Unieke vorm van
gezondheidszorg
passeert Alphen
Te groot voor servette klein voor tafellaken
de postgiro
WEINIG HOOPGEVENDE KWALIFICATIE VOOR ALPHENS STREEKZIEKENHUIS:
13 Lotto-spelers sleepten vorig ja?.r
het half miljoen in de wacht.
Voor 7 kwartjes kunt u zondag óók
rijk worden.
Samenwerking met AZL
schiep tal van kansen
da's makkelijk, ook in Italië
Door Wim Yi irtz
ALPHEN AAN DEN RIJN-
Te groot voor een servet en
te klein voor een tafellaken.
Deze weinig hoopgevende
kwalificatie voor het Alp-
hense ziekenhuis Rijnoord
stond voorzichtig aangege
ven in een recent rapport
van de Leidse medische fa
culteit en het academisch
ziekenhuis. Dat rapport
handelde over een moge
lijke samenwerking met
Rijnoord, waar "Leiden"
onder bepaalde voorwaar
den wel aan mee wilde doen.
Het rapport bevatte enkele aanbe
velingen die voor Rijnoord tamelijk
ingrijpende gevolgen zouden heb
ben. Zo zou er in elk geval getornd
gaan worden aan de autonomie van
de specialismen in het Alphense
ziekenhuis en zou meer en meer de
nadruk komen te liggen op een
functionele indeling, waarbij ge
dacht zou kunnen worden aan be
handeling, nazorg, chronisch zie
ken, kinderafdeling en kraamafde-
ling.
In de verre toekomst, aldus het
rapport, zou er gedacht kunnen
worden aan een "basisziekenhuis"
ter grootte van 250 bedden (Rij
noord heeft er nu ongeveer 150) In
het tussengebied, zo vervolgde het
rapport, is er, wanneer uitbreiding
tot 250 bedden wordt nagestreefd,
sprake van onrendabele inzet van
mankracht en materieel en van
kwalitatief gezien onterechte op-
jiamen en verrichtingen. Met an
dere woorden: Rijnoord zit op het
verkeerde spoor.
Het Alphense ziekenhuis heeft daar
overigens altijd wel op gezeten. Het
begon tien jaar geleden al bij de op
richting van het ziekenhuis. Een
duidelijk behoeftepatroon was er
toen niet. maar kennelijk waren er
toch voldoende argumenten voor
handen om het bestaan van een
Alphens ziekenhuis te rechtvaardi
gen. Alphen aan den Rijn was im
mers bezig de status van platte
landsdorp te ontgroeien, maakte
daarbij een bepaalde technocrati
sche ontwikkeling door en daar
mocht een ziekenhuis natuurlijk
niet in ontbreken. Het valt intussen
moeilijk te ontkennen dat het zie
kenhuis er is gekomen op basis van
een stukje plaatselijk chauvinisme.
Het ziekenhuis werd opgericht
door de Stichting voor Christelijke
Ziekenverzorging in Nederland te
Ermelo. In het Bestuur van deze
stichting zat o.a. de toenmalige
CHU-burgemeester Bruins Slot
van de gemeente N ij kerk, die latei-
burgemeester zou worden van
Alphen aan den Rijn. Bruins Slot
spande zich in zijn Alphense tijd
bijzonder in om het ziekenhuis van
de grond te krijgen. Wat preeiés
tien jaar geleden ook lukte.
In april 1966 werd de eerste patiënt
in het toen nog prot. chr. ziekenhuis
opgenomen. Maar al spoedig bleek
dat het ziekenhuis moeizaam func
tioneerde. Er was sprake van be
stuurlijke afstandsbediening (van
uit Ermelo), die de oorzaak werd
van allerlei communicatiestoornis
sen tussen bestuurderen en mede
werkers. Bovendien ontstond er
wrijving met de plaatselijke huis
artsen in Alphen, die niet bijster
verguld waren met de gang van za
ken in het ziekenhuis. Vier jaar na
de oprichting staakten de huisart
sen - in overleg met de specialisten
in het ziekenhuis - hun verwijzin
gen en stuurden ze hun patiënten
door naar ziekenhuizen in de om
geving. Aan die situatie kwam
Problemen
alleen op
te lossen
door regionale
samenwerking
evenwel spoedig een einde toen
bekend werd dat de christelijke
stichting in Ermelo zich zou terug
trekken en het beheer in plaatse
lijke handen zou overgaan.
Al deze moeilijkheden versluier
den intussen het ware probleem,
namelijk dat het ziekenhuis Rij
noord een moeilijk te exploiteren
ziekenhuis is. Het algemene pro
bleem met kleine ziekenhuizen is,
dat ze aan de ene kant weliswaar
veel ruimte geven aan een stukje
menselijkheid binnen de medische
zorg, maar dat ze aan de andere
kant moeilijk te exploiteren zijn
omdat er binnen zo'n kleine een
heid nauwelijks doelmatig te wer
ken valt.
Een aantrekkelijk ziekenhuis, me
nen deskundigen, is dat ziekenhuis
waarbinnen de belangen van doel
matigheid in evenwicht zijn met de
belangen van de mens in de medis
che zorg. Ingewijden hebben bere
kend dat dit evewicht het dichtst
wordt benaderd in ziekenhuizen
met 300 tot 500 bedden. Het College
van ziekenhuisvoorzieningen is het
daar mee eens, blijkens zijn recente
advies aan de staatssecretaris van
Volksgezondheid om voor een zie
kenhuis een zg. ondergrens van 250
bedden aan te houden, wat over
igens niet betekent dat ziekenhui
zen dig onder die grens zitten ook
meteen moeten worden gesloten.
Bij dit alles heeft het ziekenhuis
Rijnoord met nog een ander pro
bleem te kampen, dat best structu
reel genoemd mag worden. Het
ziekenhuis ligt namelijk ingeklemd
tussen enerzijds het Leidse gebied
met drie ziekenhuizen en ander
zijds het Gouds/Woerdense gebied
met nog eens vier ziekenhuizen. Al
deze ziekenhuizen zijn wat de me
dische kwaliteit betreft beter ont
wikkeld dan Rijnoord en boven
dien zijn ze ook voor de Alphenaar
betrekkelijk gemakkelijk bereik
baar.
Rijnoord draait derhalve in een vi
cieuze cirkel ropd. Enerzijds func
tioneert het ziekenhuis econo-
AD7ERTENTIE
Ilaal meteen een formulier bij uw club of winkelier.
misch vrij slecht (wat ook z'n in
vloed heeft op het medisch hande
len), terwijl het aan de andere kant
weinig aantrekkingskracht uitoe
fent op medische specialisten en
huisartsen, waardoor nieuwe im
pulsen blijvend ontbreken. Het
rapport van de Leidse medische fa
culteit en het academisch zieken
huis stelde dan ook, dat "Rijnoord
als schakel in de keten van voorzie
ningen in de gezondheidszorg een
te geïsoleerde rol vervult", terwijl
in een recent rapport van de com
missie academische ziekenhuizen
van het College voor ziekenhuis-
voqrzieningen de volgende type
ring werd gegeven: "De bezetting is
laag, terwijl de stafbezetting in
compleet is".
kampt met structurele problemen Vooropgesteld dat Rijnoord
die alleen door regionale samen- ten tweeden male ten onder
werking kunnen worden opgelost, gaan.
ADVERTENTIE
Op de tocht
Het was dan ook niet verwonderlijk
dat in november 1974 het voortbe
staan van het ziekenhuis op de
tocht kwam te staan. De financiële
situatie van het ziekenhuis was
ronduit slecht: over 1974 was een
tekort geraamd van 320.000, maar
in werkelijkheid bedroeg het ver
lies 570.000. De gemeente Alphen,
die zich daartoe in 1969 verplicht
had, moest dit tekort met eigen
middelen proberen op te vangen.
Maar ook de gemeente zat finan
cieel niet bepaald op rozen. "Finan
cieel", zo vertolkte wethouder
Goedhart (financiën) zijn gevoelens
in november "74 tegenover de ge
meenteraad, "is dit een zware last
voor de gemeente. Maar uit een
oogpunt van de volksgezondheid
kan Rijnoord niet worden gemist in
Alphen". De wethouder had gelijk.
Afgaande op de norm van staatsse
cretaris Hendriks (Volksgezond
heid), die zegt dat er op 1000 inwo
ners vier bedden moeten zijn, is de
aanwezigheid van een (poliklini
sche eenheid in Alphen intussen al-
leszinsgerechtvaardigd. De we
thouder zei evenwel ook: Het be
stuur van Rijnoord zal zeer diligent
moeten zijn om tegenover Gedepu
teerde Staten waar te maken dat de
huidige verliezen van het zieken
huis conjunctureel en niet structu
reel zijn"
En daar zal hij intussen wel op zijn
teruggekomen. Immers. Runoord
Door Christa van Hees
om een nog nieuw specialisme tot
volle wasdom te brengen: de geria
trie (medische zorg ten behoeve
van bejaarden).
Geen durf
Juist hier deed zich de mogelijk
heid voor om de samenwerking
met het AZL te starten. Op dit nog
\"blanco" terrein vielem geen wrij
vingen in al bestaande situaties te
verwachten. In de twee jaar die zijn
gepland voor de bouw van het ver
pleeghuis, had men in Leiden en
Alphen in alle rust kunnen werken
aan de realisering van een gefa
seerde samenwerking op andere
terreinen.
Het Rijnoordbestuur heeft het
kennelijk niet aangedurfd deze
tijdrovende procedure - overlegd
zou moeten worden .met bestuur,
directie en medische staf van het
AZL en de medische faculteit en
haar vakgroepen - in gang te zetten.
Het heeft niet het risico willen ne
men na 1 juli zonder specialisten te
zitten, terwijl de samenwerking
met het AZL nog niet rond zou zijn.
Momenteel zijn tussen het Rij-
noordbestuur en de Landelijke
Specialisten Vereniging bespre
kingen gaande over de werksfeer
binnen het ziekenhuis. Te verwach
ten valt dat er binnen afzienbare
tijd een commissie wordt ingesteld
die het medisch handelen nauwlet
tend gaat volgen.
Nog open
Aan samenwerking met een groter
ziekenhuis lijkt - ook al gezien de
conclusies uit het landelijke rap
port "Kleine Ziekenhuizen" - niet
te ontkomen. Het antwoord op de
vraag met welk ziekenhuis die sa
menwerking tot stand gaat komen,
ligt blijkens uitlatingen van Ru-
noordvoorzitter F. H. Nauta nog he
lemaal open. Volgens de Lande
lijke Specialisten Vereniging moet
het zelfs niet uitgesloten worden
geacht, dat met het AZL toch als
nog afspraken worden gemaakt
over aanvullende specialismen
ALPHEN AAN DEN RIJN - Met het afbreken van het overleg tussen het
Rijnoordziekenhuis en het Academisch Ziekenhuis Leiden (AZL) lijkt de
kans om in Alphen een unieke vorm van gezondheidszorg te creëren, defi
nitief verloren. Met behulp van het AZL zou in, rond en met Rijnoord een
totaal-pakket van medische voorzieningen kunnen worden geschapen dat
nog nergens eerder in Nederland werd gerealiseerd. Het Alphense streekziekenhms Rijnoord De vraag ,s: hoe verder-
Wellicht het meest teleurgesteld
over het missen van de kans ..om
iets fundamenteels in de gezond-
heeidszorg te verbetren", is drs. J.
P. van der Reijden, voorzitter van
de nu ter ziele gegane onderhande
lingsdelegatie en tot voor kort se
cretaris van het Rijnoordbestuur.
Onlangs stapte hij wegens tijdge
brek op als bestuurslid, een voor
nemen dat hij anderhalf jaar gele
den al bekend maakte. Een wat bit
ter afscheid omdat hij - met het af
breken van het overleg met het
AZL - tegelijkertijd op kon stappen
als voorzitter van de onderhande
lingsdelegatie.
De tijd heeft in dit alles een belang
rijke rol gespeeld. Want was het
moment van een intentieverklaring
- waarin het AZL en Rijnoord over
een zouden komen te gaan samen
werken op het gebied van de ge
zondheidszorg - nabij, yeel langer
zou duren eer die samenwerking
werkelijk gestalte kon krijgen. En
dreigend op de achtergrond stond
de datum van 1 juli: op die datum
moeten de contracten van vijf van
de specialisten van Rynoord al dan
niet vernieuwd zijn.
Die vijf (medisch directeur IJbema,
de chirurgen Schagen, Van Leeu
wen en Robijn, de vrouwenarts
Siegers en de keel-, neus- en oorarts
Hitijahubessy) zegden vorig jaar
hun contract op per 1 februari 1976.
Daaraan ten grondslag lag een za
kelijk meningsverschil met het be
stuur (ondermeer omtrent de huur
van "de kliniekruimten). Hangende
het overleg met het AZL werd de
opzeggingstermijn met zes maan
den verlengd, zo werd door beide
partijen overeengekomen.
Specialisten
Een nauwe samenwerking met het
AZL zou voor de specialisten in
Rijnoord om een paar redenen ech
ter wel eens niet zo aantrekkelijk
kunnen zijn. In de eerste plaats is
daar het in het oog springende ar
gument van de salariëring. Zouden
'de specialisten in de Universiteits-
structuur worden opgenomen, dan
zou dat uiteindelijk een achteruit
gang in bruto-inkomen betekenen.
Ook zou samenwerking met het
AZL kunnen inhouden dat de Rij-
noordspecialisten zich .zouden
moeten onderwerpen aan de in
Academische ziekenhuizen ge
bruikelijke „medical audit", waar
bij specialisten ten opzichte van el
kaar van hun medisch handelen en
de daaruit voortvloeiende kosten
verantwoording afleggen.
Het leek niet erg waarschijnlijk dat
de onderhandelingen met het AZL
vóór 1 juli a.s. zouden zijn afgeslo
ten. Anderzijds leek het niet erg lo
gisch, hangende die onderhande
lingen. nieuwe contracten af te slui
ten. Kwamen die contracten er ech
ter niet, dan zouden de Rijnoord-
specialisten op 1 juli wel eens mas
saal op kunnen stappen. Een risico
dat het Rijnoordbestuur niet heeft
willen nemen. De vraag is echter of
de specialisten zelf zich een radi
cale stap hadden kunnen veroorlo-
Üitzedbureau
Toen de besprekingen met het AZL
in september vorig jaar werden ge
start, was dat "in verband met de
beperkte mogelijkheden van Rij
noord en ter waarborging van de
kwaliteit van de medische voorzie
ningen in de toekomst", zo luidde
de officiële formulering. Gedacht
werd toen aan een constellatie
waarbij het AZL zou functioneren
als een soort '-'uitzenbureau" van
specialisten waarbij de "uitzend
krachten" deels door de univer-
steit, deels door Rijnoord zouden
worden betaald. Het voordeel van
zo'n regeling zou zijn dat de specia
listen er geen enkel (financieel be
lang bij zouden hebben in welk zie
kenhuis hun patiënten worden op
genomen en behandeld.
Gezondheidscentrum
Eén man met name heeft in de sa
menwerking met het AZL alle mo
gelijkheden gezien om in Alphen te
komen tot een stuk gezondheids
zorg dat optimaal zou kunnen func
tioneren. Allereerst was het nood
zakelijk dat Rijnoord medisch,
maar vooral economisch gezond
gemaakt zou worden. Al voordat de
onderhandelingen met het AZL op
gang kwamen, gingen de gedach
ten van drs. Van der Reijden uit
naar het afstoten van ruim éen
derde van het huidige aantal be
dden (vier van de tien bedden in
Rijnoord staan leeg red.), waardoor
financiële ruimte zou ontstaan voor
de bouw van een gezondheidscen
trum voor Ridderveld II. Zo'n cen
trum is trouwens ook een wens van
de Alphense PvdA, die daar enkele
maanden geleden in een nota "Ge
zondheidszorg" nog voor pleitte.
Los daarvan had het Rijnoordbes
tuur al eerder de gedachte om al
dan niet met hulp van buitenaf de
poliklinische hulp uit te breiden. In
dat verband zou men het AZL een
aantrekkelijke overeenkomst kun
nen worden gesloten, omdat het
academisch ziekenhuis wel be
langstelling heeft voor het nog te
bouwen verpleeghuis in de naaste
omgeving van het Alphense zie
kenhuis, waarvoor twee maanden
geleden de eerste paal werd gesla
gen. In dat verpleeghuis zou het
AZL een goede gelegenheid zien
Op vertoon van uw giropas en uw paspoort kunt u met de gratis
girobetaalkaart in bijna elk vakantieland geld opnemen. U hoeft dus niet voor
elke uitgave een nieuwe girobetaalkaart uit te schrijven. Zo doet u er
langer mee. De gegevens daarover staan op de achterkant van de
betaalkaart. Kijk er 'ns naar.
