"Incident" rond
prinselijk paar
Frans H. wilde stoppen met de injecties
SI50
'Zo kunnen we niet verder
Commissie
van drie
kreeg in
Amerika
volop
mede
werking
Lockheed
OP DE EERSTE DAG VAN
WERKBEZOEK AAN ISRAEL
bij
Schnifrler.
VanAgt ziet geen heil in PvdA-programma
KLJSI LK1U
WEGDEK
DINSDAG 4 MEI 1976
PAGINA 7
MAASTRICHT (SP) - Frans H
heeft er eind januari vorig jaar ern
stig over nagedacht op te houden
met het eigenmachtig inspuiten
met insuline van zijn demente be
jaarde patiënten. Dat was na de fa
tale injectie bij de 87-jarige J. H.
Hermans.
Op de vijfde zittingsdag van het nog
dagen durende proces tegen deze
40-jarige ex-hoofdverpleger van de
Kerkraadse Lueckerheide-kliniek
blijkt dat Frans tijdens zyn verho
ren heeft gezegd: „Ik kreeg toen
veel wroeging ik nam me voor niet
meer te spuiten. Ik dacht dan blij
ven de patiënten maar zo liggen,
zonder verzorging. Ik heb toen ook
een tijd niet meer gespoten, maar
de spanningen werden te groot. Er
was die tijd een tekort aan ge
schoold personeel, de vakanties
stonden voor de deur, de patiënten
werden niet goed verzorgd. Toen
ben ik weer gaan spuiten".
Hij had bekend dat hij in mei weer
mevrouw Klausener een insuline-
injectie had gegeven. De vrouw was
prompt daarop gestorven.
Na de insuline-injecties van Frans
raakten de patiënten in een zoge
naamd hypoglycaemisch coma,
een zeldzaam ziektebeeld, waarna
zij stierven. Vandaar ook de op
merking, gistermiddag, van recht
bankpresident mr. G. Hermesdorf:
„Toch zijn er in die tussentijd pa
tiënten aan een hypo overleden.
Dat roept vraagtekens op".
Frans' antwoord, iets zinniger dan
op de andere procesdagen: „Bij my
ook. Ik wist niet waar de hypo's
vandaan kwamen. Ik heb er de arts
vaak naar gevraagd".
Officier van justitie mr. J. Booster
maakt zich dan een beetje kwaad:
„Quatsch, als er op vergaderingen
of koffiebijeenkomsten hypo's ter
sprake kwamen, stelde iedereen
vragen, behalve juist u".
Frans houdt zijn verdachtmaking,
die hij ook al eerder deze dagen
heeft gespuid, vol: „Als ik achteraf
alles naga moeten er meer zijn ge
weest die op eigen houtje insuline
hebben gespoten".
Mr. Booster daarop: „Je kunt met u
geen gesprek voeren. Het kan mis
schien wel, maar u verhindert het".
En, terwijl hij wat moedeloos te
rugzakt in zijn stoel: „Zo gaat het
nou al een hele week".
FATAAL
Op deze vijfde dag van het proces
behandelt de rechtbank, evenals
donderdag het geval was drie door
Frans toegegeven gevallen, waarin
hij insuline spoot met een voor de
patiënten fatale uitwerking. Hoe
wel de feiten anders blijken houdt
Frans ook deze dag vol dat hij al
leen spoot als de patiënt al ster
vende was.
Ter sprake komen nu de dood van
de 74-jarige Maria Schoneborn, de
83-jarige Maria Timmermans en de
87-jarige M. J. Hermans. Frans her
innert zich deze patiënten nog
goed. Hermans was volgens hem
een uitgeleefde man. Frans zelf:
„Dat is het ergste geval waarin ik
heb gespoten. Vooral omdat de
man nog niet in zijn allerlaatste da
gen was. Ik wilde zijn leed verkor
ten. Evenals in de andere gevallen
wenste ik geen acute dood. Ik was
ervan overtuigd dat hij in coma zou
ontslapen".De getuige-
deskundige, mevrouw J. Vygen,
spreekt hem tegen: „Meneer Her
mans moest juist gerevalideerd
worden. Van een spoedig sterven
was geen sprake".
Tegen de schoondochter van de
heer Hermans had Frans al bij bin
nenkomst gezegd. „Die man is
gammel".
Hermans was 13 januari vorig jaar
opgenomen. Twee dagen later
kreeg hij van Frans een injectie en
weer een dag later overleed hy.
Mevrouw Schoneborn was er vol
gens Frans slecht aan toe, ze was
oud en uitgeleefd. Tegen de politie
vertelde hij na zijn arrestatie: „Ze
had nog maar een paar uur te leven.
Ik wilde haar leven bekorten, ten
eerste in haar belang en ten tweede
in het belang van de afdeling
"Nachtegaal". Dan zaten de
leerling-verpleegsters niet met haar
tydens de weekeinddienst'.Vol-
gens mevrouw Vijgen was deze pa
tiënt wel lastig, tenminste qua be
handeling, maar was er zeker geen
stervensgevaar aanwezig.
ONTSTELTENIS
Frans had mevrouw Schoneborn
vrydagmiddag omstreeks half vijf
een spuitje gegeven, vlak voor hij
met weekeindverlof ging. Toen hij
maandagmorgen terugkwam had
hij, aldus de processen-verbaal uit
geroepen: „Tot mijn ontsteltenis
leefde zij toen nog". Hij had haar
opnieuw een injectie met insuline
gegeven. Nu loopt het zeker af, had
hij toen bij zichzelf gezegd, maar
dinsdag leefde de vrouw nog
steeds. Frans had verteld dat hij
toen niet meer durfde te spuiten.
Donderdag is zij overleden.
Over mevrouw Timmermans zei
Frans tijdens het verhoor „Ze
kwam in zeer slechte toestand uit
het ziekenhuis in Heerlen. Een dag
na de opname op "Nachtegaal" heb
ik gespoten".
Frans uitte toen ook de beschuldi
ging dat het ziekenhuis in Heerlen
alleen maar zijn slechtste patiënten
naar Lueckerheide stuurde. Vol
gens hem konden ze dan zelf hun
sterftecijfer laag houden. De politie
had daarop een onderzoek verricht
bij de St. Janskliniek in Geleen. Die
kliniek was ongeveer dezelfde tijd
geopend als Lueckerheide, had ook
200 bedden en kreeg op dezelfde
wijze dezelfde soort patiënten toe
gevoerd. Daar was echter nog nooit
iemand op de d ag van opname of de
dag erna overleden, zoals wel in
Lueckerheide gebeurde, met name
op de afdeling "Nachtegaal", waar
Frans de scepter zwaaide.
DEN HAAG (ANP) - De commissie
van drie is weer uit de Verenigde
Staten in Nederland terugge
keerd, zo is gisteren officieel
meegedeeld.
De commissie, die de betrokken
heid van prins Bernhard bij de
affaire van de Lockheed-
steekpenningen onderzoekt,
heeft in de VS "een groot aantal
openhartige gesprekken" ge
voerd met huidige en voormalige
functionarissen van Lockheed,
aldus het communique.
Dat is mogelyk geweest door tus
senkomst van de directie van de
Lockheed Aircraft Corporation.
By haar verblijf in de VS heeft de
commissie veel medewerking
van Lockheed ondervonden. De
commissie is ongeveer een week
in de Verenigde Staten geweest.
Het driemanschap Holtrop, Pe-
schar en Donner, werd daarby
vergezeld door een aantal mede
werkers, onder wie de secretaris
van de commissie mr. J. Kist.
Eerder was dr. Holtrop al in de
VS geweest.
De commissie heeft in Amerika ge
tracht meer klaarheid te krijgen
omtrent de verschillende bewe
ringen, die in de Lockheed-zaak
zijn gedaan. Allereerst is er de
ex-Lockheedemployee Emest
Hauser, die in december j.l. via
het Amerikaanse dagblad The
Wall Street Journal uit zijn dag
boek details over de steekpen
ningenaffaire de wereld in zond.
Daarbij bleek, dat onder meer de
naam van prins Bernhard met de
affaire in verband werd gebracht.
Ook de naam van de Westduitse
CSU-leider Frans Joseph Strauss
kwam hierbij in het nieuws. Hau
ser zegt zelf bij de steekpennin
genzaak betrokken te zijn ge
weest.
Begin februari verklaarde de
voormalige president van Lock
heed, A. C. Kotchian, tijdens een
verhoor van de senaatscommis
sie voor multinationale onder
nemingen (de commissie-
Church), dat een hoge Neder
landse regeringsfunctionaris in
het begin van de jaren zestig 1,1
miljoen dollar van Lockheed had
ontvangen en later ook nog eens
100.000 dollar. Ook zou een
KLM-functionaris 25.000 dollar
hebben gekregen van de vlieg-
tuigenfabriek. Nadat de Neder
landse regering concludeerde dat
met de hoge regeringsfunctiona
ris prins Bernhard werd bedoeld,
werd overgegaan tot het instellen
van de onderzoekscommissie, de
commissie van drie.
Op 21 april j.l. bevestigde de com
missie, dat zij reeds enige tyd het
resultaat in handen had van nas
peuringen van Westduitse jour
nalisten. Volgens het materiaal,
dat die journalisten de commissie
verstrekt hebben, zou de voorma
lige verkoopchef van Lockheed
voor Europa, Afrika en het
Midden-Oosten, Fred C. Meuser,
op 23 mei 1962 876.327,89 dollar in
contanten op Schiphol hebben
overhandigd aan de toenmalige
chef public relations van Fokker,
de heer G. Aalbertsberg. Dat geld
zou voor prins Bernhard bestemd
zijn geweest.
Half april kreeg de commissie van
drie de beschikking over de do
cumenten van de commissie-
Church en van de Security and
Exchange Commission, de Ame
rikaanse beurscommissie. Dat
gebeurde op grond van een over
eenkomst die de commissie eind
maart had gesloten met het Ame
rikaanse ministerie van Justitie
Afgelopen week werd bekend,
dat de commissie nieuw mate
riaal krygt.
Deze gegevens heeft de
commissie-Church afgelopen
w eek overgedragen aan het Ame
rikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken. Het ministerie van
Justitie inventariseert deze gege-
drie erover kan beschikken voor
zover ze op Nederland betrek
king hebben.
De letterlyke tekst van het com
munique dat de commissie giste
ren heeft bekendgemaakt luidt
als volgt
"De commissie van drie is uit Los
Angeles teruggekeerd. Door tus
senkomst van de directie van
Lockheed Aircraft Corporation is
de commissie in staat gesteld een
groot aantal openhartige ge
sprekken te voeren met huidige
en voormalige functionarissen
van dat bedryf. De commissie
heeft tydens haar verblyf in de
Verenigde Staten veel medewer
king van Lockheed ondervon
den".
Röntgenologen
andermaal in
beroep tegen
hun vervolging
DEN BOSCH (ANP) - De twee
röntgenologen van het St. Jo-
sephziekenhuis in Eindhoven
zijn bij de Hoge Raad in be
roep gegaan tegen de be
schikking van de raadkamer
van het gerechtshof in Den
Bosch die hun zaak voor be
handeling verwezen had naar
de rechtbank. Het hof heeft
vorige maand de beschikking
van de raadkamer van de
rechtbank in Den Bosch be
vestigd, die de bezwaarschrif
ten van de röntgenologen
tegen hun dagvaarding onge
grond hadden verklaard. De
röntgenologen hadden ver
zocht hen buiten vervolging te
stellen. Aan de röntgenologen
P.K. en J. van Z. uit Val-
kenswaard is valsheid in ge
schrifte, subsidiair oplichting
met declaraties in 1972 ten
laste gelegd. De Bossche offi
cier van justitie mr. J.H.M.
Peijnenburg, heeft uit het to
taal van de uit 1972 onder
zochte declératies een kleine
200 gevallen in de dagvaar
ding verwerkt.
In juli 1973 maakten vier
Eindhovense ziekenfondsen
bekend dat uit een onderzoek
van de accountantsdienst van
de ziekenfondsraad was ge
bleken dat in 1972 de röntge
nologen 675.000 teveel bij
hen zouden hebben gedecla
reerd. Daarvan had 435.000
betrekking op de honoraria en
f 240.000 op kosten.
TE, AVOV (ANP) - Op de eerste dag van het werkbezoek
dat prinses Beatrix en prins Claus aan Israèl brengen deed
zich in het gebouw van de Knesseth (Israëlische volksver
tegenwoordiging) een incident voor.
AMSTERDAM (ANP) - Vrouwen
van taxichauffeurs zijn gisteren de
werkkamer van de secretaresse van
Amsterdams burgemeester Sam-
kalden binnengedrongen om een
gesprek met de burgemeester af te
dwingen. Na een kwartier stonden
ze op straat met een afspraak voor 5
Kijk wat u voor
duur parket betaalt
Lachappclle
Berken breedstrook
ongelegd f si,50
Sthnitzler presenteert
Lachappelle parket
inal zijn filialen.
Op het programma stond dat het
prinselijk paar daar gisteren de be
roemde gobelins van Shagall zou
den bekijken.
Na ontvangen te zijn door de voor
zitter van het parlement Yisrael
Yeshayahu, liepen de prinses en de
prins naar een van de deuren die
toegang geeft tot een van de verga
derzalen. Op dat moment was daar
een byzondere commissieverga
dering aan de gang over de ernstige
economische problemen waarmee
het land worstelt. Toen ambassa
deur Arriens merkte dat de prinses
een kijkje in de vergaderzaal wilde
nemen vroeg hij prins Claus om dat
met te doen. Deze zorgde ervoor dat
de deur, die juist voor de prinses
was geopend, weer werd gesloten
en dat het gezelschap rechtsom
keert maakte. Ambassadeur Ar
riens verklaarde later toen hem
naar deze duidelijke verwarring
werd gevraagd: "Den Haag wil niet
dat dit bezoek aan Israël ook maar
enig demonstratief karakter
krijgt".
Het bezoek aan de Knesseth was
overigens ook al erg onverwachts
begonnen toen bij aankomst een
groep Nederlandse toeristen, die
als uit het niets te voorschijn waren
gekomen, luid het Wilhelmus aan
hieven.
Droeve rondgang
De lange dag begon voor prinses
Beatrix en prins Claus zo rond ne
gen uur toen zij een kort beleefd
heidsbezoek aflegden aan presi
dent Ephraim Katzir. Daarna
volgde een langdurig bezoek aan
"Yad Vashem", het grote herden
kingscentrum voor de zes miljoen
Joodse slachtoffers van de nazi-
concentratiekampen. De prinsesen
de prins maakten, tussen honder
den Israëli's, een droeve rondgang
door de expositie die het Israëlisch
oorlogsdocumentatiecentrum in
het herdenkingscomplex heeft in
gericht. Heel ontroerd bekeken
prinses Beatrix en prins Claus tien
tallen afschuwelijke herinneringen
(foto's, voorwerpen, kleding en
dergelijke) aan de massamoorden
van de nazi's in de concentratie
kampen. Aan het eind van het be
zoek aan dit herdenkingscentrum,
gebouwd op het hoogste punt van
Jerusalem, de Herzelberg, legde
het prinselyk paar in de herden
kingshal een krans. Op de vloer van
deze hal staan de namen van alle
nazi-concentratiekampen met de
aantallen slachtoffers (Joden en
niet-Joodse) die daar vielen. Daar
voor hadden prinses Beatrix en
prins Claus de boeken te zien ge
kregen, waarin de afdeling oor
logsdocumentatie van Israel vrij
wel alle namen van de 150.000 Ne
derlandse Joden die in de
Tweede-Wereldoorlog omkwamen
bijeen heeft gebracht.
Na het bezoek aan het herden
kingscentrum reden Beatrix en
Claus door naar het Israëlisch na
tionale museum. Ze werden daar
anderhalf uur lang rondgeleid door
de Nederlandse hoofdconservator
Martin Weyl. een van de leerlingen
van de "grote" Sandberg. Sandberg
zelf zette destyds zelf dit museum
op poten.
Golda Meir
Prinses Beatrix en prins Claus
lunchten met premier Rabin,
waarna ze het bezoek aan de Knes
seth brachten. Aan het eind van de
middag ontvingen zij in het King
Davidhotel in Jerusalem ex-
premier Golda Meir, die vandaag
haar 78ste verjaardag vierde. Voor
Golda Meir in het hotel binnen
kwam ontdekte een groep Ameri
kaanse toeristen in de hal ex-
minister van Buitenlandse Zaken
Abba Eban. Eban werd onstuimig
begroet door de Amerikanen,
waarvan de Israëlische fotojourna
listen dankbaar gebruik maakten.
De eerste dag van hun bezoek aan
Israël, dat zaterdagmorgen aan
staande eindigt werd besloten met
een diner in het huis van ambassa
deur Arriens.
t Oud-premier Golda Meir kwam prinses Beatrix en prins Claus gistermiddag in Jerusalem opzoeken. Vanwege
politieke gevoeligheden had "Den Haag liereer gezien dat er geen J'oto's van dit bezoek zouden worden gemaakt.
Mevrouw Meir stapte echter over de politieke bezwaren van de Nederlandse regering heen en dankzij haar
bemiddeling konden de foto-journalisten toch hun plaatje schieten.
geen bijdrage aan het noodzake
lijke proces van gewenning aan
versobering, waartoe premier Den
Uyl tydens de olie-boycot heeft op
geroepen", zei hy op een AR-
byeenkomst in Leeuwarden.
"Een teleurstellend, zvVeverig
stuk", zo luidt het commentaar van
CHU-leider Kruisinga. "Er wordt
een waslijst van wensen gemaakt,
waarvan van te voren vaststaat dat
het niet te realiseren is", zei hij op
een CHU-spreekbeurt in Hilver-
Vooral de "forse" besnoeiingen op
de defensie-uitgaven die de PvdA
eist, wyzen KVP. ARP en CHU
ronduit af. AR-fractieleider Aantjes
zag niet in hoe christen
democraten en progressieven het
hierover ooit eens moeten worden.
"In plaats van veiligheid, solidari
teit en loyaliteit hanteert de PvdA
voor defensie de wens van bezuin
igingen", zei hij.
De PvdA bezuinigingseisen wer
den door minister Van Agt als „een
grote onwysheid" bestempeld.
Net als de PvdA-ministers Van der
Stoel (Buitenlandse Zaken) en
Vredeling (Defensie) staat Van Agt
op het standpunt dat defensie by de
komende bezuinigingsoperatie
ontzien moet worden. "Het is de
taak van de christen
democratische ministers in het
kabinet-Den Uyl om een aanslag op
onze defensie te voorkomen. De
grootste oppositieparty, de WD,
heeft ook geen goed woord over
voor het nieuwe verkiezingspro
gramma van de PvdA
VVD-fractieleider Hans Wiegel
vindt het een "laf' programma.
"Een hoop wensen, maar er wordt
niet by verteld hoe het allemaal
moet worden betaald", zei hy giste
ravond.
"Voorwaarts, bergafwaarts", zo
vatte mevrouw Hava van Someren -
de toekomstige voorzitter van de
WD-fractie in de Eerste Kamer -
gisteravond in Den Bosch haar kri
tiek op het PvdA-programma sa
men "Wie kan er met zo'n party
regeren"'" vroeg ze zich af. "Het
CDA niet, dacht ik."
Voor Wiegel is het "volstrekt on
aanvaardbaar" dat er na de verkie
zingen van 1977 weer een kabinet
met de PvdA komt.
DEN HAAG (SP) - Minister Van
Agt (Justitie) heeft keihard uitge
haald naar de Partij van de Arbeid,
de grootste regeringspartij.
"Op basis van het nieuwe PvdA-
verkiezingsprogramma voor de ja
ren 1977-1981 kunnen we niet sa
men regeren", zei de KVP-minister
gisteravond op een christen
democratische bijeenkomst in Den
Haag.
Het PvdA-programma noemde mi
nister Van Agt (vice-premier in het
kabinet-Den Uyl) "een onbetaal
bare wensenlyst". Volgens hem
leed de PvdA aan een grenzeloos
gebrek aan realiteitsbesef. "De
christen-democraten proberen de
kiezers te geven wat we ze beloofd
hebben", zei hij.
Tegelyk met zyn scherpe aanval op
de PvdA zette minister Van Agt
uitdrukkely k de deur naar de WD
open. "De liberalen zijn zeker niet
uit ons gezichtsveld verdwenen",
verzekerde hij. "KVP, ARP en
CHU schamen zich niet voor het
goede beleid dat zij samen met de
WD in de kabinetten-De Jong en
Biesheuvel gevoerd hebben".
Het nieuwe verkiezingsprogramma
van de PvdA is in het hele confes
sionele kamp bar slecht gevallen.
Na de ongezouten kritiek van
KVP-leider Andriessen noemde
AR-fractieleider Aantjes het giste
ravond "geen reëel program". "Een
kostenberekening ontbreekt. Het is
gisteren een aanrijding plaatsgevonden waarbij een personenwagen en
twee vrachtwagens betrokken waren. Een van de vrachtwagens, gela
den met 11.000 'liter sojaohe raakte lek. waardoor de kleverige substan
tie op het wegdek terecht kwam Brandweer en reinigingsdienst zijn
uren bezig geweest om het wegdek te reinigen. Twee inzittenden van de
personenwagen raakten bij het ongeluk gewond.
