Johan Kaart
na een lang
toneelleven
overleden
HOORSPEL OVER GENERAAL SPOOR
vandaag...
...en gisteren
GEMEUBILEERDE WOONRUIMTE
toegelicht
'People's
Choice'
treedt op
in Leiden
Ku"st?e^t*®n Popattracties naar ons land
Goud voor St. Martin
Voor AVRO-radio
NEDERLAND I
18.15
Les Gammas, les 23 (TELEAC)
18.45
TV-informatie voor Spanjaarden (TELEAC)
1855
Journaal (NOS)
19.05
Geheimen der zee, natuurfilm (AVRO)
19.55
MASII, tv-serie (AVRO)
20.20
Brainwave, tv-spel 2 (AVRO)
21.10
Enkele momenten voor mooie monumenten, filmrepor
tage (AVRO)
21 35
Journaal (NOS)
21.50
Ik wil geen kind (meer), voorlichtingsprogramma
(AVRO)
22.40
Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.45
Paulus de boskabouter (NOS)
18.55
Journaal (NOS)
19.05
Dominic, jeugdserie (NCRV)
19 3C
Tweekamp (NCRV)
20 00
Journaal (NOS)
20.25
Sam, tv-feuilleton (NCRV)
21.20
Mini-voetbalshow (NCRV)
22.10
Hier en nu (NCRV)
22.50
Tot besluit (NCRV)
22 55
Den Haag vandaag (NOS)
23.10
Journaal (NOS)
-*■ Generaal Spoor
LEIDEN Bijna een jaar
geleden bracht de Stichting
"Poëzie Hardop" ook een col
lage van gedichten van de
Chileense dichter Pablo Ne
ruda. Ik ging toen nader in op
het feit, dat Neruda, dae
overigens eigenlijk Reyes Ba-
sualto heet, een tijd lang ver
bannen is geweest uit Chili.
Hiervoor was de communisti
sche partij verantwoordelijk.
Na terugkomst in Chili publi
ceerde Neruda een aantal bun
dels met zeer subjectieve ge
voelslyriek. Die gevoelslyriek
was ook gisteravond merkbaar
in het LAK-theater, waar le
den van de stichting "Poëzie
Hardop" o.a» de gedichten
„Woorden van Hoop en Be
vrijding", "De Harde Regen
van Temuco" en "De Onbe
kende" met veel betrokkenheid
voordroegen. De leden van de
groep bleken in staat, ook nu
weer een vrij representatief
beeld te schetsen van het veel
omvattende werk, dat de Chi
leense dichter bindt met de
Chileense geschiedenis. De ge
dichten, in vertalingen van
Dolf Verspoor, Barber van de
Gedichten
van Neruda
overtuigend
vertolkt
Pofl en Riekus Waskowsky blij
ken steeds meer weerklank te
vinden. Waardering verdient
ook het feit, dat de stichting
tijdens de declamatie van de
gedichten de door haar- uitge
geven langspeelplaat "Onver
biddelijke Dageraad" (met een
reeks gedichten van Neruda)
te koop aanbiedt. Dit geldt ook
voor een cahier met gedichten
van Pablo Neruda, met o.a.
teksten over Chili. Dat cahier
"Uit Een Straat Werd Ik
Geroepen" geheten, was gister
avond voor het publiek voor
vijf gulden te koop. De stich
ting bewijst hiermee, dat zij
meer wegen bewandelt om de
poëzie algemeen toegankelijk
te maken. Gisteren zorgden
daarvoor Willem Jan Mulder,
Eric Schuttelaar en Jeanneke
Stam, terwijl Thom Jansen
aan de piano en Dil Engelhard
(fluit) hen begeleidden. Dat
door de declamatie van de ge
dichten van Neruda ook een
politieke visie een belangrij
ke rol meespeelt, is vanzelf
sprekend. Men zou het daarom
"onvermijdelijke poëzie" kun
nen noemen. Omdat het te ge
ëngageerd is, zoekt men haast
automatisch naar andere om
schrijvingen.
A. C. KOEKEBAKKER JR
Is de gevangenis een instituut voor
het voortgezet onderwijs in de mis
daad? Deze vraag komt aan de or
de in de documentaire die de AVRO-
radio donderdag van 09.00 tot 09.35
uur via Hilversum II uitzendt.
Deze vraag wordt gesteld, omdat
meer dan de helft van de jongeman
nen die tot een vrijheidsstraf zijn
veroordeeld, vroeger of later opnieuw
in de gevangenis komt. Een groot
aantal vervalt herhaaldelijk in de
zelfde fout: inbreken, stelen, oplich
ten e.a.
Generaal Simon Hendrik Spoor
is als een verbitterd mens gestor
ven, 47 Jaar oud. Dat was op 25
mei 1949 en de plaats van overlijden
was Batavia. Het was kort voor de
souvereiniteitsoverdracht van "ons
Indië" een feit, dat generaal
Spoor machteloos had zien aanko-
Spoor was de bevelhebber van de
Nederlandse strijdkrachten in In
dië. Hij leidde de twee politiële
acties, in Juli '47 en december '48.
De aanleiding tot dit gewapend op
treden was beide malen dat Soekar-
no's republikeinen zich niet hielden
aan de afspraken die gemaakt waren
('Xingadjatti") voor de overgang
van de kolonie Nederlands-Indië in
een bond van gelijkwaardige staten:
de Verenigde Staten van Indonesië.
Hij speelde geen toneel meer, sinds
hij enige jaren geleden btf een voor
stelling van Potasch en Perlemoer
kwam te vallen en zijn heup brak.
Zijn gezondheidstoestand is nadien
snel achteruit gegaan.
Kaart leed bovendien aan de ziekte
van Parkinson. De laatste weken had
hü ook last van griep.
Potasch en Perlemoer, een pro
ductie van Kaart's eigen gezelschap,
was een van de toneelstukken, waar
mee hü grote successen behaalde. Hü
heeft het stuk samen met o.a. Johan
Boskamp meer dan 2000 keer opge
voerd. Johan Kaart kreeg vooral be
kendheid als komisch acteur, getuige
zün rol in de film 'De Jantjes»' en
zijn creatie als Doolittle in de musi
cal 'My fair Lady'. Voor de tv trad
hü op in de series 'Stadhuis op stel-
Over generaal Spoor zendt de
AVRO donderdagavond 5 februari
een hoorspel uit (Hilversum 2, 20.45
uur), dat geschreven is door mr.
Hans Keuls.
Generaal Spoor wordt daarin ge
tekend als een man, die gevangen
zit binnen 'n^netwerk van tegenstrij
dige belangen, die vanuit Indië met
machteloze woede het politieke ge
wroet in het moederland aanziet en
heeft moeten smeken om toestem
ming om tot de twee politiële ac
ties over te gaan.
'De Generaal", zoals het hoor
spel heet, is aldus de auteur Keuls
geen politiek stuk, "maar een spel
over een man, die door de politiek
is stukgemaakt".
Spoor leidde van 1946 tot 1949 een
onrustig leger. Door de vanuit Ne
ten* en 'Herrie om Harry'.
Johan Kaart groeide op in de to
neelwereld. Zowel zün vader als zün
moeder waren aan het toneel. Op de
toneelschool ging hü al na een paar
maanden met een aantal mede-leer
lingen in staking, omdat de leraren
te weinig verschenen. De stakers
werden van de school verwüderd,
waarop Jan C. de Vos hem opnam
in de Koninklüke Vereniging het
Nederlands Toneel. In 1934 ging
Kaart naar de revue, waar hü optrad
met o.a. Louis en Heintje Davids en
Buziau.
In 1939 kwam hü in de directie van
het gezelschap „De Komedianten".
Elf jaar later stichtte hü zün eigen
gezelschap.
Voor die tijd was hü verbonden aan
vele toneelgezelschappen en speelde
derland geboden immobiliteit (het
was een "vredesleger") hadden Spoor
en zijn soldaten het gevoel wande
lende schietschijven te zijn. De bei
de malen, dat bevolen werd over te
gaan tot een politiële actie, was er
grote opluchting.
Maar .toen generaal Spoor de op
dracht kreeg om zijn tweede militai
re actie af te breken, werd hij een
bitter mens. "Ik moet de grootste
domheid uit onze geschiedenis uit
voeren", laat Hans Keuls hem in het
hoorspel zeggen, "heit grootste ver
raad aan een ongeslagen leger, t op
offeren van duizenden vrienden en
bondgenoten aan 'n handjevol on
scrupuleuze extremisten. Dat moet
ik doen, dat moet ik uitvoeren. Dat
is de rol, die de geschiedenis mij
heeft toebedacht".
hü een groot aantal rollen. Na zijn
debuut in 'Oud Heidelberg' waren dat
o.a. rollen in 'Spinoza' .Boefje', ,Drei-
giroschenoner', 'Een knecht van twee
meesters', 'Don Quichotte' en 'Po
tasch en Perlemoer'.
Johan Kaart speelde voorts in ne
gen films, o.a. Ciske de Rat en Rififi
in Amsterdam. Hij publiceerde een
In de kast
Keuls heeft zijn spel al lang gele
den geschreven. Het was aanvanke
lijk de bedoeling dat de Haagse Co-
medie het zou opvoeren, in 1963.
Door de militaire actie, die toen on
dernomen werd in Nederlands Nieuw
Guinea, zag men echter van opvoe
ring af.
Het spel heeft toen lang in de kast
gelegen, totdat de AVRO belangstel
ling toonde. Het hoorspel, waarin
de rol van generaal Spoor gesproken
wordt door Dolf de Vries, werd
geregisseerd door Dick van Putten.
Er is een aantal historische ge
luidsopnamen in verwerkt, zoals bü-
voorbeeld een interview met minis
ter Schermerhora door VARA-ver-
slaggever Evert Vermeer, de latere
PvdA-lelder.
boek onder de titel 'Ik moet nog iets
bekennen'.
Johan Kaart hoopte nog eens op
de planken te kunnen staan om af
scheid van het publiek te kunnen ne
men, maar dat is nooit gebeurd. Toen
hü merkte niet meer te kunnen spe
len. is zün gezondheid snel achteruit
gegaan.
LEIDEN People's Choice, de
soulformatie uit Philadelphia,
geeft donderdagavond a.s. een
concert in de Leidse Stadsgehoor
zaal. De Amerikaanse groep, die
enkele maanden geleden de Ne
derlandse hitlijsten bestormde
met 'Do it anyway you wanna',
bestaat uit Frankie Bunson (key
boards en zang), David Thomp
son (drums en percussie), Guy
Fiske (gitaar), Roger Andrews
(bas) en Sam Peake (saxofoon)
Va?i People's Choice zijn in Ne
derland al verschillende nummers
uitgebracht, waaronder 'Party is
a groovy thing' en 'Boogie doivn
USA'. People's Choice heeft tot
nog toe vier Ip's gemaakt. De
nieuwste single van de soülgroep,
'Nursery Rhymes', komt ook bin
nenkort in ons land uit.
Groot enthousiasme over een tv-
programma is geen dagelijkse sen
satie, maar het is helemaal zeld
zaam en onverstandig, fysiek onwel
te worden van een televisie-uitzen
ding. De TROS-actualiteitenrubriek
Aktua begon gisteravond met secon
de nlange stilte en verwarring, waar
na Wibo van de Linde meedeelde
dat er even iemand was flauwgeval
len. En dat terwijl Aktua een goe
de aflevering had. Gevarieerd, ja ze
ker, maar wat Aktua aanpakte,
werd gisteravond goed aangepakt.
Van een reportage over "een ge
denkwaardige dag in de geschiede
nis van de Nederlandse popmuziek",
waarmee een optreden van Golden
Earring werd bedoeld, tot een lek-
ker-bijterig interview van verslag
geefster Yvonne Habets met de ron
selaar van "burger-adviseurs" voor
Angola, leverde Aktua gedegen
werk. En dat mag ook wel eens een
keer gezegd worden.
Even prijzenswaardig is de moed
van de KRO om een vrijwel comple
te uitzendavond te besteden aan een
verkennend programma over het ver
schijnsel mens. Onvermijdelijk was
de stroom aan informatie overvloe
dig. Onvermüdelük eiste de documen
taire op-de-tenen-meedenken van da
kijker, maar boeiend was het wel.
Dat het belangrük is te weten of het
menselijk gedrag beheerst wordt
door instinctieve of aangeleerde mer
chanismen, toonde schrijver Migel
Calder en de zijnen overtuigend
aan. Er werden nogal wat weten
schappelijke experimenten van over
de hele wereld bij gesleept, waardoor
niet werd toegekomen aan de vraag
op welke manier kennis van het men
selijk gedrag tot wezenlijke verbe
tering bij zou kunnen dragen. Ook
raakte het programma "De mens
heid: een komplot" even aan een
verwaarloosde mogelijkheid van het
medium. Met een doe-mee-spelletje
werd aangetoond dat de mensen ge
neigd zijn hun eigen groep te be-
vooroordelen, geen grootse ontdek
king, maar het zou goed zijn als via
het indringende en vaak zo vervlak
te medium televisie eens wat va
ker met dit soort confrontatie-effec
ten werd geëxperimenteerd.
Wat betreft Willempie, de span
ning steeg gisteravond weer ten
top: Wat zou "Op losse groeven"
doen? Terwijl het programma vor
derde leek de ontknoping onvermij
delijk. want "Op losse groeven" zat,
werkelijk overvol met beledigende of
kwetsende elementen, overvol met
bizar uitgedoste wezens die ter sti
mulering van de platenverkoop de
onnozelste nonsens stonden te kwij
nen, die de bips naar de camera
wendden of elkaar met de heupen
buiten beeld trachtten te duwen.
Daar waren Corry van Gorp en Rte.
Valk als pure Willempie-epigonen.
Daar was Chiel Montagne met zijn
wezenloze pep-babbels: 'ik vind het
een erg mooie plaat" of tegen Olga
Lowina: "we genieten al jaren van
je", de populaire TROS-presentator
met zijn beledigende volks verlakke
rij: "Wat zal er op de derde plaats
staan? Nou, laten we eens een gok
je wagen. Hydra".
Maar het slot van "Groeven" was
onverwacht. Chlel Montagne onder
brak de feestvreugde en deelde mee
dat de kijkers weliswaar Willempie
hadden uitverkoren, maar dat de
TROS zich deze keer niet ging con
formeren aan de massale smaak.
"Maar we willen u uw geliefde ar
tiest niet onthouden.En toen kre
gen we André van Duin in een sketch
te zien. Hij begon te praten tegen een
tekening en bleek niet te weten hoe
veel dertien plus zeven is. 'Twintig?
En gisteren zei je nog dat acht plus
twaalf twintig is". Verbazingwek
kend.
BERT V. D.VEER.
ADVERTENTIE
Geen losraken of verschuiven
aeft meer op een kritiek moment in X
Niemand, die een kunstgebit heeft, be
hoeft meer op een kritiek
verlegenheid te raken, omdat zijn
gebit losschiet of verschuift. Maak een
einde aan dit steeds dreigende onge
mak. Een weinig Dentofix-poeder houdt
.het gebit de gehele dag onwrikbaar op
zijn plaats. Dentotlx geeft U een gevoel
van zekerheid. Probeer het nog vandaag.
Bij apotheken en drogisterijen.
Redakteur van het Leidsch Dagblad zoekt voor hem
en zijn aanstaande vrouw met spoed
in Leiden of direkte omgeving.
De voorkeur gaat uit naar een etage of flat.
Brieven onder nr. 20892 aan het bureau van dit blad.
DEN HAAG Organisatiebu
reau Aoket en Mojo brengt nog de
ze maand een aantal popattracties
naar ons land. Zo zal dinsdag 10 fe- j
bniari de Britse hardrock-groep
Bad Company een avondvullend
concert geven in de Jaap Edenhal Congrescentrum. Een uitgebreide
Nederlandse trip is weggelegd voor
- Steeleye Span. de Engelse folk
groep met de hit "All around my
in Amsterdam. hat". Steeleye Span is donderdag
Ook naar de hoofdstad komt 12 februari in het RAI-Congres-
Tangerine Dream. De groep, die de centrum in Amsterdam en maan-
syntJhesizer een hoofdrol laat spe- dag 16 februari 21.00 uur) in De
Doelen in Rotterdam te beluisteren.
De hardrock van Uriah Heep
tenslotte zal dinsdag 17 februari in
de Jaap Edenhal in Amsterdam en
woensdag 18 februari in Het Turf
schip in Breda weerklinken.
SCHIPHOL De Britse dirigent Neville Marriner, leider van het En
gelse orkest The Academy of St. Martin-in-the-Fields, zal 10 februari
in Den Haag een gouden plaat ontvangen van het door zijn orkest
uitgevoerde werk „De vier jaargetijden" van Vivaldi. Van deze plaat
zijn in Nederland meer dan 25.000 exemplaren verkocht. De Britse
ambassadeur in Nederland, Sir John Barnes zal hem de plaat uit
reiken.
Het ensemble zal van 6 tot 17 februari een reeks concerten in Ne
derland geven.
Ria Bremer van de AVRO is de samenstelster van de docu
mentaire „Ik toil geen kind (meer)" die vanavond via Neder
land I u-ordt uitgezonden van 21.50 tot 22.40 uur.
Ean van de nieuwste methoden om zwangerschap te voorko
men is sterilisatie van de vrouw. Een Nederlandse medicus
dr. J. Meeuwissen uit Eindhoven heeft hiervoor een nieuwe
operatietechniek ontwikkeld. In de documentaire zal aan deze
vorm van sterilisatie diepgaand aandacht worden besteed
Mede aanleiding daartoe is een internationaal congres over
sterilisatie, dat begin februari in Tunis wordt gehouden. Ria
Bremer zal in haar programma het nieuws dat dit congres
oplevert verwerken Sterilisatie is overigens niet de enige vorm
om zwangerschap te voorkomen. Uit een onderzoek van het
Nederlands Instituut voor Sociaal Sexuologisch Onderzoek
blijkt dat de pil nog steeds de eerste plaats inneemt in de rij
van voorbehoedsmiddelen, maar toch gaan steeds meer men
sen mannen èn vrouwen ertoe over, zich te laten steri
liseren.
De kijkers krijgen de gelegenheid over de onderwerpen die
aan de orde komen vragen te stellen. Die vragen zullen dan
een tweede programma, dat de AVRO op woensdag IS fe-
RADIOPROGRAMMA
DINSDAG 3 FEBKIV
16.03 Moordbrigade Stockholm. 17.00
(ADVERTENTIE)
18.30 Nieuws. 18.41 De
Kwintet Cees Smal. NOS: 19.15 Acoord.
AVRO: Vanavond muziek vrolijkheid
en verstrooiing. 22.30 Nieuws. 22 40 Ra
diojournaal. 23.00 (S) Kwartet Fraus
23.55-24.00 Nieuws.
Strijkkwartet. 21.00 i
leder heel uur nieuws.
KRO: 7.02 (S) Drie op je boterham.
9 03 (S) Pep-op-drie 12.03 (S) Dr:e
tussen de middag NOS 4.30 (S» Olym.
plsche Winterspelen KRO: 16.03 <S»
Een special over David Bowie. 17.03
(S) De Vincent van Engelenshow.
Hilversum IV
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.02 (S) Het
levende woord. 7.08 (S) Te Deum Lani-
aamus. 7.30 (S) Preludium. 9.00 Nws.
9.02 (S) Onder schooltijd. 9.30 <S>
Theologische etherleergang. 10 00 iS>
Orkest palet. 12.00 (S) Planowerken
uit de Romantiek. 12.30 (SI Zangers
portret. 13.00 (S) Omroeporkest. 13.30
Beroemde soloonc Engelse ka-
VARA: 7.00-18.00
(S) Willem v
Lagarde.
WOENSD
15.45 (S) In kleine bezet tuig.
DUITSE TV
hulsvrouw). 10.00 (S) Van heinde en
0.33 (8) Toerja,
Med. voor land-
Nieaiws. 12.41 Aktua. 13.00 (S) Een
mondje Frans. 13.30 (S) Sport na
sport. Specialiteiten a la carte. 15.00
(S) Close-up. 15.30 Nieuws). 16.30 <S(
Keerpunt. Overheidsvoorlichting: 17.20
7.00 Nieuws. 7.11 Ochtendgyir
DINSDAG 3 1LBRIAKI
17.35 Ktnderrogr. 17.55-
naai. (Regionaal programma: NDR:
VARA:
de Roode
Nieuws. 8.11 In de Roode Cirkel. 9.35
Waterstanden 0.40 Schoolradio 10.00
Nieuws uit Noordrijn-Weetfalen. 18-1
Ahol. 18.35 Lleder der Volker. 18.45 Die
Criminal-erzahlung. 19.15 Akt 19.45
2100 Julia und Romeo 22.30-22 50
Journaal, kommentaar en weei
Duitsland II
Prog
E
7.00 Journaal. 17.10 Informatief pr
mma, 17 40 Akt. en muz. 18 20 Te-
IX) Journaal. 1930 Tru-
Journaal. 21.15 Informatica
en meningen. 32.00 Kuituurmagazine.
22.45 Journaal.
AMSTERDAM De toneelspeler Johan Kaart is gister
morgen op 77-jarige leeftijd iin zijn woning in Amsterdam
overleden.
Johan Kaart, die ruim zestig jaar op de planken heeft ge
staan, kreeg vorige week een galaanval, die mogelijk zijn
dood heeft veroorzaakt. Kaart zou volgende week 78 jaar
zijn geworden.
