeken, redakteur van het
SF-blad Holland-SF, en één van de
organisatoren van de Benelux-con,
een driedaags science-fiction evene
ment dat van 14 tot en met 16 mei
wordt gehouden in Noordwij kerhout,
in het congresgebouw De Leeuwen
horst.
SF-blaadjes
Hij vertelde me dat er drie SF-clubs
in Nederland zijn. met tezamen onge
veer 1200 leden,- en dat er zeven SF-
blaadjes worden uitgegeven met een
geschatte gezamenlijke oplage van
2000 exemplaren.
Dat is erg hoog. Officiële litera
tuur heeft geen georganiseerde fans.
„Nee", geeft Rob Vooren toe, „maar
SF is niet alleen maar een soort lec
tuur. SF is in heel veel gevallen, een
liefde voor het leven. De meeste fans
wijden al hun vrije tijd aan hun hob
by. Z geven blaagdjes uit, bezoeken
SF-bijeenkomsben, die overal ter we
reld worden (gehouden, maken ama-
teur-SF-films en ga zo maar door.
SF is een manier van leven".
Wat is SF nou eigenlijk precies?
„Vroeger zei men domweg: toekomst
verhaaltjes. Jules Verne of Daan
Durf. Tegenwoordig neemt men het
begrip wat ruimer. Ik zou zeggen:
alle literatuur waarin de fantasie
een bijzonder hoge vlucht neemt.
Tolkien is je reinste science-fiction,
net zo goed als A. E. van Vogt".
Waarom lezen de mensen zo
veel SF?
„Volgens mij omdat SF prima ont
spanningslectuur is. Je bent even
weg uit de realiteit van iedere dag, je
beleeft de meest krankzinnige avon
turen in je leunstoel. Dat is toch
heerlijk? De fantasie van een goede
SF-acteur gaat altijd een stapje ver
der dan je eigen verbeelding".
Zijn er verschillende soorten?
„Nou en of! 'n Wetenschapsman als
Criet Titulaer leest bij voorkeur SF
die door astronauten of natuurkun
digen geschreven wordt: Asimow,
Arthur Clarke. Maar je hebt ook SF
die, je zonder meer sprookjes voor
volwaasenen kunt noemen: „Tschai"
van Jack Vance bijvoorbeeld. Wist je
dat veel Nederlandse literatoren SF
hebben geschreven? Bordewijk, Hugo
Raes, Sybren Polet, om er maar een
paar te noemen".
Ik wou iets vragen over die Be-
neluxcon die volgende week gehouden
wordt. Wat gebeurt daar?
„Nou, de eerste avond worden er
films gedraaid SF-films uiteraard
van dr. Who onder andere. We
hebben ook tekenfilms en een oude
SF-film: King Kong tegen Gorilla.
Er is een schrijver van de zeer suc
cesvolle Perry Rhodan-reeks. Dan
zijn er boeeknveilingen er ia een ex
positie van SF-tekeningen door Ka-
rel Thole, er worden lezingen ge
houden, enzovoorts enzovoorts. Trou-
wena alle films worden op bioscoop
formaat afgedraaid. We hebben trou
wens Dr Who uitgenodigd, maar hij
was, zeer tot zijn verdriet, in Ame
rika. Doodzonde. Maar goed, verder
is er dus van alles te doen, en ieder
een die belangstelling heeft is wel
kom. Je hoeft geen lid te zijn van
een SF-club, of zo".
Dat is nogal groots opgezet.
„SF is geen geringe zaak. Op de
Perry Rhodan-dag in de RAI kwa
men meer dan duizend bezoekers.
En dat was dan een dag die aan één
bepaalde SF-serie was gewijd''.
Journaal
Ik verneem nog dat seks in de
SF-literatuur bijna geheel ontbreekt.
„Dat is in de meeste avonturenver
halen zo", zegt Rob Vooren. „De
held heeft geen tijd voor zulke zwak
heden hij moet draken bevechten,
of marsmannetjes! Verder geen
flauwekul".
Op mijn vraag of hij Dr Who niet
te griezelig vindt als kinderprogram
ma, zegt Rob Vooren verstoord: „En
het journaal dan? Is dat soms ge
schikt voor kinderen? SF is in feite
de moderne vorm van het sprookje,
en sprookjes zijn ook niet altijd even
zachtzinnig".
Voor degenen die de driedaagse
SF-bijeenkomst in Noordwijkerhout
willen meemaken: inlichtingen bij
Rob Vooren, Hoge Ryndyk 14a, Lei
den. Het belooft een fascinerende
bijeenkomst te worden.
PAUL MARIJNIS
JBÜ I. A»,. s
De politieke crisis waarin Italië een brief over de omkopings- dent is. Zijn opvolger was Ma- kingen met de advocaat Ovidio
verkeert, betekent niet het einde praktijken zijn aangeduid met riano Rumor, de huidige minis- Lefebre, die het onopvallend
van het onderzoek naar de om- de codenaam „Antelope". ter van Buitenlandse Zaken. verstrekken van steekpenningen
kopingsaffaires, die het aan- De brief die wij publiceren be- regelde,
zien van de democratie in dit In de brief, waarvan wij hier- hoort tot het vertrouwelijke
land nog meer hebben verslech- onder de letterlijke tekst publi- materiaal dat de commissie- De brief is gericht aan C. M.
terd. ceren, wordt echter verwezen Church heeft verstrekt aan Ita- Valentine, directeur Contracten
naar een codeboekje dat is ge- lië. Het document brengt iets van Lockheed Georgia (Gelac).
In Italië gaat men er van uit dateerd op 15 oktober 1965. In over van de sfeer waarin de Italiaanse rechters hebben in-
dat de echtgenote van de Ita- het codeboekje staat achter An- .steekpenningenaffaires zich af- middels Roger B. Smith in Pa-
liaanse president Vittoria Leone telope alleen „premier" ver- speelden. De brief is op 28 maart rijs ondervraagd. Hij is nog niet
nauw is betrokken geweest bij meld. In 1965 was de nu af ge- 1969 geschreven door Roger gehoord door de commissie -
de steekpenningenaffaire rond treden Moro premier. Hij werd Bixie Smith, een gepensioneerde Donner, hoewel zijn naam ook
de leverentie van Hercules- opgevolgd door Leone, die toen onderdirecteur van Lockheed is opgedoken in de steekpennin-
vliegtuigen door Lockheed- voor de tweede keer enkele jaren die na zijn 65e in Parijs ging genaffaires waarin prins Bern-
Georgia aan Italië. Zij zou in het kabinet leidde en nu presi- wonen, en handelt over bespre- hard is genoemd.
Vittoria. en president Leone: betrokken bij het Lockheed-schandaal?
Beste Charlie,
Neem me niet kwalijk dat ik Je op
kladpapier schrijf in mijn afschu
welijke handschrift, maar ik verkeer
niet in de positie om tegenover
derden ter plaatse de inhoud
hiervan uit te leggen en het duurt
nog enkele dagen eer ik terug ben
op kantoor in Parijs.
Schok
Houd je goed vast, want wat nu
volgt kan een schok voor je zijn. (Ik
ben er enigszins aan gewend, dank
zij de P-3 zaak). Om je in de juiste
stemming te brengen dien je te
weten dat Ovidio Lefebre (dit is
zuiver zijn afdeling) verklaart dat
Gelac (Lockheed-Georgia-red.), in
dien men de maximale kans op
succes wil maken, bereid moet zijn
tot wel 120.000 dollar per vliegtuig te
gaan terwille van de cumshaw-pot.
(Chinees woord voor gift om iemand
gunstig te stemmen - red.). Hij
hoopt dat het minder zal zijn en hij
zal proberen het lager te houden
(en ik geloof dat hij hierin oprecht
is) maar hij zegt dat dit een akelige
kwestie is in het strijdperk waarin
we proberen hetzelfde soort taktiek
te neutraliseren door een combinatie
(ditmaal) van zowel de Fransen als
de Duitsers. (De laatste keer hebben
de Fransen ons met een hand
verslagen
Ik kan me tegenover Ovidio niet
arm voordoen omdat iemand anders
(zoals hij me heeft meegedeeld)
hem heeft ingelicht over de korting
van 6 procent die, volgens hem,
rond 150.000 dollar per vliegtuig
oplevert boven de nominale winst,
tenzij dat bedrag wordt uitgegeven
voor doelen die geen verband
houden met het vervaardigen en
assembleren van het vliegtuig.
Bovendien zei hij dat er, anders dan
in de P-3 zaak, geen onderhandelin
gen vis-a-vis zullen worden gehou
den tussen een vertegenwoordiger
van „derden" en vertegenwoordigers
van Lockheed, maar dat hem zal
worden verteld, waarschijrlijk door
de „penningmeester" van Antelope
hoeveel de „derden" verlangen.
Verder zijn er dan nog de
„penningmeester" zelf en Pun en
verschillende andere minder belang
rijke maar hooggeplaatste personeels
leden.
Verzegelen
In dit verband zegt hij dat hij
namen en getallen slechts aan een
persoon van Lockheed zal geven. Hij
zegt dat hij wil dat ik dat ben
(waarschijnlijk omdat ik de enige
Amerikaan van de P-3 zaak in de
buurt ben). Als jij wilt dat het
iemand anders wordt, moet het
iemand zijn die in staat is hier
persoonlijk aanwezig te zijn als het
nodig is, en hij zal géén enkele
informaties per post versturen. Als ik
de informaties krijg zou ik willen
voorstellen deze te verzegelen en,
aldus vergezeld, aan een Parijse
advocaat in bewaring te geven, met
instructies ze te overhandigen aan
dep resident-directeur van Lockheed
in geval van mijn dood, onbe
kwaamheid of verdwijning. Overi
gens zei hij dat hij wilde dat ik het
zou worden van de figuren waar hij
mee te maken heeft gehad, omdat
ik advocaat ben. (Maakt dat jou
niet beschikbaar als bewaarder van
misdadige kennis? Als je wilt dat
ik er in deze fase van de zaak
uitstap, laat het me dan s.v.p.
weten, maar wijs dan tegelijkertijd
zo spoedig mogelijk iemand anders
aan om in persoonlijk contact met
Ovidio te treden. (Ik zzou zelfs het
voorafgaande niet op schrift moeten
stellen, maar ik heb geen andere
keuze). Als je je met me in
verbinding stelt wat betreft de
formulering van de wettige honora
riumovereenkomst, voeg er dan s.v.p.
ook aan toe (a) de verklaring
„goedgekeurde maximale bijkomende
kosten" (wat ik zal opvatten als te
betekenen dat Gelac bereid is tot
120.000 dollar per vliegtuig bij van
cumshaw te gaan indien dat
noodzakelijk blijkt) en (b) de
verklaring „goedgekeurde bijkomen
de kosten van XXX" (wat ik zal
opvatten als te betekenen dat het
getal dat jij invult waar ik de drie
XXX-en heb gezet het maximum
per vliegtuig is waar Gelac bereid is
zich op vast te leggen voor de
cumshaw-pot, of het nu winst,
verlies of een gelijk spel wordt. Ik
zal het dan mondeling doorgeven.
Ik weet hoe groot de verleiding zal
zijn en ik kan alleen maar zeggen
dat (a) we niet onderhandelen met
Ovidio maar slechts grenzen vast
leggen waarbinnen hij namens ons
kan onderhandelen, (b) onze eerste
verplichting wellicht de enige
verplichting is die we kunnen
aangaan. De gebeurtenissen kunnen
ons er van weerhouden later het
bedrag te verhogen, (c) degenen die
de beslissing nemen mogen wel aan
het oude gezegde over „penny-wise",
pound-fooli'sh (hetgeen men zou
kunnen vertalen met „dood vallen
over een cent, maar het er aan de
andere kant met bakken uitgooien"
red.) denken en (d), als
laatste, heb ik de indruk dat het
verkrijgen van de verkoop van de
C-130 aan Italië van aanzienlijk
groter belang is voor Lockheed dan
de verkoop van een X-aantal
vliegtuigen, tenminste op dit mo
ment. Adviseer me hier s.v.p. over.
Te jouwer informatie, ACK (Kot-
chian - red.) heeft me opdracht
gegeven hem bij zijn terugkeer van
zijn aanstaande reis naar Japan een
voorstel voor te leggen met
betrekking tot een algemene (wetti
ge) honorariumovereenkomst met de
Studio Legale L.d'O. Ik heb dit met
hen besproken en zal, zoals verzocht,
rapport uitbrengen aan ACK. Ik
vermeld dit omdat de Lefebres zeer
geinteresseerd zijn in het handha
ven van een voortgezette relatie met
LAC en deze gelegenheid om hun
mogelijk een dergelijke regeling aan
te bieden kan Gelac een .enigszins
betere overeenkomst met betrekking
tot de C-130 geven dan we mogelijk
van hen zouden hebben gekregen
(zie het bijgesloten tegenvoorstel)
indien ze het zouden hebben
overwogen. Het is slechts een
eenmalige zaak en misschien
betekent het een eind van het
contact met LAC. Overigens, als de
honorariumrelatie is vastgelegd, zou
Gelac aan bezoekende personeelsle
den van Lockheed een kantoor en
vergaderzaal aanbieden, benevens
telefoons, secretaressen met vijf
talen en afsluitbare stalen dossier
kasten voor documenten, als daar
prijs op wordt gesteld.
Het spijt me dat de Lefebres mijn
voorgestelde schriftelijke overeen
komst niet naar de letter hebben
overgenomen. Ze zijn niet goedkoop,
maar ik geloof dat, ware het niet
door wat ze gedaan hebben en nog
zullen doen, Gelac wel afgeschreven
zou kunnen worden en verder ben ik
er van overtuigd dat zonder hen
ACK en andere verkoopheren in
verschillende gebieden (en ik geloof
dat ze het er mee eens zouden zijn)
vermoedelijk met hun hoofd tegen
een stenen muur van Italiaanse
onverschilligheid zouden lopen, om
het uiterst voorzichtig te zeggen.
Ik verontschuldig me voor de lengte
van deze brief. Ik hoop dat Je deze
brief op een strikt vertrouwelijke
basis houdt met betrekking tot Je
landgenoten. Wat de compensatie
voor derden betreft, we hebben te
maken met dynamiet dat Lockh-ed
regelrecht uit Italië zou kunnen
blazen, met verschrikkelijke reper-
Beste groeten,
Roger
