Technologie moet doorgaan
Hypothermie eerder oorzaak
van dood dan verdrinking
Topman VMF-Stork:
Marktberichten
5RTio$3O.$
HENGELSPORT
ZWITSERS: GEEN
MEDEZEGGENSCHAP
Koersen van de Amsterdamse Effectenbeurs
MAANDAG 22 MAART 1976
PAGINA
BEURSO VERZICHT
Kon. Olie gevraagd
op weinig
imponerende beurs
roenten veiling. Wasp een: A I o70—
_J0. A II 260— 780. B I ïö^-1360. B II
210770. Cl 400—550. CU 300—7o0;
Selderie 20—39. Aanv. waspeen 93.000
e Groenten en Frult-
Andijvie 209-228,
Snijbonen 570-810, kroten-gek.
velling, i
1 310-365. pril 54-92. rabarber"248.
UTRECHT (ANP) Technologische vernieuwing is een nood
zaak voor het bedrijfsleven. Daarom moet voorrang worden ge
geven aan direct op de industrie gerichte maatregelen, die de
technologische vernieuwingen in de ruimste zin van het woord
in de ondernemingen daadwerkelijk stimuleren.
spinazie 156-i76. spruiten A 186-218.
B 136-182. tomaten A 26-50. tomaten C
2300-2380. tomaten CC 1540
Een en ander zei ir. A. Meijer,
vice-voorzitter van de raad van be
stuur van de VMF-Stork, vandaag in
Utrecht bij de opening van de tech-
ni-show en de Vakbeurs A/gemene
Toelevering, VAT '76, die bot en met
27 maart worden gehouden in de
Utrechtse Jaarbeurs.
Over de eis, die met mme in vak
bondskringen nog wel eens wordt ge
steld, dat investeringen moet leiden
Sluiting dreigt
voor Texas
Instruments
op Curagao
tot vermeerdering van heb aantal
arbeidslaatsen, zei de VMF-top-
man: "De vraag is dan gewettigd wat
er nog terecht moet komen van ar
beidsbesparende investeringen, ge
baseerd op technologische vernieu
wingen". Het bedrijfsleven heeft die
investeringen nodig om de concur
rentieslag niet te verliezen, waardoor
nog meer arbeidsplaatsen verloren
zouden gaan, zo zei hij.
Ir. Meijer stelde vast dat er een ont«
wikkeling achter de rug is, waarbij
een groot deel van de wekgelegenlheid
in de industrie is verschoven naar
de zogenaamde dienstensector. Door
de automatisering is de productivi
teit per arbeidsplaats omhoog ge
gaan. Bovendien is de fabrieksarbeid
zelf - mede dank zij de technloglsche
ontwikkelingen en vernieuwingen -
sterk vermenselijkt en dit proces gaat
verder, aldus ir. Meijer.
Het kan volgens hem niet de bedoe
ling zijn van de vakbeweging dit
WILLEMSTAD (ANP) Het Ame- soort technische investeringen te
rikaanse bedrijf Texas Instruments gaan tegenwerken. 'Dit proces zou
ine wil zijn filiaal op Curacao slui- eerder aanmoediging verdienen, ook
ten. en de 517 werknemers naar huis al betekent het in de meeste gevallen
sturen. Door ingrijpen van de Antil- wel besparing van arbeidskrach-
liaanse regering heeft de hoofddirec- ten" Het 15 geen ramp maar 'n voor-
tle in de Amerikaanse staat Texas recht als er in de toekomst steeds
het al genomen besluit tot sluiting minder industrieel werk nodig zal
opgeschort hangende verdere be- zijn, mits deze ontwikkeling in goe-
sprekingen' met de regering in Wil- de banen wordt geleid, zo zei hij.
lemstad.
In een in Willemstad uitgegeven
verklaring zegt Texas Instruments
onder meer, dat sluiting nodig is. om
dat kort geleden een lid van de Eu
ropese Gemeenschap voorkeurstarie
ven heeft afgeschaft voor produkten
van Texas Instruments Curcao.
De Curacaose vakbond CFW heeft
ln een verklaring lateri doorscheme
ren dat dit land Frankrijk is. Uit de
verklaring valt ook op te maken,
dat de voorkeursbehandeling is inge
trokken vanwege manipulaties van
Texas Instruments. Het bedrijf zou
niet alleen onderdelen naar de EG
verschepen, die op Curacao geprodu
ceerd zijn, maar ook onderdelen die
van eldera afkomstig zijn.
De voorzitter van de CFW noemde
in zijn verklaring Texas -Instru
ments een "island hopper". Volgens
ihem gaat het Amerikaanse bedrijf*"
nu naar Haïti, waar het urn-loon
acht dollarcent is, tegenover zeven-
tig op Curacao.
Aanstaande zondag28 maart, wordt het nieuwe NS-station Bijlmermeer in gebruik genomen.
Het station krijgt een dubbele functie: ook de metro, die volgend jaar van de Bijlmer naar het
Weesperplein gaat rijdenheeft hier een halte. Op de voorgrond is het oude perron te zien, daar
achter ligt het nieuwe complex.
AMSTERDAM ANP) Het
Damrak is de nieuwe beursweek weer
kalm begonnen. De meeste koersen
waren ten opzichte van het slot van
vrijdag maar weinig hoger of lager.
Enigszins uit de toon viel Kon. Olie,
waarna onder invloed van een zeker
optimisme over dit fonds meer vraag
bestond waardoor het fonds f 1,20
kon beginnen en daarna langzaam
verder omhoog ging.
Van de overige internationale aan
delen moest Akzo 60 cent terug naar
f 44,40 en Hoogovens 70 cent naar
f 62,30. Philips deed het 30 cent beter
op f 33,60 en Unilever 20 cent op
f 128,20. KLM verloor 70 cent op
118,30.
Bij de bankaandelen ging ABN
f 1,50 vooruit naar f 358,50, maar
Amrobank verloor 70 oent op f 79,50.
De cultuurwaarden waren ruim prijs
houdend gestemd. In de scheepvaart-
hoek viel evenmin veel te beleven.
Hier was Van Ommeren f 1,20 in
avance f 228,20, terwijl Kan. Boot
onveranderd op f 138,50 van start
ging. HAL en Scheepvaart Unie wa
ren fractioneel hoger. Nationale Ne
derlanden naderde met een 60 oent
hogere koers op f 99,60 weer de ma
gische f 100,— grens.
Direct na opening was er op de
actieve markt sprake van een wat
aarzelende, overwegend licht aan
trekkende tendens. De staatsfondsen
waren over vrijwel de gehele linie
een paar dubbeltjes lager.
305-325. knolselderij 44-61,
komkommer AA 102. A 88-94. B 71-.3.
C 52-54. D 40-43 E 34-35. sla zwaar
81-39 peterselie 36-41. raapstelen 37.
radija 65-76. selderij 31.
LEIDEN. Veemarkt Aanvoer 1834
dieren te specificeren als volgt: 1106
slachtrunderen. 159 varkens en 569
schapen of lammeren. Prijzen: slacht-
3e kw 5.60-5.80; worstkoelen 4.90-5.50;
slachtv&rkens per kg levend gew.) ex
tra kw. boven notering. Ie kw. 3.63-
3.35-3.45; gebrulksvee (per stuk) scha
pen 170-230;
lichting
200-300. Toe-
handel, prijzen):
slachtrunderen - redelijk, kalm. Ie kw.
stabiel en mindere kw. lager in prijs;
varkens kleiner redelijk, stabiel;
schapen ên lammeren - redelijk, vlot.
stabiel.
LEIDEN Sportvisser A. Staphorst
is algemeen kampioen geworden bij
de visclub DVS van het seizoen '75—
•76. HU bleef W. van Berkel. H. van
Loon en E. Moolbroek Juist iets voor.
De grootste vqom van het seizoen
werd gevangen door W. v. Betitel, de
protste blei door E. Mooibroek. De
uitslag van de laatste wedstrijd, ge
vist in de Ringvaart, was: 1. H. van
Loon 28 stuks (4320 gr). 2 J. Sin-
teur 24(3590), 3. W. v. Berkel 25(3240)
4. A. Stophorst 24 (3070), 5. F. Zand
bergen 17(2400), 6. M. Bronmeyer
17(2280). 7 J. Korenhof 16(1890),
8. F v.d Woerd 9(1750). 9. J Lalau
11(1650). 10. J. Mooibroek 13(1640)
GENEVE (UPI) Met enor
me meerderheid hebben de Zwit
serse kiezers gisteren "nee" ge
zegd tegen twee alternatieve
voorstellen voor medezeggen
schap van de arbeiders in de be
drijven.
De uitslag van de stemming
varieërde van drie tot twee tegen
tegen, één voor.
Inzet vormden een voor
stel van de vakbonden en een
tegenvoorstel van de regering. De
vakbond wilde medezeggen
schap in de dagelijkse bedrijfs
voering, plus greep op de grote
beleidslijnen, zoals de investe
ringspolitiek. In de loop der jaren
zou die medezeggenschap tot vol
ledige pariteit (50—50) moeten
worden uitgebouwd. De regering
stelde voor de inbreng van werk
nemerszijde te beperken tot de
dagelijkse bedrijfsvoering en dan
nog alleen "in passende mate".
Maar zelfs dit zeer gematigde
voorstel ging het Zwitserse elec
toraat getuige de uitslag veel te
De interesse voor het vraag
stuk was overigens bijzonder ge
ring. Hoewel de stembussen drie
dagen, van vrijdag tot en met
zondag, open waren kwam niet
meer dan 30 procent van de kies
gerechtigden op.
Door
Th om Olink
De Titanic-ramp
DEN HAAG Kort na de oorlog
kwam een commissie van de Engelse
marine tot de conclusie, dat bij
ongeveer tweederde van de tussen
'40 en '45 omgekomen zeevarenden
hypothermie als doodsoorzaak kon
worden aangemerkt.
Hypothermie is onderkoeling, een
medische term, die de laatste tijd
een dreigende naklank heeft gekre
gen in Engeland, waar met name
bejaarde mensen door te lage
huiskamertemperaturen op pantof
fels de dood inliepen. Hoewel het
begrip reeds lange tijd bekend is,
heeft het? tot na de Tweede
Wereldoorlog geduurd, eer er vol
doende aandacht aan werd geschon
ken.
Dokter N. Julsing, medisch adviseur
van de Scheepvaartinspectie en
werknemer van Verkeer en Water
staat heeft onlangs in een artikel
„Levensbehoud in koud water" nog
eens de gevaren van hypothermic
geschetst. Een artikel, dat verscheen
in een aantal periodieken voor
zeevarenden en behoorlijk aandacht
heeft getrokken.
„Ik weet, dat er zo'n acht Jaar
geleden ook in de Waterkampioen
over deze materie is geschreven.
Intussen is de belangstelling mis
schien weer weggeëbt". In zijn
verhaal noemt dokter Julsing een
aantal frappante voorbeelden:
In 1963 ontstond in de nabijheid
van Madeira brand aan boord van
de m.s. Lakonia (vroeger de Johan
van Oldenbarnevelt). Van de 200
opvarenden, die niet in een
reddingboot konden worden opgeno
men, werden na nog geen drie uur
113 mensen dood aangetroffen. Met
de zwemvest aan en het hoofd
boven water! De zeewatertempera-
tuur bedroeg 17.5 graad Celsius.
Bij scheepsrampen, ook bij de
dodelijke ongelukken in onze
Zeeuwse waterarmen, op het IJssel-
meer of op de Waddenzee, wordt
vrijwel ultijd als doodsoorzaak
verdrinking vermeld. Toch zijn de
mensen vaak aan hypothermie
overleden.
Wol
Wat gebeurt er nu als de
lichaamstemperatuur daalt tot bene
den de kritishe grens van ongeveer
25.5 graden C.? Dokter Julsing:
„Het hart gaat tfibrileren, in
bijzonder hoog tempo slaan. Het
verzet vrijwel geen bloed meer, de
circulatie komt tot stilstand en
enkele minuten later treedt de dood
in.
Hoe lang het duurt voordat de
lichaamstemperatuur (plus minus 37
graden tot de kritische van
ongeveer 25.5 graden is gedaald:
Twee belangrijke factoren zijn
uiteraard de temperatuur van het
zeewater en de tijd, die men daarin
moet doorbrengen. Maar ook leef
tijd, kleding, lichaamsbouw, dikte
van de onderhuidse vetlaag en
andere factoren bepalen de snelheid
van dit dalen.
Wie deze factoren uitzeeft zal
„kleding als de enig bestuurbare
zien.
Het is dan ook logisch, dat dokter
Julsing in zijn artikel nog eens
uitdrukkelijk wijst op de reddende
functie van goede kleding.
Hij schrijft: De kleding van
drenkelingen en breukelingen is van
essentieel belang. Zo eenvoudig als
de bescherming boven water 'is
(te goed isolerende kleding in
poolstreken kan tot hoge lichaams
temperaturen leiden zo moeiliik
is dit in het water. Onder normale
omstandigheden is het onmogelijk
aan boord reeds speciale overle-
vingskleding te dragen. Ieder, die bij
een scheepsramp betrokken raakt
moet in elk geval steeds warme,
liefst wollen kleding aandoen, zo
mogelijk ook voetbedekking en
handschoenen. In zeer koud water
zullen vingers, tenen, handen en
voeten zeer snel bevriezen.
Nu heeft men nauwkeurig omschre
ven waaraan speciale kleding, die
leven-reddend kan zijn, moet
voldoen. Waterdicht, extra drijfver-
mogen gevend, warmte-isolerend,
geschikt om lang achtereen te
dragen, duurzaam en acceptabel
voor de gébruiker.
„Dat laatste punt nu veroorzaakt
erg veel problemen. Ik ken een
ontwerper van dat soort kleding, een
Engelsman erg goed en hij maakt
inderdaad kleding, die iemand als
een kurk doet drijven. Maar het
zijn geen pakken, waarin je bij
voorbeeld onze vissers in kunt laten
werken. Daarvoor zijn ze te
onhandelbaar. Geschikte kleding
voor mensen in beweging is er
eigenlijk nog niet.
Het dragen van kleding, indien zich
een ramp voordoet, het altijd
omdoen van een reddingsgordel en
het zo rustig mogelijk in het water
blijven liggen zijn punten, die bij
voortduring en in brede kring op
een schip bekendgemaakt zouden
moeten worden. Op een symposium,
dat vorig jaar in Londen werd
gehouden, werd de suggestie gedaan
om op elke brug een lijstje te
hangen met deze punten.
De lage temperaturen van de
Noordzee, ook in de zomer maken de
risicos van hypothermic voor onze
zeevarenden extra groot.
In zijn artikel „Levensbehoud in
koud water waarschuwt dokter
Julsing ook voor paniek en angst,
die evenals slaapmiddelen de
overlevingsduur verkorten. Ook alco
hol heeft een averechtse werking.
Het verwijdt Ce bloedvaten en
draagt zodoende bij tot het
vergroten van warmte-afgifte. In
gev-irlijk koud water kan hei pen
verraderlijk gevoel van welbehagen
geven.
Vooral voor een niet gedacht
verblijf in zeewater met een
temperatuur beneden de twintig
graden is het deviesstilliggen.
Dokter Julsing heeft een vraag van
veel mensen voorzien,: En kanaal
zwemmers dan? Uiteindelijk zwem
men zij vrijwel altijd in water met
een temperatuur beneden de twintig
graden, ze bewegen zich veel en zeer
slecht gekleed.
Julsing: „Inderdaad, deze mensen
leveren in dit opzicht een wel zeer
bijzondere prestatie. Voornamel <k
worden zij daartoe in staat gesteld
door hun bijzondere lichaamsbouw.
Zonder uitzondering zijn zij gezet,
velen uitgesproken vet. Bovendien
valt hun naar verhouding forse
romp op. vergeleken bij armen en
benen. Deze factoren resulteren in
een betere isolatie en ook in een
verminderd warmteverlies door een
relatief kleiner lichaamsoppervlak'
En verder: „Het effect van insmeren
met vet is te verwaarlozen"
Kleren aan
Bij veel mensen zal de gedachte zo
goed mogelijk gekleed te water te
gaan. als hy een schipbreuk z et
aankomen, worden geremd, omdat
h\j bang is te „onbewegelijk" te
worden. Hoe verkeerd. Het ware
verstandig voor al diegenen, die <>d
de grote en kleine vaart zitten, voor
al die vissers, die op de
levensgevaarlijke Zeeuwse armen
dobberen op zoek naar een school
makreel of een scholletje de les te
onthouden, die de heer Julsing nog
eens heeft gereppeteerdHoud je
kleren aan als Je gedwongen te
water moet.
De Titanic-ramp: 1500
kwamen om in het ijzige water
de Noord Atlantische Oceaan.
MAANDAG 22 MAART 1976
Snni'
Ned Krediet B.
NMB
Slavenb. Bank
id. cert.
Fr Gron. Hyp B
Tilb Hvp B
177.9
177.9
ACTIEVE
vorige koersen
Westl Utr Hyp.
327.9
3255
AANDELEN
koer* beden
Scneepsbyp.
3100
3065
AKZO I 20
45
45
ABN f 100
357
80,20
359
AiVLKC t 20
80
Handel, Industrie dlv.
Del) Mi) t 75
98
97
Dordtscne P t 20
152,80
154.5
Dorat*cne P pre)
149,70
151
Asd Chem. Farm
322
323
Heinekeo f 25
146,5
146.1
Abog Buh.
41,1
41.1
HeiuekeD H I 25
114,60
Ahoid.
117,20
116.6
IlAL Bold I 100
87,20
88
Amas
10,60
10.8
Hougov 1 20
53
63
Asd Droogdok
72
72
Hva Muen eert.
51,20
51.3
Aso Rytuig
189
186
KNBM cert 1 100
138,50
139.5
Aniera Nat.
20,20
20.4
KLM f IUL
119
119 5
Arnnh Stn.b.
98,5
102
Kon Olie I 20
120.80
123.1
Asseinerg
840
840
N*l Nea I 10
99
99.9
Audet
240
241.5
OmmereD eert
227
230
Aut-Srew W.
74
PtlUIDfr 1 10
33,30
34
Aut Lna RL
1410
1435
Roneor 1 50
203
203
Ballas t-N.
59.9
59.4
Roimcr i oü
146.50
147.8
BAM
80,50
80
öot'4*epv uri f 50
108
1091
Baten nurg
335,50
235.5
bane vex i 20
128
128.4
Beek Van
82,1
82
Bee, 3
75
73
Begemaan
96
94
Berm*»
190
190.5
Bank- eredlet- e
Berkel Pat.
114,80
114.8
D verre* rrlneswezen
Buidensi^iin
342
360
Boer Urukk.
196
196
AMüV
56.6
57.2
Anitas
812
86.8
eols
85,80
87.2
Aast K'dam
109
109.7
Borsumy
87,80
87
Bos Kails
Braat Bouw Mg.
Bredero v.g.
ld. eert.
Brederó Vb.
td. eert.
Biihnnanin-Tetl
td eert.
Calvé Delft eert.
td. 6% eert.
Centr Suiker
ld. eert.
Ceteco
ld. eert.
Chamott
Cindu-Key
Cran. Ned.
Desseaux
Dikkers
Dr Ov. Houth.
Drög
Duiker App.
Econosto
Elsevier
td eert,
EMBA
Enxee
FuKKer
Ford Auto
Purness
Gamma EL
ld 6% ow
GeL Delft
Geidei eert
Gerot» hr.
Glessen
1395
1335
309,5
Gist. Broc.
ld. eert.
Goudsmit
Grasso
Grinten
Grofsmederij
Hagemeyer
Hero Cons.
Heybroek
Hoek's Mach.
Holec
Hull Beton
Holland Beton C.
ICÜ cert.
IHC Holland
Indus Mil
IBB-Kondor
Inter l as
Internatdo
In ven turn
Kappa
Kempen-Begeer
Key Houth.
Klene 8.
Kloue
Kluwer
Kon BUenkor
id. cert
id. Scum.
Kon Ned. Pap
Krasnapulskj
KSB
Kwatta
Landré Gl.
Leidsche Wol
Macintosh
Meneba
Metaverpa
Moluksche
Mynb W.
N aarden
Naeff
Nat. Grondbezit
NBM-Bouw
Nedap
Nederhoret
Ned Bontw.
Ned Dagblad
ld cert.
Nelle
Netam
Nteaf
Nlerstras?
Norit
Nutrtcla GB
Nutrtcl» VB
NyverdaJ
OGEM Holding
Orenstelr
Ovlng-D-S
pakhoed EL
Id eert
Pal em oang
Pal the
Philips
Pont Hout
Pore Flee
E>roost Brandt
Rademaker*
Reeslnk
1395
1150
125.5
71.2
133.5
130.5
80.5
298.5
85.3
129.5
2480
52.6
100.5
52.6
29.2
345
62
1395
1110
127.5
72.3
70S
49
23.1
ReeuwUk
Relss en Co.
Rlva
Id cert
Rohte Jlskoot
Rommenholler
Rijn-Schelde
Sanders
Schev ExpL
Schokbeton
8chu1tema
Schuppen
Schuttersv.
Stevtn Or
Stoomsp Tw.
Tn halt Phil
Telegraaf
THV Intern.
TUb WaterL
Tw Kabelfabr.
Uhtunk
Omkar
Onliever cert
id 1%
td. 6%
VUet-Wernlnk
Veneta
Ver Glaefanr.
Ver Band Ben.
V Mi-
Vex N. UUgmy
Ver rouwtabr.
id. oert
Vezeiverw.
162.5
172.8
81.1
81.4
63.2
75.5
42.5
56.5
58.3
Vlhaml1-Butt
VRG Papier
Vulcaansoord
Wegener Cour
ld cert
Wessanen cert
Wvers
WU* en Her.
Zaalberg
Parttcipattebewtlzen en
beleggingsmaatscbapptlen
Alg Fondsen hea
America Fund
Asd Beleg. C.
Convene
Goldmines
Holland P.
In'terrxmas
Binn Bed Vg.
Nea Vastgoed
D»t
Int.
84A
LKA Beiegg.
Nefo
Oharn
Urn-in vest
Wereldhaven
Leveraged
Etorenu
lokv< P (a.)
lotsvi tJ±
Concentre
Suropafoads
U nil on a*
Erruniu*
Finance-Un.
114.1
151,50
70.30
70.5
768
73.2
66.5
1238
68.5
94.4
