van de
bewoners
Straat is
GELOOFWAARDIGHEID LEIDSE RAAD IN HET GEDING
IMÜ
Wijkvereniging tegen
bouw ijshal in Mors
Leidse hoogleraar
Lemaire overleden
Baandag ie februari iö76
Opknapbeurt burgemeesterswoning viert bijna eerste lustrum
LEIDEN Nog even en burgemees
ter Vis kan bet eerste lustrum vie
ren van de klaagzang over de
kosten van de opknapbeurt van
de burgemeesterswoning aan de
Witte Singel.
Het is bijna ongelooflijk maar waar:
de hamerslagen van de timmer
lieden die zo'n vijf jaar geleden
de ambtswoning van de burger
vader onder handen namen, dreu
nen nog altijd door de Leidse po
litiek heen. De opknapbeurt anno
1971 staat vanavond wederom op
de agenda van de gemeenteraad.
Nog altijd ia namelijk niet duide
lijk wie het resterende, nog te
betalen f 3401,45 voor zijn rekening
neemt. Of de raadsleden er van
avond aan toe komen, is overigens
de vraag, gezien de talrijke agenda
punten die er aan vooraf gaan.
Die opknapbeurt werd destijds uit
gevoerd door de Gemeentelijke
Woning Stichting (GWS), de
eigenaar van het bewuste pand.
Zij ressorteerde onder de toenma
lige KVP-wethouder Menken. De
GWS deponeerde vervolgens bij de
gemeente de rekening op tafel:
30.000 gulden. Er had vermoede
lijk nooit een haan naar gekraaid
als het PSP-raadslid Amptmeijer
niet op onderzoek was uitgegaan.
Hij ontdekte dat sommige werk
zaamheden veel niet het woonge
not van de bewoner en weinig met
een normale opknapbeurt te ma
ken hadden. Een commissie die
werd ingesteld, kwam daarna tot
de conclusie dat de gemeente
ruim 20.000 gulden voor zijn re
kening diende te nemen; van de
burgemeesters Van der Willigen
en Vis werd verwacht dat zij
resp. 2917 en 2275 gulden zouden
'betalen. De commissie van onder
zoek bepaalde voorts dat de wet
houders van 1971, de directeur en
het bestuur van de GWS onderling
maar moesten uitzoeken wie dien
de op te draaien voor die reste
rende 3401 gulden.
De (vorige) gemeenteraad boog er
zich over en ging, zeer tegen de
zin van het toenmalige CDA-VVD-
college van B en W, in meerder
heid akkoord met de bevindingen
De beide burgemeesters betaalden
prompt de bedragen die hun in re
kening werden gebracht (hun valt
dus verder niets te verwijten).
Maar met de resterende 3401 gul
den ging het minder vlot. Alle be-
trokkenen (de directeur en het be
stuur van de GWS en de wethou
ders van 1971. inclusief de heer
Menken) lieten weten zich niet
verantwoordelijk te voelen en niet
te zullen betalen. Aan hun zijde
schaarde zich de raadsman van
de gemeente, mr. P. J. de Ruij-
ter de Wildt aan wie advies was
gevraagd. Hij vond dat de ge
meente de 3401 gulden maar voor
zijn rekening moest nemen.
Maar de toen in oppositie zijnde
PvdA hield voet bij stuk: het be
wuste bedrag mocht niet door
de gemeentekas worden bijgepast.
Laten we eens kijken wat de socia
listen bij die gelegenheden ver-
klaax-den. "Het gaat er om dat
er recht wordt gedaan", zei de
PvdA-er (nu wethouder) Van Dam
op het argument van een KVP-er
dat het bedrag waarom werd ge
streden nauwelijks de moeite waard
was. Zijn partijgenoot Waal inmid
dels ook wethouder) vond dat niet
de GWS maar de wethouders aan
sprakelijk waren.
"Het wethouderschap brengt
nu eenmaal bepaalde verantwoor
delijkheden met zich 'mee; je krijgt
er ook een goed inkomen voor.
W\j eisen ook van andere mensen
die schuld aan de gemeente heb
ben dat ze betalen. Ik vind niet
dat we de schijn moeten wekken
dat we de wethouders anders be
handelen".
Zeer principiële taal dus, die in de
richting van een proces wees. Er
moest immers recht worden ge
daan.
Maar daarna trad een langdurige
stilte in, ofschoon in de herfst van
1974 vrijwel alle wethouderszetels
aan PvdA-ers ten deel vielen. En
•dóe wisten toch hoe het moest.
Vorige week, bij de fractievergade
ring, bleek echter dat van de een
heid die de PvdA vele maanden
geleden op dit principiële punt de
monstreerde weinig meer over is.
De PvdA-wethouders Waal en Tes-
selaar handhaven weliswaar het
oorspronkelijke standpunt, maar
hun collega's Van Dam, Van Aken
en Verboom, die als gemeenteraads
leden 'tegen betaling uit de gemen-
tekas waren, zijn er nu ineens
voor. Vooral Van Dam ia in twee
jaar wel erg ver van huis gedwaald.
Vroeger ging het hem om "recht
te doen" vorige week verklaar
de hij: "we hebben destijds een
actie op touw gezet om aan te
tonen dat als het om een burge
meesterswoning gaat bij de GWS
alles kan en bij andere woningen
veel minder. Dat is er uitgeko
men. Ik geloof dat we ons doel
voorbijschieten als we de zaak
gaan verpersonifiëren op die ene
wethouder (Menken)". Dus dat ver
staat Van Dam onder "recht doen".
Wethouder Verboom trad al evenzeer
sussend op. Hij meldde dat hij
zich ook wel eens aan dat soort
"misdragingen" schuldig maakte.
Voor een paar migranten had hij
6000 uitgegeven, "en dat moest
ik achteraf in het college goedpra
ten Soms moet je snel beslissen,
want als je dat niet doet zit een
ander in de puree. Als je dan later
moet betalen, wordt het risico om
wethouder te spelen wel erg groot".
He: verhaal van Verboom is erg aar
dig, maar het deugt in dit ver
band niet. De opknapbeurt van dé
burgemeesterwoning was geen haast
klus die van de ene op de andere
dag klaar moest. En mocht het
dat wel zijn geweest dan hadden
zeker die overbodigheden ten be
drage van f 3401 achterwege die
nen te blijven. Bovendien zitten
burgemeesters niet zo vlug in de
puree.
Het ergste van alles is dat dit soort
praatjes ons afbrengen van het
principe van de zaak. En daar kan
geen twijfel over bestaan: de raad
hééft, dankzij diezelfde PvdA. al
beslist dat de gemeente het be
drag niet mag betalen.
Het is onbegrijpelijk waarom het
allemaal zo moeilijk moet gaan.
Iemand van de GWS of nog hoger
.heeft opdracht gegeven die extra
werkzaamheden uit te voeren. Als
die opdrachtgever, hoe dol dat ook
klinkt, niet meer te achterhalen
valt, dan is daar nog de bepaling
in de gemeentewet die zegt dat als
het college van B en W een uit
gave doet waarvoor achteraf geen
toestemming van de raad komt,
de leden van dat college hoofde
lijk aansprakelijk zijn.
Men kan natuurlijk zeggen: moet
dat nu, al die heisa voor 3401 gul
den. een flutbedragje op de ge
meentelijke begroting. Het ant
woord is: ja. Waar het particulie
ren betreft is de gemeente om ge
ringere bedragen rechtszaken be
gonnen. Het is niet meer dan lo
gisch dat men bij een dergelijke
kwestie in de eigen gelüeren een
zelfde nauwgezetheid aan de dag
legt. Waar leg je trouwens de
grens: als het niet bij f3401 is dan
wel bij f5000 of bij f 10.000?
Waar het in wezen om gaat is niet
dat onnozele bedragje, maar om de
integriteit van de semeenteraad,
van de gehele plaatselijke over
heid. Jarenlang hebben mensen de
deur pflat gelopen bij de GWS om
dingetjes gedaan te krijgen. Het kon
niet of nauwelijks. En daar komt
de opknapbeurt van de burge
meesterswoning en de GWS schiet
geweldig uit zijn slof. Dat is voor
die Leidse burgers bitter, maar de
kelk wordt als gal wanneer blijkt
dat er een en ander niet klopt,
de verantwoordelijken geruisloos
door de zijdeur afgaan en de ge
meenteraad na wat gedram hen
uit gemakzucht toch maar dekt.
Want dat is wat nu dreigt.
Het is de hartverscheurende kort
zichtigheid van een groot aantal
raadsleden (bepaald niet alleen die
van een deel van de PvdA) dat
zij niet inzien daardoor in te boe
ten aan eeft van de belangrijkste
zaken die een volksvertegenwoordi
ger behoort na te streven: geloof
waardigheid.
RUUD PAAUW
drukkelijk beschermd wordt.
Herfoestrating en inrichting tot
woonerf is tamelijk duur. Gelukkig
is het mogelijk daarvoor een subsi
die van het Rijk te krijgen. In ou
de buurten betaalt CRM de meer
kosten. die vijftig procent kunnen
bedragen, mits er overleg met de
bewoners en belanghebbenden is ge
pleegd. Dergelijk overleg over
de inrichting van een woonerf is
noodzakelijk ook voor het welslagen
van de onderneming. De straat is
van de bewoners en zij moeten be
palen hoe die er komt uit te zien.
TOM MAAS
HAARLEMMERSTRAAT 181
Zoekt U een goed
Ankerhorloge
reeds vanaf f 40,
of
Electronic horloge
De beste merken ljrengen wij U.
SEIKO - ETERNA - C ER TINA
- PRISMA - CITIZEN - JUNG-
HANS - EWE - ANKER
Horloger v. d. Water
Altijd voordelig.
EIGEN ATELIERS
LEIDEN/DELFT Een aantal raadsleden en leden van buurt
verenigingen was zaterdagochtend vroeg uit de veren om met
ëe bus een uitstapje te maken naar Delftse woonerven. Je kunt
ze hier en daar in Leiden ook treffen, de straten met hobbels,
sierbestrating en bloembakken, maar in Delft heeft men vanaf
1974 systematisch een aantal woonwijken grondig onder handen
genomen. Het resultaat van het Delftse pionieren is zeer ver
rassend. Zo'n bezoek aan een andere stad verruimt de blik- Te
recht constateerde wethouder Waal tijdens de terugreis, dat
dergelijke uitstapjes meer ondernomen zouden moeten worden.
LEIDEN'In de nacht van zaterdag op zondag is brand uitge
broken in de magazijn- en administratieruimten van Sikkens
aan de Stationsweg 'in Leiden. De oorzaak van de brand is nog
niet bekend. Binnen twintig minuten was de Leidse brandweer
de brand meestér. Bij de blussing waren ongeveer 15 brandweer
lieden ingeschakeld. De schade wordt geraamd op ongeveer
50.000 gulden. Op de eerste verdieping brandde een administra
tieruimte uit, terwijl elders in het gebouw waterschade werd
veroorzaakt.
Lang geleden speelde een belang
rijk deel van het leven zich op straat
af. De gezinnen waren toen groter,
die huizen meestal kleiner, dus als de
kinderen - wilden spelen, speelden ze
op straat. De buurvrouwen roddel
den met elkaar op straat. De be
woners van een buurt ontmoetten
elkaar in diezelfde buurt op straat.
Op straat had iedereen alle ruimte
want er was weinig verkeer.
Er is het een en ander veranderd,
het straatbeeld veranderde mee.
Ei- werden stoepen aangelegd: daar
hoort de voetganger en nergens an
ders. Naast de stoeprand kwam een
muur van auto's te staan. De ge
parkeerde auto's verhinderen de voet
gangers over te steken en belem
meren het uitzicht van de huizen de
straat in. De overburen worden on
bekenden. Tussen de beide trottoirs
en muren van geparkeerde auto's
ligt de rijweg. Daar is de voetgan
ger vogelvrij verklaard. De straat
nodigt niet meer uit om naar buiten
te gaan, maar houdt de mensen bin-
Door de straten als woonerven in
te richten probeert men in de woon
wijken de straten weer terug te ge
ven aan de bewoners. De belangrijke
plaats die de auto inneemt in het
straatbeeld wordt teruggedrongen: de
voetgangers hebben op de wooner
ven voorrang op de a^uto's. Het kind
kan weer op straat spelen.
Men maakt van straten wooner
ven om ze weer leefbaar te maken.
Dat kan alleen als er niet teveel ver
keer door de straat komt; afhanke
lijk van de situatie niet meer dan
honderd tot tweehonderd auto's tij
dens het drukste uur. Het is belang
rijk dat de straten in een wijk alle
maal tegelijk aangepakt worden. Het
is onveilig wanneer maar een gedeel
te van een wijk tot woonerf wordt
ingericht, want vaak schept dat on
duidelijkheden. De automobilist moet
namelijk duidelijk weten waar hij
het gebied in- en uitrijdt, waar hij
zich als gast dient te gedragen, waar
de voetganger voorrang heeft.
Op het ogenblik zeggen de ver
keersregels nog dat de automobilist
overal voorrang heeft. Daarom stu
deert men op het Min. van Verkeer
en Waterstaat op de mogelijkheid
om voor woonerven een uitzondering
te maken.
Aan de ingang van een wijk die
a'ls woonerf is ingericht zou dan een
bord komen te staan, 'dat aangeeft
dat men hier een woonerf binnen
rijdt: daar hebben voetgangers voor
lang en mag de automobilist niet
sneller lijden dan twinitig kilome
ter pier uur.
Duidelijkheid kan men daarnaast
scheppen door bij de ingang een
drempel of hobbel in de weg te ma
ken, en de weg op die plaats smal
ler te maken. De auto wordt daar
door vanzelf afgeremd. Door om de
veertig of vijftig meter de smalle rij
baan te verschuiven, wordt even
eens de snelheid van de auto's ge
remd.
In de smalle rijbaan zijn op en
kele plaatsen verruimingen aange
bracht waar men elkaar kan passe
ren. Het spreekt vanzelf dat een der
gelijke straat het doorgaande verkeer
zal weren. Alleen wie in de wijk zelf
moet zijn, zal er voorzichtig rij
den. Voorzichtig zal men ook zijn,
omdat overal tweerichtingsverkeer
LEIDEN "Door de vestiging
van een ijshal aan de Vondellaan
wordt de verkeersveiligheid in de
wijk Morskwartier op een onaan
vaardbare wijze aangetast. Er zal
sprake zijn van een toenemende
verkeersintensiteit, ook omdat in de
toekomst in dezelfde straat een
scholencomplex gerealiseerd wordt.
De beschikbare parkeerruimte is on
voldoende en de buurtbewoners zul
len te kampen krijgen met een niét
toelaatbare geluidsoverlast"
Samengevat zijn dit de bezwaren,
zoals de wijk vereniging „Het Muider-
slot" ze heeft geformuleerd in een
brief aan de gemeenteraad, waarop
een beroep wordt gedaan om geen
medewerking te verlenen aan het tot
uitvoer brengen van de plannen van
de Leidse zakenman Ton Menken.
Medio vorig Jaar kwam Menken
voor het eerst met een gedetailleerd
plan om aan de Vondellaan, waar
eens het zwembad „De Welzijns-
bron" gepland was, 'n ijshal te bou
wen. Direct daarna heeft een 20-tal
buurtbewoners in en brief aan B en
W "fundamentele" bezwaren geuit
tegen deze vestiging. "Tot een ge
sprek met wethouder Waal is het
echter pas op 2 februari j.l. geko
men, nadat wij hem daar nadruk
kelijk om hadden gevraagd", aldus
de wijkvereniging in haar protest
brief. "Inmiddels is ons gebleken
dat de heer Menken op korte termijn
een beslissing wil forceren, hetgeen
een weloverwogen besluitvorming in
de weg zal staan. Gezien het aan
tal te verwachten bezoekers (200.000
per jaar) zal de verkeersdrukte sterk
toenemen. De Vondellaan en de
daarop uitkomende straten zijn ech
ter zodanig geconstrueerd, dat de
huidige verkeersdrukte de veiligheid
reeds geweld aan doet. Uit onze in
formatie is gebleken dat de situatie
die dan zal ontstaan, dioor de politie
niet bevredigend kan worden opge
vangen. Voor de hand ligt ook dat
de beschikbare parkeerruimte (car
250 plaatsen) niet toereikend zal
zijn, hetgeen de buurt een enorme
overlast zal bezorgen", aldus het be
stuur van "MuMerslot", dat zich in
zijn brief bereid verklaart haar be
zwaren in vergaderingen van de be
trokken raadscommissies toe te lich
ten.
Een Delfts xooonerf is vaak meer een grote speelplaats, waar een auto voorzichtig overheen mag. dan
een straat waar je elk moment bang bent voor verkeer.
is. Als men op de woonerven slechts
verkeer van één richting toestaat, is
er de kans dat de automobilist toch
weer- te snel gaat rijden. Het idee dat
van achter elke kronkel in de weg
en vanuit elke zijstraat een tegen
ligger kan komen, zorgt dat de auto
mobilist op zijn hoede zal zijn. On
oplosbaar probleem lijkt momenteel
overigens de brommer te zijn, die'
overal doorheenscheurt.
Door het verkeer in een woonwijk
te remmen is de straat al iets leef
baarder gemaakt. Maar bij de aan
leg van woonerven gaat men verder.
De bestrating wordt helemaal ver
anderd.
Je zou kunnen zeggen dat de hele
straat één grote stoep wordt. Er zijn
geen rechte stoepranden meer
waarover je kunt struikelen en waar
langs iedereen parkeert. Hier en
daar, waar dat het best mogelijk is,
worden kleine groepjes parkeerplaat
sen gemaakt. Die plaatsen worden
aangegeven door een afwijkende be
strating. Ook de rijbaan wordt
aangegeven voor een andere, speelse
bestrating. Door die afwisselende
bestrating-, zonder verhoogde stoep
of verlaagde rijweg, ziet het hele
woonerf er uitnodigend en speels uit.
Het vriendelijke karakter van een
woonerf wordt versterkt door het
groen wat aangelegd wordt. Vroeger
konden bomen alleen in een rijtje
langs de stoeprand staan. Nu de
rijbaan smaller is, en "kronkelig"
verloopt, kunnen bomen ook meer
naar het midden van de straat ge
plant worden, of om parkeerplaats-
jes. Verspreid door de Straat kun
nen bloembakken gezet worden. Als
er bloembakken voor de ramen
van de huizen gehangen worden, en
voor elke voordeur met tegels een
stoepje gesuggereerd wordt, is het
woonerf een eenheid.
Dan horen huizen en straat weel
bij elkaar. Dan is de straat weer
van de bewoners zelf. Je moet dit
aan den lijve voélen, wandelend door
de Delftse wijken.
Dat de straat weer van de bewo
ners is. betekent ook dat ze zelf
voor een gedeelte de straat schoon
moeten houden. De auto's van de
gameenterelniging die altijd netjes
de stoepranden schoon vegen en zui
gen kunnen hier niet terecht. Als
de bewoners zelf voor 'hun straat
moeten zorgen, zullen ze er ook zui
niger mee omgaan. Men heeft in
Delft gekeken hoe spelende kinde
ren een woonerf gebruiken. In een
gewone nieuwbouwbuurt bleven de
kinderen op de speelplaatsjes, op
de stoep en op de groene perkjes,
in een beperkt gebied. In een nieuw
bouwbuurt waar een woonerf was
aangelegd maakten de kinderen meer
gebruik van de paden, de portieken
van de huizen van het groen en van
de rijbaan, ze zochten de ruimte.
Dit kan overigens problemen ge
ven in de rest van de stad. Kinderen
die buiten een wijk met wooner
ven komen, kunnen te onvoorzichtig
zijn bij het oversteken en dergelijke.
Het is belangrijk dat de overgang
van woonerf naar "gewone" straat
met doorgaand berkeer heel duide
lijk is, en dat de voetganger in zo'n
straat met doorgaand verkeer na-
LEIDEN Op 68-jarige leeftijd
is de Leidse hoogleraar prof. dr. W.
L. G. Lemaire onverwacht overle
den. Prof. Lemaire was nog in func
tie bij de faculteit der rechtsge
leerdheid waar hij internationaal
privaatrecht gaf. Hij zou daar nóg
twee jaar werkzaam zijn geweest
om zijn ambtsperiode vol te maken.
Prof. Lemaire werd in 1907 in In-
dramaju (toenmalig Nederlands-In-
dit. geboren. Hij studeerde van 1926
tot '30 rechten in Djakarta en pro
moveerde in 1932. In 1948 werd hij
secretaris-generaal van het departe
ment van Justitie in Batavia en van
1946 tot '51 was hij buitengewoon
hoogleraar aan de faculteit dei-
rechtsgeleerdheid en letteren en wijs
begeerte in Batavia. Van 1952 tot
1956 was hij Tweede-Kamerlid voor
de toenmalige Katholieke Nationale
Partij. In 1955 werd hij gewoon hoog
leraar en het jaar daarop buitenge
woon hoogleraar in Leiden. Prof. Le
maire was ridder in de orde van de
Nederlandse Leeuw, officier in de
orde van ON en officier in de orde
van de H. Gregorius.
LEIDEN Vroom en Drees-
mann denderde zaterdagochtend
van het carnavalsgeweld. De car
navalsvereniging De Hutspotten
was er, inclusief blaaskapel, om
de carnavalsviering te openen.
Daarna, in een feestelijk versier
de kantine, werden er twee on
derscheidingen uitgereikt. Aan
Maria Vos, directeur van de Cul
turele Raad, die werd benoemd
tot „Peenvrouwe in de orde van
het Gipsen Pootje" en aan Joop
van Egmond, voorzitter van het
Leids City Centrum, die werd be
noemd tot „Peenheer" van de
Hutspotten omdat hij zich als
sloof van de Haarlemmerstraat"
heeft ontpopt. Zijn inspanningen
leidden ertoe dat er op korte ter
mijn kan ivorden begonnen met
het aanleggen van de sierbestra
ting.
Maria Vos is zielig: ze heeft een
gebroken arm. Als directe buur
van V en D was dat reden om
haar te onderscheidenIn rad
Venlo's dankte ze de Leidse car-
navallcrs. Die er nauwelijks iets
van verstonden.
Overigens hadden de Hutspotten
het druk. Zaterdagmiddag was de
Stadsgehoorzaal uitverkocht.
Voor bejaarden werd er toen een
feestmiddag gehouden, die een
groot succes bleek. Burgemeester
Vis en wethouder Van Aken gaven
namens de gemeente acte de pre
sence.
vaneen
bloeiende plant
geniet oma veel langer. Verras haar eens v
een Fleurop-bloemist.
