Negen niet
eens over
beleid voor
Europa
Jeruzalem zwijgt over bezoek van Vorster
y
Bouw van Duitse
kerncentrale
in Sowjet-Unie
is van de baan
Onderzoek in Franse krant noemt
Italië rond
Lockheed-zaak
namen CIA-agenten
VREES VOOR KRITIEK IN BINNEN- EN BUITENLAND
in vogelvlucht
in vogelvlucht
ZEKE
"""SERING
Bus er eens uit met Broere'Cebuto!
IVooraluw
reizen beter uit
metCebutO
Doezastraat30,
Leiden
ZATERDAG 3 APRIL 1976
Na twee clagen confereren
(Van onze correspondent Frits Bergman)
LUXEMBURG (SP) "Geen geweldige bijeenkomst maar
toch niet onnuttig." Zo kenschetste premier Den Uyl gister
middag in Luxemburg de Europese raad van regeringsleiders,
die daar de afgelopen twee dagen werd gehouden.
Door
Ewout Janse
Omringd en beschermd door
politieagenten neemt Brigitte
Bardot deel aan een protestde
monstratie gericht tegen de gru
welijke slachting van baby-zee- nen. De protestdemonstratie werd
hondjes in Canada en Noorwegen, gehouden bij de Noorse ambassa-
die onlangs met de opening van de in Parijs,
het jachtseizoen weer is begon-
Concrete resultaten zijn er in ieder
peval niet bereikt in het Groother
togdom, integendeel, het bleek voor
de negen onmogelijk om het eens te
wdrden over een schriftelijke slot
verklaring met betrekking tot het
economische, financiële en monetaire
beleid en ook bereikten zy geen ak
koord over de kwestie van de zetel
verdeling tussen de lid-staten bij de
voorgenomen verkiezingen voor het
Europese parlement in 1978.
Op economisch gebied waren er
twee ontwerp-verklaringen in discus
sie. Een Frans stuk dat nog eens van
de doelstellingen van een Economi
sche en Monetaire Unie (EMU) weer
gaf en een Brits papier dat handelde
over de bestrijding van de werkloos
heid. Het bleek voor de regeringslei
ders een te zware opgave om deze
twee documenten tot een zinvolle
verklaring samen te 6meden.
In plaats daarvan maakten zij mon
deling enige afspraken, die op £et
volgende neerkomen:
1. De voorstellen van de Europese
Commissie met betrekking tot de
economische toestand en de mone
taire problemen worden verwezen
naar resp. de ministers van buiten
landse zaken en van financiën.
2. Het verzoek van de Europese
vakbeweging om op korte termijn een
drieparty enconferentie te beleggen
(tussen regeringen, Europese Com
missie en sociale partner) wordt in
gewilligd.
Wat de Europese verkiezingen be
treft is men het er volgens premier
Den Uyl nog altyd over eens dat
deze in mei of juni 1978 moeten wor
den gehouden, maar wat de zetel
verdeling betreft is de hete aard
appel nu weer in handen van de mi
nisters van buitenlandse zaken. Het
Franse compromisvoorstel van don
derdag om het totale aantal zetels te
handhaven op 198 en de bestaande
verdeling tussen de nationaliteiten
evenmin aan te tasten, leed vooral
schipbreuk op Italiaans verzet. Er
waren echter wel meer delegaties, zo
als bijvoorbeeld de Duitse, die er by
nader inzien ook niet gelukkig mee
waren. In het voorstel dat het parle
ment zelf heeft gedaan (het ontwerp
van de Nederlandse socialist dr.
Schello Patyn) wordt het totaal aan
tal zetels op 355 gebracht, en alle
overige voorstellen die nadien ter ta-
LEIDEN Aan de Leidse uni-
veraiteit zyn geslaagd voor het doc
toraal examen westerse sociologie
C. P C. Breemer ter Steger cum
laude (Leiden), L. J. E. Smits cum
laude (Leiden) en J. J. v. d. Lely
(Leiden), fiscaal recht J. C. Herin
ga (Leiden) en G. Zijlstra (Leiden),
scheikunde E. M. van Ingen (Lei
den), pedagogiek M. A. M. Duiven
voorden (Leiden) en mej. M. P. J.
Schoone (Leiden), psychologie D.
Kleijn (Leiden) en J. P. de Vries
(Leiden), basis-artsexamen E. A.
de Lage (Leiden) en mej. H. Lim
burg (Voorhout), artsexamen L. v.
d. Drift (Leiderdorp). J. H. de Hei
den (Oegstgeest) en P. H. W. Vennik
(Lelden).
fel waren, gingen eveneens uit van
een aanzienlyke uitbreiding van het
aantal parlementszetels. Als men het
zeteltal zeer beperkt houdt is een
reusachtig aantal stemmen nodig om
in het Europees parlement te worden
gekozen. Voor Italië zou dit in 1978
kunnen betekenen dat de Italiaanse
vertegenwoordiging in hoofdzaak uit
communisten zou bestaan. Het biyft
overigens opmerkeiyk dat Giscard
met dit compromisvoorstel kwam,
omdat in het huidige Europese parle
ment de kleine landen in feite over
vertegenwoordigd zyn. Gemeten naar
de maatstaven van strikte evenredig
heid in de afgelopen maanden was
van Franse kant juist getracht de
getalsverhouding ten nadele van de
kleine landen te wyzigen.
Het resultaat van het voortgezette
loven en bieden tussen de'ministers
van buitenlandse zaken zal op 12 en
13 juli in Brussel aan de orde komen
in de volgende raad van regerings
leiders.
Den Uyl gaf toe dat hy teleurge
steld was over het uitbiyven van een
beslissing over de zetelverdeling,
maar was tevens van mening dat
men inmiddels „moreel en politiek"
sterk is gebonden aan het houden
van verkiezingen in 1978, en dat er
in de volgende Europese raad wel
een oplossing moet komen.
ROME (AP)) Een parlementaire
commissie van onderzoek heeft gis
teren met negen tegen acht stem
men besloten een officieel onder
zoek te laten instellen naar mogelij
ke "corruptie en afpersing" door
twee ex-ministers van Defensie in
verband met de door de vliegtuigfa
briek Lockheed betaalde steekpen
ningen.
Een Romeinse officier van justi
tie heeft de namen van Luigi Gul
en Mario Tanassi genoemd in een
onderzoek naar deze affaire. De of
ficier heeft acht andere personen
onder wie een vroegere bevelhebber
van de Italiaanse luchtmacht, in
staat van beschuldiging gesteld.
Een Lockheed-memorandum, dat
tydens de hoorzittingen van 'n Ame
rikaanse senaatscommissie werd ge
openbaard toont aan dat de vliegtuig
fabriek voor een bedrag van 1,6
miljoen dollar steekpenningen heeft
betaald in Italië om de verkoop van
14 C130 Hercules transportvliegtui
gen aan de Italiaanse luchtmacht te
bevorderen.
PARIJS (UP) Het linkse blad
„Liberation" heeft gisteren de na
men gepubliceerd van 76 mensen die
in 21 Afrikaanse landen, waaronder
Algerije, Marokko, Nigeria en Zaire,
voor de CIA, de Amerikaanse inlich
tingendienst, zouden werken en van
zes mensen, verbonden aan de Ame
rikaanse ambassade in Parijs,
die toezicht zouden houden op de ac
tiviteit van de CIA-agenten in Afri
ka.
In januari van dit Jaar publiceer
de het blad de namen van 44 ver
meende CIA-agenten in Parijs, van
wie het merendeel op de Amerikaanse
ambassade aldaar werkte.
„Liberation" dat een uiterst links,
anti-imperialistisdh standpunt in
neemt en zowel de VB. als de Sow
jet-Unie op de korrel neemt, meldt
dat de agenten die uit Afrika terug
keren, eerst in Parijs verslag uit
brengen voordat ze naar de VS gaan.
In de Centraal Afrikaanse Repu
bliek. aldus het blad, krijft de chef
van de CIA de notulen van alle mi
nistersvergaderingen die door presi
dent ean Bedel Bokassa worden
voorgezeten. Het blad zegt dan
dat alle studenten en technici die
in de Sowjet-Unie of andere Oosteu-
ropese landen studeren of een oplei
ding volgen „systematisch gevolgd, ge
controleerd en ondervraagd worden".
Maar ook met, alle studenten en
technici die zich voor studie of een
opleiding in de V.S. bevinden, wordt
contact opgenomen en zij worden
aangemoedigd voor de CIA te wer
ken alls zij naar him land terugke-
Volgens „Liberation" zitten er veel
CIA-agenten in Ghana en Zaire
waar de Amerikanen sinds de Jaren
zestig de gang van zaken controleren
en ook toezicht uitoefenen op presi
dent Moboetoe die, naar van officiële
Amerikaanse zijde is meege
deeld, zellf tot 1961 voor de CIA heeft
gewerkt.
Het blad zegt dan dat de CIA zijn
hoofdkwartier, na de val van keizer
Haile Selassie van Ethiopia ver
plaatst heeft naar „het politiek sta
bielere" Liberia.
BONN De bouw van een.
Westduitse kerncentrale in het
Russische Kaliningrad gaat niet
door. Na drie jaar moeizaam
onderhandelen tussen Bonn en
Moskou is dit project gestrand,
omdat aldus de bekendmaking
deze Duits-Russische samenwerking
commercieel niet te verwezenlijken
is.
Volgens de aanvankelijke opzet zou
de Sowjet-Unie voor de bouw van
de centrale, de grootste in de
wereld, betalen met de daarin
opgewekte stroom. Officieel wordt in
Bonn gezegd dat de door Moskou
berekende stroomprijzen te, hoog
waren. Maar de feitelijke oorzaken
zijn van politieke aard. Vooral de
Duitse Democratische Republiek
heeft zich hardnekkig tegen de
plannen verzet.
Moskou had destijds het initiatief
genomen tot besprekingen over de
bouw van de centrale. Het wa^ er
zeer op belust in het bezit te komen
van de nieuwste Duitse technologie
op het gebied van kernenergie. Toen
de Russische partyleider Brezjnew
in 1973 de Bondsrepubliek bezocht,
pleitte hij voor vergaande Duits-
Russische samenwerking bij de
exploitatie van het in de Sowjet-
Unie voorhanden zijnde splijtbare
materiaal
Maar wat commercieel voor beide
partijen aanvankelijk zo aantrekke
lijk scheen, bleek al heel gauw
politiek vol haken en ogen te zitten.
De belangrijkste vraag: hoe zouden
de leidingen moeten lopen, waar
langs de stroom van Kaliningrad via
Polen en de DDR naar de
Bondsrepubliek wordt gevoerd? Een
woord beheerste voortdurend en op
beslissende wijze de discussie:
West-Beriijn.
De regering in Bonn. die altijd
consequent en hardnekkig vasthoudt
aan de bindingen tussen West-
Duitsland en de vroegere rijkshoofd
stad, verlangde dat de stroomleiding
via West-Berlijn zou lopen. Maar
met dit verlangen ging Bonn
regelrecht in tegen de oogmerken
van de Duitse ^Democratische
Republiek.
De DDR laat geen gelegenheid
voorbij gaan, duidelijk te maken dat
Berlijn een "gebied met bijzondere
status" is en in feite niets met
West-Duiisland te maken heeft. De
Oostduitse regering drong er dan
ook in Moskou op aan, dat de
stroomleiding buiten Berlijn om
direct van de centrale naar
West-Duitslamd zou gaan. Weliswaar
zou Berlijn ook stroom uit de
nieuwe centrale kunnen betrekken,
maar uitsluitend via een speciale
aftakking.
Om voor de hand liggende redenen
wilde Bonn daar niet aan. Afgezien
van de politieke discriminatie ten
opzichte van West-Berlijn zou een
dergelijke aftakking ook tot gevolg
hebben dat de machthebbers van de
DDR in geval van conflict
West-Berlyn naar believen van de
stroomvoorziening zouden kunnen
afsluiten en daardoor over een
dankbaar middel tot politieke
pressie en chantage zouden beschik
ken.
Gesteld al dat het Kremlin zelf
zij het met tegenzin ln dit geval
van duidelijk eigen belang bereid
zou zijn geweest Berlijn direct in te
schakelen, dan heeft het toch
kennelijk geen weerstand kunnen
bieden aan de druk van Oost-Duits-
land, de trouwste en machtigse
vazal-in het Sow jet-imperium.
Weliswaar wordt in Moskou en in
Bonn ontkend, dat vooral dit
politieke motief het ambitieuze plan
voor Russisch-Duitse samenwerking
heeft laten mislukken. In Moskou
verklaarde de Westduitse minister
van economische zaken, dat de door
de Sowjet-Unie te berekenen
stroomprijzen voor deWestduitse
energieondernemingen niet aan
vaardbaar waren en daarom met
wederzijdse instemming een dikke
streep onder het initiatief was gezet.
Hoe hoffelijk ook de frasen, de
afgang van het project,- door
Brejnew zelf Jaren geleden zo luid
bepleit, wijst er op dat do
Sowjet-Unie geen speelruimte geeft
en heeft, als het gaat om de positie
van West-Berlijn.
Of in dit geval Bonn zich erg
ongelukkig moet voelen is de vraag.
De bouw vaai de beoogde mammoet-
centrale zou een investering van
miljarden marken hebben gevergd,
die pas na verloop van vele Jaren
naar de Bondsrepubliek zouden zijn
teruggevloeid. Voor zijn stroomvoor
ziening is West-Duitsland niet per
sé op de wisselvallige buren in het
oosten aangewezen.
JERUZALEM De Zuidafrikaanse
premier John Vorster wil volgende
week een paasbezoek van drie of vier
dagen aan Israël brengen. De komst
van Vorster wordt door Jeruzalem en
Pretoria angstvallig geheim gehou
den. Israëlische en Zuidafrikaanse
regeringswoordvoerders in Tel Aviv
hadden respectieveiyk „geen informa
tie" en „geen commentaar" naar aan
leiding van onze vragen over het aan
staande bezoek. Een woordvoerder
van het Israëlische ministerie van
Buitenlandse Zaken in Jeruzalem
herhaalde slechts, dat Israël betrek
kingen onderhoudt met alle staten
die daartoe bereid zyn, ongeacht hun
ideologie of beleid.
De Israëlische regering is vooral be
nauwd voor de kritiek die in binnen-
en buitenland op het Zuidafrikaanse
bezoek is te verwachten.'Volgens in-
gewyden zou deze eerste Israëlische
reis van premier Vorster dan ook op
het laatste ogenblik officieel worden
aangekondigd als „een prlvébezosk
van een Nederlands-gereformeerde
pelgrim uit Zuid-Afrika, die met Pa
sen een bezoek aan het Heilige Land
komt brengen".
Vorster zal overigens worden verge
zeld door de Zuidafrikaanse delega
tie van twintig man. Zuid-Afrika
heeft de laatste tyd meer belangstel
ling getoond voor de Israëlische wa
penindustrie. Behalve de heilige
plaatsen zal premier Vorster waar-
schyniyk ook een bezoek brengen aan
de Israëlische luchtvaartindustrie. De
Zuidafrikaanse regering zou name
lijk de aankoop van de Kfir, de Is
raëlische Jachtbommenwerper over
wegen.
Tydens zyn zogenaamde privé-onder-
zoek zal Vorster ook zyn Israëlische
collega Rabin en de ministers Allon
en Peres ontmoeten. Het Zuidafri
kaanse bezoek is voorbereid door de
tweede man in Pretoria, de minister
van Binnenlandse Zaken, voorlichting
en toerisme, Cornelius Mulder, die
twee weken geleden na besprekingen
in Ivoorkust en Frankrijk een „be
leefdheidsbezoek" aan Israël bracht.
In Zuid-Afrika bestaat een betrek-
keiyk grote gemeenschap van 120.000
Joden die sterke banden met Israël
onderhouden. Sinds de oktober oorlog
in 1973 zyn de betrekkingen tussen
Israël en Zuid-Afrika aanzieniyk ver
beterd en op ambassadeursniveau ge
bracht, nadat de meeste Afrikaanse
landen hun diplomatieke betrekkin
gen met Israël hadden verbroken.
Nu de komst van Vorster al ruim van
tevoren is uitgelekt, zyn de autoritei
ten bevreesd voor de fysieke veilig
heid van de Zuidafrikaanse premier
tydens zyn bezoek aan Israël.
ROB SIMONS
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
rauto-inzittenden
brand
glas
inbraak
ongevallen
rechtsbijstand
reis
storni
wettelijke aansprakelijkheid voor
ziektekosten
....omzékerlezijnl
vraag Inlichtingen aan int assnrantjanaa
of eventueel
7UV. verzekeringsmaatschappij
S^-Qwendqhw»! 68 r'dam-3 tel. 010-386844^
Terwyi Iitalië's christen-democraten
ruim een derde deel van de kiezers
omvatten, wordt die party op de voet
gevolgd door de communisten. En
steeds klemmender wordt de vraag
of en wanneer de Kremlin-aanhan-
gers hun intrede in het landsbestuur
zullen doen. Berlinguer en zyn vol
gelingen doen ad het mogeiyke hun
party een aanvaardbaar voorkomen
te geven: zy suggereren, dat zy de
democratische vrijheden zullen eer
biedigen; dat byv. een affaire-Solz-
Jenitsin in Italië ondenkbaar zal zyn;
dat zy niet streven naar ..de dicta
tuur van het proletariaat"; dat er
van afhankelykheid van het Krem
lin geen sprake zal zyn en dat het
alleen gaat om het nationale welzyn
van Italië. En als de christen-demo
craten bereid zyn tot wat een „com-
promesso storico", een .historisch
compromis" wordt genoemd (dus sa
menwerking met de communisten in
de regering), dan zal de party van
Berlinguer een pragmatische politiek
volgen, d.w.z. een politiek die gericht
is op het oplossen van praktische pro
blemen zoals de veel te hoge inflatie
(18%), het uitstoten van allerlei pa
rieten uit de ambtenarenwereld, de
broodnodige herziening van het be
lastingstelsel e.d. Ook zyn de commu
nisten tegen verspilling van vreemde
valuta door de invoer van vlees. De
behoefte daaraan moet opgevangen
worden door nationale produktie, en
een weelde als de import van whis
key in een wynland als Italië kan
helemaal achterwege blyven. Om de
aantrekkelykheid van een dergelyk
programma nog te onderstrepen heeft
partyleider Berlinguer op het recen
te congres in Moskou te kennen ge
geven. dat zyn party het volste recht
heeft een eigen koers te varen, on-
afhankeiyk van het Kremlin, een op
merking die natuurlyk koel werd ont
vangen. Maar de vraag is, wat zo'n
uitspraak waard is. Zyn Berlinguers
woorden en daden niet bedoeld om
de kiezers zand in de ogen te strooi
en? Als de komst van de werelddic-
tatuur van het proletariaat maar
versneld wordtBovendien is het
opmerkeiyk, dat Berlinguer, ondanks
.de verschillen tussen de opvattingen
van zyn party en die van andere
communistische partyen, Ja zelfs on
danks (schynbare) tegenstellingen
met de Sowjetrussische party en dus
met het Kremlin, toch aandringt op
solidariteit van alle communistische
partyen. Hier klopt iets niet, want
men kan niet tegelykertyd op belang
rijke punten van anderen verschillen
(in Moskou of West-Europa) en toch
op „solidariteit" aandringen. Het is
dan ook niet onbegrypeiyk, dat er in
NAVO-kringen een ruime mate van
wantrouwen bestaat, vooral met het
oog op Westerse defensiegeheimen,
die maar al te gemakkeiyk naar Mos
kou doorgegeven kunnen worden. In
dat opzicht heeft het Westers bond
genootschap trouwens al een zekere
ervaring: het mee-regeren van com
munisten in IJsland en Portugal
heeft geleid tot het instellen van een
soort tweede-rangslidmaatschap,
waardoor defensiegeheimen beveiligd
worden. Maar organisatorisch is dat
natuurlyk een abnormale en onge
wenste toestand, die zoveel mogeiyk
voorkomen dient te worden.
Wat nu de Italiaanse christen-demo
craten aangaat, die al zo'n dertig
jaar als steunpilaar van de regering
hebben gefungeerd, him huidige min
derheidsregering van Moro verkeert
in een hadhelyke positie. Nog siddert
de party na van het resultaat van de
volksstemming van twee jaar geleden,
toen de Italianen met grote meerder
heid kozen voor vryheid van echt
scheiding, terwyl Fanfani's christen
democraten, gesteund door het Va-
ticaan, nog in de verwachting leef
den dat de uitslag juist andersom zou
zyn. En een jaar later moest de „De-
mocrazia chistiana" by regionale ver
kiezingen, die als een soort keuze voor
of tegen het communisme waren aan
gediend, tot de ontdekking komen
dat Berlinguer en de zynen haar
byna had ingehaald. Fanfani raakte
daarop, in juni vorig jaar, zyn po
sitie van partysecretaris kwyt, een
gebeurtenis die hier en daar in Rome
als een volksfeest werd gevierd. Ver
smaad door zyn landgenoten reisde
de kleine professor daarop naar Chi
na, waar hem een harteiyk welkom
ten deel viel, omdat Peking Berlin
guers verklaringen over „onafhanke
lijkheid" van het Kremlin al even
zeer wantrouwt als Fanfani zelf
Trouwens, niet alleen Fanfani en de
Chinezen menen redenen genoeg te
hebben het zoet gefluit van de Ita
liaanse communisten te moeten wan
trouwen hetzelfde geldt voor de Ver
enigde Staten. Minister Kissinger
heeft duidelyk laten weten, dat Euro
pese regeringen-met-communisten
het Amerikaanse neutralisme (lees-
isolationaisme) sterk in de hand zou
den werken. En vice-president Roc
kefeller bleek al evenmin geloof te
hechten aan de beloften van de
Westeuropese (Italiaanse en Franse)
communisten. Beloften doen is ge
makkeiyk, aldus Rockefeller, maar
waar het op aankomt is de bereidheid
de macht weer over te dragen als de
uitslag van verkiezingen dat nodig
maakt. Hebben de communisten een
maal (deel aan) de macht, dan laten
zy die nooit meer los, zoals het ge
val Tsjecho-Slowakye duideOyk aan
toonde en geheel Oost-Europa nog
dagelyks laat zien. Er zyn nog an
dere vragen. Waar is de garantie dat
de communisten bereid zyn met alle
macht mee te helpen aan de defen
sie van landen, waar zy eventueel
mee-regeren? Anderzyds kan de
NAVO dergehjike staten met grote
sociale problemen niet aan hun lot
overlaten: zy dienen zo snel mogeiyk
op een met West-Europa vergeiyk-
baar niveau te worden gebracht. En
dat betekent dan, dat er naast defen
siemaatregelen ook economische hulp
nodig is om ze een steuntje in de rug
te geven. En voorts geldt, dat de
„vernieuwing" niet aan de commu
nisten moet worden overgelaten. He
laas, in een land als Italië maken de
christen-democraten een vermoeide
indruk. Hun ontbreekt een duidelyk
constructieve politiek, die zich ter za
ke van dageiykse problemen met die
van de communisten kan meten.
Komt daarin niet spoedig verande
ring, mogeiyk onder inspiratie van
de nieuwe partysecretaris Zaccagnini
een kinderarts uit Ravenna
dan dreigt het gevaar dat het Tro
jaanse paard wordt binnengehaald.
Nu beweren sommigen, dat het
Kremlin bevreesd is voor een derge
lijke ontwikkeling, omdat die „in
fectie" van samenwerking met niet-
communisten zich dan tot Oosb-Euro-
pa zou kunnen uitbreiden. Maar dat
klinkt weinig steekhoudend, omdat
dan ginds zonder meer voor onmoge-
ïyk wordt verklaard wat hier wordt
toegejuicht. Moskou is nimmer be
ducht voor meten met twee maten,
waarby het Westen het loodje legt.
RL
BROERE
Waarheen? Hoe lang? Hoe goed verzorgd?
En hoe voordélig uiteindelijk? Broere-Cebuto geeft u
het 100%-bevredigende totaal-antwoord*
Kleine greep uit véél ideeën:
3/4 dgn Ardennen of Eifel 114,-
5 dgn Parijs of Londen 258,-/340,-
6 dgn Duitsland (5 bestemmingen) 260,-
10 dgn Oostenrijk (6 bestemmingen) 475 ,-
12 dgn Gardameer of Joegoslavië 605,-
11 dgn Zuid-Noorwegen 930,-
Rondreizen Europa van 13 tot 20 dgn 860,-tot 2375,-
Ons kostelijke gratis reizenbóek ligt voor u klaaro.a. bij:
LEIDEN. Doezastraat 30, tel. 143612/125971.
en bij Llssone-Lindenjan/Ruys, V D.
relefoon 071—143612
