Portugal op weg naar een
parlementaire democratie
NAAST HET NIEUWS
Humoer om Duitse artsennota's
Herrema kon het in proces
in Dublin niet verwerken
Pact geeft militairen alleen toezicht
Bloedbad voorkomen
fs/lMe.&Mt
c&ieiiXetu
cpufoteif'
RIJD AG 27 FEBRUARI 1976
LISSABON (UPI/Reuter) De militaire leiders van Portu-
'al en de belangrijkste vijf politieke partijen hebben gisteren
'en constitutioneel akkoord getekend, dat een belangrijke stap
-ormt van de door militairen geleide revolutie naar een parle-
nentaire democratie.
Het akkoord, dat onderdeel wordt van de in voorbereiding
lijnde nieuwe grondwet, maakt een eind aan de overheersende
vetgevende bevoegdheden van de 19 man tellende Militaire
Revolutionaire Raad.
3c strijdkrachten, die het politie-
toneel in Portugal hebben gedo
neerd sinds de omverwerping van
rechtse dictatuur in april '74,
•n in de toekomst slechts een
viserende politieke rol spelen en
reden als "toezichthouders" op
grondwet. Het akkoord heeft een
iptijd van minimaal vier jaar en
als de toekomstige wet
tende vergadering na 1980 een
grondwet opstelt.
echts mening
ieuwe akkoord komt in de
an het pact dat in april vo-
jaar werd gesloten toen de revo-
onder aanvoering van linkse
icieren een climax bereikte. Dit
pact gaf de militairen de
roegdheid de regering te over-
|a, de wetgevende ver
lering te ontbinden en kandida
te wijzen voor het presi-
ïtschap, het eerste ministerschap
enkele andere ministersposten.
fanaf nu geeft de Revolutionaire
ad slechts een mening over de
tten die door de wetgevende ver
lering worden opgesteld. De
id kan de wetsontwerpen slechts
>r nadere overweging terugsturen
de wetten krijgen rechtskracht
de vergadering ze in tweede ter-
jn met tweederde meerderheid
invaar dt.
In zijn toespraak tijdens de cn-
itekeningsplechtigheid in het"Be
n-paleis bevestigde president
encisco da Costa Gomes dat de
fkiezingen voor de wetgevende
rgadering plaatsvinden op 25
ril. Twee maanden later, op 25
pi. vinden presidentsverkiezingen
lata.
afgesteld
ba Costa Gomes tekende namens
F militairen onder het oog van
rtegenwoordagers van de politieke
rtijen en de Revolutionaire Raad.
be ondertekeniingsplechtigheid
k 24 uur uitgesteld doordat de
jksdemocraten (PPD) niet ak-
prd konden gaan met bepaalde
jzigingen die op het laatste mo-
Int door de Revolutionaire Raad
jhet akkoord waren aangebracht,
dat de militairen deze wijzigings-
prstellen hadden ingetrokken zei
p woordvoerder van de PPD:
let akkoord correspondeert met
pe principes en is onontbeerlijk
pr consolidering van de democra -
j in Portugal".
ontbreken van democratische erva
ring gedurende lange jaren heeft
geresulteerd in rivaliteit en onbe
grip tijdens de afgelopen 22 maan
den. De strijdkrachten achten het
daarom raadzaam een assisterende
rol te blijven spelen, al is dat tijde
lijk, in de opbouw van een nieuwe
samenleving" aldus de president.
De weg naar ondertekening van
het akkoord was vrijgemaakt nadat
de militairen ermee instemden dat
presidentsverkiezingen zouden wor
den gehouden op twee maanden na
de verkiezing van een wetgevende
vergadering.
De volksdemocraten wensten
aanvankelijk dat de twee verkiezin
gen zouden samenvallen, terwijl de
socialisten wilden dat de presidents
verkiezingen een half jaar tot een
jaar zouden worden uitgesteld.
In vrijheid
Eenentwintig agenten van de PI-
DE. de politieke politie van het voor
malige rechtse bewind in Portugal,
zijn deze week uit de gevangenissen
van Caxias, Alcoentre en Peniche
ontslagen, zo meldt het blad "Dia-
rio de Lisboa".
Voorts zijn vijf voormalige offi
cieren van de geheime militaire
politie, die sinds 25 november ge
vangen zaten, voorwaardelijk in
vrijheid gesteld.
.ssisteren
Socialistenleider Soares (ui-
terst rechts) tekent het pact tus
sen militairen en politici, dat voor
Portugal de weg opent naar een
parlementaire democratie. Geheel
linkt ziet president Da Costa Go-
mes toe. Hij tekende voordien
voor de militairen.
ADVERTENTIE
BELFAST (REUTER) Een
Britse soldaat heeft gisteravond
in het Noordierse Toombridge
een ramp voorkomen door een
met 135 kilo explosieven geladen
auto snel bij een menigte men
sen weg te rijden enkele ogen
blikken voordat hij in de lucht
vloog.
De chauffeur van de auto was
aangehouden door twee mannen
die de explosieven inlaadden en
de chauffeur opdroegen de auto
voor het politiebureau neer te
zetten.
De man deed wat hem gezegd
werd. Toen hij zijn auto parkeer
de arriveerden bij een hotel op
enkele meters van het politiebu
reau juist ongeveer 200 mensen
voor een feest. De chauffeur
sprong uit de auto en gilde een
waarschuwing, waarop de soldaat
(wiens naam niet is bekendge
maakt) in de wagen sprong en
sneb wegreed. Vlak nadat hy
uit de auto was gesprongen,
ruiten in de hoofdstraat spron
gen.
Purol.i
produktvan Mijnhardt,
dus uitsluitend bij
apotheker en drogist V
Purol
lippenpommade,
de winterjas
vooruwlippen!
PASTOOR WAS DIEF
De 32-jarige Anglicaanse pastoor Stephen Care, was zon
der meer zeer populair in zijn parochie in het Engelse Ply
mouth. De jeugd was op hem gesteld omdat hij er altijd zeer
modieus bijliep, hun taaltje sprak en allerhande manifesta
ties organiseerde. De oudere parochieleden prezen hem om
zijn geduld, zijn begrip en zijn vriendelijkheid. De zieken
waren met hem in hun sas door zijn behulpzaamheid en
zijn veelvuldige bezoekjes aan het ziekbed.
Gisteren bekende hij voor een rechtbank in Exeter dat hij
zich schuldig gemaakt had aan uitgebreide rooftochten.
Kerken en scholen waren onveilig voor de "pinguin", zoals
hij gemoedelijk genoemd werd. Alles bij elkaar bedroeg zijn
buit 19.000 pond, ruim 100.000 gulden.
Care, die vrijgezel is. komt uit een zeer eenvoudig gezin.
Zijn karige inkomen als pastoor, iets meer dan honderd
gulden per week, en zijn liefde voor antieke meubelen en
verzorgde kleding brachten hem op het dievenpad. De
meest tot de verbeelding sprekende slag sloeg hij als boer
verkleed bij een bankoverval. Dreigend met een nepbom
maakte hij een bank 1.775 pond afhandig.
De rechter veroordeelde hem tot zeven jaar gevangenis
straf. Zijn 59-jarige huishoudster kwam er met een voor
waardelijke straf af. Gebleken is dat zij haar pastoor ge
holpen had omdat ze "helemaal onder zijn invloed stond".
HET ORGEL EN DE CONCORDE
De musicus die is belast met het verzorgen van de orgel
concerten in de Parijse Notre Dame, Pierre Cochereau. heeft
gezegd dat hij zeer verbaasd was over de eis van de stad
New York het landen van de supersonische Concorde daar
te verbieden in verband met lawaai van die machine.
Bij het opstijgen zou de Concorde een geluid veroorzaken
van 108 decibel, aldus de heer Cochereau, terwijl het orgel
van de Notre Dame er 114 oplevert.
Op zon- en feestdagen worden er orgelconcerten in de
kathedraal gegeven. "Dan nodig ik daar vaak Amerikaanse
organisten voor uit."
"Ik vraag me af", besloot hij. "of ik dit zal blijven doen.
omdat het gevaar dat het geluid van ons orgel sterker is
dan Amerikaanse oren kunnen vedragen."
HERBERT SOLDAAT
Herbert Mittlaender. een 37-jarige verkoper van auto's,
heeft zijn zin. Hij mag soldaatje spelen. Na een gerechte
lijke strijd van zeven maanden is hem toestemming ver
leend met zijn pantserwagen door Frankfort te rijden.
Ruim een jaar geleden kocht Herbert voor 4.000 Mark
van het Duitse leger een Franse Hotchkiss-pantserwagen
model 1958. Hij vroeg een kenteken aan en kreeg dat.
Toen Herbert echter met zijn brandstof verslindende (1.2
liter op 1 kilometer) gevaarte de weg op kwam. kwam oom
agent die hem een gevaar in het verkeer noemde: "Ge
vaar?", vroeg Herbert, "en hoe zit het dan met de snelheids
maniakken, dronkaards en joyriders?"
Herbert stapte naar de rechter en die beval deze week
een compromis aan. Herbert zal nu in het spitsuur van de
weg blijven en het centrum van Frankfort mijden. Er is
voorts een route van 40 kilometer uitgestippeld waar "sol
daat" Herbert regelmatig te zien zal zijn.
JAAR NIET NAAR STOCKHOLM
Een rechtbank alhier heeft gisteren een 27-jarige man
verboden Stockholm een jaar lang te bezoeken.
"Het komt heel zelden voor dat wij een dergelijke straf
opleggen maar het moest meer gebeuren Een verbod als dit
kan ertoe bijdragen al eerder veroordeelden van de misdaad
ver te houden", deelde een lid van de rechtbank mee
De veroordeelde, een oplichter, was afkomstig uit een
stad ten noordwesten van Stockholm.
president Da Costa Gomes her-
terde eraan dat de militairen nu
rol blijven spelen in het
itieke leven van Portugal. "Het
Voorwaarden
van oppositie
voor Spaanse
verkiezingen
ROME Vertegenwoordigers van
twee grote overkoepelende orga-
Baties van de oppositie in Spanje,
i Democratische Junta en het De-
ocratisch Platform, hebben mee-
deeld dat zij zich nooit zouden le-
in voor schijnverkiezingen waar
in niet alle partijen, waaronder de
onmunistische partij, zouden mo
rn deelnemen. In een persconferen-
in Rome wezen zij de verkeerde
iruk van democratisering die Span-
wil geven, af.
Beide organisaties en het Itali-
ïis-Spaanse Comité" (waarin vrij-
II alle Italiaanse politieke partij-
en de drie grote vakbonden ver-
fcenwoordigd zijn) gaven een com-
^niqué uit waarin een intensive-
Ig werd aangekondigd
tie ven tot steun
positie
(ken.
de ini-
Spaanse
het mobbiliseren van
Pe stakingen in Spanje hebben
h gisteren opnieuw uitgebreid. In
Bal staakten ongeveer 175.000
psen, het grootste aantal sinds
stakingsgolf van Januari.
ij een botsing tussen stakers en
in de Noordwestspaanse ha-
ad Vigo zijn dertien mensen,
zeven politiemannen, ge-
hd. Een politieman was in ern-
fce toestand naar het ziekenhuis
Irgebraoht, zo heeft de Spaanse
litie gisteren bekendgemaakt.
DUBLIN (SP) "U hoeft voor
mij de zitting niet te schorsen. Een
glaasje water is voldoende. Maar als
jeblieft, vraag mij niet meer over
krijgsgevangenkampen". Aan het
woord dr. Tiede Herrema in het slot
van een lange dag, waarop het ge
ruchtmakende proces tegen zijn ont
voerders eindelijk op gang is geko
men. In wat tot dan toe een gemoe
delijk en af en toe quasi komisch
verloop heeft, komt plotseling een
scherpe wending. Als de openbare
aanklager, Noël MacDonaló aan dr.
Herrema vraagt of hij de gebeurte
nissen in oktober en november van
het vorig jaar kan vergelijken met
zyn ervaringen in krijgsgevangen
schap tijdens de Tweede Wereldoor
log, wordt het de hoofdgetuige in dit
proces ineens te machtig. HU slaat
de handen voor zyn gezicht en barst
in snikken uit. Over dat hoofdstuk
uit het verleden wil dr. Tiede Herre
ma onder géén beding praten
Ineens is de diepe ernst van het dra
ma doorgedrongen in het benauwde
strafzaaltje van Dubldns Special Cri
minal Court.
Dr. Herrema vertelt voor de zo
veelste keer hoe hij op 3 oktober
's morgens op weg naar zijn werk
als directeur van de Ferenkafabriek
in Limmerick vlakbij zijn huis door
een politieman wordt gestopt. Hij
moet zijn naam noemen en wordt
vervolgens gevraagd uit zijn auto
te stappen en op de achterbank van
een andere wagen plaats te nemen.
De ontvoering is begonnen, want
de politie-agent in vermomming is
Eddie Gallagher.
De wapens in zijn hand en in die
van een medeplichtige is ongeveer
het laatst wat dr. Herrema vooreni-
gé tijd heeft kunnen zien. Zijn ogen
worden met pleisters dichtgeplakt
Als hij langs zijn huis naar de grote
weg richting Dublin wordt gereden,
hoort hij dat het in de bedoeling ligt
nog een tweede gijzelaar te maken -
De naam van de grote CanadeseAl-
can-aluminiumfabriek in Limme
rick valt. Voor dr. Herrema beginnen
nu de gruwelijke ervaringen even
later pas goed. In wat hem als een
soort boerderij voorkwam, wordt hij
in een kamertje op een bed gedrukt
en aan handen en voeten stevig ge
bonden. Behalve zijn ogen worden
nu ook zijn oren dichtgeplakt, na-
d^t men die eerst heeft volgestopt met
houtwol. Het bed is op zijn minst
smerig. Aanvankelijk krijgt hij van
zijn ontvoerders te horen dat zij
hem willen uitwisselen voor drie
gevangen IRA-leiders: dr. Rose Dug-
dale, de Engelse moeder van Galla
gher's zoon, James Hyland en Ke
vin Mallon. In een later stadium
wordt er echter gesproken over geld.
Drie miljoen losgeld wordt in eerste
instantie genoemd en als dr. Her
rema dit rijkelijk hoog noemt, daalt
de prijs tot twee miljoen pond, ruim
10 miljoen gulden. Zonder veel om
haal van woorden vertelt dr. Herre
ma de rechtbank hoe zijn toestand
op het vlooienbed van de boerderij
onhoudbaar wordt en dat hij Marion
Coyle vraagt of het toch echt niet
anders kan.
Zyn handen worden wat losser ge
boeid en af en toe krijgt hij de ge
legenheid om wat te lopen. Dr. Her
rema noemt in dit verband nadruk
kelijk de naam van Marion Coyle en
in het theater-achtige strafzaaltje
klinkt het alsof hij een goed woord
je voor haar doet. Dan vraagt de
openbare aanklager hem om
zijn behandeling te omschrijven.
Om hem hierbü een richting
aan te geven noemt Noel Mac-
Donald zijn ervaringen tijdens de
oorlog in een krijgsgevangenkamp.
Een pijnlijke vergissing. Ineens wor
den de emoties dr. Herrema te mach
tig. Terwijl de tranen hem in de ogen
springen, wenden de twee hoofdver
dachten zich af en staren met de
hand voor hun gezicht naar het 300
pagina's tellend dossier op hun
knieën. Tot dan toe hebben ze op
gewekt, bijna vrolijk soms, naast el
kaar gezeten. Met iets van triomf
ook vanaf het moment dat zij bij
monde van Eddie Gallagher de bij
zondere rechtbank van president
Pringle ven-assen met de medede
ling dat zij de bijstand van hun ad
vocaat mr. Seamus Sorohan hebben
afgewezen en zelf hun verdediging
zullen voeren. Alleen zou het bijzon
der plezierig zijn, als de edelachtba-
Tiede Herrema
re heren hun in de gelegenheid stel
len, om af en toe juridisch advies in
te winnen. Kennelijk zo helemaal on
der het motto van: "Je weet het
maai- ncoit". De rechters stemmen
toe. Ook als Gallagher op een voor
hem ongewoon vriendelijke en be
leefde manier vraagt of de bewaker
tussen hen in doorschuift, zodat ze
naast elkaar kunnen zitten. Ze krij
gen keurig netjes potlood en papier
toegereikt en vanaf dat moment
heeft Eddy Gallagher zyn eigen rol
en wordt hy, af en toe met lieftal
lige blik. ter zijde gestaan door Ma
rion Coyle.
Voedselvergiftiging Twe West-
duitse en twee Finse toeristen zijn
na terugkeer van vakantie op de
Canarische eilanden tengevolge
van voedselvergiftiging om het leven
gekomen. Honderden toeristen die
met een Spaans chartervliegtuig uit
Las Palmas terugkeerden, hebben
aan boord van dit toestel vergiftiging
opgelopen. Vier personen zijn over
leden en er bevinden zich nog tien
tallen toeristen in ziekenhuizen in
Las Palmas, Hamburg en Helsinki.
Het toeleveringsbedrijf in de vlieg
tuigmaatschappij (Spantax) is on
middellijk gesloten.
Kotalla wordt
niet vrijgelaten
DEN HAAG (SP) De Duitse
oorlogsmisdadiger Kotalla die in de
Bredase koepelgevangenis zit. wordt
niet vrijgelaten.
Dat heeft het Haagse gerechts
hof gisteren beslist in het kort ge
ding dat Kotalla tegen minister Van
Agt (Justitie) had aangespannen om
strafonderbreking te krijgen. Het
hof bevestigde hiermee het vonnis
van de Haagse rechtbank van juli
vorig jaar.
De advocaat van Kotalla, mr. W.
L. Nouwen, zei "dat niemand en dat
betekent ook geen oorlogsmisdadiger
mag worden onderworpen aan folte
ringen of een onmenselijke straf.
Lichamelijk en geesteljk is Kotalla
zo afgetakeld dat hij niet meer als
een normale gevangene kan worden
beschouwd".
Het gerechtshof overwoog dat ten
uitvoerlegging van een levenslange
gevangenisstraf niet kan worden be
schouwd als een onmenselyke straf.
Universiteit van
Leiden vraagt
Den Uyl hulp
voor Boekowski
DEN HAAG (ANP) Het college
van bestuur van de Leidse Universi
teit heeft in een brief aan minister
president drs. J. M. den Uyl verzocht
stappen te ondernemen die de komst
van de Russische dissident Wladimir
Boekowski naar Leiden, waar hy zyn
studie in de biologie zou kunnen
voortzetten, zouden kunnen bevorde
ren. Het Leidse college sluit hiermee,
naar het schrijft, aan by het feit dat
de minister-president in het kader
van het verdrag van Helsinki stap
pen heeft ondernomen om de komst
naar Nederland van Amalrik, die
door de Utrechtse Universiteit is uit
genodigd te bevorderen. Het college
verzoekt de minister-president aan
te geven welke maatregelen na ales
wat door de Leidse Universiteit ter
zake al is gedaan zouden kunnen
worden ondernomen ter bevordering
van de komst van Boekowski. In zijn
brief herinnert mr. M. van der Stoel
van Buitenlandse Zaken, by een be
zoek aan Moskou in 1974 met zyn
Russische ambtsgenoot Gromyko over
Boekowski heeft gesproken. Het
deelt in zUn brief mee dat op mede
werking van het ministerie van Jus
titie voor het verkrygen van een ver-
biyfsvergunning kan worden gere
kend en dat voor dekking van de
kosten van het verbiyf van Boe
kowski is gezorgd.
BONN (UPI) In de Duitse Bonds
republiek is een felle controverse
ontstaan over de artsennota's. In
het parlement, in de pers en op de
televisie neemt de kritiek op de
omvang van deze rekeningen toe,
terwijl de artsen zich aaneenslui
ten om zich te verweren tegen
wat zij een "heksenjacht" noe-
Het Westduitse artsengenootschap
heeft al een proces wegens laster
aangespannen tegen het weekblad
"Stern" dat voortdurend in arti
kelen en met spotprenten tegen de
hoge honoraria van de medici
ageert. Op een van de gewraakte
tekeningen ziet men hoe een groep
artsen uit de buik van een pa
tiënt op de operatietafel een pak
bankbiljetten te voorschijn haalt.
Op een andere prent zegt een ver
pleegster, die met een arts staat
te praten bij een computer terwijl
een patiënt buiten gehoorsafstand
gelaten zit af te wachten: "De
computer heeft nog niet meege
deeld wat hem mankeert, maar
wel al gemeld dat de behandeling
hem 1.248 mark zal kosten".
De in Mtinohen verschijnende
"Abendzeitung" schreef in een ar
tikel over de stijgende doktersre
keningen: "De weg naar de goud
mijn is geplaveid met patiënten
aan wie de rekening wordt gepre
senteerd".
Intussen houden de artsen bijeen
komsten om weerwerk te leveren.
Zondag vergaderden ongeveer
2.000 dokters in Hamburg. Daar
zei de voorzitter van het genoot
schap van ziekenfondsartsen, dr.
Jens Doering, dat de kritiek "de
patiënten in verwarring brengt en
dat hun herstel wordt vertraagd,
doordat het vertrouwen in de art
sen wordt ondermijnd". Op een
bijeenkomst die in Dortmund
wordt georganiseerd, verwacht
men 3.000 deelnemers.
De meeste Westduitsers vallen on
der een ziektekostenverzekering
van de overheid. De werkne
mers betalen gemiddeld 12 pet
van hun salaris of ongeveer 155
(ruim f 155,per maand
voor deze verzekering die alle
doktersrekeningen dekt. Vorig
Jaar gingen de premies met 15
pet omhoog.
Eugen Glombig, een deskundige op
het gebied van de sociale voorzie
ningen bij de socialistische rege
ringspartij, en anderen die kritiek
hebben op het honorariumbeleid
van de artsen, merken op dat de
ze 15 pet drie maal zo hoog is als
het gehele inflatiepercentage ln
het afgelopen Jaar. Volgens Glom
big moeten de artsenhonoraria
voor de komende twee Jaar wor
den bevroren.
Het Duitse instituut voor econo
misch onderzoek is tot de slotsom
gekomen, dat de gemiddelde me
dicus 14.750 mark (ruim f 14.750)
per maand verdient, terwijl het
maandloon van de gemiddelde
Westduitser 1.860 mark (ruim:
f 1.860bedraagt. Hiertegenover
voert het artsengenootschap aan.
dat de gemiddelde dokter na af
trek van de belastingen en de kos
ten van zyn praktyk 5.000 mark
per maand overhoudt.
Op een bijeenkomst in Neurenberg
verklaarde de vice-voorzitter van
de Beierse afdeling van het art-
sengenootsohap, dr. Friedrioh Ko-
lob, over deze kwestie: "De hono
rariumexplosie is een verschijnsel
dat men over de gehele wereld
ziet. Dlt is een gevolg van de toe
neming van de kosten van de mo
derne geneeskunst. Artsen behan
delen hun patiënten niet alleen
maar om het geld. Een goede be
handeling kost echter geld".
