KOUDE THEE SCHENKEN IN COGNACGLAS
Polanski verlegen
huurder in een
machtig filmdecor
In de bioscoop
is de situatie
meer herkenbaar'
Regisseur Starret redt film
'Amen': western met slapstick
VRIJDAG 27 FEBRUARI 1976
"India Song" van Duras op Film International
PAGINA 21
3e kleine Margerite Duras was niet
ussen de hondtrden, die in deze
lagen van Rotterdams filmglorie
gezwinde pas van de Calypso-
iheaters naar de Gouvernestraat
ichrijcen vice-versa, toen haar
nieuwste „India Song" in eerste
vertoning ging.
Sen sensatie van het anti-effect.
Volkomen uitgedwarrelde beelden
een diplomatengeschiedenis uit
India van 1937 (in Deauville
>pgenomen!) lijkt alleen maar toe
e werken naai' ce wanhoopskreten
'an vice-consul Michel Lonsdale, de
mige die door het behang gaat in
ien wereld waar veel „not done" is.
Jij film veronderstelt men iets
mders, hoewel in dit medium alles
geoorloofd is. Het deed dar/ ook
lenken aan koude thee schenken in
en cognacglas, je kunt dat een
aardige geste vinden of niet.
Film International heeft het overi
gens nog erg moeilijk om de
fnachinerie voor het opvallend: grote
aantal bezoekers op tijd te laten
lopen. Gisteren was er de kans, drie
recente Nederlandse films in te
halen, maar ook Shohei - Imamura
kon laten zien hoe Japan in eerste
instantie zijn welvaart baseerde op
de export van vrouwen in „The
making of a prostitute", een zeer
menselijk dokument om een oude
Japanse, die in de buurt van
Singapore terechtgekomen was.
De Duitsers. zijn altijd goed
vertegenwoordigd in Film Interna
tional en zo is het ook ditmaal weer
met bijvoorbeeld drie films van de
maker van „Alle Turken heten Ali".
Fassbinder
Soms maakt Rainer Fassbinder een
film. die meer voor hem doet
innemen dan het gros van zijn
werk. dat het niet vrij is van
imponeerlust. Duitse poeha en een
zekere minachting voor de eenvoudi-
die- hij laat zien. In
„Film International" toonde hij met
een kern van vaste acteurs ditmaal
„Mutter Kusters fahrt zum Himmel",
een werkstuk, dat binnen en buiten
Duitsland al groot misbaar heeft
gewekt, omdat in deze satire linkse
manipulaties van communisten en
revolutionairen worden verbeeld.
Bij zijn vaste (linkse) aanhang
heeft dat wrevel gewekt. Men heeft
van „Mutter Kusters" kennelijk niets
begrepen. Men blijkt niet verder te
kunnen kijken dan naar het
eenvoudige verhaaltje. Treft men
een twijfelachtige communist dan is
de film dus rechts. Zo onnozel zijn
sommige mensen wel. De diepere
achtergrond ontgaat ze blijkbaar
totaal en ze zijn op die manier in
hun vooringenomenheid op een
even levensgevaarlijke manier mani
puleerbaar als de slachtoffers in de
film.
De schampere reakties op de
machinaties van Karl-Heinz Bohm
zowel als zijn opvolger waren niet
bemoedigend. Alleen al de wijze
waarop de sensatiepers als een
rechts element in deze film achter
een zelfmoord aangaat had sommige
kijkers kunnen wakker schudden,
maar dat lukte kennelijk niet.,
Brigitte Mira speelt erg goed een
Duits sloofje, dat hoort hoe haar
rustige echtgenoot in zijn zielige
fabrieksbaan plotseling de hand
slaat aan de personeelschef als hij
verneemt van afvloeiing. Daarna
beneemt hij zichzelf van' het leven.
De sensatiepers maakt zich meester
van de achterblijvers. daarna
verschijnen de verschillende politie
ke groeperingen, die zi.ide hopen te
spinnen bij het geval. Met de
recente persconflicten en een geval
van gijzeling haakt Fassbinder bij
de actualiteit aan en hij heeft door
zijn vertelwijze met een soms
opmerkeliik luchtige ironie vooral in
Duitsland verwarring gezaaid.
Maar zijn bedoeling is onmisken
baar. Hij zet de onnozele, manipu
leerbare slachtoffers van links en
rechts - dat is om het even -
centraal. De houding van de
regisseur is nogal ambivalent, het
kleinburgerlijke milieu 'heeft in zijn
droevige apathie, zijn te geringe
bewustzijn, bepaald niet zijn liefde.
Zijn ongenuanceerde voorkeur voor
melodramatiek is in het geval van
„Mutter Kuster" echter veel minder
storend.
Zuid-Amerika
De 46-jange Duitse regisseur Peter
Lilienthal heeft twintig jaar van
zijn jeugd in Uruguay doorgebracht
en dat heeft hem kennelijk
geïnspireerd tot „Er herrscht Ruhe
in Lande", opgenomen in Portugal
om te demonstreren hoe fascistische
terreur in Zuid-Amerika functio
neert. De film is enigszins te
.vergelijken met het werk van
Costa-Gavras Zijn prestatie past
uitstekend in het kader van het
Rotterdamse festival, dat uitnodigt
■tot een grotere internationale
bewustwording in politiek opzicht.
In een fictieve kleine stad, Las
Piedras, worden degenen, die naar
het idee van het totalitaire regime
.maar even uit de pas lopen, in de
gevangenis gestopt. Folteringen on
der meer bewerken een opstand in
de gevangenis. De machthebbers
weten dan niet anders te doen dan
zo ongeveer de hele bevolking op te
sluiten en de opstandigen zonder
vorm van proces neer te schieten.
Helaas naar het leven gegrepen. De
potentaten hebben in hun stuurse
machtswellust nog het idee dat zij
zegenrijk het volk dienen. Dat dat
achter de tralies zit is een
bijkomstigheid.
Hoewel Lilienthal hier en daar in
zijn verteltechniek wel steken laat
vallen is zijn film er een om
aandacht voor te hebben. Want
Zuid-Amerika is niet zo ver weg als
men zou kunnen menen.
PIET RUIVENKAMP.
Door
Piet Ruivenkamp
Shelly Winters: concierge, spion door Napoleon uitgevonden.
PARIJS - De kleine magiër Roman
Polanski regeert een groot poppen
huis. Helemaal uitneembaar, in zijn
eerste wanden. Met vijf verdiepin
gen past het nog juist in de enorme
studio F op de Seine-oever van
Epinay. Voor ongeveer een miljoen
gulden kwam in bijna drie maanden
een van de meest ingewikkelde
filmsets tot stand, oodt in Frankrijk
gebouwd.
Het gaat om de reconstructie van
zo'n typisch flatgebouw als de
Franse hoofdstad ze bij honderden
kent. Achter zware ijzeren deuren
een corridor met het hok van de
conciërge, dan een open binnen
plaats, waar aïle appartementen op
uitkijken, smoezelig als in werkelijk
heid.
Er kleeft bloed aan de keien, er ligt
glas rondomHet koet even moeite
om de kleine regisseur met zijn
spitse muizenkoppie uit de menigte
te halen. Zyn geërgerde stem maakt
hem herkenbaar, Polanski heeft
moeite de toegestroomde figuratie te
laten bewegen als hij wil. Komt dat
misschien door zijn uitmonstering?
Een Jurk, die wat vormloos om zijn
tengere lichaam valt, een krullerige
rode pruik? Hij staat letterlijk op
een zeer hoge hak in de hoofdrol en
met de andere voet in de pantoffel
van een regisseur. Men neemt hein
ernstig, de menigte om hem heen
houdt zich stil als hij sdherp is
uitgevallen.
Paramount kocht al een jaar of zes
geleden de rechten van het boek „Le
locataire chimérique". Na het succes
van „Chinatown" stelde de Ameri
kaanse maatschappij hem voor het
te verfilmen en zelf de hoofdrol te
spelen van Trelkovsky, een verlegen
Parijse kantoorbediende. Die neemt
het sjofele appartement in gebruik,
waarin een meisje zelfmoord pleeg
de. Hij gaat lijden onder da
paranoia, dat zijn buren hem net
als zijn voorgangster tot zelfmoord
willen dwingen. Hij vereenzelvigt
zich langzaam met haar.
De schrijver-illustrator Roland To-
por, een in Parijs geboren Pool net
als Polanski. schreef deze hallucine
rende geschiedenis naar de werke
lijkheid. De componist van boze
filmdromen als ..Repulsion" en
„Rosemary's baby" zag de mogelijk
heden van het verhaal en kreeg bij
het imponerend dek or een cast. van
namen mee als nog niet eerder in
zijn loopbaan. Bergmans meesterfo-
tograaf, Sven Nyfcvist, heeft bijvoor
beeld de supervisie over het licht.
Hij kan zijn camera op alle niveaus
van dit Parijse flatgebouw laten
dwalen in alle denkbare posities.
Cast
De onzekere Trelkofsky zal naar
vermogen moed ingesproken worden
door Frankrijks nieuwste vedette, de
veelbelovende Isabel le Adjani, die
niet meer lijkt op de dochter van
Victor Hugo, uitgebeeld in de film
van Truffaut. Het is een zeer
internationale bezetting. Van Franse
kant staan Claude Dauphin, Claude
Pieplu en Bernard Fresson onder
meer aan haar zijde. Lila Kedrova
is van huis uit Russisch. Melvyn
Douglas is van de partij. En zouden
zelfs New Yorkers ooit op Broadway
twee beroemdheden, met Oscars
gekroond, naast elkaar zien zitten,
zoate hier in de studiocantine Jo
van Fleet en Shelley Winters?
De eerste bevestigt enigszins het
beeld van een fascinerend mistig
moedertje, zoals ze dat in Kazan-
films onvergetelijk vertolkte.
Haar tafelgenoot Shelley Winters is
spraakzamer. Zij prikt smakelijk in
de patatten. De slanke lijn heeft ze al
Jaren geleden opgegeven. Ze begint
met overgave te praten over de
Anne Frank-film. waarin zij speelde,
over haar toevallige ontmoeting met
vader Otto Frank. Haar rol in de
film van George Stevens werd met
een Oscar beloond. Het beeldje heeft
ze gul aan het Amsterdamse Anne
Frank-huis afgestaan. „Is het daar
nu te zien?" wil ze weten en ik moet
beloven navraag te doen. Ze was al
eens in Brussel enige tijd geleden,
maar de reis naar Amsterdam
stuitte af op een discussie met een
familielid of onze hoofdstad daar
wel of niet op handbereik vandaan
In het hoge decor is Trelkovsky juist vijfhoog door een glaze,
afdak gesprongen. Sven Nykvist (in witte trui) vraagt zich af
hoe hij dat sfeervol in beeld kan krijgen.
Roeland Kerboscli
Concierge
„Race with the devil", hoofdrollen
'eter Fonda, Warren Oates, Lorctta
iwit, Lara Parker; regie Jack Star-
et; theater Trianon. Leeftijd 18 jr.
Frank en Roger gaan samen met
tun vrouwen in de immense kam
peerwagen van Frank op vakantie.
Ia een hele dag ryden besluiten ze
e nacht door te brengen op een
raai gelegen open plek in een bos.
ils Frank en Roger vóór het slapen
aan nog wat wandelen, zijn ze ge-
Uigen van een vreemd, duivels ri-
Lieel waarbij een meisje wordt ge-
fferd. De in pijen uitgedoste groep
Een aardig idee voor een ook best
spannende film. Een spanning die
niet te danken is aan het verhaal,
wat ondanks de vele mogelijkheden
nogal magertjes is. De film is be
zaaid met auto-achtervolgingen en
die zagen we al eerder en beter. Bo
vendien is de plot wel erg verras
send maar tegelijk teleurstellend.
Nee, de spanning is voor het over
grote deel op naam te schrijven van
regisseur Jack Starret. Door zijn
manier van filmen zit er voortdurend
een mystieke dreiging in de film.
Vooral de scène met de ratelslangen,
natuurlijk ook niets nieuws, is ijzing
wekkend.
Peter Fonda en Warren Oates spe
len de rollen van Frank en Roger, de
achtervolgden doen dat goed. Lo-
retta Swit (inderdaad Hotlips uit
Mash) en Lara Parker zijn hun vrou
wen en die twee doen het een stuk
minder. Heel hard en heel doordrin
gend gillen is het meeste wat de
dames doen. Gezien de situatie niet
zo vreemd maar op den duur wel
irritant.
BART JUNGMAN.
Titel: „Zij noemden hem Amen",
n de hoofdrollen: Luc Merenda, Alf
thunder, Syde Rome. Regie: Alfio
'altabiano. Theater: Luxor.
„Zij noemden hem Amen" ia een
taliaanse western en dan houd je
nwillekeurig even je hart vast. Want
e Italian engooien meestal hun hele
iel en zaligheid in de stryd. hetgeen
oor dit genre te breedsprakige hel
en en te uitbundige schiet- en sterf-
artyen oplevert. Je mist de zo
roodnodige soberheid. Met „Amen"
eeft Caltabianco een woeste wes
tern vol slapstick geproduceerd. Aan
het eind van de film wordt er huis
gehouden op een manier die naar
mijn weten nog niet eerder is ver
toond. Echt wild-west werk is het
dus niet, men heeft duidelijk ge
poogd een parodie te maken. Of Cal-
tabiano daarin is geslaagd, meen ik
te moeten betwijfelen. Het is weinig
zinvol daar verder op door te gaan
omdat het gevoel voor humor van de
regisseur helaas enkele lichtjaren
verwijderd is van het myne.
„Amen" is een mooie, wat raadsel
achtige gelukzoeker. In een dorpje
treft hij een oude maat, een beren-
sterke vent, die zowaar de rol van
predikant op zich heeft genomen.
Een lucratief baantje daar. Amen
heeft nog een oud zaakje met hem
te vereffenen, maar het tweetal
staakt de stryd en sluit een nieuw
verbond om de plaatselijke bank te
beroven. De complicaties daarbij lei
den tot een ontzagwekkend slap
stick-gevecht in de saloon, waarbij
niemand of niets gespaard wordt.
Ook de toeschouwer niet.
RUUD PAAUW.
In Polanski's „The tenant" doet ze de
rol van de ongemakkelijke conciërge.
Ze is niet helemaal in haar hum
over de regisseur. Halverwege de
opnamen vertelde hij haar in het
Hilton, waar zij logeert, dat zij die
rol wat te vriendelijk interpreteerde.
„Dat had ie wel eerder kunnen
zeggen". Shelley Winters vindt het
Franse instituut van conciërges
duidelijk niets. „Napoleon heeft ze
uitgevonden om zijn onderdanen te
bespionneren. Je komt dat nergens
anders tegen. In hun hokje zijn ze
vrijwillige gevangenen, niets ontgaat
ze. Als je ze vijfhonderd francs zou
geven, zouden ze Je aankijken met
een blik van waarom-geen-zeshon-
derd?" Ze probeert het Franse woord
„impossible" te vertolken. „Niets kan.
Zo zijn ze. Eigenlijk wel zielig.
Sommigen komen dat kamertje
alleen maar uit om naar de kerk te
gaan". Het wordt van Shelley
Winters dus vermoedelijk toch wel
een hard wijfie aan het hoofd van
een veste in een Parijse afbraak
buurt. Haar domein is minutieus
gevuld met de kleine dingen, die zo'n
kamertje tekenen, een kom met een
goudvis, een te oud radiootje, een
ansioht uit Straatsburg aan een
punaise.
De Amerikaanse laat zioh met enige
moeite weer naar de set roepen. Ze
zou duidelijk liever blijven praten.
„Vrouwen als ik hebben jullie in
Holland niet", zegt ze. Er is ook
maar één Shelley Winters. Voor die
koele vrouw, die Polanski begeert,
zal zij zichzelf geweld aan moeten
doen.
Door
Jan Ottens
Reeds geruime tijd geniet de jonge
filmer Roeland Kerbosch enige faam
als aandacht-vrager voor de proble
men die de verhouding tussen de
onderscheidene werelddelen kenmer
ken, niet zozeer onderscheiden naar
geografie, maar naar sociaal-econo
mische omstandigheden.
Dus: de Oude Wereld (Europa Azië
Afrika), de Nieuwe Wereld «Ameri
ka Australië) de Derde Wereld (het
arme deel. voornamelijk in het
zuiden I. die dwars door voornoemde
indeling in Oude en Nieuwe Wereld
heenloopt en sinds kort ook de
Vierde Wereld (de ontwikkelingslan
den die sinds de oliecrisis helemaal
geen luis meer hebben om dood te
drukken).
Kerbosch' faam is hoofdzakelijk die
van de televisie.
Weliswaar maakte hij tien Jaar
geleden, met succes, zijn eerste
lange bioscoopfilm '„Rondom het
Oude Kerksplein") en kort daarna
nog het fiasco „Ibiza, zon en zonde",
maar sindsdien is het de „geënga
geerde aanpak" via de kortere
documentaire, die hem meer bevre
digt.
Middels VARA. VPRO en KRO
bereikten ons berichten uit Biafra,
uit Tsjaad, Libië, Kongo-Brazzavil
le, uit Angola, Zambia, Tanzania,
Kaap-Verdische Eilanden, uit Gui-
nee-Bissau.
Waarom nu een film ("Vandaag
of morgen") voor ce bios
coop verwacht Roeland Ker
bosch dan dat zijn nieuweling
„Vandaag of morgen" met Ton van
Duinhoven volle zalen zal trekken?
„Dat weet ik natuurlijk niet. Maar
ik heb wel de overtuiging dat in de
bioscoop de mensen er meer bij
worden betrokken. En dan werk ik
liever met wat minder mensen, dan
bij de televisie het geval is, waar er
een programma voor en een na zit
dat is geen situatie waarbij de
mensen gemotiveerd worden."
De vergelijking met de Duitse
televisiedocumentaire „Tribunal 1982"
dringt zich op, vooral omdat ook
daarin Van Duinhoven een belang
rijke rol speelde.
Kerbosch: „Maar toch was dat geen
documentaire waarin de problemen
werden teruggebracht tot de propor
ties waarmee de mensen zich
kunnen identificeren. Alleen de
kijkers die Juridisch en economisch
geschoold waren. konden het
begrijpen."
Dat. begrip is nodig, wil men de
internationale economische en dus
ook politieke verhoudingen wijzigen
teneinde armoede en onderontwik
keling effectief te bestrijden zo
wordt het gezien door Kerbosch en
minister Pronk van Ontwikkelings
samenwerking. Niet de presentatie
van honger en armoe leidt tot een
oplossing, hoogstens tot giften, maar
wel de analyse van de bestaande
verhoudingen en de ontdekking wat
daaraan mankeert.
Kerbosch: „We hebben de proble
men natuurlijk enorm gesimplifi
ceerd, maar de feiten zijn Juist, dat
vind ik enorm belangrijk. We
hebben er politici, economen en
Derde Werelddeskundigen voor inge
schakeld."
Blijvers
STUDIO "Scènes uit een
huwelijk" van Ingmar Bergman
een fascinerende film, louter ge
baseerd op dialogen.
Terug in Leiden
CAMERA "Rebecca", een
stokoude van Alfred Hitohcook.
De meester van de thriller
in optima forma.
LIDO "Veel liefs uit Mos
kou", de tweede James Bond die
werd gemaakt, maar ongetwij
feld de beste.
Kindermatinee
"De verknipte
STUDIO
melkboer".
CAMERA "Asterix en de
helden".
REX "Pinocchio".
Nachtfilms
'Camera "La nu it am éricai
Rex
REX "De sexzoekers"
"Je kunt mij er midden in de
nacht voor wakker maken"
Een sexfilm, die niet van humor
gespeend is.
Goede films
in andere steden
"Die Zauberflote" (Ingmar
Bergman), Lumière 2, Rotter
dam.
"Dracula" (Andy Warhol met
Joe Dallesandro, Udo Kier en
Vittorio de Sica), Kriterion, Rot
terdam.
„Dog day afternoon" (Al Pa-
cino), Thalia, Rotterdam Tu-
schnski 2, Alhambra, Amster
dam. -**"
„Sherlock Holmes' slimmere
broer" (Gene Wilder, Marty
Feldman en Madeline Kahn),
Rembrandtplein, Amsterdam,
Calypso 1, Rotterdam.
"Pallieter" 'Eddy Brugman»,
Rotterdam.
„Little big man" 'Dustin Hoff
man), Du Midi, Amsterdam.
„Vandaag of morgen" (Roe
land Kerbosch en Ton van
Duinhoven). Kriterion, Amster
dam.
Haagse bioscopen
Apollo 2: „Jaws" dag. 2.00,
7 00 en 9 15 uur. zo. ook 4.45 uur.
18 Jaar.
Apollo 2: "Jaws", dag. 2.00
7.30 en 10.00 u., zo. ook 4.30 u„
14 jaar.
Asta: "Sherlock Holmes slim
mere broer", dag. 2.30, 7.00 en
9.30, zo. 1.30, 4.00, 7.00 en 9 30 u..
a.l.
Bijou „La béte", dag 2.00,
7.30 en 9 45 uur, zo. ook 4.15 uur.
18 jaar.
Calypso: „Nobody is back",
dag 7.15 en 9.30 uur. 18 jaar.
"Sneeuwwitje en de 7 dwergen",
dag. 1.30 en 3.30 uur. zat. en
12.00. 2.00 en 4 00 uur. a.l
Camera: "Love and death",
dag. 2.15, 7.15 en 9.30 uur.
ook 4.30 uur. 14 Jaar.
Cineac: "Veel liefs uit Mos
kou". dag. 7.00 en 9.30 uur. 14 Jr.
"Kuifje en de blauwe sinaasap
pel". dag 11 30. 1.30 en 3.30 uur.
a.l.
Corso: "Hang 'em high", dag.
2.00 en 8.15 uur, zat. 2.00. 7.00
en 9.15 uur, zo. ook 4.15 uur,
jaar.
Du Midi: "Cabaret", dag. 8.15
uur, vr„ zat. en zo. 7.00 en 9.30
uur, 18 Jaar.
Euro: "Lawrence van Ara-
bië", dag. 1.30 en 7.45 uur, zat.,
zo. en woe. 3 45 en 7.45 uur, a
Flora: "Harde jongens, zach
te poesjes", dag 2.00. 7.00
9 15 uur. 18 Jaar
Kriterion: "Belle de jour",
dag. 7.00 en 9.30 uur, zat. en
ook 3.00 uur, 18 Jaar.
Metropole: "Little big ma
dag. 2.00 en 8.00 uur, 14 Jaar
Odeon 1: "Pallieter de balda
dige losbol", dag. 2.00, 6.15
9.15 uur. zo. 1 45, 4 15, 6 45
9.15 uur, a.l.
Odeon 2: 'n Leven lang",
dag. 2.00. 6 45 en 9 30 uur, zo
1.45. 4 30. 7.00 en 9.30 uur, 14 jr
Olympia: "Thunderball". dag.
2 00 en 8 00 uur. 14 Jaar.
Passage: "Dog day after
noon". dag. 2.30, 7 00 en 9.30 u.,
zat. en zo. 1.30. 4.00. 7 00 en 9.30
uur, 14 Jaar.
Rex: "Killer force", dag. 11.3
1.30. 3.30. 5.30. 7 30 cn 9 30 uu:
18 Jaar
Royal '70: "The battle for the
bridge", do. t/m zo. 2 00, 7.00 en
9 30 uur. ma. 2.15 en 8 00. di
woe. 2.15 uur. 18 jaar
Royal: "In de klauwen v
de draak", do. t/fri zo. 2.00, 7.00
en 9.30 tuur, ma. t/m woe. 2.15
en 8.00 uur. 18 Jaar.
Studio: 't Gaat pas goed als
een Tiroler t doet", dag. 2.15,
7.15 en 9.30 uur. zo 1.30. 4 00,
7 15 en 9 30 uur. 18 Jaar.
Studio 2000: "The papercha-
se". dag. 7 00 en 9 30 uur.
1 00. 7 00 en 9 30 uur. 14 Jaar
De Uitkijk: "1'Invitation". dag
2 00. 7 00 en 9.30 uur. 18 Jaar
