Monty
cle held
van El Alamein
'Reders moeten omkopen'
Smith verwerpt
voorwaarden
van Engeland
Drie dagen laag
'nWeek lang laag:
Extra
laag:
Les voor de mannen
vv
...Want als de VARA je nog
geen tientje waard is -
waar blijven we dan?
f
■h
WOENSDAG 24 MAART 1976
BUITENLAND
PAGINA 17
Rosbief,
500 gram 2.
Supersport X.
Dames-ofherenfiets
.Kompleet
Niet voorradig? AJ
Binnen 10dagen 1 I l—
leverbaar, franko thuis. I F». 1
325." AH-prijs I rfltj
760325
zolang de voorraad strekt
t/mw oensdag 31 maart
y.m ck r Meulen melbn foast, Q|Q
pak 100 grami25" ï/O
Roval Club ionic |QQ
fles 1 liter
AH Afwasmiddel.
fles 1 liter,79* OÏ7
Japanse makreel.
blik 200 gram.-75" %J
Nutricia chocomel, 14-^1
fles 1 liter.Xrfö
Gekookte gelderse worst. -* 021?
400 gram3.4G
Uit de diepvries: AH Kipsaté. 168
3 stokjesJ.98"l»
Badstof kinderpyjama, kobalt,
groen, rood, oranje of marine, Ift
maten 92 tfn 152
LONDEN (ANP) Een tengere man met grote spitse neus, scherpe bleekblauwe
ogen en als enig uiterlijk teken van de mi litair een zwarte baret of een Australische
legerhoed voorzien van de wapenschilden van onderdelen van de Britse strijdkrach
ten.
Dat was Bernard Law Montgomery, zoals velen, die de Tweede Wereldorlog beleef
den, zich hem zullen blijven herinneren, gekleed in zijn oude wollen trui, manches
ter broek en leunend tegen een stoffige tank of temidden van „zijn" soldaten geze
ten in het dorre woestijnzand van het Noo rdafrikaanse slagveld.
„Monty", de man die in november 1942 bij El Alamein een einde maakte aan de my
the van de Duitse tank-generaal Erwin Ro mmel en tevens aan de lange reeks van
Duitse overwinningen sedert Hitler in 19 39 Polen was binnengevallen. De man ook
die onder het algemen opperbevel van de Amerikaanse generaal Dwight D. Eisenho
wer bevelhebber was van de Britse invasie macht die op 6 juni 1944 (D-Day) Norman-
dië binnenvieL
Terwijl de Amerikanen in 1942
in de Stille Oceaan al hun
eerste overwinning boekten op de
Japanners, hadden de Duitsers in
Europa en Afrika het toppunt van
hun macht bereikt. Stalins rode
leger leek verslagen, op enkele
neutrale landen na lag het gehele
Europese vasteland onder de laars
van Hitiers „Wehrmacht", Enge
land improviseerde een verdedi
ging met slechte wapens en de
Amerikaanse oorlogsindustrie
kwam nog maar pas op gang toen
de vry onbekende brigade-gene
raal Montgomery naar' Afrika
werd gezonden om onder de pas
benoemde algemeen opperbevel
hebber voor het Midden-Oosten,
maarschalk Alexander, het bevel
over het achtste Britse leger op
zich te nemen en een einde te
maken aan de reeks nederlagen.
De troepen van het Britse Ge
menebest waren na aanvanke
lijke overwinningen op de Ita
lianen in Noord-Afrika de
woestijn doorgejaagd door het
„DAK", het „Deutsche Afrika
korps", dat Hitier onder generaal
Erwin Rommel had gezonden om
Noord-Afrika en „Egypte" „veilig
te stellen" voor Berlijn en Rome.
De Duitse „Panzers" Joegen de
Britten van Tobroek tot het
slechts 100 kilometer van Alexan-
drië gelegen El Alamein. Daar
liep de vaart uit het offensief en
de legers groeven zich in om een
stellingenoorlog te voeren van het
type van de Eerste Wereldoorlog.
Londen, ontevreden met de be
velvoering, zond Alexander en
Montgomery met de opdracht de
Duitsers en Italianen uit Afrika
te verdrijven. Mongomery reorga
niseerde het achtste leger tot een
evenwichtige vechtmachine, ver
beterde de opleiding voor zijn
soort oorlogvoering, en oefende
grote druk op Londen uit om
grotere personele en materiële
aanvullingen. Zo kregen de Brit
ten, die zich tot dan toe niet kon
den meten met de Duitse Mark
III en Mark IV tanks, de nieuwe
Amerikaanse Sherman-tank, een
wapen dat eindelijk opgewassen
bleek tegen de Duitse oorlogsma
chines.
Toen „Monty" op 23 november
1942 zyn offensief „Light Foot" in
de nacht bij El Alamein inzette,
betekende dat het keerpunt in de
Tweede Wereldoorlog voor Euro
pa. Verbeten vochten de Britten
zich door de kilometers brede
Duitse mijnenvelden, waarna de
eigenlijke „slag om El Alamein",
die van de tanks, kon beginnen.
De Britse bevelhebber had Rom-
mels tactiek grondig bestudeerd
en de Duitse generaal deed pre
cies wat Monty verwachtte: hij
liet zyn tanks naar de Britse li
nies lokken waar ze door grote
VV
KAMPALA (AFP) Het Oegandese staatshoofd, Idi Amin, vindt
dat de scheiding van tafel en bed tussen Lord Snowdon en prinses
Margaret een 'les' behoort te zijn voor alle mannen, omdat het een
bewijs is dat „ze geen vrouwen boven hun stand moeten trouwen
vanwege het gevaar te worden verstoten".
De veldmaarschalk heeft een boodschap van deze strekking aan
Lord Snowdon gezonden, welke door de Oegandese radio is uitge
zonden.
Amin geeft in zijn boodschap aan „verrast en geschokt" te zijn door
het nieuws van de breuk. Hij betuigt Lord Snowdon zijn medeleven
voor „de moeilijke beproeving" die hij doormaakt
6ALISBURY (Reuter) Premier
Ian Smith van Rhodesië heeft de
voorwaarden waarop Engeland wil
meewerken aan de oplossing van
het grondwettelijke geschil in Rho
desië, verworpen. Hij is van mening
dat zij geen kans bieden op voort
gang en acht ze "niet minder ex
treem dan die van de Afrikaanse na
tionale raad".
De Britse voorwaarden, dat er
geen onafhankelijkheid aan Rhodesië
kan worden verleend voordat de
meerderheid er regeert, noemt Ian
Smith "even onrealistisch en onaan
vaardbaar als in het verleden".
De Britse minister van Buitenland
se Zaken, James Callaghan, heeft
gisteren zijn Russische collega, An-
drf. Gromiko, gewezen op de nood
zaak van terughoudendheid om er
voor te zorgen dat crisissituaties bui
ten Europa niet de geloofwaardig
heid van de ontspanning tussen Oost
en West aantasten.
De Britse bewindsman deed dit
aan een lunch ter ere van zijn Sow-
jét-collega in Londen. Hoewel hij
Zuid-Afrika en Rhodesië niet met
name noemde, was het duidelijk dat
hij doelde op de toestand in Zuide
lijk Afrika. Volgens Callaghan is
ontspanning, evenals de vrede, on
deelbaar.
De presidenten van Zambia, Mo
zambique, Tanzania en Botswana
komen vandaag in Loesaka bijeen
om een nieuwe strategie uit te stip
pelen voor de bevrijding van Rho
desië, zo is in Zambiaarae regerings
kringen vernomen.
Na het mislukken van het overleg
tussen premier Ian Smi+h van Rho
desië en Nkomo is de kans op een
guerrilla op grote schaal tegen het
blanke minderheidsbewind in Rho
desië groter geworden.
Op de topconferentie zal allereerst
worden getracht de meningsverschil
len tussen Nkomo en Moezorewa te
overbruggen. Verder zal het Britse
voorstel ter sprake komen om bin-
ne?i twee jaar tot een zwart bewind
in Rhodesië te komen. De blanken
in Rhodesië vinden die termijn te
kort en de zwarte nationalisten ach
ten hem te lang.
ROTTERDAM (ANP) De be
dragen aan steekpenningen, die de
scheepvaartmaatschappijen moe
ten betalen in Afrikaanse en Azia
tische havens, zijn onaanvaardbaar
geworden. Dit zegt Per Henriksen,
president-directeur van de Deense
rederij Mercaridia, in een interview
met het Engelse blad "Seatrade".
Henriksen schat dat zijn maat
schappij in 1975 tussen de 13 en 21
miljoen gulden "onder de toonbank
heeft doorgeschoven" voor norma
le verrichtingen. Dat is ongeveer
2,5 procent van de totale kosten van
Mercandia. "Deze praktijken zijn
zo oud als de scheepvaart zelf maar
nu begint het de spuigaten uit te lo
pen", aldus Henriksen. Zijn maat
schappij zal in het vervolg "eeen
cent" meer uitgeven aan omkoping.
Henriksen wilde geen namen noe
men, maar was wel bereid tot het
geven van enkele voorbeelden. Zo
zou het drinkwater in een haven in
het Verre Oosten de laatste vijf
jaar tden keer zo duur geworden
zijn. En zelfs als men rekening
houdt met de inflatie ter plaatse,
is dit, aldus Henriksen, een buiten
sporige verhoging.
Tot riu toe heeft geen andere re
derij de beweringen vam Henriksen
rechtstreeks willen bevestigen. Zo
ook niet de Nederlandse scheep
vaartunie (NSU), die veel op Afrika
en het Verre Oosten vaart. Direc
teur R. J. Marsman verklaarde wel
gehoord te hebben van deze prak
tijken, hy zou er zelf „gelukkig"
nooit mee geconfronteerd zijn. De
NSU geeft wel, als dat nodig ls re
latiegeschenken, zoals flessen whis
ky, en kisten sigaren.
overmacht aan tanks en anti-
tankgeschut werden vernietigd.
Na afloop zei Montgomery: „De
grote gok was of de vyand op zyn
plaats zou blijven en het zou uit
vechten. Hy deed het. Hy werd
beslissend verslagen. De rest was
betrekkelijk eenvoudig". Montgo
mery's naam was gemaakt.
In bezet Europa veerde men op
als zijn naam werd uitgesproken
en zijn „woestynratten" van het
achtste leger droegen hun aan
voerder op handen, waar hij zich
liet zien. Montgomery zou het
achtste leger nog tot in midden-
Italië leiden zonder ook maar een
slag of actie van enige omvang te
verliezen. Tegen de tyd dat hy
het achtste leger ging verlaten om
de Britse invasietroepen naar het
„tweede front" te leiden, stond hy
op het toppunt van zyn popula
riteit. Zyn critici verweten hem
filmster-allures omdat hy in zyn
commando-wagen kanaries hield,
zich onconventioneel kleedde, in
formeel met zyn soldaten praatte
en sigaretten uitdelend met hen
in het zand zat. Maar zyn bewon
deraars prezen hem om zyn onge
dwongen omgang met zyn „solda
ten" (die hy nooit zou aanduiden
als manschappen of troepen), hun
daarby het idee gevend van een
onverslaanbaar achtste leger.
Toen op 6 Juni 1944 de gealli
eerden in Normandië landden,
was het geallieerd opperbevel in
handen van de Amerikaanse ge
neraal Dwight D. Eisenhower. De
Britse onderdelen stonden onder
Montgomery die al direct na de
landing moeilykheden kreeg met
de Amerikanen die hem overdre
ven voorzichtigheid verweten om
dat hy zyn bruggehoofd te Caen
wilde consolideren en op verster
kingen wilde wachten alvorens
uit te breken. Monty stond tegen
over zyn oude tegenstander Rom
mel en wilde eerst sterk genoeg
zyn om Rommels troetelkind de
.Panzers" te kunnen verslaan om
daarna snel en diep in Frankryk
te kunnen doorstoten.
Na de doorbraak in Normandië
werden de Duitse legers snel door
Frankryk en België gejaagd tot
de lyn Turnhout—Eindhoven.
Eisenhower wilde nu eerst Ant
werpen bezetten om een grote
haven in bezit te hebben, maar
Montgomery mede onder druk
van Londen door de V-l en V-2-
raketaanvallen vanuit Nederland
op de Britse hoofdstad voor
stander van een snelle stoot naar
het noorden om zo de Duitse
legers in Nederland af te snyden
en ons land te bevryden. Beslo
ten werd tot de operatie „Market
Garden", de Slag om Arnhem die
op 17 september 1944 met lucht
landingen begon en die in een
geallieerde nederlaag eindigde
doordat de voorraden by slecht
weer uitgeworpen in vyande-
lyke handen vielen en er toevallig
een sterke Duitse pantserdivisie
op de Veluwe lag die daar niet
was verondersteld. Ook voor deze
operatie is kritiek op Montgomery
uitgeoefend, maar deze stelde dat
de actie op te kleine schaal was
opgezet. Bovendien was de door
stoot vanuit de richting Eindho
ven naar de bruggen over de
grote rivieren mislukt.
Toen Montgomery in de Slag
om de Ardennen (Hitiers laatste
en onverwachte poging op 16 de
cember 1944 om de kansen te doen
keren en naar Antwerpen door te
stoten) van Eisenhower ook het
bevel over Amerikaanse eenheden
daar kreeg, stak in hoge Ameri
kaanse militaire kringen opnieuw
een storm van kritiek op.
Gedurende de hele Slag om
Europa hebben de Amerikanen
„Monty" verweten te behoedzaam
te werk te gaan en een kanon te
willen gebruiken om er een vlieg
mee dood te schieten. De metho
disch vechtende Britse veldmaar
schalk stelde echter niet met de
levens van zyn soldaten te willen
spelen, noch met 'onvoldoende
sterke troepen te willen aanvallen.
Bernard Law Montgomery werd
op 17 november 1887 uit Noord-
ierse ouders geboren. Zyn eerste
twaalf levensjaren woonde hij in
Tasmanië waar zyn vader Angli
caanse bisschop was.
Na de militaire academie te
Sandhurst werd Montgomery in
1908 als tweede luitenant opgeno
men in het „Royal Warwickshire
Regiment" en in het toenmalige
Brits-Indië gelegerd. In de Eerste
Wereldoorlog raakte hy in de be
ruchte slag om Yperen gewond.
Hy werd onderscheiden met de
„Distinguished Service Order" en
een Franse decoratie en hy werd
acht maal eervol vermeld. Als in
structeur by het .staff college"
leerde hy tussen de wereldoorlo
gen zyn ondergeschikten initia
tief, kennis en intellect te stellen
boven het slaafs opvolgen van
voorschriften, onwetendheid en
blinde gehoorzaamheid, maar
vooral stelde hy de aanval boven
de verdediging om de vyand naar
zyn „pypen te laten dansen".
In 1927 trouwde Montgomery
met een 40-Jarige weduwe van een
Indiase ambtenaar die in de
Eerste Wereldoorlog was gestor -
Montgomery, in zijn be
faamde monty-ooat in een
van zijn caravans aari h/t
front.
ven. Zyn vrouw bracht twee kin
deren uit haar eerste huweiyk
mee en schonk Montgomery één
kind, hun zoon David. Zy stierf in
1937.
In 1937 werd Montgomery als
brigade-generaal in Palestina ge
legerd en bij net uitbreken van de
Tweede Wereldoorlog nam hy het
bevel van de derde divisie van de
Britse expeditionaire strijdkrach
ten op zich.
Na de terugtocht uit Duinker
ken kreeg hij het bevel over het
vyfde legerkorps en in 1942 werd
Montgommery bevelhebber van 't
leger in zuid-Engeland als luite
nant-generaal.
Op 12 augustus 1942 tenslotte
arriveerde Montgomery in Cairo
om het bevel over het achtste
leger op zich te nemen dat hy zou
leiden in de slag om El Alamein.
Namen als El Alamein, Tripo
lis, Tunis en Sicilië zullen altyd
met Montgomery verbonden bly-
ven, maar ook Caen, Arnhem,
Bastogne en de Liineburgerheide
waar tenslotte op 4 mei 1945 de
Duitse capitulatie kwam.
Na die capitulatie werd de in
middels tot veldmaarschalk be
vorderde Montgomery opperbevel
hebber van de Britse bezettings
troepen in Duitsland. In 1946
werd hy in de adelstand verheven
als burggraaf viscounten tot
ridder geslagen in de Orde van de
Kouseband, de hoogste en oudste
Engelse orde.
Tot ver na de oorlog bleef een
hechte vriendschap bestaan tus
sen Montgomery en Elsenhower,
maar na de publikatie van de me
moires van beiden werd deze ver
houding koeler.
Na 50 Jaar militaire dienst trok
„Monty" zich in september 1958
terug. Al meteen nadat hy zyn
memoires publiceerde, ontstond
een controverse over de kritiek
die hy had op zyn militaire col
lega's, zowel voor- als tegenstan
ders en zyn commentaar op het
Italiaanse leger bezorgde hem
zelfs een uitdaging voor een duel.
In zyn tweede boek „The path
of leaderschip" inoemde Montgo
mery generaal De Gaulle, Nehroe,
maarschalk Tito en Mao Tse--
toeng de vier grootste leiders ter
wereld. Hy bleef in het licht van
de schynwerpers door artikelen
en vraaggesprekken, onder meer
door aan te dringen op niet-toe-
treden van Engeland tot de Euro
pese Gemeenschap.
De afgelopen Jaren is weinig
meer van de krijgsman Bernard
Law Montgomery gehoord-
..Mensen, hartelijk bedankt allemaal, maar jullie moeten mij niet alleen hebben:
onze Surinaamse juf. Gerda, chaufBeuse van een indrukwekkende vrachtwagen, die
twee laconieke Amsterdammers. En wie wonnen: een kleine en een lange Belg samen.
Samen maakten wij de show. En u natuurlijk. Nietwaar: de VARA dat ben je zelf.
En de VARA show moet doorgaan. Hoe? Ooor zelf onmiddellijk Koning Klant te worden.
En lid ben je al vooreen tientje per jaar. Bel even 02150-48741. Of schrijf postzegelloos
aan antwoordnummer 3 in Hilversum.Da's de beste show
die we samen kunnen maken.
DeVARA,dotbenjezell
