DIEPGAAND
ONDERZOEK
TREINRAMP
Frans krijgt voor het eerst enige steun
'nWeek lang laag:
«ÜnfejSS
Doden
herdacht
op de Dam
Blijken van medeleven
De mooiste mode
voor dag en nacht
($a/iHecke
„Ik zal
het nooit
kunnen
vergeten''
WOENSDAG 5 MEI 1976
PAGINA T
MAASTRICHT (SP) - Voor het
eerst tijdens het proces in Maas
tricht krijgt Frans H. een beetje
steun. Die komt van de kant van
Jean Moons, een 42-jarige hoofd
verpleger, die bijna tweeëneenhalf
jaar in de Kerkraadse Lueckerhei-
dekliniek heeft gewerkt. Begin de
cember 1972 werd hij op staande
voet ontslagen, omdat hij de arts
mevrouw L. had aangevallen.
Moons onderstreept de verklarin
gen van Frans, die steeds heeft ge
zegd dat hij eigenmachtig insuline
is gaan spuiten om de patiënten
rustig te krijgen omdat de artsen 's
nachts toch niet kwamen.
Moons: "Ook al was het nodig voor
de patiënten, mevrouw L. wilde 's
nachts niet gebeld worden. Ze was
pas afgestudeerd, maar ze moest
steeds haar man, cok een arts, bel
len wat ze in sommige gevallen
moest doen. Ze heeft me zelfs een
keer gezegd, toen er een paar pa
tiënten erg slecht lagen: geef maar
geen verdere therapie meer, wapt
ik heb drie lege beden nodig".
Volgens de heer Moons besteedde
deze arts bijzonder weinig tijd aan
haar patiënten. Hij illustreert dat
"Meestal keek ze om het hoekje,
riep: er is zeker niets bijzonders hè,
en was weer verdwenen. Ze wenste
niet eens te praten met demente be
jaarden".
Mr. J. Booster, de strijdvaardige of
ficier van Justitie in deze zaak, had
de getuigenis van Jean Moons wil
len voorkomen. Nog voordat
Moons zijn eerste zin neeft afge
maakt, bijt de officier hem toe: "U
heeft toch alle klachten in een brief
uiteengezet. Ze zijn tcch terecht
gekomen waar dat moest. Er is toch
een onderzoek geweest en bij de
uitkomsten daarvan heeft u zich
toch neergelegd. U weet toch dat
gebleken is dat mevrouw L. geen
laakbare handelingen heeft ver
richt?"
Eigen houtje
Frans' verdediger, mr. J. Hermans
uit Geleen, springt er, eigenlijk
voor de eerste keer tijdens dit pro
ces meteen in; "Maar die hele zaak,
die hele situatie destijds in de kli
niek kan mogelijk verklaren
waarom Frans bepaalde handelin
gen op eigen houtje heeft verricht".
Na kort beraad van de rechtbank
laat president mr. G. Hermesdorf
weten dat het in het belang is van de
verdachte dat de werksituatie in de
kliniek duidelijk wordt.
Moons vertelt dan nog dat de afde
lingshoofden van de kliniek, indien
nodig, zelf medicijnen mochten
toedienen. Maar op de vraag van de
president of er ook insuline of va
lium mocht worden gespoten moet
hij ontkennend antwoorden.
Over Frans zegt Jean Moons: "Ik
heb nooit direct met Frans samen
gewerkt, er was wel een goede
communicatie tussen ons. Bij mijn
weten verzorgde hij zijn patiënten
optimaal. Ach, eigenlijk was in die
tijd de hele situatie in Luecker-
heide fout. De begeleiding, daar
mankeerde wat aan".
Na het verhaal van Moons stelt mr.
Booster de rechtbank voor ook me
vrouw L. als getuige op te roepen.
Opnieuw gaat de rechtbank in de
raadskamer. Na de middagpauze
laat de president weten dat in dit
stadium niet nodig te vinden. De
officier vraagt daarop wel of recht
bankpresident Hermesdorf de vol
ledige verklaringen wil voorlezen
van de artsen onder wie Moons
heeft gewerkt
Tegenwerking
Uit de tegen de politie afgelegde
verklaring van mevrouw L. blijkt
dat ze nagenoeg van het begin af
aan heeft gemerkt dat ze werd
tegengewerkt door Moons en door
Frans H. De aantijgingen van
Moons ontkent ze allemaal, evenals
de beschuldigingen die Frans tij
dens de eerste dagen van het proces
uitte. Volgens Frans zou ze 's
nachts nooit zijn gekomen en zou ze
sommige patiënten hebben laten
uitdrogen.
De president leest ook de verkla
ring voor van dr. Van Hooff. Deze
arts vertelde de recherche na de ar
restatie van Frans: "Frans ham
sterde medicijnen. D^t was me wel
opgevallen, maar ik had er nooit
iets achtergezocht Ik heb ook tal
loze keren verklaringen gezocht
voor de hypoglycaemieën die veel
vuldig op Frans' afdeling „Nachte
gaal" voorkwamen". Wie had kun
nen denken dat er een crimineel
aan het werk was. Ik heb Frans
vaak betrapt met het knoeien met
bestellingen van medicijnen. Ik
waarschuwde hem dat het afgelo
pen moest zijn. Hij keek me ver
ontwaardigd aan en zei; "Wat denkt
u wel dat ik ermee doe".
Hoog bejaard
Aan het slot van deze zesde zit
tingsdag behandelt de rechtbank
de zevende van de negen insuline-
moorden die Frans heeft toegege
ven. Het gaat om de hoog bejaarde
mevrouw H. Klausener. Ze kwam
23 mei vorig jaar naar "Nachte
gaal", kreeg van Frans een spuitje
en overleed vier uur later.
Frans vertelde de politie: "Ze was
oud, bedlegerig, dement Je kon
niet eens met haar praten. Ze was al
bediend. Ik zag zo dat we de verzor
ging van haar niet aankonden. Toen
heb ik gespoten. Ze had nog zoveel
pijn".
Maar volgens kleinkinderen was
oma bij de opname nog goed ge
weest Een kleinzoon: "Toen oma
net was binnengebracht vroeg
Frans H. of we kleren voor haar
wilden gaan halen. Toen we terug
kwamen was ze totaal anders. Dat
was vier uur later. Ze lag in coma.
Even later ging ze dood.
Een kleindochter "Tegen mij zei
meneer H.: Ik begrijp niet dat ze
zo'n mens hier halfdood binnen
brengen. Dat doen ze wel meer in
die ziekenhuizen, dan houden ze
zelf het sterftecijfer laag. Ik had
Frans juist nog een tientje fooi ge-
gegeven, omdat hij ons zo behulp
zaam was geweest".
ADVERTENTIE
t m woensdag 12 mei
Met drukindicaior.
Voorzien van riiksue
Advies-
prijs 35-"1
Alleen i
bij AH
Brillo schuursponsjes, 103
doos 12 stuksJ2r?2" ILa
Green Spot. 110
fles 1 liter
Pankv wafels. GI2
pak 168 gramX25"
Maribel sperziebonen. Qtffe
1/1 blikX05 OU
AH Spaghetti, 119
pak 500 gramJr35" 5.»
ftdingworst,vacuum verpakt, yll
100 gram.89" i U
Nieuw! Halfboter. 139
kuipje 200 gram.U49"
Uit de diepvries:
AH Koolvisfilets, graatarm, OJ9
pak 400 gram_2r5<T
k AMSTERDAM - Tijdens de do
denherdenking van de slachtof
fers van de Tweede Wereldoorlog
plaatsten minister Vredeling,
premier Den Uyl en minister De
Gaay Fortman gisteravond een
krans bij het monument op de
Dam. Voordien hadden Konin
gin Juliana en Prins Bemhard
al een krans gelegd,evenals twee
nabestaanden van de dodenMet
een défilé van de genodigden
langs het nationale monm
werd de bijeenkomst beslote
SCHIEDAM (SP) - Is de treinramp bij Schiedam toe te
schrijven aan een technische tekortkoming, of is de fron
tale botsing, die gisterochtend het leven eiste van 24 passa
giers, het gevolg van menselijk feilen?
SCHIEDAM - Op het baanvak
waar zich gisterochtend de ramp
voltrok,konden de machinisten niet
blind varen op het inmiddels op 600
km treinrails aangebrachte ATB-
systeem. Een dergelijke beveiliging
behoedt het treinverkeer voor een
menselijke fout. Negeert de machi
nist een rood licht, dan wordt hij
automatisch gealarmeerd door bel-
signalen. Passeert de man daarna
nog een rood licht, dan stopt de trein
automatisch. Deze automatische
treinbeïnvloeding wordt in '83 of
'84 aangebracht op het traject
Rotterdam-Hoek van Holland. Op
de vraag of het gebeuren van giste
ren aanleiding geeft dit traject
voorrang te geven, reageert ir.M.G.
de Bruin: .JDat ligt niet voor de
hand. Ik moet er daarbij op wijzen,
dat nog zo'n 1200 km rails in Neder
land zonder deze beveiliging zit''.
Op die beklemmende vraag zal pas
over enige maanden een antwoord
volgen, als een diepgaand onder
zoek, dat op last van minister Wes
terterp door de spoorwegongeval
lenraad wordt ingesteld zal zijn af
gerond. „Ik pieker er niet over ook
maar iets te zeggen over een moge
lijke oorzaak, zolang we niet over
feitelijke gegevens beschikken",
aldus ir. M. G de Bruin, president
directeur van de Nederlandse
Spoorwegen. De NS-topman liet
zich gisteren kort na de ramp
evenmin uit over de al dan niet af
doende beveiliging van het betrok
ken baanvak. „Als ik zou zeggen,
dat de ATB (een systeem, dat men
selijk falen uitsluit) een dergelijk
afschuwelijk drama zou hebben
voorkomen, zou ik daarmee te ken
nen geven dat hier sprake is ge
weest van een fout van de machi
nisten. Dat echter staat eenvou
digweg niet vast".
De ramp voltrok zich gistermorgen
even voor acht uur. toen de uit
Hoek van Holland afkomstige
Rhein-Express frontaal botste op
Slachtoffers
ROTTERDAM (ANP) - De voor
lichtingsdienst heeft de volgende
lyst van 23 geïdentificeerde dode
slachtoffers vrijgegeven. Op ver
zoek van de familie wordt de naam
van het 24ste slachtoffer niet gepu
bliceerd: J. Dryver uit Rotterdam
57 jaar; mevr. B. E. Tobias, Rotter
dam (50): mevr. C. de Heer, Den
Haag (30), K. A. Gramende, Delft
(31), F. N. M. de Gier, Dordrecht
(37), V. Erkit, Schiedam (24), W.
Visser, Dordrecht (34). F. J. van
Leeuwen, Rotterdam (37), N. P. A.
A. G. Burghart, Naarden (26), F. C.
Verhoecks, Schiedam (20), A. de
Bruin, Capelle aan den IJssel (20),
J. J. M. Roode, Rotterdam (21), mej.
G I. Becude, Delfgaauw (18), H. C.
Klevzen, Schiedam (27), P. J. Pols,
Rotterdam (29), J. R. Bakker, Rot
terdam (23), M. de Jong, Dordrecht
(22). H. W. Walden, Maassluis (40),
K. L. B. Springborn, Den Haag (30),
mevr. J. W. de Bruin, Rotterdam
(42), C. Stas, Rotterdam (23) en L. C.
van der Waal, Goes (29).
de ongeveer 80 kilometer rijdende
sprinter-stoptrein, komend uit de
richting Rotterdam. De Rhein-
Express, bestuurd door de Rotter
damse machinist J. Timmer, had op
dat ogenblik amper vaart. Timmer
had luttele ogenblikken voor de
beide treinen met een daverende
klap tot stilstand kwamen nog
krachtig geremd. Pal voor de bot
sing ontvluchtte hij zijn cabine. Hij
bleef ongedeerd.
De machinist van de sprinter, de
49-jarige H. Kophof, eveneens uit
Rotterdam, werd met cabine en al
enkele meters weggedrukt. Zwaar
gewond kon hij, halverwege de
trein, om half elf door brandweer
lieden worden bevrijd. Amputatie
van zijn voet was ter plekke nood
zakelijk.
De twee bij de ramp betrokken
treinen hebben in ieder geval beide
op het goede spoor gezeten. De
Rhein-Express maakt normaliter
naar station Vlaardingen ongeveer
zes kilometer gebruik van het lin-
kerspoor om de eerder vertrokken
stoptrein Hoek van Holland-
Rotterdam bij Schiedam te kunnen
passeren. Om 7.50 uur moet de in
ternationale trein, dan weer gerug-
gekeerd op het rechterspoor, bin
nenlopen in station Schiedam-
Rotterdam-West. Exact een minuut
later vertrekt dan de sprinter met
bestemming Hoek van Holland. De
machinist van de sprinter mag -
volgens de secuur opgestelde dien
stregeling - pas wegrijden op het
moment dat de D-trein is gearri
veerd.
Een eerste vluchtig onderzoek
wees gistermiddag uit dat de
D-trein die geregeld vertraging
heeft, hooguit twee minuten later
dan gebruikelijk bij de in Schiedam
wachtende stoptrein aankwam. De
heer K. van der Veen. chef van het
rayon Rotterdam: „Het schema is
zodanig opgesteld, dat er altijd
enige minuten speling is".
Mocht de sprinter niettemin te
vroeg zijn vertrokken, dan had dat
op de centrale controlepost in Rot
terdam waargenomen moeten
worden. „Maar tegen achten wordt
men daar overstelpt met treinbe-
wegingen. Het is vanzelfsprekend
op dit ogenblik niet te zeggen, waar
de menselijke of technische fout
ligt".
Minister We ster terp (rechts): "Wat ik hier zie is verschrikkelijk". In het
midden de directeur van de Nederlandse Spoorwegen ir. De Bruin.
Schiedam (SP) - Koningin Juliana
en prins Bernhard hebben telegra
fisch blijk gegeven van hun mede
leven met de slachtoffers van de
treinramp en hun nabestaanden.
"Wij zijn diep geschokt door het
ontstellende bericht van het onge
luk bij Schiedam, waardoor zove-
len uit het leven gerukt of ernstig
gewond werden. Samen met u en
uw medewerkers denken wij met
innig meeleven aan de getroffenen
en hun nabestaanden", luidt de
tekst van het telegram.
"Wat ik hier zie is verschrikkelijk",
zei minister Westerterp van verkeer
en waterstaat op de plaats van het
ongeluk.
Ook de Belgische regering be
tuigde in een telegram haar mede
leven.
Verder ontvingen de hoofddirectie
en de ondernemingsraad van de NS
een telegram van de federatieraad
van de vervoersfederatie, die giste
ren in Utrecht vergaderde over het
arbeidsvoorwaardenbeleid. De
raad sprak haar ontsteltenis uit
over de ramp.
ADVERTENTIE
Lingerie draagt u 24 uur per etmaal. Een reden
om uzelf te verwennen met echt móóie
i négligés, house-coats, onderjurken enz.
U vindt ze te kust en te keur in Zwitserse,
Franse en andere kwaliteiten. Bij de echte
lingerie-, foundation- en badmode-specialist.
Breestraat 126
Leiden
Tel. 130960
SCHIEDAM - „Ik zat rustig in d<
trein. Plotseling was er een
enorme klap. Wat er gebeurde
wist ik op dat moment niet, ib
verloor meteen mijn bewustzijn.
Toen ik bijkwam was er overal
gegil om mij heen. Afgrijselijk. Ik
zal het nooit kunnen vergeten'*
Het relaas van Irene Mak (21) uil
Schiedam. Door een dubbele
beenbreuk een van de zwaarge
wonden. Maar ook een van de
weinigen in het voorste deel van
de opengereten Sprinter die de
ramp overleefde. Verwrongen
staal. Een treinstel samengeperst
tot enkele meters schroot. „De
slachtoffers kunnen niets ge
merkt hebben van het ongeluk.
Daarvoor Is het allemaal te vlug
gegaan", zegt een verbijsterde
spoorwegman terwijl hij bezig i«
met het trieste bergingswerk-
Luguber spitwerk naar slachtof
fers. Het schrijnende gegier van
snijbranders duurt tot achterin
de middag; in vele gezinnen
heerst dan nog onzekerheid ovei
het lot van hun familieleden.
In enkele seconden speelt zich op
de spoorlijn Rotterdam-Hoek
van Holland ter hoogte van de
Schiedamse H.enri Polakstraat
een ramp af. Een ramp waarvan
enkele tientallen getuigen zijn.
Zij zitten in de stoptrein Hoek
van Holland-Rotterdam, die op
het zuidelijke spoor staat om,
zoals gebruikelijk, de D-trein
naar München te laten passeren.
„We stonden stil en ik keek naai
buiten. Ik zag de Rhein-Express
naderen. Tegelijkertijd zag ik
van de andere kant die gele NS-
trein komen. Op nog geen twee
meter afstand van mij vandaan
botsten de treinen tegen elkaar.
De klap was vreselijk", vertelt de
21-jarige Hannie de Knegt.
"Die Sprinter schoof als een har
monica in elkaar, mijn ruit ging
aan diggelen, er was even paniek
in de trein. Direct na de kap werd
het doodstil. We moesten de trein
uit Buiten zag ik onder de trein
gewonde mensen liggen"
..Iemand vroeg of er verpleeg
sters of dokters onder de passa
giers waren. Er was inderdaad
een verpleegster bij. Die is on
middellijk gaan helpen. Ik zal
nooit vergeten hoe ontzettend
snel hulp ter plaatse was. Binnen
vijf minuten waren overal
brandweer- en ziekenwagens".
Van alle kanten komen passa
giers uit de twee vrij volle stop
treinen en de maar gering bezette
Rhein-Express. Aanvankelijk lo
pen zij verdwaasd en niet begrij
pend door elkaar. Ze beseffen nog
nauwelijks wat er is gebeurd, we
ten niet of ze hulp moeten gaan
bieden of niet
Sommigen hebben wat zij van
hun bagage konden redden stijl
geklemd in de hand.
"Je kon echt wel zien, dat er nog
veel mensen in paniek waren. Ze
begonnen naar ons te schreeuwen
en te wijzen dat we moesten bel
len voor hulp. Ik greep onmiddel
lijk naar de telefoon en belde de
politie, maar die had al verschil
lende telefoontjes binnengekre
gen". vertelt mevrouw Vellinga,
die vanuit haar op de vierde etage
gelegen woning aan de Henry Po
lakstraat alles kon volgen.
Heel wat bewoners zullen zich de
klap nog lang herinneren. "Ik was
in de slaapkamer. Plotseling
hoorde ik die knal. Mijn kapspie
gel viel bijna van de muur. Ik
keek eerst aan de straatkant naar
buiten, omdat ik dacht, dat er een
ongeluk was gebeurd. Daarna
ging ik naar de andere kamer en
zag die ravage", zegt een buur-
In een mum van tijd is ae red
dingsactie in volle gang. Uit
Schiedam, Vlaardingen en Rot
terdam racen tientallen
brandweer- en ziekenwagens
naar de plaats des onheils.
Brandweerlieden, ziekenverple
gers en doktoren beginnen met
het redden van de gewonden en
het bergen van slachtoffers. Tien
tallen politiemannen houden
kruispunten van wegen en zie
kenhuizen in de drie steden vrij.
Andere agenten dringen auto's,
die op de rijksweg Hoek van
Holland-Rotterdam vlak langs de
plaats van het drama komen en
langzaam rijden of zelfs stoppen,
tot doorrijden. Om voor de zie
kenwagens* een nog betere route
te hebben slaan brandweerlieden
pijlsnel een bruggetje in de sloot
die de spoorbaan van de rijksweg
scheidt.
Onvermoeibaar bleven zij, gade
geslagen door honderden ijlings
toegeschoten belangstellenden,
vechten voor de levens van de in
de trein achtergebleven gewon
den. De redders richtten zich uit
sluitend op het voorste gedeelte
van de Sprinter, die zeer zwaar
werd beschadigd. Pas rond half
zeven gisteravond konden de
laatste drie doden uit de trein ge
borgen worden.
In Schiedam werd gisteren
spoorslags gezocht naar een kerk
die qua ligging en grootte ge
schikt is om d$ doden op te baren.
"Wij aanvaarden vanzelfspre
kend de aansprakelijkheid ten
volle", verzekerde mr. De Bruin
van de NS, "en dat gaat zeker niet
vanuit een minimumbasis".
"Er heerst diepe verslagenheid in
de spoorwegfamilie", aldus de
president-directeur, "het valt
ons, spoormannen, zwaar met een
dergelijk drama geconfronteerd
