n iijii i|jF
Het jaar jfcj f»
van schakei^Ë^^HI
g» mm MM
Max Euwe Mp
Theo Uittenhout
bij Nederlandse
waterpolo-ploeg
gi''K HEB WEL ZIN 'N 'N REISJE - -'
iMf fiz'T-■■"k
Stoelpoot hield 't
nog 16zetten uit.
«ggg^lK ZEI VOOR DE GRAP:
"Fischer
leeft
eigenlijk
in een
andere
wereld"
ZATERDAG 17 APRIL 1976
Bert Koekebakker (links) in duel met prof. Euwe.
Voor de schaakpartij zakte de medewerker van onze
krant door een poot van een stoel in het dure interieur
bij Euwe thuis.
Mevrouw Euwe was toen toegesneld, had de poot
rechtgebogen en geruststellend opgemerkt "Dat ge
beurt wel meer." Waarop prof. Euwe zei; "Weest u niet
bang. De vijf zetten die u denkt te kunnen spelen,
alvorens ik u schaakmaat zet, zal de stoel nog wel
I meegaan. Het werden er toch nog zestien. Hieronder
de partij.
1 Wit Zwart
v- ••<v I*:' ittV. •-
Prof. Euwe Koekebakker
1. e2-e4 e7-e5 9. e4-e5 Pc6xe5
2. Pgl-f3 Pb8-c6 10- Pf3xe5 h7-h6
3. Lfl-c4 Lf8-d6 11. Pe5-g6t Ke7-d6
4. d2-d4 Ld6-b4t 12. Lg5-f4t KdS-e5
.5. c2-c3 Lb4-a5 13. Pbl-a3 Dd8-e8t
6. Ddl-b3 e5xd4 14. Kel-/1 d4xc3
7. Lb3xf7t Ke8-e7 l 15. Db3-b5t Kc5-d4
8. Lcl-g5t Pg8-f6 16. Db5-d4 mat
Prof. Dr. Max Euwe wordt 20 mei a.s. vijfenzeventig jaar.
Deze verjaardag zal aan de ex-wereldkampioen schaken en
voorzitter van de wereldschaakbond (FIDE) niet onge
merkt voorbijgaan. Er is namelijk een zogenaamd 'Euwe-
Comité' in het leven geroepen, dat tot taak heeft een aantal
evenementen rond Euwe's verjaardag te organiseren. Het
Éuwe-comité heeft 1976 tot 'Euwe-jaar' uitgeroepen en
daarnaast een groot aantal evenementen in de schaakwe
reld in het vooruitzicht gesteld. Voldoende reden om naar
Amsterdam-Buitenveldert te gaan, waar prof. Euwe woont
en hem te vragen, hoe hij alle activiteiten en initiatieven
rond zijn vijfenzeventigste verjaardag waardeert.
Prof. Euwe, kunt u iets vertellen
over de simultaanseance, die
enige tijd geleden door de 24-
jarige Russische wereldkampioen
schaken Anatoli Karpov werd ge
speeld, ter gelegenheid van de
opening van het 'Max Euwejaar'
waarin Karpov o.a. speelde tegen
de burgemeester van Amsterdam,
dr. Ivo Samkalden?
Euwe: 'Het was de eerste séance,
die Karpov hier in Nederland
speelde. Hij speelde op twintig
borden.
Dat lijkt niet zoveel, maar hij
had zeer zware tegenstanders, het
geen ook blijkt uit de uitslag van
die séance. Karpov heeft toen tien
remisepartijen gespeeld, er drie
verloren en er maar zeven gewon
nen. Dat viel samen met de opening
van het Euwe-jaar. Karpov doet
namelijk mee aan de 'Euwe-
vierkamp', die in mei van dit jaar zal
worden gespeeld. Aan die séance
deden, behalve de burgemeester
van Amsterdam, de heer Samkal
den, die overigens heeft verloren,
Oosterom mee en één van onze
sterkere jeugdspelers Paul van der
Sterre, heeft in die séance tegen
Karpov verloren."
In schakerskringen heeft men het
zeer gewaardeerd, dat u toen
Anatoli Karpov de simultaan-
séance op vijfentwintig borden
tegen geselecteerde deelnemers
terugbracht tot twintig borden,
onmiddellijk aanbood een klok-
séance te spelen tegen het vijftal,
dat teleurgesteld dreigde te wor
den. Dat moet voor u toch een zeer
moeilijke opgave zijn geweest?
Euwe: "Dat was inderdaad niet
eenvoudig, omdat ik de klok-
séance moest spelen tegen de vijf
sterkste tegenstanders van Karpov.
Ook al omdat ik me in het geheel
niet op de klokséance had voorbe
reid. Nu bereid ik me in het alge
meen niet op séance voor, maar ik
houd me zo'n dag wel extra rustig.
Niet iedereen weet overigens, wat
een klok-séance precies inhoudt.
Een klok-séance betekent een ver
zwaarde opgave voor de
simultaan-speler, omdat de tegen
stander niet onmiddellijk behoeft
te zetten. Hij heeft een tempo, bij
voorbeeld van veertig zetten in
tweeëneenhalf uur, en kan dus min
of meer 'de tijd nemen'. Wat in het
algemeen bij een simultaan-séance
niet zo is. Als de simultaan-speler
voor je bord staat, moetje zetten."
De 'Koninklijke Nederlandse
Schaakbond, heeft met de viering
van uw 75-ste verjaardag op 20
mei a.s. het 'Max-Euwe-jaar' afge
kondigd, waarin veel manifesta
ties zullen plaatsvinden. Hoe er
vaart u de instelling van zo'n jaar
en alle manifestaties, welke het
zal omvatten?
Euwe: "Ik moet u eerlijk zeggen:
als ik het zelf voor het zeggen had,
was dit beslist niet gebeurd. Ik vind
LEIDEN - Theo Uittenhout,
doelman van de Leidse wa-
terpolohoofdklasser De
Zijl/LGB traint sinds kort
mee met de selectiegroep
van bondscoach Ivo Trum-
bic. Al geruime tijd be
hoorde de nu 24-jarige Lei-
denaar tot de betere doel-
verdedigers in Nederland,
zonder dat hij ooit kans
kreeg om in het nationale
team te komen.
De Nederlandse ploeg had al twee
zeer goede keepers: Evert Kroon
van HZC/De Robben, die volgens
velen de beste keeper ter wereld is,
en de uitstekende ZIAN/Vitesse-
goalie Wim v. d. Schilden. Doordat
Van der Schilden, die lange tijd de
tweede man achter Kroon is ge
weest, uit de selectie stapte, kwam
er een plaatsje vrij.
Verrassend
Het is niette zien waarom Theo Uit
tenhout nu minder kans zou maken
op uitzending naar de Olympische
Spelen dan Alex Boegscnoten (de
tweede keeper van De Robben) en
Ronald Meyer (tot vorig jaar
reserve-keeper van De Robben en
nu bij VZC/Ritmeester). Zelf is
Theo wat dat betreft nogal terug
houdend. Hij is bang dat het geven
van interviews een beetje voorbarig
is. Hij weet ook dat sommige leden
van de trainingsgroep het er niet
mee eens waren dat er opeens nog
een keeper bijkwam. Zijn uitver
kiezing was nogal verrassend.
Theo: „Dat is nogal eigenaardig ge
gaan. Toen Harry Vriend terug
kwam uit Barcelona vroeg hij na
mens Trumbic aan Paul Belt of die
zin had om weer met de nationale
jeugd mee te gaan trainen. Ik zei
toen half voor de grap: „Is er voor
mij ook niet iets te regelen, want ik
hel> wel weer eens zin in een leuk
reisje", maar Harry ging daar
serieus op in en het bleek dat hij
altijd had gedacht, dat ik geen inte
resse meer had om met die trainin
gen mee te doen. Hij heeft contact
opgenomen met Trumbic en toen
had ik al gauw een uitnodiging."
Het gaat je om de reis naar Mon
treal?
„Dat zit er natuurlijk ook wel ach
ter, maar in de eerste plaats wil ik
mezelf weer eens testen. Ik wil we
ten hoe sterk ik ben in vergelijking
met die andere keepers. Je kunt er
gerust van uit gaan dat Kroon niet
van zijn plaats te verdringen is; dan
gaat het verder tussen Boegscho-
ten, Meyer en mijzelf. Momenteel
kan ik helemaal nog niet zeggen
wie de beste kansen heeft. Ik heb
wel een grote achterstand in condi
tie. Die zal ik snel in moeten halen.
het natuurlijk bijzonder vererend,
dat men een 'Euwe-jaar' heeft afge
kondigd, maar belangrijker vind ik
de inhoud ervan. Een van de din
gen, die mij wel aanspreken, is, be
halve natuurlijk de séance, de
'Euwe-vierkamp'.
Alexander Münninghoff heeft in
deze krant geschreven, dat bij de
officiële afkondiging van het
'Euwe-jaar' de algemene juich
stemming, die men zou kunnen
verwachten, eigenlijk niet ont
stond. Heeft u daar een verklaring
Euwe: Ik begrijp eigenlijk niet
goed, waardoor die 'juichstem
ming' zou moeten ontstaan. De
proclamatie van een 'Euwe-jaar' op
zich is eigenlijk niets bijzonders.
Maar ik herhaal, dat ik veel meer
waarde hecht aan de inhoud van
dat jaar en aan het einde van dat
jaar is er wellicht reden om in een
juichstemming te raken. Ik herin
ner mij overigens, dat de heer
Münninghoff nogal teleurgesteld
was, omdat onze nationale kam
pioen Jan Timman niet mee zou
zou doen aan de 'Euwe-vierkamp'."
Ik wilde graag inhaken op de
naam van Timman. Er ging name
lijk het gerucht, dat Jan Timman,
die destijds de AVRO-tweekamp
tegen u heeft afgezegd, graag als
Nederlander aan dit toernooi had
willen deelnemen, maar dat het
organiserend comité de indruk
had gekregen, dat Timman door
familieomstandigheden een tijd
lang zelf niet meer wilde spelen.
Overwogen zou worden om Tim
man toch in te delen, omdat het
Nederlander van Anatoli Karpov
te zien winnen. Kunt u daar iets
over zeggen?
Euwe: "Het is wat bout gesteld dat
ik graag een Nederlander van Kar
pov zou zien winnen. Dat is ook in
het verleden nog nooit gebeurd.
Maar Timman heeft in een toernooi
Hoe hard wordt er getraind?
„Er zijn op zes dagen van de week
centrale trainingen, die in totaal
twaalf uur duren. We moeten twee
keer in de week naar Ede, twee keer
naar Bussum, een keer naar Am
sterdam en een keer naar Amers
foort. Die trainingen op zich vind ik
niet erg, maar het vele reizen is wel
een enorm bezwaar. Als ik eens
dicht bij huis train, dan is het altijd
nog in Amsterdam. Die trainingen
zouden toch eigenlijk gehouden
moeten worden op plaatsen die
voor de meeste top-poloërs gemak
kelijk bereikbaar zijn. Ik heb nu
maar een autootje gekocht. Ik ben
een paar keer met de trein geweest,
maar dan was ik voor een training
van anderhalf uur vijf uur van huis,
dus dat was niet vol te houden.
Ik heb het trouwens toch vrij druk,
want binnenkort ga ik trouwen en
we zijn nu druk bezig om het huis
in Skopje een zeer verdienstelijke
remise tegen Karpov gespeeld. Dat
vind ik al prachtig. Alsnog is beslo
ten om Timman in de 'Euwe-
vierkamp' in te delen. Het organise
rend comité heeft overigens Tim
man in eerste instantie niet inge
deeld, omdat het vernomen had,
dat hij zonder twijfel zou weigeren
te spelen."
Heeft u ook actief deelgenomen
aan de voorbereidende bespre
kingen om de ontwerp-
reglementen op te stellen voor de
komende wereldkampioenschap
pen schaken in 1978, waarvoor de
Rus Karpov speciaal naar Neder
land was gekomen?
Euwe: "De besprekingen hebben
plaatsgevonden in februari van dit
jaar, nog vóór het 'Euwe-jaar' werd
afgekondigd. Karpov was één van
de leden van het acht leden tellende
comité ter voorbereiding van de
reglementen van het wereldkam
waarin we gaan wonen op te knap
pen. Verder ben ik nog bezig met
een avondcursus (mba), maar die
zal nu wel even in de knel ko-
men Dat vele reizen en trainen is
niet voor iedereen op te brengen?
„Dat is zo. Een heleboel goede spe
lers zijn eigenlijk te vroeg gestopt
met het internationale polo. Als alle
topspelers zich beschikbaar zou
den stellen voor het nationale team
zou Nederland waarschijnlijk bij de
allersterkste waterpololanden van
de wereld horen. Het huidige team
eindigt in Montreal misschien er
gens tussen de vijfde en achtste
plaats".
Wat gebeurt er na Montreal?
Ik denk toch wel dat ik ga proberen
by de selectie te blijven. Ook al is
het alleen als reserve-keeper. De
toernooien in het buitenland zijn
vaak wel de moeite waard en het is
pioenschap. Hetgeen natuurlijk
niet wil zeggen, dat we onmiddel
lijk een reglement klaar hadden en
daarna aangenomen hebben. Het is
een suggestie en de algemene ver
gadering zal erover moet beslissen.
Het eerstvolgende congres van de
'FIDE', dat in oktober/november
van dit jaar gehouden zal worden in
Haifa, zal vervolgens de reglemen
ten definitief maken.
Er is een "Euwe-fonds" in het le-
veiugeroepen, dat beoogt gelden
bijéén te brengen om de schaak-
ontwikkelingslanden materieel té
ondersteunen. Kont u iets vertel
len over dat "Enwe-fonds" en
daarnaast wat men precies moet
verstaan onder "schaakontwikke
lingslanden"?
Euwe: "Dit is voor mij een heel
prettig onderwerp om over te pra
ten, omdat ik mij altijd in deze rich
ting heb willen bewegen, nl. zoveel
mogelijk landen en volkeren tot het
schaakspel te "bekeren". Met het
geld, dat door het "Euwe-fonds"
vrijkomt, stuurt men meesters of
grootmeesters naar de ontwikke
lingslanden, die daar dan schaak-
simUltaanséances geven. Ook ge
ven ze lezingen over schaken of
treden als trainer op voor een groep
spelers, die zich in zo'n ontwikke
lingsland verder in de schaaksport
willen bekwamen. Er komt geluk
kig veel geld op het rekeningnum
mer van het "Euwe-fonds" binnen,
maar ons uiteindelijk doel is zoveel
geld bijeen te brengen, dat we van
de rente van het kapitaal iets voor
die landen kunnen doen. Anders is
het geld zó op".
Van 13 tot 23 mei a.s. zal in het
"Van Gogh-Museum" in Amster
dam een speciale "Euwe-
vierkamp" worden gespeeld,
waaraan in ieder geval zullen
deelnemen de eerder genoemde
Russische wereldkampioen Kar
pov en daarnaast de twee win
naars van het laatste Hoogoven
toernooi, de grootmeesters Lubo-
jevic en Olafsson. Ook zou de
ook nuttig voor de club, want je
leert het spel kennen van jongens
waar je in de competitie tegen
speelt.
Wat ik nog kan bereiken is onmoge
lijk te voorspellen. Toen ik in '71
mijn laatste toernooi met de Neder
landse jeugd had gespeeld, zei Jan
Bultman, die toen jeugdtrainer
was, tegen me: „Je bent een gewel
dig waardevolle clubkeeper, maar
geen international", en daar kon ik
het toen mee doen. Er was voor mij
geen plaats bij de A-selectie. Bult
man had toen waarschijnlijk wel
gelyk. Het best keepte ik in de
jeugd altijd in onbelangrijke toer
nooien. Als het er om ging was ik
lang zo goed niet. Of ik nu dan wel
ryp ben voor het internationale
polo moeten we maar afwachten. Ik
heb het gevoel dat ik nog vooruit
kan gaan Ik experimenteer nog al
tijd met de techniek van het keep
en, eikjaar leer je er weer meer by".
Amerikaan Browne meedoen, als
een soort vervanger van Fischer.
Euwe: "Ik ben bewust niet by de
voorbereidingen van de "Euwe-
vierkamp" betrokken. Maar soms
zie ik doorslagen van brieven, die
naar het "Euwe-comité" gaan en
dan krijg ik een beetje een inzicht in
de materie. Op het ogenblik staat
vast, dat Karpov, de wereldkam
pioen speelt; Timman, de Neder
landse kampioen en daarnaast
Olafsson, éen van de twee winnaars
van het laatste Hoogoventoernooi.
En in plaats van Lubojevic zou dan
Browne spelen, een veelbelovende,
jonge speler uit Amerika".
Er is sprake van, dat u ook een
simultaan-séance zal spelen tegen
leden van de Tweede Kamer. Hoe
is dat initiatief tot stand geko-
Euwe: "Ik vind het heel prettig dat
men zich ook in deze kringen voor
het schaken interesseert Maar het
initiatief hiertoe is niet van mij uit
gegaan. Al heb ik wel gehoord, dat
zich onder de leden van de Eerste
en de Tweede Kamer schakers be
vinden die mij ongetwijfeld goed
partij zullen geven".
U heeft van 1921 tot 1954 het Ne
derlands kampioenschap gehou
den om het in dit laatste jaar aan
Jan-Hein Donner te verliezen. Het
is toch opmerkelijk, dat u als enige
in de Nederlandse schaakgeschie
denis in staat was de titel zo lang
met succes te verdedigen.
Euwe: "Enerzijds opmerkelijk,
omdat ik de titel zo lang met succes
verdedigde, maar anderzijds moet
u niet vergeten dat de Nederlandse
schaaksport nog niet zo oud is. Ik
dacht dat de kampioenswedstrij
den van even voor 1900 dateren,
dus het is haast onmogelijk dat een
andere Nederlandse schaker een
gelijkwaardige prestatie in die be
trekkelijk korte periode zou heb
ben geleverd. Nadat ik de titel aan
Donner had verloren heb ik hem
daarna in een boeiende tweekamp
weer van. Donner teruggewonnen.
Polo is in Nederland geen popu
laire sport. Is er nog wel vol
doende belangstelling bij de
jeugd?
„Belangstelling is er zeker. Bij De
Zijl/LGB hebben we momenteel
vier adspirantenzeventallen en dat
worden er volgend jaar misschien
vijf, dus jeugd is er genoeg. Het is
wel zo dat ze er vaak niet genoeg
voor over hebben. Er is nu eenmaal
heel wat voor nodig voordatje goed
waterpolo kunt spelen. Veel jonge
spelers haken daarom op een gege
ven moment af.
Nu vallen de trainingen ook vaak
op een ongelukkige tijd. Daar komt
in Leiden hopelijk snel verander
ing in. Maar aan de andere kant, als
je een groep bij elkaar kunt krijgen
van jongens die bereid zijn altijd te
komen trainen, dus ook op die on
Een interview met u kan niet
plaatsvinden zonder u ook iets te
vragen over het grillige Ameri
kaanse schaakfenomeen Bobby
Fischer. In 1972 ging u voorbij aan
de bestaande internationale
schaakreglementen om Fischer
tot spelen tegen Spasski te bewe
gen. U meende, dat het schaken
meer gebaat was bij een werkelijk
gespeelde match dan bij een reg
lementaire kampioen. Hoe heeft u
die moeilijke onderhandelingen
destijds ervaren en wat is uw
privé-indruk van de persoon en de
schaker Fischer?
Euwe: "Ik heb niet met Fischer on
derhandeld. Ik heb slechts een be
sluit moeten nemen, nadat ik met
alle FIDE-functionarissen die toen
aanwezig waren, had gesproken.
En ik heb natuurlijk ook contact
gehad met Fischer's opponent, de
Rus Spasski, die er erg voor was om
nog twee dagen te wachten. De eni
gen die niet voor uitstel waren, en
dus Spasski onmiddellijk tot reg
lementair kampioen wilden verkla
ren waren de Nederlandse schaak-
pers en Rusland. De anderde acht
entachtig landen waren allemaal
voor uitstel.
Maar wat Fischer betreft Ik kan
heel veel bewondering opbrengen
voor zijn schaakkunst en ik zou het
doodzonde gevonden hebben, als
wij die ene wedstrijd hadden moe
ten missen. Wij wisten toen dat Fi
scher in elk geval even sterk was als
Spasski en wellicht zelfs sterker.
Hij had immers de voorwedstrijden
met zo'n groot verschil gewonnen.
Ik heb Fischer vier maal ontmoet
en ik heb dezelfde indruk als de
meeste mensen van hem hebben.
Namelijk dat hij eigenlijk in een
andere wereld leeft. Hij kwam be
paald niet als een chaotische jon
geman op mij over, maar zyn prin
cipes zijn zijn principes en daar
wijkt hij onder geen beding vanaf.
Ik vond hem wel wat vreemd, om
dat hij nooit tot een compromis be
reid bleek".
A. C. KOEKEBAKKER JR.
mogelijke uren, dan krijg je wel een
sfeer waarin goede prestaties gele
verd worden. Dat heb je bij ons,
dacht ik, wel kunnen zien. In de tijd
dat we nog elke ochtend een zwem-
training deden, hebben Albert
Spijker en ik eens een half jaar lang
met een ochtendkrant gelopen. Die
zwemtrainingen beginnen om zes
uur, dus dan stonden we maar om
vier uur op, om op tijd die kranten
wijk gedaan te hebben. Ik weet niet
of er nu nog veel jongens zijn die
dat zullen doen."
Het gebeurt niet veel meer dat
jongens van een jaar of zestien
goed in een eerste zevental mee
kunnen komen.
„Maar dat komt ook doordat het
tegenwoordig niets bijzonders
meer is als een poloër goed zwemt.
Vroeger konden jeugdspelers met
snelheid hun gebrek aan routine
compenseren, maar tegenwoordig
gaat dat niet meer zo goed, omdat
ook de oudere spelers een behoor
lijke conditie hebben".
Is keepen bij waterpolo erg zwaar
of gevaarlijk? Niet-zwemmers
vinden het watertrappelen altijd
erg vermoeiend.
„Gewoon in de goal liggen is na
tuurlijk niet moeilijk, dat kan ik wel
een paar dagen volhouden als het
moet Echt zwaar wordt het bij
voorbeeld pas als je ploeg met een
man minder speelt, want dan moet
je voortdurend in je doel heen en
weer springen. Blessures heb ik
bijna nooit Je krijgt wel eens een
bal in je gezicht, maar dat doet
meestal maar even pijn".
Nooit spijt dat je keeper bent ge
worden?
Nee, beslist niet Het leuke van
keepen vind ik, dat je wel aan een
teamsport meedoet, maar dat je
toch een aparte plaats houdt in de
ploeg. Een keeper is altijd een
beetie een individualist".
JACQUES DE GRAAF
