Zij staan in voor Miete Vorster voorziet escalatie in zuidelijk Afrika "Watje ziet is één grote, verkruimelde toestand Franse wijnboeren slaags met de politie: twee doden Wikuiiscbe Nog meer geweld bij Basken tmumunivnmm Gulf wil geld terug LOANOA v-"~ J /1Dcr /r—S il^^Malanie i ZAIRE f ANGOLA^ v^—*:Huambo r^T"1 Naola^*^L Serpa Pinto J 7 A LOESAKA®^ 'Mogamedes f^^^Calueffuo L Tsutneb 1 X'° wjascfc ZUIDWEST BOTSWANA ^^^LudentzL-, Jloemfo r ZUID^AFRIKA Mm. 1 SS Stuwdam Spoorweg Kaapstad KEMA EUR \Wo ts tot en mnt gekeu'd Streng gekeurd Door neutraie instanties Op doelmatigheid, i^/.ttaaiheid en veiligheid Neem bqvoorbeeld de Miele wasautomaat en trommeldroqer J 1., in Nederland onde' s-neiden zi|n met de keurmerken vafi »-rnj it-rk eo jt; Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen j ere geen betere. SENATOR MANSFIELD STAPT OP NA 23 JAAR WASHINGTON (AP) - De voorzitter van de Ameri kaanse Senaat Mike Mansfield heeft gisteren bekend ge maakt zich dit jaar in novem ber niet herkiesbaar te zullen stellen. Mansfield heeft 23 jaar zitting gehad in de Senaat en was daar langer dan wie ook in de Amerikaanse parlementaire geschiedenis voorzitter en fractieleider van meerderheid. Mansfield wordt 16 maart 73. Het vertrek van Mansfield uit 's lands vergaderzalen komt na de aankondiging van de re publikeinen, senator Hugh Scott, dat hij ook niet zal stre ven naar herverkiezing. Scott leidt de Republikeinse fractie in de senaat In de verklaring waarin Mans- field zijn besluit zich terug te trekken bekend maakte zegt hij: "mijn jaren in het Congres omvatten een zesde van de ge schiedenis van de natie sinds zij onafhankelijk werd, de re gering van zeven presidenten, de moord op een president en andere gewelddaden tegen het menselijk fatsoen, be kwaam staatsmanschap en kleffe partijpolitiek, de dage raad van de eeuw van de ker nenergie en van mensen op de maan, een grote oorlog en het voorspel tot nog meer oorlo gen en een ongemakkelijke vrede, het vage vooruitzicht op wereld-orde en de onzekere hoop op internationale vre de". Mansfield werd in 1953 geko zen in de senaat door kiezers in de staat Montana. Acht jaar later werd hij fractievoorzit ter. In 1943 kwam hij al in het Huis van Afgevaardigden. In 1949 heeft Mansfield een aanbod van president Harry S. Truman afgeslagen mininster van buitenlandse zaken te worden. In de Senaat heeft hij in de commissie buitenlandse za ken wel altijd een vooraan staande rol gespeeld. PAGINA 9 MADRID (UPI/DPA) In Basken land is het gisteren weer tot vecht partijen gekomen tussen de politie en stakende arbeiders die betogin gen hielden uit protest tegen het optreden van de politie in de stad Vitoria waarbij woensdagavond zeker drie doden vielen. Vechtpartijen werden gisteren ge meld uit Bilbao, Pamplona en Vito ria, een stad met 90.000 inwoners. De Spaanse regering heeft laten weten dat er woensdagavond drie mensen om het leven zijn gekomen. De illegale Spaanse vakbonden en de PSOE, de socialistische arbei derspartij van Sparye, verklaarden echter dat er vijf doden en vele ge wonden zijn gevallen. 45 gewonden zouden er erg aan toe zijn. Woord voerders van de drie ziekenhuizen in Vitoria zeiden dat er in de zie kenhuizen zeker 100 gewonden lig gen. De Spaanse regering het voorts weten dat de toestand van acht gewonden is een inspecteur van politie die blind werd toen be togers een brandbom bij een poli tiebureau naar binnen gooiden. Van regeringszijde is opgemerkt dat de toestand in het noorden van Spanje na het overlijden van Fran co, nu 3,5 maand geleden, nog niet zo gespannen is geweest als hu. De illegale arbeiderscomites heb ben opgeroepen tot een algemene stakingen in Baskenland uit pro test tegen wat zij "de moord op ar beiders" noemen. In Pamplona, dat op rond 50 km ten oosten van Vito ria ligt, hebben 30.000 industriear beiders het werk neergelegd. De meeste winkels zijn gesloten. In buitenwijken van Vitoria zijn na de vechtpartijen van gisteren weer barricaden opgericht. Vier mensen zijn gerresteerd en de politie heeft nieuwe versterkingen gekregen. Inmiddels heeft de gemeenteraad van Vitoria kritiek uitgeoefend op het optreden van de politie tijdens de betogingen van woensdag. Het gemeentebestuur verklaarde het niet eens te zijn met dit optreden en bepaalde dat vandaag een dag van rouw zal zijn voor de stad Vitoria. Indonesië wil Zuidmolukkers uit Nederland terug hebben DJAKARTA (AFP) - De regering van Indonesië heeft bij het parle ment amendementen ingediend op de wet op het staatsburgerschap. Daarin wordt voorgesteld 4.089 in Nederland wonende staatloze Zuidmolukkers in aanmerking te laten komen voor het Indonesische staatsburgerschap. Dit is meegedeeld door minister van Justitie Mochtar Koesoe- maatmadja. Vorig jaar verklaarde de Indonesische overheid dat aan Zuidmolukse gepensioneerden voorrang zou worden gegeven bij eventuele repatriëring, gevolgd door geschoolde arbeiders die in Indonesië werk hadden gevonden. KAAPSTAD (UPI/REUTER) - Premier John Vorster van Zuid-Afrika heeft verklaard, dat het besluit van Mozambi que om zqn grenzen met Rhodesië te sluiten en de door de Verenigde Naties vastgestelde economische sancties tegen dit land volledig toe te passen, „de vonk kan zijn die kan leiden tot het oplaaien van het smeulende vuur als gevolg van de wrijvingen in zuidelijk Afrika". nomen. De aanwezigheid van Kus sen en Cubanen in zuidelijk Afrika achtte hy een factor die de toestand nog verergert, „vooral met het oog op de Russische politiek en tactiek om dergelijke situaties in hun eigen voordeel uit te buiten en hun wel bekende doelstelling van de werel doverheersing te bereiken". Te vroeg „Tot dusver heeft Zuid-Afrika nog niet rechtstreeks te lijden van de gebeurtenissen. Het is echter nog te vroeg om te bepalen wat precies de gevolgen zullen zijn van de maatre gelen van Mozambique", aldus de Zuidafrikaanse regeringsleider. Overeenkomstig de maatregelen die president Samora Machel woensdag afkondigde, zijn gisteren met politiehulp alle Rhoaesische eigendommen in de havenstad Beira in beslag genomen. Volgens radio-Mozambique worden in het gehele land demonstraties gehou den waarbij instemming met de ac tie tegen Rhodesië wordt betuigd. Engeland Engeland dat met nadruk zijn in stemming met het besluit van Mo zambique heeft betuigd, heeft toe gezegd dat het in de komende drie jaar in totaal 15 miljoen pond (on geveer 80 miljoen gulden) beschik baar zal stellen voor hulp aan Mo zambique. Terwijl de Britse Socialisten en de Liberalen het in dit opzicht volledig eens zijn, is men in de Conserva tieve party verdeeld. Ongeveer 18 aanhangers van de rechtervleugel van de fractie hebben al een resolu tie ondertekend, waarin het weige ren van elke hulp aan Mozambique wordt geëist. Voor fractievoorzitter Margaret Thatcher zal het niet meevallen de eenheid te bewaren. In Washingjpn waarschuwde de Amerikaanse minister van buiten landse zaken Kissinger Cuba ten aanzien van de spanning tussen Mozambique en Rhodesië een grote omzichtigheid in acht te ne men. Een ingrijpen van de naar schatting 11.000 Cubaanse militai ren die in Angola strijden aan de zijde van de MPLA-regering van president Agosthino Neto, in de Rhodesische kwestie zou volgens Kissinger een „zeer ernstig pro bleem vormen". Hij zei dat hetgeen Amerika dan zal doen niet kan worden afgeleid uit de houding die Washington ten aanzien van An gola heeft ingenomen. VRIJDAG 5 MAART 1976 NARBONNE (AP) - Bij een vuur gevecht tussen opstandige Franse wijnboeren en de politie zijn giste ren een officier van de oproer poli tie en een demonstrerende wyn- boer om het leven gekomen. Meer dan 35 personen raakten gewond. Tijdens het vuurgevecht bij een spoorbrug even buiten Narbonne in Zuid Frankrijk maakten zowel de politie als de wijnboeren ge bruik van automatische wapens. Tijdens de onlusten van de afgelo pen dagen zijn belastingkantoren, relais-posten van de televisie en andere openbare installaties opge blazen of zwaar beschadigd. Ook zijn op verschillende snelwegen en spoorlijnen barricades opgericht in het gebied tussen Marseille en de Spaanse grens. Het vuurgevecht ontstond in Pont de Montredon, vyf kilometer bui ten Narbonne. Treinrails werden opengebroken en drie wagens van een tot stilstand gebrachte goeder entrein in brand gestoken. Toen de oproerpolitie probeerde de wijnboeren te verwijderen werd zij beschoten met jachtgeweren en machinepistolen. De politie beantwoordde het vuur met ma chinegeweren. Na een uur ver spreiaden de wijnboeren zich om later in het centrum van Narbonne weer bijeen te komen. In de nacht van woensdag op don derdag werden 13 belastingkanto ren in Barbonne en Beziers ver nield. De politie kwam handen te kort in haar poging de rellen te be dwingen en tegelijkertijd alle openbare gebouwen te beseher- In Parijs heeft president Valery Gi- scard d'Estaing besprekingen ge voerd met premier Jacques Chirac en minister van binnenlandse za ken Michel Poniatowski, die aan het hoofd staat van de politie. In een toespraak voor radio en tele visie verklaarde Poniatowski later dat een officier van politie bij de onlusten om het leven is gekomen en dat drie politieofficieren en 22 agenten gewond zijn geraakt. Ook is een demonstrant om het leven gekomen en zijn „velen "gewond. Poniatowski zei de politie te heb ben opgedragen „met vaste hand, maar ook met rechtvaardigheid en gematigdheid" op te treden. De onmiddellijke oorzaak van de nieuwe uitbarsting van demonstra ties was de arresratie van vijf man nen uit de Zuidfranse wijnstreek. De mannen, die maandag werden opgepakt door de politie, zijn later beschuldigd van het vernielen van een wijnbottelarij in Merimieux, ongeveer 375 km van Narbonnne. De demonstranten in Narbonnen en omstreken eisen de vrylating van de gearresteerden en verwer pen het Franse standpunt bij de in Brussel plaatsvindende onderhan delingen over de wijnprijzen. Al hoewel de Franse regering heeft gezegd dat zij iedere overeenkomst over prijzen van landbouwproduk- ten in de Europese Gemeenschap zal tegenhouden totdat de wijn kwestie is opgelost, zeggen de wy nboeren dat zij nog steeds slecht behandeld worden. In een rede in het parlement zei de eerste-minister dan het optreden van Mozambique kan leiden tot „escalatie tot iets veel ernstigere Hy gaf overigens niet aan of Zuid- Afrika bereid is de goederen uit Rhodesië die nu niet meer via Mo zambique kunnen worden uitge voerd, via zijn grondgebied te laten passeren. Volgens de Zuidadrikaanse minis ter van verkeer, Lourens Muller, zouden de Zuidafrikaanse spoor wegen wel een deel van deze goede ren voor hun rekening kunnen ne men, maar niet alles, „er zyn be paalde dingen waarvoor wij niet zijn uitgerust", aldus Muller. Vorig jaar waren de spoorwegen van Rhodesië en Zuid-Afrika al op elkaar aangesloten met het oog op te verwachten blokkade door Mo zambique. Geen antwoord Premier Vorster herhaalde het Zuidafrikaanse standpunt, dat een boycot en grenssluitingen niet het antwoord vormen op politieke ge schillen, omdat daardoor de ge schillen zich eerder verscherpen dan dat zy uit de weg worden ge ruimd. Hij was van oordeel dat de maatregelen van Mozambique pro blemen zullen opleveren en dat niet alleen de betrokken twee landen, maar ook andere staten in zuidelijk Afrika, zoals Zaire en Zuid-Afrika, zich aan de nieuwe situatie zullen moeten aanpassen. Zaire voerde tot dusver een deel van zijn goederen per trein uit via Rhodesië en Mo zambique. De premier zei dat de ontwikkeling zorgvuldig moet worden gevolgd en dat elke stap ter bescherming van de belangen van Zuid-Afrika met kalm overleg moet worden ge- WASHINGTON (UPI) - De Gulf Oliemaatschappij heeft meegedeeld dat zij aan een aantal politici heeft gevraagd om teruggave van schenkingen die zij uit het Gulf Corporate Reserve Fund gekregen hebben. Een woordvoerder van Gulf in Pittsburh verklaarde dat nadat de leider van de Republikeinen in de Amerikaanse Senaat, Hugh Scott, had ver klaard dat hij zo n verzoek van Gulf had gekregen. Scott zei bij die gelegenheid dat hy bij zijn weten nooit zulk een schenking van de oliemaatschappij had aangenomen. Gulf-woordvoerder Bill Cox wilde met zeggen hoeveel brieven de maat schappij heeft uitgestuurd en om hoeveel geld het gaat. Aan de aangeschreven politici wordt gevraagd terug te sturen wat zy eventueel hebben ontvangen. Leidse hoogleraar Veeneklaas terug uit rampgebied van Guatemala: LEIDEN - "Er moeten 1 terpompen worden geslagen. Nieuwe waterleiding moet er worden aangelegd. Er zullen dus loodgieters moeten komen en in genieurs. Daarna zul je de men sen moeten sturen die adviezen kunnen geven op het gebied van de landbouw. Dat zijn de dingen waar nu in Guatemala de meeste behoefte aan is." Enkele dagen na zijn terugkeer uit het Guatemalteekse rampgebied verstrekte de Leidse hoogleraar in de kindergeneeskunde prof. dr. G. M. H. Veeneklaas dit advies aan de Stichting Terre des Hom mes, op wier verzoek hy samen met de Guatemalteekse kinder arts dr R. E. Zepeda Cambrorero en de Westduitse ontwikkelings- deskundige Juan-Pedro Mohr gedurende twee weken het door zware aardbevingen getroffen land verkende. Afgelopen zon dag stapte hij in Nederland weer uit het vliegtuig. De hulpverle ning in Guatemala was toen al een flink stuk op gang gebracht. Prof. Veeneklaas: 'Toen wy daar aankwamen, waren de doden al begraven en zaten de gewonden in het gips. Ruim tweeëntwintig duizend doden, tachtigduizend gewonden. Ze waren allemaal al geholpen. De eerste fase - die van acute hulpverlening - was dus al voorby. Het land zit nu in de fase van reconstructie. Er zijn ander half miljoen daklozen. En over een maand begint daar de regen tijd." "Dus de bewoners zelf zijn al be gonnen aan de wederopbouw. Je ziet overal in de dorpen en in de buitenwijken van de stad dat ze bezig zijn met allerlei materialen, golfplaten en dergelyke, om maar een dak boven hun hoofd te heb ben. Er zijn daar gewoon nieuwe woonkernen ontstaan. Maar het is wel een chaos. Het is bijvoor beeld opvallend dat de criminali teit in die dorpen en in die bui tenwijken enorm is gestegen. Als je daar komt, dan loop je ook de kans eerst te worden tegenge houden door wachtposten, die dan zeggen: als je erin wilt, ga je gang en hoop dan maar dat er niks met je gebeurt." De aardbevingen van 4 februari trokken een spoor a ting door het hoogland van Gua temala. Met name rondom de hoofdstad Guatemala-City vielen veel slachtoffers. Tot aan de plaats Quetzaltenango in het oos ten hadden de aardbevingen, die het gehele land een meter zij waarts drukten, zwaar toegesla gen. Prof. Veeneklaas: "Het dichtbevolkte westen van Gua temala bleef onaangetast, maar naar de oostkant toe was het land ernstig getroffen. Wij zijn met he licopters boven het gebied ge weest. En wat je ziet is niets an ders dan een grote verkruimelde toestand. De huizen daar zijn vrijwel allemaal ingestort." In Guatemala wonen ongeveer drie miljoen indianen, afstammelin gen van de Maya's en evenzoveel ladino's (van gemengd Spaans- Indiaanse afkomst). Volgens prof. Veeneklaas zijn de indianen het-zwaarst door de aardbevin gen getroffen, maar hebben ze de ramp in vergelijking met de ladi no's ook het beste doorstaan. Hij gelooft dat dat komt omdat de in dianen de sterkste identiteit en sterkste cultuur bezitten. "De Maya-indianen," verklaart Veeneklaas, "zyn bijzonder ge steld op kinderen. En kinderen daar hun ouders kwijt zijn, dan worden ze automatisch ondergebracht bij buren of fami lie. Er zijn nu in Guatemala onge veer twintigduizend wezen. Maar alle adoptie-verzoeken, bijvoor beeld van Mexico die vijftien honderd kinderen wilde adopte ren, werden gewoon niet behan deld, omdat al die kinderen al wa ren ondergebracht." Aanvankelijk was de Leidse hoog leraar bevreesd dat het onder brengen van de kinderen bij an deren, schade zou toebrengen aan hun ontwikkeling. "Maar je bent natuurlyk geneigd om in je eigen cultuurpatroon te denken en dan denk je dat dat daar ook opgaat. Wat natuurlyk niet zo is." De hulpverlening in Guatemala is intussen flink gevorderd. Zo zelfs dat er tussen de hulpverlenende landen, waartoe ook de Sowjet- Unie en Pakistan behoren, af en toe een onderlinge concurrentie strijd dreigt op te laaien. Aan de andere kant wordt de hulpverle ning krachtig gecoördineerd door het Guatemalteekse Comité d'Emergencia. Er wordt voedsel aangevoerd, medicijnen, dekens en tenten. En nog steeds zoeken helicopters het rampgebied af op slachtoffers of op situaties waar hulp nodig is. "De hele wederopbouw van dat land is enorm" zegt Veeneklaas. "Er zijn geweldige plannen. Door die aardbeving heeft Guatemala meer dan ooit de aandacht op zich gevestigd. De Verenigde Staten bouwen er een nieuwe hoofdweg en ze gaan er nog tweehonderdvijftigduizend hui zen bouwen. Noorwegen wil er stadjes gaan bouwen. En ga zo maar door." "Er is een structurele achterstand en daar wordt nu flink aan ge werkt. Alleen geloof ik dat je dat met uitgesproken voorzichtig heid moet aanpakken. Guate mala is een heel feodale staat met een middeleeuwse cultuur. De regering is een rechts-midden re gering die wel wil. Maar je hebt er ook te maken met de feodale fa milies. Ik heb wel met enkele van die families gesproken en die zien ook wel in dat het zo niet langer kan, dat de zaken er meer ge spreid moeten worden. Maar ik dacht datje daar toch voorzichtig mee moet zyn." je eigen cultuurpatr

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1976 | | pagina 9