T it el v er dediger
v. Bracht start
met nederlagen
Kerk en wereld een eenheid
in de bevrijdingstheologie
1
Vrij-katholieken nu gelijk
Kick Langeweg
ziet kansen
in rook opgaan
MOEIZAME ZEGE VAN LUVS
laaaaiaaijyamMi
Geen verwachting van het Rijk zonder gerechtigheid op aarde
NATIONAAL KAMPIOENSCHAP DRIEBANDEN
Het interieur van de Vrij-
kathdLieke kerk aan de Vree-
wijkstraat in Leiden.
Diaken hoeft niet meer in militaire dienst
5en diaken van de Vrij-katholieke
terk heeft vrijstelling van de
nilitaire dienstplicht gekregen. Uit
iet daartoe strekkende Koninklijk
Besluit blijkt, dat thans de
0 Wijdingen tot subdiaken, diaken en
priester van deze kerk voor de
01 lienstplichtwet gelijk gesteld worden
met overeenkomstige functies in de
looms- en de Oud-Katholieke Kerk.
I De centrale pastorale werkgroep
Homofilie' merkt in haar reactie op
ie Vaticaanse verklaring over sek-
iualiteit op, dat deze verklaring wei-
- lig ruimte laat aan pastores om in
;ie geest van verlossing en bevrijding
verkzaam te zyn. De werkgroep zegt
M ach tot deze verklaring genoodzaakt
e voelen gezien de reacties die haar
ïebben bereikt. Zij maakt zich ern-
tig zorg over de geringe ruimte die
l ïomofielen gelaten wordt om in de
;eest van het evangelie te zoeken
laar het waardevolle dat in hen kan
[roeien als zij aan hun eigen ge-
ichtheid ook in lichamelijke zin ge-
italte trachten te geven.
x# Ds. J. J. Timmer te Woerden hqj-
n denkt vandaag dat hij 60 jaar ge-
e leden predikant werd. Zijn eerste
[i hervormde) gemeente was Waarder.
Vervolgens stond hij in Montfoort,
Srmelo, Harderwijk en Nieuwerkerk
lan de IJssel. Bijna 40 jaar maakte
ds. Timmer deel uit van het hoofd-
bestuur van de Geref. Bond in de
Hervormde Kerk.
■jf Beroepen te Katwijk aan den Rijn
(Herv.) J. Gebraad, Bleiswijk; be-
dankt voor Veenendaal en voor IJs-
lelstein (Herv.) J. Maasland, Mid-
3 delharnis.
De Vrij-Katholieke Kerk in Lei
den gevestigd aan de Veerwijkstraat
is een zee kleine gemeenschap ge
baseerd op enerzijds een tamelijk al-
gemeen-ereligeus levensgevoel en an
derzijds een nauwe anasluiting bij
het oude Romeinse ritueel.
Doordat bij de stichting van de kerk
(in de angelsaksische wereld)
bisschoppen betrokken waren, staat
de kerk in de zgn. apostolische
Dat betekent dat de huidige
bisschoppen hun wijding in een
ononderbroken lijn van bisschop tot
bisschop zouden kunnen afleiden
van de handoplegging, waarmee in
de begintijd van de kerk de
apostelen de eerste ambtsdragers in
het ambt moeten hebben gesteld.
Deze successie (opvolging) is essen
tieel in de katholieke kerken, de
orthodoxe kerken, de anglicaanse
gemeenschap en een aantal lutherse
kerken (zoals dc Zweedse).
Vrij-katholieke geestelijken hebben
naast hun kerkelijk werk een
gewone werkkring.
Vrijstelling van dienstplicht wordt
verleend aan ambtsdragers en
geestelijken van een aantal kerken,
die voorkomen in een tabel die bij
de dienstplichtwet is gevoegd. Ook
mensen die zich voorbereiden op zo n
„aodsdienstig-menslievend of geeste
lijk ambt" krijgen vrijstelling. In die
tabel komt de Vrij-katholieke Kerk
niet voor en om die reden werd tot
nu toe elke aanvraag afgewezen.
Na beroep op de Kroon heeft de
Raad van State adviezen ingewon
nen bij de geestelijke verzorging van
de krijgsmacht en bij de Raad van
Kerken.
Alleen de hoofdlegerpredikant was
begin vorig jaar van mening, dat
geen vrijstelling moest worden
verleend. Hij vond dat de opleiding
van de vrij-katholieke geestelijken
ver beneden de maat is 'wat in die
kring ook wel wordt toegegeven)
Opmerkelijk is, dat de Raad van
Kerken blijkbaar heeft geadviseerd
tot vrijstelling. Niet lang geleden
heeft deze raad nl. de aansluiting van
de Vrij-katholieke Kerk bij deze
verzameling van Nederlandse ker
ken afgewezen.
De Nederlandse delegatie naar de
assemblee van de Wereldraad van
Kerken in Nairobi heeft een brief
geschreven naar de Russisch-ortho-
doxe priester Yakoenen als antwoord
op een brief van hem aan de as
semblee waarin h\j aandacht vroeg
voor de christenvervolgingen in Rus
land. In de brief van de delegatie
staat, dat zij bezorgd is over het lot
van de christenen in de Sowjet-Unie.
Anderzijds heeft zij er begrip voor,
dat de Sowjet-regering de christenen
zijn gaan zien als vijanden van de
staat. In de "koude oorlog" is het
lot van de christenen vaak mis
bruikt voor eigen politieke doelein
den, waarbij verzonnen of verdraaide
verhalen het lijden alleen maar be
vorderden. Om allerlei redenen is 't,
volgens de brief, moeilijk goede ini
tiatieven te nemen. Er is nauwelijks
een land waar de rechten van de
mens ten volle worden verwerkelijkt.
Wie ook maar een beetje interes
se heeft voor wat er in de kerke
lijke wereld te koop is, zal regel
matig het begrip „theologie van de
bevrijding" tegenkomen.
Onder de wetenschappen die zich
inlaten met wat ex in de menselijke
samenleving aan de hand is. neemt
de theologie, de leer over God, niet
de laatste plaats in. Men kan zelfs
zeggen, dalt zij steeds parater en mi
litanter wordt waar het gaat om een
visie vanuit de Bijbel op wat de
volkerenwereld bezighoudt.
Zo is rond de anti-racismebewe-
ping het begrip "zwarte theologie"
ontstaan en heeft de strijd voor
emancipatie van de vrouw een „fe
ministische theologie" voortgebracht.
S:eeds weer blijkt, dat de theologie
er BIJ wil zijn als de geschiedenis
een stroomversnelling of kentering
doormaakt.
Ze loopt in sommige gevallen niet
alleen mee, maar zelfs voorop, wat
gevestigde orden haar in de regel niet
in dank afnemen. De ontdekking
dat de Bijbel zeer indringende din
gen zegt over het actuele gebeuren,
kan vérgaande gevolgen hebben.
Men denke aan de invloed die van
de wereldraad van Kei-ken uitgaat.
Waar deze op onderdrukking - so
ciaal, economisch, politiek, religieus
- stuit, laat hij, zo mogelijk zijn
stem horen, volgens de één ite luid
en vooringenomen, volgens de ander
nog veel te zwak en te traag.
Eenheid
Over de "theologie van de bevrij
ding' venden wij een heel helder ver
haal van Rob Smit Duyzentkunst
in het Lutherse blad ELK. Hij zegt
daarin dat een van de belangrijkste
uitgangspunten van dezt theologie de
eenheid van geest en lichaam, van
kerk en wereld ds.
In het verleden werden deze be
handeld als twee gescheiden groot
heden. Er zijn wel meer van zulke
zaken, die vroeger nogal los van el
kaar stonden: toekomstig (hemels)
leven en het leven op aarde: Gods
koninkrijk en de aardse werkelijk
heid; de individuele gelovige en het
volk van God. Meestal komt het er
op neer, dat de tweede dient ter
vervulling van de eerste.
In de bevrijdingstheologie gaat
men ervan uit dat ze een eenheid
vormen; je kunt niet het ko
ninkrijk van God verwachten zon
der gerechtigheid op aarde; als je
het hebt over het ideale hemelse
leven, moet dat ideaal ook op deze
wereld oriëntatiepunt zijn. Wie het
heeft over het Rijk waar geen on
derdrukking meer zal zijn, is ver
plicht ook hier op aarde te werken
aan het beëindigen van onderdruk
king. Door over Gods koninkrijk te
spreken zegt men tegelijk dat er
hier een toestand van onrechtvaar
digheid heerst. Wie die toestand
handhaaft (o.a. door niets te doen)
maakt zichzelf deel van die on
rechtvaardigheid, hoe gelovig hij
Nu worden die twee soorten
grootheden niet telkens als een en
hetzelfde beschouwd; dat geest li
chaam is, of kerk gelijk aan wereld.
Ze bestaan wel degelijk als zodanig,
maar zijn niet los van elkaar te
zien. Ze kunnen zelfs tegenover el
kaar staan. Maar juist doordat ze
aan elkaar verbonden zijn vormen
ze iets. Zo kan een mens onmoge
lijk bestaan uit alleen geest of al
leen lichaam. Deze twee kunnen in
strijd met elkaar verwikkeld zijn,
maar alleen omdat ze verbonden
zijn in de mens. Geestelijke bevrij
ding kan niet plaatsvinden zonder
materiële bevrijding. Je kunt niet
verwachten dat mensen geestelijk
vrij zijn of worden, terwijl ze ma
terieel onderdrukt worden.
Voorbeelden
In de Bijbel zijn er talloze aan
wijzingen en zelfs regelrechte op
drachten. ten aanzien van geeste
lijke en materiële bevrijding.
Abram krijgt de opdracht zijn
familie en woonplaats te verlaten,
en op weg te gaan naar een onbe
kend land. Het is als het ware een
bevel tot geestelijke vrijmaking van
alles waarmee we zijn opgegroeid.
En dat vindt dan zijn materiële
weerslag in het vertrek. Het is niet
zomaar een vrij -makinger is een
belofte aan gekoppeld: 'Ik zal u
tot een groot volk maken, en u ze
genen.
Andersom gaat het met. het wik
Israël in (uit) Egypte. Hier begint
het met materiële, lijfelijke bevrij
ding. Het volk wordt geleid uit de
slavernij. DaJt God niet terug
schrikt om desnoods geweld te ge
bruiken, blijkt uit wat er gebeurt
met Egypte en het Egyptische le
ger.
Maar het is niet genoeg om onder
het juk van Egypte uit te zijn. Er
moet meer gebeuren, anders dreigt
het gevaar, dat het volk weer on
der een ander juk komt. Het moet
op een of andere manier georgani
seerd worden, en zich bewust wor
den van wat er om hem heen ge
beurt, en vooral waarom. Dat vindt
plaats in de woestijn Sinaï, waar
het volk Gods wet en "huisregels"
ontvangt. Met deze wet. kan de
eenheid van het volk gesmeed wor
den, en kunnen toekomstige on
rechtvaardige toestanden bestreden
worden.
Het gaat er niet alleen om Israël
te vrijwaren van vreemde onderdruk
kers. Ook binnen het volk zelf wordt
dikwijls opgetreden tegen onderdruk
king van de ene bevolkingsgroep
De armoede in Brazilië is groot. Deze toto werd gemaakt in
krottenwijk van Rio de Janeiro. Zulke omstandigheden hebben
de groei van de theologie van de bevrijding" in Zuid-Amerika
sterk bevorderd.
door de andere.
een
deren, zijn niet in overeenstemming
met de bijbelse gerechtigheid.
Het gaat niet alleen om de ver-
verhaal van solidariteit met onder- houdingen tussen landen,
drukten, zowel geestelijk als mate
rieel. Telkens weer neemt Hij het
op voor deze mensen tegenover die
genen, die rijkelijk beschikken over
bezit en kennis. I
Alles moet gedeeld worden: bezit,
kennis, macht.
Jezus laat ook zien dat het Hem
ernst is. Hij is bereid zijn leven
ervoor te geven. Zijn (persoonlijke)
'eer' trouwens ook, want het kruis
gold als de meest smadelijke dood:
tussen aarde en hemel, verlaten door
God en mensen. Dat dit laatste al
leen maar een vooroordeel is, heeft
Hij twee dagen later aangetoond.
Rob Smit Duyzentkunst komt dan
tot deze conclusies
Toestanden, waarbij groepen van
mensen onderdrukt worden door an-
net
zo goed om de verhouding tussen
volksgroepen binnen elk land.
Het is de christenen niet geoor
loofd, aan de kant te gaan staan
en zich te onttrekken aan de str^d
tussen machtelozen en machtheb
bers. Het is zelfs de vraag, of dat
wel mogelijk is.
Geestelijke bevrijding komt niet
tot stand zonder materiële bevrij
ding, terwijl materiële bevrijding niet
volledig is zonder geestelijke bevrij
ding.
Gewelddadige middelen worden
niet volledig uitgesloten, maar mo
gen alleen in geval van nood ge
bruikt worden, als andere middelen
falen. Maar dan mag ook niet ge
aarzeld worden, teneinde onnodig
lijden te voorkomen.
LEEUWARDEN Het nationaal driebandenkampioenschap ereklas in de jubilerende
Friese club (75 jaar) in Leeuwarden heeft een sterk, maar ook sensationeel begin ge
kregen. Titelhouder Rinie van Bracht tweede zowel bij het laatste wereldkampioen
schap als bij het Europees kampioenschap achter Ceulemans zag zijn kansen op de
openingsdag meteen al tot een minimum beperkt door twee nederlagen.
Rini van Brachttwee nederlagen op de eerste dag.
Eerst, moest de Waalwijker het
hoofd buigen voor zijn plaatsgenoot
Henny de Ruyter en vervolgens
meedoet - nog de leiding gehad, het ook in zijn tweede partij niet
maar Popeyus knalde er toen een moeilijk tegen de Rotterdammer
negne uit, waarna Van der Piet de Jong, die zonder veel
sneuvelde hij met het kleinst Smissen prompt zes poedels produ- zelfvertrouwen speelde. De Ruyter
mogelijke verschil tegen de oude
vechtjas Herman Popeyus. En dat
gebeurde, hoewel Van Bracht toch
steeds speelde met een
gemiddelde van ruim een. In beide
gevallen dreigden aanvankelijk forse
nederlagen voor de titelverdediger,
lm Ruyter had na 44 beurten zelfs
een voorsprong van 20 caramboles
(36 - 56) dankzij ondermeer drie
»?ries van zes, maar dankzij een
I r :eks van tien tegen het einde van
de kampioen zegevierde De Ruyter
toch 6lechts met zeven caramboles
verschil in 52 beurten. Tegen
Popeyi
ceerde. Ook tegen de altijd snelde dan ook meteen van hem
gevaarlijke Tiest Brosens zat het weg en zegevierde met 36—60 in 55
Van der Smissen net, niet mee. Hij beurten, waarmee de Brabander na
had diverse malen de leiding, maar de eerste dag ongeslagen de leiding
in de spannende eindrace kwam hij heeft genomen. Ook Brosens,
vier caramboles tekort. Tegelaar en Popeyus wonnen beide
Van der Smissen over de eerste dag: partijen Doggen, die zwak was
„Och, ik heb tussen deze specialisten gestart tegen Brosens vocht een
nog niets te verliezen. Ik kan dus titanenstrijd uit met nestor Tege-
vrijuit spelen en ik weet dat laar. Doggen scheen de nek-aan-
sommigen ook wel bang zijn voor nek-race te winnen toen hij vlak
zo'n vreemde eend in de bijt". Het Vnnr het pinde een serie van zes
wordt overigens wel tijd dat er wat
jong bloed in de driebandentop
komt, want het gezelschap begint
57»,
Tegelaar
repliceerde prompt met vijf
(59 -
Popeyus 60
54 11
1.111
57) en won met 60 -
58.
Van Bracht 59
54 5
1.092
Uitslagen
De Jong 36
De Ruiter 60
55 5
55 5
0,654
1,090
EERSTE
RONDE
Teegelaar 60
57 6
1,052
Rini van Bracht
53 52
10 1,013
Doggen 58
57 6
1,010
Henny de Ruiter
60 52
6 1,153
Tiest Brosens
60 67
7 0.895
Stand: (resp. punten,
hoogste serie,
Jan Doggen
50 67
6 0,746
alg. gemiddelde)
Herman Popeyus
60 66
9 0,909
1 De Ruiter 4
6
1,121
Christ v. d .Smissen 55 66
5 0,833
2. Teegelaar 4
11
1.000
Piet de Jong
44 62
5 0.709
3. Popeyus 4
8
1,008
0,925
Bert Teegelaar
60 62
8 0,967
4. Brosens 4
5. Van Bracht 0
6. Van der Smissen 0
10
10
TWEEDE RONDE
6
0,948
Brosens
60 51
10 1,176
7. Doggen 0
6
0,870
Van der Smissen
56 51
6 1.098
8. De Jong 0
5
0,638
verging het Van Bracht met Bert Tegelaar (boven de 60),
aanvankelijk niet veel beter. Deze
kwam al in de vijfde beurt met een
serie van elf op tafel Van Bracht
werkte een achterstand van 15
cramboles weg, nam tegen het
einde zelfs de leiding met vijf
caramboles, maar Popeyus vocht op
zijn beurt verbeten terug en finishte
in 54 beurten. Van Bracht restte
met nog twee caramboles te maken
de nabeurt. Hij kwam niet verder
dan de acquitstoot. Popeyus had
kennelijk kracht geput uit zijn
eerste partij tegen het Jonge talent
Christ van der Smissen, die hij na
66 beurten op 55 liet staan. Zeven
beurten voor het einde had Van der
Smissen - die voor de tweede keer
bij de driebanders in de topklasse
Jan Doggen (er tegenaan). Popeyus
en Brosens aardig te vergrijzen. De
oudjes deden het echter op de eerste
dag nog best. Henny de Ruyter had
LEIDEN In de promotie-klasse
heren boekten de volleyballers van
'LUSV en Groen Stereo Centrum
winst. Voor LUSV duurde het ech
ter vijf sets, voordat de armen
juichend omhoog konden worden
gestoken. Groen Stereo Centrum
daarentegen was met hekkesluiter
Goudse Verzekeringen 3 in precies
38 minuten klaar. In de eerste set
al liet de aanval van de studenten
verstek gaan. Dat leverde GVC een
15-12 setwinst op. Daarna was LUSV
gewoon de technisch en tactisch be
tere ploeg. Alleen in de vierde set
was LUSV niet oplettend genoeg:
15-11, 15-11, 13-15 en 15-9. Groen Ste
reo Centrum kon het zich tegen een
uitermate zwak en zonder enig ge
loof in eigen kunnen acterend Goud
se Verzekeringen 3 veroorloven te
experimenteren. Alleen daardoor kon
den de Gouwenaren nog tot een re
delijke score komen in de tweede
en derde set: 152, 1511 en 158.
Bij de dames had Groen Stereo
Centrum 3 meer moeite met het
Delftse Skania dan verwacht, maar
tot setwinst kwam de Delftse for
matie toch niet: 15-13, 17-15 en 15-6.
Groen Stereo Centrum 2 verloor in
een wat onfortuinlijke wedstrijd met
1-3 van Haak NOVO. 6-15, 15-5, 15-17
en 12-15. In de eerste klasse boek
ten de heren van LUSV 2 na span
nende strijd een 3-1 zege op SKC 1.
Bij de dames hield LUSV 1 een he
vig tegenspartelend KVC 1 met 3-1
op afstand, setstanden 15-3, 15-8, 13-
15 en 15-12. Het vierde team van
Groen Stereo Centrum klopte Val
ken I: 7-15, 15-0, 15-1 15-2.
WIJK AAN ZEE Goed. we zijn
chauvinisten met zijn allen in Wijk
aan Zee tijdens het Hoogovenschaak
toernooi. Dus wat Kick Langeweg
overkwam in de tweede zitting tegen
ex-wereldkampioen Michael Tal werd
algemeen als een bankroet der recht
vaardigheid gekwalificeerd. Want
wat gebeurde: de Nederlander was
de hele partij aan het roer, met
subtiele dreigingen had hij een dui
delijk overwioht op de damevleugel
en Tal was zichzelf niet meer tij
dens de vijf uur dat de partij in
eerste instantie duurde.
Met zweet op het voorhoofd zag
de Rus de witte manoeuvres aan,
niet in staat om er een passend
weerwoord voor te vinden. Nog net
niet verloren bij het afbreken, met
lood in de schoenen terug voor de
hervatting tegen een superieure Lan
geweg, die vanuit de zekerheid van
remise verder kon opereren. Toch
duurde de partij dn tweede zitting
nog maar acht zetten en toen Lan
geweg verloren. Nogmaals: bank
roet der rechtvaardigheid. Er was
nog meer onrecht te beleven, in de
ze fantastische zesde ronde. Zo kwam
Smejkal, die zich weer eens versla
pen had, zo'n 50 minuten te laat te
gen Sosonko, een tijddeficiet dat
hij niet meer kon goedmaken, zo-'
dat hij in de laatste fase op de
rand van het verlies kwam te ba
lanceren.
Maar ook hier gebeurden de
vreemdste dingen: in plaats van
snel te winnen zocht Sosonko zijn
heil in stukwinst, waarna het remi
se werd. Het had zo mooi kunnen
worden voor de Nederlanders, dit
keer. Want neem nou Ree, die het
als eenvoudige Hollandse Jongen toch
maar opbracht om het remise-aan
bod van LJubojevic op de 13e zet
af te slaan, gewoon omdat hij be
ter stond. Het gelijk van Ree werd
vervolgens urenlang betwist in een
messcherp duel, dat tenslotte nog
net remise werd. Böhm zag glim
lachend de geweldige aanval van
Olafsson op zich afkomen. Werke
lijk, een indrukwekkende aanval,
waar een gewone schaker misschien
allang zijn koning voor zou hebben
omgelegd. Maar zo niet Böhm, die
zwart rustig liet kjaaicu eau tuusloUc
met een achteloos zetje de hele IJs
landse actie lam te leggen en ver
volgens zelf op de andere vleugel
te gaan vissen. Dat hij in de ver
lenging niet won was een kwestie
van rechtvaardigheid, een gegeven
waar deze verwarrende ronde ver
der zo arm aan is geweest.
De uitslagen van de zesde ronde in
het Hoogovenschaaktoernooi zijn:
Grootmees tergroep
Böhm (Ned) Olafsson (IJsl) \i
bil Browne (VS) Andersson (Zwe)
afg.; Ree (Ned) LJubojevic (Joe>
biVil Kurajica (Joe) Dvorecki
(Sov) 10; Langeweg (Ned) Tal
(Sov) 01; Sosonko (Ned)Smejkal
<Tsj)%—fc.
Stand na zes ronden
1. Ljubojevic 4 en 1 afg.; 2. Kurajica
4; 3. Sosonko 3bi; 4./7. Langeweg,
Tal, Smejkal, Olafsson 3; 8. Browne
2li en 2 afg.; 9. Ree 2'i; 10. Anders
son 2 en 1 afg.; 11. Dvorecki 2; 12.
Böhm VA.
Meestergroep
Ligterink (Ned) Boersma (Ned)
10; Lehmann (Wdl) Marcus
(Ned) 10; Christianssen (VS)
Bellin (Eng) 01; Szmetan (Arg)
Farago(Hon) %-G; Westerinent Fin)
Nikolac (Joe) 01; Kusnir (Isr)
Hartocht (Ned) y2bi.
Stand
1. Bellin 5; 2./3. Ligterink, Nikolac
4'j; 4. Farago 4; 5./7. Hartoch,
Christianssen, Westerinen 3V-; 8./9.
Lehmann, Szmetan 2V6; 10. Kusnir
1'2; 11. Boersma 1; 12. Marcus 0.
Damesgroep
Vreeken (Ned) Belamaric (Joe)
afg.; Erenska (Pol5 v. d. Giessen
(Ned) afg.; Baumstark (Roe)—Brui
nenberg (Ned) afg.; Ivanova (Bul)
Lemacko (Bul) 01; Vokralova
(Tsj) Teodorescu (Roe) bibi;
v. d. Meije (Ned) Belle (Ned) 10.
Stand na zes ronden
1. Lemacko 5; 2./3. Vokralova, v d.
Mije 4'2; 4. 5. Belamaric, Vreeken
3 en 1 afg.; 6. Teodorescu 3; 7. Eren
ska 2>s en 1 afg.; 8. v. d. Giessen 2
en 1 afg.; 9. Ivanova 2; 10. Baum
stark IV- en 1 afg.; 11. Belle lbi; 12.
Bruinenberg !a en 1 afg.
