Wrede projectie
van kamp verleden
Gemeente moet zich bezinnen
op audio-visuele middelen
Aan oud Arnhem wordt druk gebouwd in Deventer
BRANIE ZONDER PRETENTIE
VRIJDAG 13 FEBRUARI 1976
LEIDEN - Ook de gemeente Lei
den zal zich diepgaand moeten
bezinnen over een gericht beleid
ten aanzien van de zogenaamde
audio-visuele media. Een derge
lijk beleid moet er voornamelijk
op gericht zijn de best mogelijke
voorzieningen op het gebied van
film, video en kabeltelevisie te
scheppen. De ontwikkeling van
de bevolking kan op die manier
worden bevorderd, evenals de
verspreiding van informatie,
creativiteit en ontspanning van
iedereen in de gemeente.
Dit wordt geconstateerd in een no
ta. die in opdracht van het Leids
filmberaad door het collectief
van het Leids Filmhuis is ge
maakt. In het Leids filmberaad
zitten de vier filmdraaiende or
ganisaties van Leiden, te weten
de stichting Leids Filmhuis,
Filmclub 16, LAK-Cinéma en
Cinéclub-Leiden, plus een verte
genwoordiger van de gemeente.
In de nota gaat men er vanuit, dat,
wil de gemeente tot een samen
hangende visie komen, de dis
cussie over audio-visuele midde-
Pleidooi van collectief Leids filmhuis
len spoedig op gang moet worden
gebracht.
Ook dient er op zeer korte termijn
in Leiden een gedegen onderzoek
naar de mogelijkheden van deze
middelen te komen, aldus het
rapport, dat voorstelt om gedu
rende een bepaalde periode bij
het Leids Filmhuis een vaste me
dewerker aan te stellen, die een
dergelijk onderzoek zou kunnen
opzetten.
Deze medewerker, aldus de nota,
zou zich tevens kunnen inzetten
voor een zekere voortzetting van
de werkzaamheden in de ver
schillende filmdraaiende organi
saties. Deze zijn nu voornamelijk
op vrijwilligers aangewezen.
Het lijkt tevens zeer zinvol om in
Leiden een zogenaamd
distributie-circuit op te zetten,
dat wil zeggen een rij van plaat
sen waar een bepaald filmpro
gramma vertoond zou worden,
aldus het rapport. Het is een van
de voornemens van het Leids
Filmhuis om een dergelijk net
van vertoningen op te zetten.
Tevens bestaan er plannen om pro
jecten op video-gebied te begin
nen. In dit kader pleit de nota er
voor, dat verschillende organisa
ties de beschikking krijgen over
video-apparatuur. Een
samenwerking met de audio
visuele dienst van de universiteit
en het vormingscentrum voor
werkende jongeren lijkt volgens
de nota gewenst.
De nota constateert dat in Leiden
de kabeltelevisie een nog weinig
uitgewerkt en omschreven pro
bleem is. Zij pleit ervoor, dat de
coördinatie en het beheer van
apparatuur voor kabeltelevisie
niet in handen komt en afhanke
lijk wordt van commerciële or
ganisaties. Daartoe moeten de
aspecten van commerciële dis
tributie en regionale of plaatse
lijke televisiestations op korte
termijn verder worden uitge
diept.
Voor Leiden is het daarom noodza
kelijk, aldus de nota, om met an
dere gemeenten te streven naar
eigen produktiemogelijkheden
van dit medium.
De nota pleit vervolgens voor uit
breiding van apparatuur, zoals
camera's en afspeelapparatuur.
Ook zouden er meer projectie-
ruimtes moeten komen voor fil
morganisaties en zou via de
openbare bibliotheken de distri
butie van films en video-cassettes
moeten worden geregeld.
De nota is slechts bedoeld als een
aanzet voor een veel uitgebreider
nota over dit probleem. Daarbij
zou, aldus de, samenstellers, nog
meer moeten worden gelet op de
betrokkenheid van andere orga
nisaties en het gebruik van
audio-visuele middelen op scho
len.
DE NACHTPORTIER VAN CAVANI
In Trianon deze week "De Nacht
portier", een afschuwelijk verhaal
en een afgrijselijke film. Maar tege
lijk een beklemmend draaiboek en
beeldenreeksen, die je niet meer
loslaten: de ongelooflijke realiteit
van het concentratiekamp tegen
over de nauwelijks geloofwaardige
en daardoor des te wreder projectie
twaalf jaar later.
Een joods meisje is in het kamp
door een SS-arts gedwongen tot
vernederende sexuele handelin
gen, die een bijna onnatuurlijke
liefdesrelatie tot gevolg hebben ge
had. Lang na de oorlog^ontmoeten
zij elkaar opnieuw in Wenen; zij, de
echtgenote van een Amerikaanse
dirigent op toernee, hij nachtpor
tier in een luxueus hotel.
En weer groeit, nu in versneld tem
po, hun sado-masochistische ver
houding. Zij laat zich geheel door
hem overheersen, wordt door hem
geslagen en geschopt en onder
werpt zich tenslotte volkomen aan
haar vroegere kwelgeest, terwijl
haar man concerten in Duitsland
geeft.
De ex-SS'er wordt op zyn beurt ge
kweld door een schuldgevoel,
waarvan zijn oude vrienden en col
lega's hem trachten te bevrijden
door een schijnproces, dat zij ook
bij zichzelf met succes toepasten.
Hierbij wordt elk lid van de groep
geconfronteerd met de bewijzen
van begane wreedheden en vervol
gens vrijgesproken, zodat hij los zal
komen van de angst voor ontdek
king door de autoriteiten. Het wer
kelijke doel van deze schijnproces
sen is echter in het bezit te komen
van de door de geallieerde commis
sie voor oorlogsmisdaden verza
melde bewijzen en deze voorgoed
te kunnen vernietigen. Mogelijke
gevaarlijke getuigen worden "af
gevoerd" en zo loopt ook de joodse
vrouw gevaar te worden geëlimi
neerd.
De nachtportier tracht zich dus aan
het proces te onttrekken en neemt
de vrouw mee naar zijn flat. Hij
weigert haar uit te leveren en zijn
kameraden slaan dan een beleg
voor zijn woning om hem door uit
hongering daartoe te dwingen. Een
herhaling van het harde kampleven
brengt het tweetal dichter bij elkaar
dan ooit, hun toestand wordt wan
hopig en een ontsnapping lijkt de
enige kans op redding. Maar het
verleden laat hen niet los en slaat
genadeloos toe...
Een door de Italiaanse cineaste Li-
liane Cavani verzonnen en geregis
seerde film, die door zijn decadente
sfeer en onmenselijke moraal een
bittere smaak nalaat. Herinnerings-
flitsen van het kampleven, zoals in
Sidney Lumets "The pawnbroker",
lichten schokkend op in de weelde
van het Weense hotel, waar het
Dirk Bogarde en Charlotte Rampling in "De Nachtportier
complot van de oud-nazi's bijna
angstaanjagend vorm krijgt. Dirk
Bogarde. die allang op de rol van de
nachtportier had geaasd, geeft hem
suggestief gestalte, zij het niet
steeds op hetzelfde niveau. Het
zelfde moet gezegd worden van Titel: "De Nachtportier": regie:
Charlotte Rampling, een actrice Liliane Cavani: hoofdrollen: Dirk
met beperkte mogelijkheden, die Bogarde en Charlotte Rampling:
hier vaak te hoog grijpt. Maar dat theater: Trianon; leeftijd: 18 jaar.
geldt voor Liliane Cavani ook meer
dan eens. J. A. Frenkel
DEVENTER (SP) - Sir Richard At-
tenborough staat klein en glim
mend tussen timmerlieden, die
oude Arnhemse huizen fabriceren
in negentiende eeuwse neo-stijlen.
Het roept even herinneringen in
een ex-haardenfabriek in Deventer
op aan de film "I'm all right Jack",
waarin deze goedgehumeurde Brit
een duistere rol speelde
Maar deze Engelse timmerlieden
gaan niet in staking, ze hebben wel
wat anders te doen, in mei moet
hun werk zo ongeveer gedaan zijn
voor de monsterproduktie "A
bridge too far", die de slag om Arn
hem uit september 1944 gaat recon
strueren. Vijfentwintig miljoen dol
lar gaat deze film kosten vertelt hij,
eén van de duurste films uit de ge
schiedenis. "Ik ben daar niet trots
op". "Of we het daar binnen hou
den?" vraagt hij zich af met een
schuldbewuste grijns.
De zorgen komen later om een
enorme filmmachinerie op gang te
Eigenlijk zijn dit de grote dagen
voor Terry Marsh, de ontwerper
van de achtergronden Hij ia •'«.-la
den met twee Oscars, eén voor die
fameuze straat in St. Petersburg uit
"Doctor Zjivago" en één voor de
aankleding van de musical "Oli-
Vo
ogen. Zijn werkruimte hangt vol
werktekeningen, historische foto's,
constructieschetsen, ook van het
wapentuig dat door Duitsers en
geallieerden werd gebruikt. Een
gigantische onderneming, dat is
met éen oogopslag duidelijk. In de
fabriek worden de huizen etalage-
gewijs in hout door tientallen En
gelse vaklieden getimmerd naar
zijn ontwerp. Een hal verder zijn
drie glider-transportvliegtuigen in
aanbouw
maar Deventer leeft al r
door de vele lever
Britse
etting Het zal i
teker tot een grote happening uit-
Het
eluk, dat
Deventer-brug vond, die sterk op
het Arnhemse origineel lijkt. Aan
de voet van de brug was weinig ge
bouwd en daar kan men de histori
sche huizen plaatsen, die na de eer
ste opnamen in mei, voor het latere
deel in puinhopen moeten zijn ver
anderd. Ook dat is een karwei voor
Terry Marsh.
Enige sta-in-de-weg ter plaatse
vormt een acht hoog modern flat
gebouw. Wel leuk voor camera
opnamen, maar voor de rest moet
het worden gemaskeerd. De lokatie
was verder te ideaal om voor dit
flatblok naar een andere plaats uit
te wijken.
Blijvers
LUXOR- "Jaws". Zou de ter
reur van de witte haai nog uit
te roeien zijn? Het liikt erop,
dat het Leids publiek er niet
genoeg van krijgt. Nog een
weekje witte haai dus.
Kindermatinee
CAMERA - "De roze
panterparade"
REX - "Pinocchio".
Nachtfilms
CAMERA - "Les Zo^os".
REX - Betty, bed in, bed uit"
REX
"Zenabel", een juffrouw die
het allemaal niet zo nauw
neemt.
Goede films in an
dere steden
"Die Zauberflöte" (Ingmar
Bergman), Calypso en Saskia,
Amsterdam, Lumiëre, Rot
terdam.
"Dog day afternoon" (Al Pa-
cino), Tuschinski 2, Alham-
bra, Amsterdam, Thalia, Rot
terdam, Passage, Den Haag.
Haagse bioscopen
APOLLO 1'Karate kwartet
in Korea", dag. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. 18
jaar.
APOLLO 2: "Storm over Ma
rokko", dag. 2.00, 7.30 en 10.00
uur, zo. ook 4.30 uur. 14 jaar.
ASTA:"Jaws", dag. 2.30, 7.00
en 9.30 uur. zo. 1.30, 4.00, 7.00
en 9.30 uur. 14 jaar
BIJOU: "Belle de jour dag.
2.00, 7.30 en 9.45 uur, zo. ook
4.15 uur. 18 jaar.
CALYPSO: "Crime story",
dag. 7.15 en 9.30 uur. 14 jaar.
Sneeuwwitje en de 7 dwer
gen", dag. 1.30 en 3.30 uur, za.
en zo. 12.00, 2.00 en 4.00 uur.
AL.
CAMERA "Lenny", dag. 2.15,
7 15 en 9.30 uur, zo ook 4.30
uur. 18 jaar
CINEAC: "Veel liefs uit Mos
kou". dag. 7.00 en 9.30 uur. 14
jaar. "Popeve's tekenfilmpa
rade dag. 11.30, 1.30 en 3.30
CORSO "The flying guilloti
ne dag. 2.00 en 8.15 uur, za.
2.00, 7.00 en 9.15 uur, zo. 2.00,
4.15, 7.00 en 9.15 uur. 18 jaar.
DU MIDI: "Cabaretdag. 8.15
uur, vr za. en zo. 7.00 en 9.30
uur. 18 jaar.
EURO: "Lawrence van Ara
ble", dag. 1.30 en 7.45 uur. za..
zo. en woe. 3.45 en 7.45 uur.
KRITERION: "Tell them Wil
lie Boy is here", dag. 7.00 en
9.30 uur, za. en zo. ook 3.00 uur.
14 jaar.
METROPOLE: "Love and
death dag. 2.00, 7 00 en 9.30
uur. 14 jaar
ODEON 1: "Shoot first, die la
ter dag 2.00.6.45 en 9.15 uur,
zo 1 45. 4.15, 6.45 en 9.15 uur.
18 jaar.
ODEON 2: "Dodenrit met de
duivel", dag. 2.00, 6.45 en 9.15
uur, zo 1 45, 4 15. 6.45 en 9.15
uur. 18 jaar
OLYMPIA. "Breakout dag.
2.00 en 8.00 uur. 18 jaar.
PASSAGE: "Dog dav after
noon". dag. 2.30. 7 00 en 9.30
uur, za. en zo. 1.30.4.00.7 00 en
9.30 uur. 14 laar
REX: "Hang 'em high", dag.
11.30, 1 45. 4 00, 7 00 en 9.30
uur. ma en di. 2.15 en 8.00 uur,
woe. 2.15 uur 18 jaar
ROYAL'70: "Black gunn do.
t/m zo. 2.00, 7.00 en 9.30 uur,
en di. 2.15 en 8.00 uur, woe.
2.15
18 j
ROYAL: Wang Yu - Tien sta
len vingers do. t/m za. 2.00,
7 00 en 9.30 uur, zo. 2.00, 4.30,
7 00 en 9.30 uur. ma. t m woe.
2.15 en 8.00 uur 18 jaar
STUDIO: "Sensuele beleven
issen in Zweden dag. 2.15,
7 15 en 9.30 uur, zo. 1.30, 4.00,
7.15 en 9.30 uur. 18 jaar.
STUDIO 2000: "The Gam
bler", dag 7.00 en 9.30 uur, ao.
ook 1 00 uur. 18 jaar
Frans Zwartjes Zeer indringende film van Malle met prima rol van Blaise
maakt speelfilm Wmmmmm 1 M t?i nu wrm
I W^wBÈSÊÉM l m rum over collaboratie in WON
met Willeke
dit onderwerp in zijn film te behan
delen. Temeer daar hij tegelijk al-
tyd een vinger op de zere plek van
het Franse oorlogsverleden legt.
Collaboratie kwam in Frankrijk
nogal veel voor. Louis Malle pro
beert in zijn film ook te laten zien
dat de collaborateurs voornamelijk
gedreven worden door eigen falen
We zien naast de botte Lucien ook
een mislukte wielrenner, een ge
sjeesde student en de leider van de
Gestapo-afdeling is een in 1936 ont
slagen rechercheur Daarnaast wil
Malle duidelijk maken dat de lief
desrelatie tussen Lucien en France,
het joodse meisje ondanks de
tegenstellingen mogelijk is. Louis
Malle heeft met deze film een mag
nifieke prestatie geleverd. Hij deed
het bovendien nog voornamelijk
zelf, want het scenario is tevens van
zijn hand.
Bart Jungman
Russian Roulette
als los zand
Titel: Russian Roulette, spelers:
George Segal. Christina Raines;
regie: Jerry Bick; theater: Lido.
Het aanstaande bezoek van een
Russische staatsman brengt de
autoriteiten in Canada in rep en
roer. De geschorste korporaal van
de Mounties krijgt zelf de op
dracht, een in Canada wonende
vreemdeling die op de lijst van
verdachte personen in Rusland
voorkomt, te doen verdwijnen.
Een en ander kan uiteraard zijn
eerherstel tot gevolg hebben.
Tot dusver nog duidelijk. Wat
daarna aan beelden over het doek
dwarrelt is een combinatie van
achtervolgingen, schietpartijen,
moorden: het zit er allemaal in, is
soms nog best spannend ook maar
jammer is alleen dat er niet uit de
verf komt wie wie is en waar al die
achtervolgingen goed voor zijn.
Kortom: als los zand aan elkaar
hangend.
MIEP DE GRAAFF
van Ammelrooij
DEN HAAG (ANP) - De filmmaker
Frans Zwartjes uit Den Haag is be
gonnen aan zijn eerste' avondvul
lende speelfilm met een rol voor
één persoon, die Willeke van Am
melrooij gaat vertolken. De rol
prent heeft als voorlopige titel
"Tachtig minuten". Het is de be
doeling, dat de film het komende
najaar in de Nederlandse biosco
pen in première gaat.
Het idee en het scenario voor de
film zjjn van Frans Zwartjes, die tot
nu toe vrfjwel steeds in zijn eentje
films maakte. Hij is vooral bekend
om zijn korte experimentele films,
waarmee hij verscheidene onder
scheidingen verwierf. Het camera
werk voor de speelfilm zal hij met
Mat van Hensbergen verzorgen.
Nol van Dijk schrijft de tekst. De
muziek maakt Zwartjes, samen met
Lodewijk de Boer, die thans toneel-
en filmregisseur is. De produktie
van de speelfilm is m handen van
Nico Crama.
De voorlopige titel van de speelfilm
slaat op de werkelijke tijd zowel
van de film als van de weergegeven
handelingen. In de film observeert
Zwartjes een filmactrice die voor
een belangrijke beslissing staat.
W illeke van Ammelrooij speelt min
of meer zichzelf. De opnamen be
ginnen eind maart.
Frans Zwartjes (48) houdt zich
sinds 1968 nagenoeg alleen met
film bezig. Voordien was hij vijf
jaar altviolist bij de Nederlandse
opera, vioolbouwer, beeldend kun
stenaar en docent aan de akademie
voor industrieel ontwerpen in
Eindhoven. Thans leidt hij de fil
mafdeling van de Vrije Akademie
Psvchopolis in Den Haag en maakt
hij experimentele films. Tot de on
derscheidingen behoren de
Fipresci-prijs van de internationale
filmkritiek, de culturele prijs van
Noord-Brabant en prijzen op film
festivals in Melbourne en Utrecht.
•kPierre Blaise als Lucien Lacombe houdt als Gestapo-agent een gevangene onder schot.
Titel: "Royal Flash"; regie: Ri
chard Lester; hoofdrollen: Mal-
com McDowell, Florinda Bolkan,
Oliver Reed en Britt Ekland; thea
ter: Studio; 14 jaar.
Richard Lester heeft er een dolle
boel van willen maken. Een bra
nieachtige soldaat als prins ver
momd in de armen van een ijspegel
van een hertogin te sturen Dat
moet wel fout lopen. Zeker als
En de branieschopper. Koyql
Flash", wordt de dupe van het hele
spelletje.
Een parodistische kijk op de ge
schiedenis. waarmee Lester over
igens niet al te diep op de werke
lijke feiten is ingegaan.
Dat heeft hem de ruimte gelaten om
te spelen met historische stereotie
pen. die hg de draak met zichzelf
laat steken
Gelardeerd met wat duels, waarbij
niet zozeer de vechtenden als wel
het serviesgoed en het meubilair de
geest geven, heeft dit een aardig re
sultaat opgeleverd.
Wat mooie plaatjes af en toe, goede
costumering en "Royal Flash" is
geworden, wat het is: een grappige
film, ongecompliceerd en zonder
enige pretentie
ANNEMIEK RUYGROK
Film: Lacombe Lucien; regisseur:
Louis Malle; hoofdrollen: Pierre
Blaise, Aurore Clement; theater:
Camera; leeftijd: 14 jaar.
Zenventien jaar was houthakker
Pierre Claise toen de Franse regis
seur Louise Malle hem ontmoette.
Malle, die in zijn films vaak met
amateurs werkt was op zoek naar
een hoofdrolspeler voor een film
over collaboratie in de Tweede We
reldoorlog.
Hij koos voor die rol dezelfde Pierre
Blaise. Die keuze bleek volkomen
terecht, want Blaise speelt die rol zo
overtuigend en zo natuurlijk dat
een getraind acteur het hem waar
schijnlijk niet zou nadoen. Sep
tember vorig jaar kwam er al een
eind aan de filmcarrière van Pierre
Blaise. Zijn liefde voor snelle auto's
werd hem fataal. Net nadat hij zijn
vierde film 'Pour des escaliers an
ciens' had beéindigd, reed hij met
zijn nieuwste pronkstuk zich te
pletter tegen een boom. Pierre
Blaise zal echter in zijn rol van Lu
cien Lacombe in de herinnering
van velen voort leven.
Lucien is een stroeve, dommige
boerenjongen die om zijn saaie le
ven te ontvluchten, wil gaan vech
ten (het zijn de jaren '40-'44)
Hij probeert het bij de Franse ver
zetsbeweging 'Maquis' maar wordt
vanwege zijn jonge leeftijd afgewe
zen. Hij komt dan bij dé Franse Ge
stapo terecht waar hij wel wordt
geaccepteerd. Hij moet zich dan
wel vbor die "voorname" functie
een net pak aanschaffen. Een
joodse kleermaker, die uit angst
voor de Gestapo hun pakken levert,
zal er een voor Lucien maken.
Als hij bij de jood komt wordt hij
verliefd op de dochter van de man
De relatie tussen dat drietal, de
jood, zijn dochter en de Gestapo-
agent, is grotendeels het thema van
de film
Collaboratie was en is in Frankrijk
(en niet alleen daar) een zorgvuldig
vermeden en verzwegen gesprek
sonderwerp. Het getuigt dan ook
van grote moed van Louis Malle om
