De democratie
op z'n Spaans
LEZERS SCHRIJVEN
iüiiHür-JViw
S;.,
Crisis in
Madrid
nadert
met rasse
schreden
Theodorakis tart de vrouwen
in de jongste V-va nieuwe stijl.En:
Koop en lees'm. Gewoon dóen.
Omdat het fijn is om jezelf te zijn.
Arias Navarro: gekortwiekte democratie.
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1976
MADRID „De redevoering
van minister-president Arias
heeft de klok 20 jaar terugge
zetf' aldus de mening van een
parlementslid na afloop van de
programmaverklaring van de
regering op woensdag 28 ja-
En inderdaad, deze regerings
verklaring, die het beloofde be
leid van „geleidelijke democra
tisering" had moeten concreti
seren, was voor velen de grote
anticlimax in de jonge rege
ringsperiode van koning Juan
Carlos I.
V erwachtingen
Nu waren voor de attente waarne
mer de verwachtingen al niet erg
hoog gespannen. Diverse uitspraken
van de heren Fraga en Arias hadden
al het vermoeden doen ontstaan dat
zij in dit^ regeringsprogramma een
zeer persoonlijke opvatting en een
gekortwiekte vorm van democratie
zouden presenteren die vermoedelijk
achter zou blijven bij de reële eisen
van het volk, cie zich de afgelopen
twee maanden duidelijk uitgekristal
liseerd hebben. Uitspraken van de
autoritaire minister v. Binnenlandse
Zaken Fraga, de drijvende kracht in
de regeringshervormingenbevestig
den dit vermoeden. Zo verklaarde hij
dat er geen sprake v. kon zijn dat de
communisten, gezien hun totalitaire
opvattingen, aan een toekomstige de
mocratie zouden kunnen deelnemen.
En wat te denken van de uitspraak:
„de staat heeft het juridisch mono
polie van het geweld?" Minister-pre
sident Arias Navarro liet zich in
soortgelijke bewoordingen uit: „Wij
zullen niet diegenen in vrijheid stel
len die er alleen maar op uit zijn
te ondermijnen wat wij proberen
op te bouwen", hetgeen voor het li
berale weekblad Triunfo in zijn eerste
nummer na een verschijningsverbod
van vier maanden aanleiding was om
op te merken dat de regering kenne
lijk elke vorm van normale oppositie
in een democratisch bestel als on
dermijning beschouwt. De regerings
verklaring heeft deze bange vermoe
dens bevestigd.
Nietszeggend
In deze redevoerihg, die door zijn
vaagheid en retoriek in het rijtje van
de klassieke speeches uit de Franco-
periode geplaatst kan worden, werd
in feite niets méér gezegd dan al
eerder door ministers van het ka
binet verklaard was. Dit is het ant
woord van de regering op de roep om
vrijheid en amnestie, die de afgelopen
twee maanden in Spanje unaniem
was. Alle urgente problemen die om
een oplossing schreeuwen zijn
verzwegen of met een vage belofte
afgedaan. Het enige concrete punt
(overigens discutabel) is dat de zit
tingsperiode van vier jaar van de Cor
tes. het parlement, met achttien
maanden is verlengd tot 30 juni 1977,
teneinde de nodige constitutionele
veranderingen tot stand te kunnen
brengen voor de nieuwe parlements
verkiezingen. Verder zijn er helemaal
geen termijnen gesteld waarbinnen
het programma stapsgewijs zoals
zij zelf zeggen gerealiseerd zou
moeten worden.
Van een programma is nauwelijks
sprake. We vinden weinig terug van
de overbekende minimumvoorwaar
den om tot democratie te komen, na
melijk algehele amnestie, vrijheid
van meningsuiting en vereniging, al
gemeen kiesrecht en een eind aan
de onderdrukking (o.a. intrekken van
de anti-terroristenwet)
Over amnestie wordt geen enkele
toezegging gedaan. Er is alleen een
toespeling gemaakt op de strafver
mindering van eind november, die
nader zou worden uitgewerkt. Maar
terroristen, anarchisten, separatisten
en communisten hoeven nergens op te
rekenen. Wel zal binnenkort de anti-
terroristenwet gewijzigd worden.
Wat betreft de vrijheid van het
woord, de perswet van 1966 zal nader
geperfectioneerd worden, met dien
verstande dat scherpe kritiek door
middel van „kwaadaardige aanval
len op de eer en waardigheid" ge
corrigeerd zullen worden. Het recht
van vereniging,zal gewaarborgd wor
den door het bestaande artikel uit de
franquistische wetgeving van 1939 af
te schaffen, waardoor geen vooraf
gaande toestemming van de autoriteit
meer nodig is voor het houden van
bijeenkomsten. Om de politieke aspi
raties van het volk in banen te lei
den zullen de zogenaamde „associa
ties" (politieke groeperingen binnen
Door
Paul Juten,
hispanist
het kader van de Movimiento) nader
bekeken worden, omdat ze, zo gaf
Arias toe, tot nu toe te kort zijn
geschoten. Het woord „politieke par
tijen" wilde de minister-president
niet in de mond nemen.
Buiten spel
De strekking van het programma
is dus dat de bestaande wetgeving
en de Movimiento toereikend zijn en
het uitgangspunt blijven voor de po
litieke toekomst van Spanje. Dit uit
gangspunt en de ferme, soms drei
gende taal die in de redevoering ge
uit werd, heeft nu wel definitief
de onmogelijke en halfslachtige hou
ding van de regering Arias aange
toond en niet de verzoening maar de
polarisatie bevorderd, die zij niet zegt
te zoeken. Treffend is in dit ver
band de reactie van Tierno Galvan.
voorman van de Socialistische Volks
partij (PSP), die opmerkte: „Ik had
wel verwacht dat de regeringsverkla
ring conservatief zou zijn; maar niet
dat zij reactionair zou zijn".
De gezamenlijke brede oppositie is
door de regeringsverklaring voorlopig
weer buiten spel gezet. Zij zal, aan
gezien zij het regeringsprogramma als
uitgangspunt neemt voor haar toe
komstige tactiek, ongetwijfeld in
haar theorie van „ruptura", breuk
met de gevestigde orde, bevestigd zijn.
immers, dit systeem kan niet van
binnen uit hervormd worden want dat
zou betekenen dat de huidige macht
hebbers zichzelf moeten wegsaneren
en hun voorrechten moeten opgeven,
hetgeen men natuurlijk niet van hen
mag verwachten.
Ondertussen is het volkomen duide
lijk, zoals waarnemers al eerder con
stateerden, dat de feitelijke vrijheid
ver vooruit loopt op de wettelijke vrij
heid. Het land is er beslist niet mee
gediend dat het nog langer aan het
lijntje gehouden wordt, zogenaamd
om een crisis te vermijden die vol
gens de machthebbers zou ontstaan
als de linkse krachten in het bij
zonder de communisten - de politieke
arena betreden. Hoezeer de regering
ook met de mond belijdt dat zij een
verzoeningspolitiek voert, zij is de eer
ste om de tegenstellingen uit het ver
leden in stand te houden. Klopte A-
rias zich niet triomfantelijk op de
borst toen hij in zijn rede verklaarde
dat er in Spanje anno 1975 de helft
minder gevangenen in de kerkers
waren dan in 1936 (het laatste jaar
van de republiek voor de burgeroor-
oog)? Maar deze tegenstelling is vals
en wordt door de regering alleen maar
bewust gehanteerd om door een ver
deel- en -heers politiek meester te blij
ven van de situatie. Door de terroris
ten en communisten op één hoop te
vegen hoopt zij een wig te drijven in
de oppositie, die samengesteld is uit
uiteenlopende groeperingen van cen
trum tot links en zich verenigd heeft
in de Junta Democratica en de Pla-
taforma de Convergencia. Maar het is
juist van het grootste belang dat
geen enkele partij van de democratie
uitgesloten wordt, Juist om toekom
stig geweld te vermijden. Of, zoals 'n
sociaaldemocraat het uitdrukte, ,,de
communisten moeten meedoen, om
dat ik niet wil dat zij in ons land al
te machtig worden".
Een Spaanse democratie
De interpretatie van de term demo
cratie is in het licht van het vooraf
gaande misschien wel het meest ver
bazingwekkende uit de regeringsver
klaring; alsof het begrip democratie
op verschillende manieren gedefi
nieerd kan worden. „Democratie, ja;
maar democratie, voor wie en waar
om?" zo vraagt Arias zich af en hij
verduidelijkt: „democratie zonder
lapmiddelen of beperkingen maar
op z'n Spaans, niet gecopieerd, door
onszelf ontwikkeld, uitgaande van onl
ze eigen behoeften, ervaringen en le
venswijze". Deze zin is wel zeer ka
rakteristiek voor de houding van het
regime, dat pretendeert de behoeften
en de ervaringen van het volk te ver
tegenwoordigen. En het demagogische
„op z'n Spaans", een duidelijk appèl
op de nationalistische gevoelens, wat
trouwens even verder met het terug
eisen van Gibraltar nog eens verdui
delijkt wordt.
Kortom, alle ingrediënten die plei
ten voor bovengenoemde theorie van
„ruptura" zijn in de regeringsverkla
ring aanwezig: vanaf het vasthouden
aan de bestaande orde tot de natio
nalistische exaltatie.
De komende maanden zullen leren of
dit programma, dat Spanje „zonder
haast, maar donder stilstand" de de
mocratie wil brengen, een kans van
slagen heeft.
De crisis nadert in ieder geval met
rasse schreden.
Schuld en boete
Omdat de lasten van de dienst
plicht bijzonder onrechtvaardig ver
deeld zijn (nog geen 40 procent komt
in dienst) heeft het Nederlandse volk
een collectief schuldgevoel.
Dit nare gevoel is niet alleen merk
baar bij hen die al dan niet terecht
van de dienstplicht zijn vrijgesteld
maar straalt ook door in het doen
en laten van de politici.
Hoe duidelijk blijkt dit schuldge
voel niet bij het door sommige volks
vertegenwoordigers veelal tegen be
ter weten dn steunen van de solda-
tenvakbond (VVDM) en het in de
watten leggen van 's werelds best be
taalde dienstplichtigen.
Zo zit men thans met het probleem
van met geld en/of vrije tijd com
penseren van extra diensten. En men
komt hier niet goed uit.
Een wegens zgn. geldgebrek niet
nakomen van NATO verplichtingen
maar wèl voteren van vele miljoe
nen om extra diensten (lees eigen
lijk doodgewone konsekwenties van
het militair zijn) te compenseren zal
zowel binnen als vooral buiten Ne
derland de geloofwaardigheid ernstig
sohaden.
Waarom niet het eindeloos gekra
keel staken en nuchter vast stellen
dat de enige tijd geleden onder zwa
re druk gedane toezegging niet kan
worden waargemaakt.
Zou het Ned. volk zijn (beste) zo
nen werkelijk willen honoreren voor
hun dienstplicht dan zijn er beslist
mogelijkheden.
Een voor rekning van de staat (dus
niet voor rekening van defensie noch
enig ander ministerie komende) op
lossing
Volledige vrijheid van loon en/of
inkomstenbelasting en sociale pre
mies voor een gelijk aantal maanden
dat de dienstplicht werd vervuld
Voordelen:
voor de Jonge mannen die onte
genzeggelijk door hun dienstplicht
een achterstand hebben opgelopen is
het duidelijk dat zij van hun loon
minder moeten afstaan (inlopen fi
nanciële achterstand).
Voor het bedrijfsleven ongeveer
lVa Jaar vrijgesteld zijn van het door
de werkgevers te betalen deel van de
niet onaanzienlijke premies. De be
reidheid om dienstplichtigen na vol
brachte diensttijd een kans te geven
zal hierdoor beslist toenemen.
Voor defensie een formeel gere
gelde compensatie met alle romp
slomp van dien blijft de krijgsmacht
bespaard. De Jongens in dienst voe
len zidh niet langer „gegrepen", (in
dienst heetf men hier 'n ander woord
voor) blijven natuurlijk wel kanke
ren maar hebben hiertoe minder re
den.
Voor het Ned. volk. Door een. al
thans in dit opzicht eerlijk delen van
de lasten verdwijnt een wezenlijk on
behagen en de daaruit resulterende
frustratie.
Dit geldt niet alleen voor de dienst
plichtigen maar ook voor hen die li
chamelijk en/of geestelijk niet ge
schikt worden bevonden om soldaat
te worden en last but not least ook
voor hen die zich willens en -wetens
aan de dienstplicht hebben onttrok-
I. Dekker
Gansstraat 17
Leiderdorp
ken.
Kerncentrales
De bouw van drie kerncentrales zal
niet in 1976 maar waarschijnlijk pas
een jaar of vijf later beginnen. Eerst
moet meer onderzoek naar de vei
ligheidsaspecten worden verricht, die
in ons overbevolkte land extra zwaar
wegen. Ook de opslag van het radio
actieve afval en de bescherming tegen
diefstal of sabotage zijn zaken, die
nog lang niet tot ieders tevredenheid
zijn opgelost.
En de energievoorziening dan?
Ik meen dat we ons daarover geen
zorgen hoeven te maken. Onze hui
dige welvaart kan nog vele tientallen
Jaren draaien op fossiele brandstof
fen. vooral als enkele eenvoudige
maatregelen ter afremming van de
groei worden genomen.
Bezuinigingen:
1. Voortgaande technische vérbete
ringen, waardoor elektracentrales,
automotoren en verwarmingsinstal
laties zuiniger werken: rendements
vergroting.
2. Variabele werktijden, straks mis
schien ook over zaterdag en zondag
gespreid, vlakken de toppen in het
energieverbruik af.
3. Verschuivingen in het consump
tiepatroon naar minder energievra-
gende apparatuur: TL-buizen geven
bijna vier maal zoveel licht met het
zelfde stroomverbruik; meer telefoon
en straks beeldtelefoon inplaats van
reizen.
4. Maatschappelijke veranderingen
zoals het streven om wat dichter bij
het werk te gaan wonen: de bevor
dering van openbaar vervoer en van
de fiets.
5. En vooral: minder mensen! 2Vs
Jaar geleden had ik ai berekend (LD
van 3-6-73) dat het CBS veel te hoog
zat met zijn voorspelling van 15,1 mil
joen inwoners in het jaar 2000. Ik
kwam op 13,5 miljoen, en de laatste
cijfers over 1975 doen verwachten,
dat zelfs dit cijfer misschien nog aan
de hoge kant is.
6. Isolatie van woningen. Dit geeft
gemiddeld 30 procent besparing op
verwarmlngskosten.
7. Experimenten met zonne-ener-
gie, windkracht, waterkracht etc.
SamenvattendAls al deze ontwik
kelingen tot de SEP (samenwerkende
elektriciteitsproducenten) doordrin
gen, zal zij haar propaganda voor
kernenergie kunnen staken: we heb
ben de kernenergie gewoon niet nodig
in 1985.
Kernenergie: nóg niet (zegt Lubbers)
Ik hoop van harte: déze vorm van
kernenergie nóóit. Want er daagt in
een verdere toekomst een veel betere
oplossing van het energievraagstuk,
n.l. de kernfusie.
Alle typen centrales, tot en met de
meest geavanceerde snelle kweek
reactor, maken gebruik van splij
tingsprocessen. Zware atomen als u-
ranium, plutonium spatten uit elkaar
en geven daarbij veel energie maar
ook een heleboel afval vrij, dat in
de vorm van alfa-, beta- en gam
mas tralen problemen oproept.
Het tegendeel is kernfusie.
Over omstreeks 25 Jaar zal de kern
fusie met haar veilige en schone
energieproduktie de huidige onbe
trouwbare en voor het milieu verder
felijke nucleaire apparaten verdrin
gen. De toekomst is aan de kernfu
sie: samensmelting van lichte ato
men, de getemde waterstofbom. Alle
atoomfysici zijn het daarover wel
eens, maar hun prognoses over het
moment waarop deze van praktisch-
economische betekenis zal worden,
lopen heiaas ver uiteen.
Een voorsprong-NU met splijtings
energie werkt straks remmend op de
invoering van fusie-energie. Kortom:
we moeten niet bang zijn om inter
nationaal wat achteraan te lopeD*
't kan ook erg nuttig zijn om eerst
eens de kat uit de nucleaire boom te
kijken.
A. Weiland
Witte de Withlaan 21
Oegstgeest
Gruweldaden
Onder deze kop verscheen in het
tijdschrift „Ontwaakt!" een artikel
over de hevige vervolging van Jeho
va's Getuigen in het Centraal Afri
kaanse land Malawi.
De vervolgers zijn de regeringslei
ders en de leden van de Malawi Con
gress Party, terwijl vooral jeugdben
den zich als bijzonder gewelddadig
doen kennen.
Wat is de oorzaak van deze vervol
ging? Jehovah's Getuigen weigeren
lid te worden van de enige politieke
partij in Malawi en een kaart te
kopen met de foto en de handteke
ning van de president, Dr. H. Ka-
inuzu ^Banda erop. Hun geweten
staat hun dit niet toe, daar zij Je
zus' woorden uit Joh. 17.16 willen
gehoorzamen door „geen deel van de
wereld" te zijn.
Ondanks dat Jehovah's Getuigen de
reputatie hebben ordelievende bur
gers te zijn alsook eerlijke belasting
betalers, heeft de regering van Ma
lawi hen vogelvrij verklaard.
Tienduzeinden Getuigen hebben
nu op de één of andere wijze met
problemen te kampen als: moord, af
ranselingen, verkrachtingen en an
dere vormen van sadistische seksuele
verkrijpen. Niemand heeft fatsoenlijk
onderdak, alle huizen zijn vernield,
één zwangere vrouw kreeg haar baby
op straat temidden van een honende
menigte. De politie kijkt toe zonder
ook maar één hand uit te steken.
Bij geen enkele instantie kunnen de
Getuigen aanspraak maken op be
scherming, wanneer ze over de grens
vluchten naar buurlanden zoals Zam
bia en Mozambique, worden ze terug
gestuurd. Zij zijn vogelvrij verklaarde
gevangenen in hun eigen land.
Niet één van de regeringsleiders van
Malawi heeft tot nu toe de moed ge
had stappen te willen ondernemen
om deze onmenselijkheden een halt
toe te roepen.
De gedachte aan een overeenkomst
met de toestanden in de concentra
tiekampen van nazi-Duitsland, dringt
zich vanzelf op. Het meest onbegrij
pelijke is nog dat de president, Dr.
Banda in het tijdschrift Time van
8 december 1972 werd beschreven als
„een vooraanstaande ouderling van
de Presbyteriaanse Kerk van Cen
traal Afrika in Malawi".
Jehova's Getuigen in Alphen aan
den Rijn hebben brieven gestuurd aan
de Malawiaanse regering, waarin zij
hun verontwaardiging hebben uitge
sproken en een beroep op de regering
deden om de vervolging te doen op
houden. Zij hebben ook personen die
in Alphen en omgeving belangrijke
bestuursposities bekleden, verzocht
hetzelfde te doen.
J. Crans
namens jehova's
Getuigen in Alphen)
p.a. Goudse Rijpad 1
Alphen a. d. Rijn
Marges media
In uw krant van dinsdag 13 januari
bespreekt dhr. H. Mulder het boekje
„Marges in de media", door een vier
tal Nijmeegse sociologen. Deze komen
in dat boekje tot 'n aantal conclusies
waarvoor kortheidshalve naar bo
vengenoemde bespreking kan worden
verwezen. Dhr. Mulder noemt even
een aspect, door de sociologen aange
roerd, waarop hdj verder niet ingaat,
hetgeen ik bij deze graag wel zou
doen. Dat is het gebruik van de uit
drukking „Systeembevestigend", wel
ke ook voorkomt in de varianten
„MaatsohappijbevesDigend" dan wel
„Verttoudingeribevestigend".
Ik meen dat dit soort termen uit
sluitend in negatieve zin gebruikt
wordt. De vraag die zich onweer
staanbaar opdringt, is: „Wat man
keert er dan precies aan dat sy
steem, die maatschappij, die verhou
dingen?" Die vraag wordt namelijk
zelden of nooit bevredigend beant-
woord. Men volstaat met het creëren
van een nieuwe term. en aan het ge
zicht dat men trekt wanneer men
dat woord uitspreekt, moet de toe
hoorder zien, dat het om een kwa
lijke zaak gaat. Dat dit systeem, hoe
wel ogenschijnlijk erg onvolwassen
aandoend, toch op den duur effec
tief kan werken, bewijst de bijsmaak
die woorden als werkgever, multi-na
tional, TROS, economie, welvaart,
kapitaal ondernemer, ondernemings
winsten,' concurrentiepositie, leger,
gezagshandhaving. recht- en orde.
arbeidsvreugde, qver. spaarzaamheid
enz. enz. gekregen hebben.
Goed. de media zdjn dus, volgens
vier Nijmeegse sociologen, te veel sv -
steembevestigend. Het gehanteerde
begrip is in hoge mate onnauwkeurig.
Een omroep die van de veronder
stelling uitgaat, dat het steeds slin
kende aantal Nederlanders dat 's-
avood» nog „van het werk thuis
komt", na de'avondmaaltijd en een
geërgerde bhk in de krant, vooral be
hoefte heeft aan verstrooiing (en dat
kan dan net zo goed Cyrano-de-
Bergerac als Jef-van-Oekel zijn), en
welke omroep daarmee in de roos
blijkt te mikken, doet het volgens de
vier van Nijmegen helemaal fout.
Waarom toch? Wij hebben nu nog de
mogelijkheid, de groei der ledenaan
tallen te doen bepalen door de mate
waarin een omroep in de markt ligt.
Men kan dat betreuren, het is zo.
Het is een ijzeren consequentie van
de vrije democratische samen-leving.
Gooit men deze vrijheid overboord,
dan ontstaat er één staatsomroep.
H. J. Peeters,
Rijnzichtweg 38
Oegstgeest
(ADVERTENTIE)
meeneemlunches; op vakantie langs de Rijn; Olyvan der Brom deed topsport
voor haar lol; mannenmode; en nog veel meer; alweer gezonde afwisseling,
nieuws en gezelligheid op z'n ènders in de jongste Viva nieuwe stijl.
