Huren flats
niet omhoog
Prof.
Nagel
gaat
met
emeri
taat
VAN LWS EN PCW IN SLAAGHBUURT
Klein woonwagenkamp
nabij Alberts Corner
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1976
LEIDEN „Vijfenzestig ben ik nu en ik vind dat ik lang ge
noeg hoogleraar ben geweest. Daarom stap ik op. Je kunt in
dit vak doorgaan tot je zeventigste, maar daar ben ik geen
voorstander van. Een postbode stopt er ook mee op zijn vijf
enzestigste, dus waarom een hoogleraar niet? De jeugd moet
de kans krijgen. Dat is beter voor het vak, beter voor de jon
geren en beter voor de ouderen. De ervaring leert dat de meeste
hoogleraren op hun vijfenzestigste óf stilstaan óf achteruit
gaan".
W. H. Nagel (schrijversnaam J. B. Charles) werd in 1910 in Zwolle geboren. Rechtenstudie
in Groningen, die hij van 1935 tot 1936 onderbrak voor een onderzoek naar criminaliteit in
Brabant. Van 1938 tot 1941 was hij waarnemend ambtenaar van het openbaar ministerie
van de kantongerechten in Zuidbroek, Winscho ten en Groningen. Van 1946-1949 was hij raads
heer in het Bijzonder Gerechtshof in Leeuwarden. In 1949 kwam hij naar Leiden. Zeven jaar
later werd hij benoemd tot buitengewoon hoog leraar en in 1959 tot gewoon hoogleraar in de
criminologie.
Dat zegt prof. W. H. Nagel, hoog
leraar in de criminologie, die van
middag in het Groot Auditorium van
de Academie zijn afscheidscollege
hield. Prof. Nagel is van oordeel dat
een hoogleraar "gemarkeerd" af
scheid behoort te nemen. 'Tegen
woordig zie je nogal wat professoren
er tussenuit knijpen. Zij hebben bv.
bezwaren tegen de WUB, de Wet
Universitaire Bestuurshervorming
en trekken zich heel langzaam terug.
En dan ontstaat op zeker moment
een situatie dat studenten niet meer
weten of iemand nog hoogleraar is of
niet. Dat vind ik niet fair. Zeker niet
als ze het niet kinderachtige hoogle
raarssalaris blijven innen. Ik vind
dat er geen onduidelijkheid mag be
staan over je funotioneren. Daarom
neem ik ook afscheid aan het Ra
penburg".
Het betekent overigens niet dat
prof. Nagel van plan is over te
schakelen op een door luieren geken
merkt leven. Hij zet zijn werk als
hoofdredacteur en redacteur van
twee internationale tijdschriften op
het gebied van de criminologie
voort. Ook zijn literaire arbeid, on
der het pseudoniem J. B. Charles,
gaat door. In april verschijnt "Hoe
bereidt men een ketter?", een ver
volg op de in de jaren vijftig zo ge
ruchtmakende werken "Volg het
spoor terug" en "Van het kleine kou
de front". Boeken waarin zijn analy
se van de grondslagen der gebeurte
nissen in de tweede wereldoorlog en
de ontgoocheling over het gebrek aan^
afrekening mét die grondslagen"
vlijmscherp werden uitgedragen.
Door
Ruud Paauw
Bekendheid
In Nederland zal bij velen de
schrijver J. B. Charles (het pseudo
niem liep hij in de oorlog op bij zijn
verzetswerk) een grotere bekendheid
genielben dan de criminoloog Nagel.
"Dat is mogelijk", zegt hij, "in het
buitenland is het in elk geval anders
om. Daar kent men wel de
criminoloog, maar weet men van de
schrijver niets af".
Die combinatie Nagel-Charles,
doet onwillekeurig even denken aan
een ander beroemd, zij het verdrie
tig Leads tandem Haverschmidt-Piet
Paaltjes. Heeft Charles wel eens
dingen van zich afgeschreven die Na
gel met mogelijk waren? "Nee", zegt
hij glimlachend, "zo is het nooit
geweest. Er was geen sprake van
tegenstri j digheid.
De twee gebieden liggen misschien
ver van elkaar, maar ik heb steeds
geschreven vanuit mijn criminoloog-
zijn. Wie mijn werk kent, weet dat
de schrijver en de criminoloog pre
cies dezelfde belangstelling hebben:
verhoudingen tussen mensen; proble
men en conflicten.
Nog niet zo lang geleden heb ik in
Rotterdam een college gegeven en
toen zei Hoefnagels: het lijkt wel of
Charles en Nagel steeds dichter bij
elkaar komen". De criminoloog,
staat voorop, dat blijkt uit zijn ver
dere antwoord.
Niet crimineel
Hoe crimineel is Nederland eigen
lijk? Daar wordt over het alge
meen zeer zorgelijk over gedaan.
Maar een Amerikaanse criminoloog
heeft nog niet zo lang geleden van
een wereldstad als Amsterdam ge
zegd dat het de criminaliteit heeft
var- een niet al te drukke Ameri
kaanse provincieplaats.
Prof. Nagel: "Die Ameri
kaan heeft gelijk. Er is hier wel toe
neming te constateren van het aan
tal vermogensdelicten, overvallen,
etc. En er is nogal wat agressie.
Maar de criminaliteit is niet opzien
barend; we zijn zeker geen crimi
neel land. Het is een behoefte van
een niet gering aantal mensen om
te denken dat we dat wèl zijn. Het
lijkt er soms werkelijk op dat men
graag hóórt dat we een agressief, cri
mineel land zijn. Een wonderlijke
zaak. En nog wonderlijker is het dat
sommige kranten daarin graag mee
gaan".
Prof. Nagel vindt de Neder
landse bevolking van "niet hoog hu
maan niveau". Het peil van zo'n 20%
is volgens hem uitstekend, maar de
belangstelling van de doorsnee-Ne
derlander noemt hij beangstigend.
"Het ligt in de lijn van Willempie
en de Tros". Toch vindt hij dat er
sprake is van een vooruitgang. „Een
aantal jaren terug was het erger.
Er zyn nu veel meer principiële
mensen. En die vond je vroeger vrij
wel alleen onder degenen die prin
cipieel ter kerke gingen of die daar
tegenover juist niets met de kerk te
maken wilden hebben. Die laat-
sten waren naar mijn mening vaak
nog principiëler.
In dit verband een anecdote. Ik
heb
er eens bijgestaan dat een man die
uit de tropen kwam trots vertelde,
dat hij 52 tijgers had geschoten. Die
man zei dat in de verwachting daar
bewondering of ontzag mee te oog
sten. En mensen van mijn generatie
zouden ook wel in die trant hebben
gereageerd. Maar mijn zoon vroeg
die man alleen verbaasd: "Waar
om?". Dat soort dingen geeft me
vertrouwen in de jeugd.'De middel
bare school, het type leraren is ook
veel beter dan vroeger. We gaan be
slist omhoog; de wereld gaat nog
niel naar de hel".
Waar herhaaldelijk wat over te
doen is, is de straftoemeting van de
rechter, het nut van de straf. Prof.
Nagel: "Ik ben van mening dat de
straf ook vergelding is.
Straf vind ik nodig, a) voor dege
ne die het delict heeft gepleegd, b)
voor de gemeenschap en c) voor dat
deel van de gemeenschap dat slacht
offer is. Ik acht het een normale
zaak dat een misdrijf de respons
moet krijgen van iets onaange
naams. Naar mdjn mening is er
nog niet voldoende onderzoek ge
daan om te kunnen zeggen: straffen
maakt helemaal niets uit. Ik wil
hier wel even opmerken dat ik som
mige dingen alleen nalaat omdat er
straf op staat. Voor het verkeerdpar-
keren heb ik zoveel bonnen gekre
gen dat ik nu beter uitkijk".
Zullen er in de nabije toekomst
het computertijdperk geheel an
dere soort misdrijven komen?
Prof. Nagel: "Laat ik het zo uit
drukken: uit al bestaande stammen
zullen nieuwe takken groeien. Ver
mogensdelicten bestaan al lang,
maar er komen nieuwe vormen van.
Voor 1968 waren er maar weinig
chequedelicten.
In dat jaar werd de betaalcheque
ingevoerd. Drs. Toornvliet van het
Criminologisch Instituut onderzoekt
delicten die sindsdien op dit gebied
zijn gepleegd. Als hij alle dossiers
daarover op elkaar legt komt hij ge
loof ik tot een hoogte als van de
Utrechtse Dom.
Honderd jaar geleden kon een Ne-
derlander op 5000 manieren een mis
drijf plegen, nu op 500.000 manieren.
Die cijfers zijn uit de lucht gegre
pen, maar de verhouding kan wel
ongeveer kloppen. Dat zit hem in
de gedifferentieerdheid van de wet
geving, een gevolg van de gecompli
ceerdheid van onze samenlevin. Wie
had bijv. nog maar veertig jaar ge
leden kunnen denken dat het om
kappen van een boom een 9'rafhaar
feit zou zijn?"
Kaping
Heeft de regering de kaping in
Wijster goed aangepakt? Prof. Na
gel: "Ja, die is goed opgelost, het
had nauwelijks anders gekund.
Maar vorige regeringen hebben,
op een andere manier, wel veel ste
ken laten vallen. De hele kwestie
met Indonesië, met Westerling, met
de Zuid-Molukken, met de Ambonese
KNIL-militairen, ze zijn nooit goed en
eerlijk voor de bevolking opengelegd.
Al die regeringen met Drees en Luns
er in voelden daar niet voor.
Als dat wel was gebeurd, was
er meer begrip geweest, had je ook
al die spanningen niet zo gekregen.
Tn 1969 hebben we er even een
glimp van gezien: Hueting komt
met zijn verklaringen over oorlogs
misdaden van Nederlanders in In
donesië. En daarmee breekt hij door
üe korst heen die Drees en Luns
hebben gelegd om aan het oog te
onttrekken wat er in een oorlog ge
beurt. Uit wat er dan loskomt,
blijkt hoe slecht de bevolking op de
hoogte is. Ach, we weten het: de
weg naar de hel is geplaveid met
dichtgegooide misdrijven'".
Ruim zes jaar geleden zei u: "La
ten we die drie oorlogsmisdadigers
van Breda nu maar vrijlaten. Het is
belachelijk die drie im Breda vast te
houden en tegelijkertijd in te stem
men met de benoeming van ex-
stafofficier van Hitier bij de NAVO.
Zo belangrijk waren die drie niet,
het waren uitvoerders die hun werk
pas konden doen onder de garan
tie van de macht van de Duitse le
geraanvoerders". Is dat oordeel
sindsdien gewijzigd?
Prof. Nagel: "Dat is absoluut niet
gewijzigd. Je laat iemand niet in
een hol zitten tot hü is doodgerot.
Dat drietal is in naam van de ko
ningin ter dood veroordeeld en nie
mand kan zeggen ten onrechte. Een
Nederlandse institutie is de gratie;
het is de koningin die gratie kan ver
lenen. Dat is ook gebeurd. In de be
genadiging is de doodstraf omgezet
in een vrijheidsstraf, een levenslan
ge gevangenisstraf. Dat is ook een in
stituut in Nederland. Zelfs de levens
lange gevangenisstraf heeft niet tot
doel en functie een veroordeelde in
elk geval in gevangenschap te laten
totdat hij dood is. Pas toen bij de Ne
derlandse bevolking de ware beteke
nis van wat er door die gratiege-
beurd was, duidelijk begon te wor
den, ging men protesteren. Het zou
eerlijk geweest zijn als de diverse po
litieke leiders van het volk hun kie
zers er op hadden gewezen dat het
nu te laat was om er over te kikken
Zij hadden dit volk de staatsrechte
lijke grond moeten laten beseffen
van de gratie. Dat had er wellicht
toe geleid dat het volk dit instituut
helemaal opnieuw had willen bekij
ken. inclusief de enorme verant
woordelijkheid waarmee het dege
ne die de gratie kan verlenen, opza
delt".
Nu koeler
We gaan even terug naar J. B.
Charles. U schreef eens: "Als ik
kwaad ben, is dat mede omdat ik
bang ben". Wat stak er achter die
opmerking?
Prof. Nagel: "Een opeenhoping van
gevoelens. Tot drie jaar terug was
ik met afschuw vervuld over de
oorlog, de Duitsers de NAVO enz.
Ik was daar vaak onpasselijk van.
Kijk, in de oorlog heb ik mij ge
dwongen gevoeld dingen te doen,
waarvoor ik doodsbang was.
Daardoor is er een agressiviteit in
mij opgehoopt die er uit moest. Die
heb ik afgereageerd op degenen die
mij in die rotpositie hadden ge
bracht. Ik geloof dat wanneer ik
niet gedreven had. ik nu in Cen
trum '45 had gezeten.
Drie jaar geleden ben ik ziek ge
worden. rk was er zo beroerd aan toe
dat ik dacht: ik heb het gehad. Maar
ik ben hersteld. En het gaat nu veel
beter. Ik zie het allemaal nog goed,
maar op veel koelere wijze. Gees
telijk ben ik gezond, lichamelijk is de
motoriek waarover ik vroeger be
schikte nooit helemaal meer terug
gekomen".
In "Het kleine koude front-
schreef u: "Men heeft mij vaak ge
zegd dat ik mijn carrière schaadde
door telkens maar weer over de oor
log te blijven schrijven. Welnu, ze
kunnen barsten en ik heb op be
paalde punten zeer stellig rancunes,
onbeweeglijk als beton". Wat is er
nu, na ruim 20 Jaar nog van die
rancunes over'
Prof. Nagel: "Die zijn er nog.
Maar in deze economisoh wat onze
kere tijd komt daar soms ook nog
enig genoegen bij.
Ik heb eens te maken gehad met
een loodsenbouwer, die in de oor
logsjaren vliegtuighangars voor de
Duitsers had gebouwd. Voor de rech
ter had hij een prachtig ver
haal. Hü had die dingen zo gecon
strueerd dat de deuren nooit open
konden. Dus haa hij, eigenlijk verzet
gepleegd. Ik ben toen die hangars
eens gaan bekijken. Met mijn pink
kon ik ze opendoen. Die man was
na de oorlog spoedig schatrijk en
reed in een glanzende mercedes. On
langs hoorde ik dat hij failliet is ge
gaan Dat doet me goed. Dan denk
ik: er is toch nog gerechtigheid".
Koningschap
In het pamflet "Voor de kinderen
van ezeldrijvers", uitgegeven vlak
voor het huwelijk van prinses Bea
trix en Claus, verklaarde u zich te
gen het erfelijke koningschap, omdat
het een openbaar ambt is. zoals het
brugwachtersohap en dat is ook niet
erfelijk. De tijd zal die zaak wel
voor ons oplossen, schreef u De
vraag is of de tijd dan wel een rede
lijk alternatief de doorslaggevende
factor is.
Prof Nagel: "Dat koningschap be
rust grotendeels op mythische aspec
ten. En die zullen voorbijgaan, zoals
zo vele mythische zaken in de we
reld. Bij de Jeugd die nu opgroeit,
heeft de mythe al veel minder kans
aan bij die van 50 of zelfs maar 25
Jaar geleden. Dus over 25 Jaar zal
de mythe nog verder zijn onttakeld.
Ik denk dat de kinderen van de
prinsjes van nu handelsreiziger zul
len zijn of bloemenkoopman. Je
kunt zeggen: wat onaardig, mis
schien zijn ze wel notaris of advo
caat. En dat kan ook best. Maar in
elk geval zai in wat ze worden geen
rol meer zijn weggelegd voor de er
felijkheid".
ADVERTENTIE
Volgens de brief van \*in Dam
heeft hü de toestemming bü hoge
uitzondering gegeven, om te be
reiken dat het huurpeil van deze
740 flatwoningen beter wordt afge
stemd op de kwaliteit. Overigens
wordt daar onmiddellük aan toege
voegd, dat wanneer de huurprüsvan
dc woningen eenmaal in overeen
stemming is met de kwaliteit, de vol
gende Jaren de normale trendmatige
huurverhogingen zullen worden toe
gepast.
De flatwoningen waarom het gaat.
LEIDEN Staatssecretaris Marcel van Dam (Volkshuisves
ting en Ruimtelijke Ordening) heeft de gemeente Leiden gis
teren meegedeeld, dat de huren van 256 flatwoningen van de
Leidse Woning Stichting (LWS) in de Arends- en Condorhorst
per 1 april 1976 niet verhoogd behoeven te worden- Datzelfde
geldt voor 484 flatwoningen van de Prot. Chr. Woningbouw
vereniging in de Merenwijk (de overige horsten in de Slaagh-
buurt). Wethouder A. Verboom (Volkshuisvesting), die zich
hiervoor heeft beijverd, is zeer verheugd over het bereikte re
sultaat.
waren de eerste complexen, die in
de Merenwijk gereed kwamen. Dat
was in 1972. Een bestaande regeling
zegt dat nieuwe woningen zeker de
eerste vüf Jaar de normale Jaarlükse
huurverhogingen moeten volgen. Dat
gold ook voor deze flatwoningen. Het
probleem was dat woningen in de
Merenwijk die later gereed kwamen,
naar verhouding lagere huren moes
ten opbrengen omdat de subsidie
regelingen inmiddels sterk waren
verbeterd.
Tot dusver zün echter de pogingen
om voor deze relatief dure flatwo
ningen een huurverhoging te mogen
overslaan, steeds mislukt. Dit Jaar
is men voor het eerst landelük over
gestapt naar een bepaling van de
huurverhoging aan de hand van een
puntenstelsel, waarbij onder meer
gelet wordt op wooncomfort. De 740
flatwoningen van LWS en PCW zou
den daar echter niet onder vallen,
omdat de vüf normale jaarlükse
huurverhogingen nog niet waren
verstreken.
Desondanks is men op het stad
huis aan het rekenen geslagen. Er
werd onderzocht hoe de flatwonin
gen eruit kwamen ten opzichte van
de andere woningcomplexen in de
Merenwük. Bü dat onderzoek kwa
men enorme verschillen uit de bus
ten nadele van de PCW- en LWS-
flats. Deze vergelükingen zün opge
stuurd naar het ministerie van
Volkshuisvesting met het verzoek
voor deze woningen de huurverho
ging van '76 over te slaan.
Opdracht
Volgens wethouder Verboom was
men op het departement wel ont-
vankelük voor de Leidse argumenten.
„Toen ik in de krant las dat in de
Bülmer ook toestemming was gege
ven voor het overslaan van een huur
verhoging heb ik onmiddellük op
dracht gegeven om bü Van Dam aan
de bel te trekken". Met als resultaat
dat gisteren de brief binnenkwam
waarin de toestemming wordt ver
leend.
Nog geen antwoord is er van de
staatssecretaris op een aantal andere
„huurverzoeken" van Leiden. Wat
de huurverhoging per 1 april betreft
verwacht wethouder Verboom dat
in Leiden niet veel huurders verho
gingen moeten gaan betalen, die bo
ven het gemiddelde liggen. „Er zün
er wel enkele, maar in verhouding
tot de kleinere gemeenten, ligt dat
aantal In Leiden zeker niet ongun
stig".
HAARLEMMERSTRAAT 181
CASSETTES
Ruime keuze in de beste
merken. Wü brengen U als
speciale aanbieding,
6-delig, 40 stuks,
Messen Bol, heft Edelstaal (dus
Zilverwit) voor
335,—
Gratis er bü:
6 taartvorkjes 1 gebakschep
6 theelepels 1 suikerschep
2 vleesvorkjes 1 sla-couvert
LEIDEN Aan de Leidse uni
versiteit zijn voor het kandidaats
examen Nederlandse taal- en let
terkunde geslaagd R. H. Marke (Lei
den), P. H. D. Dijkstra-Van Gent
en P. D. Riemers (Leiden). Ge
slaagd voor het docciraal
schiedenis: F. Lequin (Leiden).
LEIDEN LEIDERDORP B en
W van Leiderdorp hebben het voor
nemen om in de Bloemerd, tegen
over Alberts Corner, een woonwagen
kamp in te richten. Het gaat om
een terrein van 3500 m2 tussen rijks
weg 4a, de Persant Snoèpweg en pro
vinciale weg 6. Waarschünlük zal
dit kampje aan acht woonwagens
plaats bieden. Deze aangelegenheid
wordt op 9 februari behandeld in de
Leiderdorpse commissie voor open
bare werken en ruimtelijke ordening.
De Leidse wethouder Oosterman
heeft goede hoop dat er binnen een
paai- jaar nog een paar kleine kamp
jes in de omgeving zullen komen, om
een einde te maken aan de ruimte
nood op en bü het regionale centrum
in Leiden. Vandaag brengt Ooster-
man 'n bezoek Ooegstgeest. Gister
avond zed hij in de gecombineerde
vergadering van de raadsfracties
van PvdA en PPR/D'66 de verwach
ting te hebben dat ook Oegstgeest
een klein kampje zal inrichten. De
termijn hangt o.m. af van de vraag
of er hoorprocedures moeten plaats
vinden voor omwonenden.
De vraag of woonwagenbewoners
die in Leiden geen legale stand
plaats hebben toch in aanmerking
kunnen komen voor de zg. leenbij-
stand (een lening van de gemeente
voor de aanschaf van een nieuwe
wagen) zal waarschinlijk pas over
vele maanden definitief beantwoord
kunnen worden De gemeente Leiden
is namelijk van plan de proef proce
dure via Gedeputeerde Staten te la
ten uitmonden in een uitspraak van
de Kroon. Leiden weigert de leenbij-
stand op dit moment; een woonwa
genbewoner is daartegen in beroep
gegaan.
(ADVERTENTIE)
THEEDRINKEN
IN DEN VERGULDEN TURK!
Hartverwarmende thee met rum,
sprankelend frisse mintthee. voor
de zoetekauwen thee met kaneel en
heeft u onze sinaasappel- of citroen
thee al geproefd?
Café Restaurant
In den Vergulden Turk,
Steenstraat 2, Leiden, tel. 130335.
