WOEDE LAADT KLEINE OP
Hans van Helden
verhaast minister
„Innsbruck" geeft
hoop voor Spelen
„Ik was het niet kwijtdat gedoe op die 1500 meter
MAANDAG 16 FEBRUARI 1976
SPORT
INNSBRUCK Belangstelling
van regeringszijde in Innsbruck,
waar minister Van Doorn zich
in een gesprek stort met onze
nationale kampioen Hans v. Hel
den. Van Helden neemt de kans
waar. Vraagt Zijne Excellentie
hoe dat nu precies zit metdie
subsidies, waarom de schaatssport
niet wat meer krijgt en wat de
ideeën van de bewindsman daar
over in de toekomst zijn. De mi
nister blijft in het vage. Waar
na v. Helden overschakelt. Eerst
roept dat Veronica terug moet,
vanwege de goede muziek. Daar
na de toestand op de Nederlandse
wegen bekritiseert. Dat is ook
Minister Van Doorn feliciteert Piet Kleine met zijn overwinning op de 10.000 meter.
Waarop iemand hem in het oor
fluistert dat een ander minis
terie voor die chaos verantwoor
delijk is. Van Helden geeft geen
krimp: "Ik dacht, ik vraag het
toch maar even".
Waarna hij de minister een col
lege geeft over het hoe en het
waarom van het schaatsenUit
legt dat die sneeuw natuurlijk
wel een handicap is geweest, maar
waar een wil is een weg. niet
waar. En als Je een sterk ka
rakter hebt kan Je toch op tijd
exploderen. Een begrijpend knik
kende minister. Die verbaasd de
wenkbrauwen optrekt wanneer v.
Helden hem zijn vage theorieën
over dik en dun bloed bij het
schaatsen uitlegt. Zich tenslotte
wat schuw aan het gesprek onttr
en afreist richting hotel, waar
hij de Nederlandse afvaardiging
een borrel zal aanbieden. Daar
aan Ard Schenk vraagt hoe hard
hij nog zou kunnen schaatsen.
En onthutst moet vernemen dat
de conditie van de blonde reus
uit Noord-Holland sinds hij werkt
zo is teruggelopen dat er hele
maal niet meer hard gegaan
kan worden. Zo blijkt een minis
ter ook nooit te oud om te leren.
INNSBRUCK Via een groot
beeldscherm hebben de deelnemers
aan de sluitingsceremonie van de
twaalfde Winterspelen kunnen zien.
hoe in het springstadion op de Ber-
gisel de Olympische vlam doofde. Uit
de luidspreker klonk: "Auf wieder-
sehen in Lake Placid"
De Olympische Winterspelen heb
ben 1976 overleefd en geven hoop
INNSBRUCK Olympisch goud. Toch nog. Wie had dat
gedacht? Toch Leen Pf rammer, de man die na d>e race van
die stoere Drent Piet Kleine huilend de catacombe in vloog?
Hoor, wat hij later verte-ldeWeten doe je zoiets natuur
lijk nooit zeker, maar ik heb Piet die weken in Davos zien
groeien. Ik wist dat hij«tot ontzettend veel in staat was
Toch zijn kamergenoot Jan Derk-
sen? "Ik voelde aan die lange, dat
hij wat zou gaan maken. Vooral na
die toestanden op de 1500 meter vrij
dag, was het duidelijk dat hij wat
ging doen. Ik ben de hele morgen
vlakbij hem gebeleven. Ik heb foto's
van de start staan maken en toen
hij eenmaal aan het rijden was, wist
ik het zeker".
Toch Sten Stensen? De man, die
het tweede goud alweer op zak leek
te hebben, toen hij de door Hans
van Helden, alweer, gestelde tijd,
gemakkelijk naar beneden afrondde?
De lange Noor zat in de kleedkamer
toen Plet Kleine aan het rijden, was,
maar hij wist wel "als ik er voor
één bang was, dan was het voor
Kleine. Na die vijf kilometer was ik
helemaal kapot, het had voor mij
toen geen meter langer moeten
zijn, maar Kleine kwam toen zo fris
over ae finish, dat ik dacht, met jou
moet ik rekening houden, vriend,
op de tien kilometer". E engouden
Piet zelf Had hy het gedacht? „Ja,
nee. Het komt natuurlijk altijd als
een verrassing, zeker op dit ijs en
in die sneeuw. Maar vergeet niet, ik
was in vorm.- In Davos heb ik ge
weldig kunn enoefenen. Daar reed ik
onder veel slechtere omstandigheden
al 15.19 en natuurlijk was ik kwaad".
Zijn verloofde Jannie, met Piet's
ouders juist vrijdag in Innsbruck
aangekomen, zacht "Gisteren in het
Olympisch dorp liep hij alsmaar
voor zich uit te mompelen, „ik zal
ze eens wat laten zien. Ik zal ze
even terugpakken". Kleine, blozend:
"Waar. Ik was het niet kwijtgeraakt
dat gedoe op die 1500 meter. Woe
dend was ik nog steeds. En dat heeft
me wel verschrikkelijk opgeladen
voor de tien kilometer, dat kan ik
nu wel zeggen". Hoewel hij tot op
het laatste moment doodsbang is
geweest, dat hy op het nippertje nog
geveld zou worden door de griep, zo
dat hij dan ook voor niets gekomen
zou zijn, zoals zovelen anderen na
twee jaar van voorbereiding de Spe
len misten, dankzij een niet kwaad
aardig griepvirus.
Kleine: "Bij elk hoestje dacht
Ik, daar komt het, nu gaat het ook
met mij mis".
Besteller
Maar het ging niet mis met Klei
ne. Hij werd de glorieuze opvolger
van Ard Schenk, twee mannen die
slechts qua lengte iets van elkaar
weg hebben. Want hoewel de blonde
Schenk gladjes persconferenties gaf
mompelt Kleine wat verlegen voor
zich uit. Kan het allemaal nog niet
begrijpen. Zegt krap een uur na die
race-zonder-weerga, dat hij hoopt,
binnenkort een baan te vinden bij
de PTT. Straalt: "Lekker als best
seller. De hele dag buiten. Net als
Gaby Minneboo".
En daarna een tikje gegriefd:
"Ik heb er al gesolliciteerd, een tijd
je terug, maar toen wilde de PTT
me niet hebben". Weert verdere
vragen over zijn toekomst af. "Eerst
komt Heerenveen nog". Hij zegt het
als een last te ondervinden dat hij
daar nu als favoriet op de lange af
standen zal starten. "Want ja, hoe
gaat dat in deze wereld. De ene dag
kun je alles en de andere dag kan
je helemaal niks waard zijn".
Hans van Helden, die dan toch
maar drie bronzen medailles bin
nenhaalde, kijkt daarentegen reik
halzend uit naar dat gevecht in Hee
renveen. "Kijk, we zijn elke wed
strijd beter gaan rijden. Onze top
Door
Ria Schuurhuizen
moet nog komen, waarschijnlijk in
Heerenveen. De Noren vallen wel
tegen hier, maar of we ze echt pak
ken, dat zal pas blijken in Heeren
veen. We hebben nog niet zomaar ge
wonnen, want denk er om, Steotóhem-
met is Europees kampioen en die
moest hier steeds in de derde groep
starten. Die is woedend. Die gaat ook
weer wat laten zien. Je kunt er wat
verwachten, we liggen nu ongeveer
gelijk. Het zal een onmenselijk ge
vecht worden".
Voor de schaatsenrijders is Inns
bruck duidelijk alweer voorbij. Ze
zijn al helemaal bezig met het vol
gende grote evenement: de wereld
kampioenschappen in Heerenveen.
Het afsluitende nummer van het
Olympisch sohaatsgebeuren leek een
troosteloze toestand te worden.
Sneeuw, donker, alleen wat enthou
siaste Nederlanders e<n Noren op de
tribune. Wie interesseert zich
anders voor deze marathon-afstand
op het ijs? Dat de tijden goed kon
den worden, bleek al in het eerste
paar. Pas anderhalf uur later was
Hans van Helden aan de beurt.
Weer moest hij als eerste van de
azen het ijs op. Het zijn er slechts
weinig op deze afstand: Van Hel
den, Varlamov, Stensen, Kleine en
Ivanov en dan de twee Noren Sjoe-
brend en Storholt, de anderen rij
den mee als figuranten. Één rit na
Van Helden bleek Varlamov de slag
niet aan te kunnen. De Russen had
den dus met al hun Alma Ata-tijden
weer niets in te brengen, zoals tij
dens de Europese kampioenschap
pen (met uitzondering van de sprin
ters natuurlijk, maar die zijn een
klasse apart).
"We hebben die Russen nu liggen
hoor, sneert Hans van Helden dan
ook, "die gasten kunnen alleen maar
in Alma Ata rijden. Joh. Als ze in
Heerenveen straks komen, vreten we
ae helemaal op".
Toen Varlamov de tijd van Van Hel
den niet kon halen, kregen de Ne
derlanders er toch een beetje schik
in. Er zaten weer dedailles in de
lucht. Leen Pfrommer: 'Toen Hans
had gereden, dacht ik dat die tijd
goed zou zijn voor een medaille,
niet voor goud".
Dat bleek te kloppen, want Stensen
reed weer een zeer regelmatige ra
ce en kwam tenslotte maar een paar
seconden boven het wereldrecord uit.
En toen kwam dan Piet Kleine. Hy
zou starten op een schema van
15.08, maar wel met de bedoeling om
daar onder te gaan als het kon.
Ging dat niet, dan zou hij met die
tijd toch het brons pakken. "Ik had
helemaal geen moeite om onder
dat schema van Stensen te duiken.
Dat ik tegen het wereldrecord aan
zat begreep ik wel en ik hoorde ook
iemand! roepen. Piet, je rijdt een
nieuw wereldrecord. Maar dat
was al in de laatste ronde en ,ik
had de drie voorgaande al zo moe
ten afzien, dat ik dacht. Piet, win
nen is het voornaamste. Dat wereld
record komt een andere keer nog
wel".
Maar wat was hy er dichtby. Moe,
maar zeker niet totaal uitgeput, zoals
bijvoorbeeld de Australiër Colin Coa-
tes reed Piet uit langs de jubelen
de toeschouwers. Zag net niet hoe
Pfrommer door enthousiaste suppor
ters achter hem het ijs werd op ge
smeten, waar toevallig die arme
Ivanov nog langs kwam. die door
Piet Kleine op een geweldige ma
nier was afgestraft en nog twee ron
den moest rijden op het moment dat
Kleine juichend door de finish ging.
En nog geen 200 meter verder
moest Ivanov alweer uitwijken want
daar had een dolenthousiaste Van
Helden de toch bepaald niet kleine
Kleine opgepakt en hoste met hem
rond. Sten Stensen liet Ivanov eerst
De uitslag van de 10.000 meter is:
I. Piet Kleine (Ned.) 14.50.59: 2. Sten
Stensen (Noorw.) 14.53.30; 3. Hans
van Helden (Ned.) 15.02.02 4. Vik
tor Varmalov (Sov.) 15.06.06 5. Oer-
jan Sandler (Zwed.) 15.16.21; 6. Co
lin Coates (Austr.) 15.16.80; 7. Dan
Carroll (V.St.) 15.19.29; 8. Franz
Krienbühl (Zwits.) 15.36.43;
9. Olavi Koeppae (Finl.) 15.39.73; 10.
Amund Sjoebrend (Noorw) 15.43.29;
II. Serge Martsjoek (Sovj.) 15.43.81;
12. Michael Woods (Eng.) 15.53.42;
13. Lennart Carlsson (Zwed.) 15.53.89;
14. Jan Egil Storholt (Nw.) 16.06.37;
15. Wladimir Ivanov (Sovj.) 16.16.20;
16. Yamamoto Mashiki (Japan)
16.20.83; 17. Maurizio Marchetto
(It.) 16.22.55: 18. Geoffrey Sandys
(Eng.) 16.26.27; 19. Charles Gilmore
(V.St.) 16.26.35; 20. Hubert Gundolf
(Oost.r.) 17.52.43.
passeren, alvorens hij op een holle
tje naar Kleine toe ging en hem fe
liciteerde. Kleine: "Daar was ik ge
weldig gelukkig mee, met die hand
van Sten, dat zegt je veel als zo'n
verslagen iemand je feliciteert".
Inmiddels liep Van Helden Jui
chend rond, alsof hyzelf 't goud had
gewonnen. "Is dat pure klasse van
Piet of niet. Mensen, wat ben ik
blij".
Leen Pfrommer was op dat mo
ment, door emoties overmand, de
catacombe binnengeloodst door chef-
d'equipe Jan Busscher, die mis
schien wel het meest van allemaal
verantwoordelijk is geweest voor het
goud van Piet Kleine. Want hij im
mers had er vrijdag voor moeten
zorgen dat Kleine op tijd op het ijs
was geweest. Pfrommer, na even
tjes alleen in een kamertje te hebben
uitgesnikt: "Ik hoorde juist van
morgen de discussie op de radio
over mijn positie weer. Ze hadden
het over een supervisor en nieuiwe
gezichten en zo. En als daarna dan
dit gebeurt, dan reageer ik emotio
neel, ja, maar dat is zo wel weer
En buiten ging het schaatsen ge
woon verder, terwijl Kleine, Stensen
en Van Helden al naar de dopingcon
trole gingen, moesten nog altijd die
twee Noren rijden. Twee man van
die gevaarlijke rode brigade, die de
Nederlanders al tweemaal van het
ijs hadden geveegd. Maar daar
kwam niets meer van terecht. Sjoe
brend boos, omdat hij alleen maar
op de tien kilometer was ingezet,
reed al snel rondjes van boven de 37.
Dus die rit kon vergeten worden.
Het gekke was ook eigenlijk dat
niemand echt in spanning zat. Klei
ne had goud gewonnen, daar twij
felde geen mens meer aan. Storholt
en Marchuk brachten er ook niets
van terecht. En zo sleepte dat kleine
Nederlandse schaatsploegje, dat
naar deze Olympische Winterspelen
was uitgezonden, maar liefst vijf
van de negen medailles op de all
round-afstanden 1500, 5000 en 10.000
meter, sprinters buiten beschou
wing gelaten, omdat daar an
dere verhoudingen heersen) in de
wacht, tegenover de Noren drie en de
Russen slechts een.
Daarmee werd vooral één ding dui
delijk. De trainingsopbouw van
Pfrommer is zeker niet fout ge
weest en of die van Tenmann de goe
de is geweest, daar mag nu aan
worden getwijfeld.
Was dit nu de dag van het Grote
Gelijk van Pfrommer? De Neder
landse coach, gezeteld op een tafel-
punt in de interviewkamer van het
ijsstadion, bleek, nu de emoties
weer wat waren weggeëbd, tot een
zeer reëel beeld van het afgelopen
seizoen te komen. Waarin hy ook
toezegde, zeker in 't volgend seizoen,
meer open te staan voor kritiek. Ook
„De daden
van Piet
Kleine zijn
groot", liet de
Nederlandse
sportfederatie
telegram
weten aan de
'gouden'
rijder, die best
even wilde to
nen op welke
schaatsen hij
zijn prestatie
had geleverd.
Aan schaats
coach Leen
Pfrommer
vroeg de NSF,
ook al in een
telegram:
.JBlUft u a.u.b.
coach. De
Nederlandse
sport kan u
niet missen".
van buitenaf. "Opbouwende kritiek
mag natuurlijk altijd en daar ben
ik ook erg blij mee. Maar ik zou
wel tegen al die mensen willen zeg
gen, kom daar mee in april, voor
dat ik aan het zomerprogramma be
gin. En kom daarmee niet aan de
vooravond van de Nederlandse kam
pioenschappen, zoals Harm Kuipers
(met wie hij overigens zaterdagmor
gen via de radio een gesprek had).
Natuuriyk had ik na de interland te
gen Noorwegen hulp nodig. Maar
men moet wel beseffen, dat je mid
den in een seizoen niet zo maar al
les overboord kunt gaan gooien en
iets anders kunt gaan doen. Er gaan
ook dingen gebeuren. Er is een aan
tal aspecten in de training van Ten
mann, dat ik graag over wil nemen.
Ik heb daar naar gekeken, zoals een
aantal jaren geleden iedereen by ons
alles afkeek. En ik zeg nogmaals dat
ik graag met dit werk door wil
gaan, omdat ik het verrekte graag
doe. Ik weet nu dat de jongens mij
niet zat zijn en dan vind Ik dat ik
niet hoef op te stappen. Ik zou het
volgend seizoen graag een aparte
sprintploeg hebben, met een eigen
trainer eventueel. Het is ook nut
tig om met een aantal mensen een
gesprek te hebben over de training.
Maar ik wil geen trainmgsraad of
iets dergelijks. Kijk maar naar an
dere bonden, daar ontstaan de groot
ste ruzies. Als ik iets doe. dan wü
ik daar ook de gehele verantwoor-
deiykheid voor dragen", aldus Pfrom-
mer. En wie zegt dat hij niet aan
blijft?. Na dat goud.
voor de toekomst. Daar ziet het al
thans naar uit als men tenminste
in de bergen boven New York niet
voor dezelfde moeilijkheden komt
te staan als destijds in Denver en
nu in Montrael. Innsbruck heeft op
grond van de ervaringen en de instal
laties van 1964 een redelijk sluiten
de begroting kunnen tonen. Een
voudige Spelen zijn het uiteraard
net zo min geworden als de Zomer
spelen van München en de winter
spelen van Sapporo. Alleen maar
vrolijke ook niet. Dopingaffaires
zorgden voor opschudding. Een griep
epidemie van onbekende herkomst
hield op een gegeven moment twin
tig procent van de 1370 atleten en
de begeleidende officials aan het bed
gekluisterd.
Voor Avery Brundage, de paus van
het amateurisme van de twintigste
eeuw, die vorig Jaar in Garmisch
Partenkirchen is overleden waren
de winterspelen om andere redenen
ten dode opgeschreven. Omdat ze
volgens hem waren aangetast door
de wurgende greep van de commer-
Killanin is een andere mening
Vier Jaar geleden nog
dreef Brundage het Oostenrykse ski-
idool Karl Schranz van de poorten
van Sapporo. Nu gaf zijn opvolger
Lord Killanin Franz Klammer niet
alleen een gouden medaille, maar
ook een hand. terwijl toch iedereen
weet. dat Franz niet alleen leeft van
wat hij bij zijn vader op de boerde-
ry verdient. Slalom-specialist Jean
Noel Augert vertelde dezer dagen
op de Franse t.v.. dat met name de
topskiëre enorme bedragen verdie
nen. Gustave Thöeni achtte hij goed
voor 300.000 gulden per Jaar. Bedra
gen die nog steeds niet in overeen
stemming zijn te brengen met de be
faamde regel 26 van het I.O.C.-sta
tuut, hoe verruimd dat de laatste ja
ren ook moge zijn. Sportbestuurders
accepteren het feit dat een strikte
handhaving van het amateurprincine
niet is af te dwingen. Het I.O.C.
heeft de amateur-paragraaf, in de
praktijk tot een scherts gemaakt,
(behalve voor een enkeling als Jos
Valentijn)
Innsbruck 76 zou er niet zyn ge
weest zonder de hulp van de televi
sie en de commercie. De spelen zijn
een grote Ster-reclame geweest. De
Oostenrykse kanselier Bruno Kreis-
ky heeft het opmerkelijk lage werk
loosheidspercentage, dat Oostenrijk
kent (nauwelijks twee procent) in
direct verband gebracht met het
Olympische festijn van Innsbruck.
De infrastructuur is ten zeerste ver
beterd. Nieuwe hotels en goede ac
commodaties staan klaar voor de
toeristen, die aangelokt door de
sprookjesachtige televisie-beelden en
masse naar de hoofdstad van Tirol
en zijn omgeving zullen trekken.
Medaille-
verdeling
Innsbruck
INNSBRUCK De eindstand
van de medailleverdeling van
de 12de Olympische Winterspe
len ziet er als volgt uit:
goud zilver
brons
Sovjet-Unie
13
6
8
Oost-Duitsland
7
5
7
Ver. Staten
3
3
4
Noorwegen
3
3
1
West-Duitsland
2
5
3
Finland
2
4
1
Oostenryk
2
2
2
Zwitserland
1
3
1
Nederland
1
2
3
Italië
1
2
1
Canada
1
1
X
Gr.-Brittaiyiië
1
Tsj.-Slowakye
1
Liechtenstein
2
Zweden
2
Frankryk
1
Gouden Piet Kleine op het erepodium.
Olympische Spelen De onge
veer 80.000 toeschouwers by het ski
springen en de sluitingsplechtigheid
hebben ervoor gezorgd, dat het to
taal aantal bezoekers tijdens de 12-
de Olympische winterspelen het mil
joen heeft overschreden. Dat is on
geveer 25 procent meer dan in 1964,
toen de Winterspelen ook in Inns
bruck werden gehouden. Aan en
treegelden kwam een bedrag van on
geveer 20 miljoen mark binnen. De
televisierechten deden eenzelfde be
drag in de kassa's vloeien.
