Stormbal hoog
voor Den Uyls
milieubeleid
„Als socialist pak je diegenen
die 't beste veer kunnen laten
(5)
Henk
Molleman
van de
PvdA
DONDERDAG 22 JANUARI 1976
PAGINA 17
KOUDEKERK Voor Henk Molleman gaat op 3 februari een
wens in vervulling. Op die datum wordt hij beëdigd als lid van
de Tweede Kamer voor de Partij van de Arbeid- Veertig-jarige
Molleman, gehuwd, vader van twee kinderen en sinds 1970
wonend in Koudekerk, ziet met veel vreugde naar zijn nieuwe
werkkring aan het Haagse Binnenhof uit. Molleman: „Ik heb
niets gepland, ik ben niet zo'n carrièreplanner maar ik heb wel
idealen. Het Kamer-lidmaatschap is altijd al één van die idealen
geweest".
De in Amsterdam geboren Molleman volgt in de Kamer-frac
tie van de PvdA Piet de Ruiter op die een overstap maakte
naar de Rijnmondraad. Zijn entree in het parlement dankt Mol
leman mede aan een hoge klassering op de lijst van het kies
district Dordrecht. Verklaart hij: „De groei naar het Kamer
lidmaatschap is een proces van de partij leren kennen terwijl
omgekeerd de partij ook jou moet leren kennen. Ik ben de laat
ste jaren vooral actief geweest in het zuiden van Zuid-Holland,
vandaar die hoge klassering op de lijst van Dordrecht. Maar ik
ben eigenlijk altijd al actief geweest en heb steeds m'n weten
schappelijke inbreng in de partij gebracht".
Met politieke activiteiten hield Henk Molleman zich' in zijn
studententijd (hij studeerde Westerse sociologie) reeds druk
bezig. In 1963 richtte hij in Nijmegen een afdeling van de so
cialistische politieke studentenbeweging Politeia op. Molleman:
„Dat was een revolutionaire daad want Nijmegen was toen nog
een gesloten katholiek bolwerk. Gastspreker op de oprichtings
vergadering was professor Frits de Jong uit Amsterdam. Dat is
echt zo'n felle rooie. Grappig was wel dat tien jaar tevoren,
toen ook al een poging was gedaan om een afdeling van Poli
teia op te richten, De Jong er eveneens bij was geweest. Hij
had toen de vlucht moeten nemen voor een zooitje gerokt ge
peupel".
Praten met
Kamerleden
door
Na zijn huwelijk in 1965 verhuis
de Molleman naar Amsterdam waar
hij een aantal colleges liep bij pro
fessor Wertheim, een man wiens pu
blicaties over China de laatste tijd
onderwerp van een soms felle dis
cussie zijn. Molleman: 'Ik heb Wert
heim destijds ervaren als een knap
1 geleerde. Je hoefde bij hem echt niet
I1 met onzin aan te komen. Het moest
wetenschappelijk gefundeerd zijn.
De laatste jaren heeft hij iets
krampachtigs gekregen. Gelukkig is
er dan een Renate Rubinstein om
dit recht te breien. Van haar "Klein
Chinees Woordenboek" heb ik geno-
I ten".
Actiegroepen
In 1969 werd Molleman verbonden
als wetenschappelijk medewerker,
aan de Leidse universiteit. Deel uit-
1 makend van de vakgroep "politie
ke wetenschappen" schreef hij sa-
j men met Joop v. d. Berg het boekje
j "Crisis in de Nederlandse politiek".
Voorts gaf hij een blokcursus Ne
derlandse politiek waarbij veel aan
dacht werd besteed aan actiegroepen.
Molleman: "Actiegroepen waren
vroeger per definitie links. Maar Je
hebt ze nu ook van rechts, binnen
schippers, chauffeurs, briefschrijven
de industriëlen. Allemaal groepen die
voor een bepaald belang opkomen. En
er staat dit jaar nog veel meer
te wachten. We moeten immers pas
op de plaats maken, offers vragen
en dat is nooit leuk. Als socialist pak
je dan dié groepen die het beste een
veer kunnen laten".
Een uitgangspunt dat Molleman
als Kamerlid zal blijven huldigen.
Zijn aandacht gaat in de eerste
plaats uit naar allerlei soorten min
derheden in onze maatschappij zo
als Surinamers, Molukkers, Tur
ken. Binnen de PvdA-fractie heeft
hij voorgesteld die minderheden tot
voorwerp van speciale zorg te ma
ken. Volgens hem zou één man zich
met de sociale en juridische proble
matiek van die groepen moeten be
zighouden. Molleman: "Neem bij
voorbeeld een probleem als de get
to-vorming. Dat is gevaarlijk en
werkt de misdaad in de hand. Je
loopt tegenwoordig al met de klem
op je borst over de Amsterdamse
Zeedijk. We moeten oppassen voor
Amerikaanse toestanden zoals die
zich in Chicago en New York voor
doen".
Vernieuwing
Andere onderwerpen die Molleman
na aan het hart liggen zijn be-
drijfsdemocratisering en staatsrech
telijke vernieuwing. Hij zegt: "In de
zestiger Jaren ontstond er een fel en
vaak origineel protest tegen de bu
reaucratische verstikking. Er ont
stond een vernieuwingsdrang. Maar
veel van die vernieuwing is gestrand,
is in het slop geraakt. Voor een deel
was dat niet erg want de ideeën wa
ren vaak nog te wild en te onbe
kookt. Maar voor een ander deel is
dat jammer. Iets van die vernieu
wing moet gered worden".
Zijn sociologie-studie heeft Molle
man overigens tot het Inzicht en de
overtuiging gebracht dat voor ver
nieuwing tijd nodig is. Molleman:
"Het kan niet van vandaag op mor
gen. Mensen schoppen vaak tegen de
consumptie-maatschappij aan op de
manier van de verslaafde consu
ment. Je verandert niets door el
kaar op te kietelen op vergaderingen
in een rokerig sfeertje met fel
le toespraken. Veranderingspro
cessen moet je zien over lange perio
den.
Ik ben dan ook niet zo revolutio
nair. Ik ben wel een terrier, als ik
eenmaal ergens mee bezig ben geef
ik het niet gauw op. Maar ik heb
geen wilde idealen. Mijn ervaring is.
hoe radicaler iemand is, hoe gedes-
illusioneerder je hem later tegen
komt".
Volgens Molleman bestaat tussen
radicalisme en realiteit een zekere
spanning hetgeen zich bijvoorbeeld
in de verhoudingen binnen program
colleges uit. "PPR en PSP zijn
vaak radicaler dan de PvdA en dat
geeft spanning. Trouwens, ook bin
nen de PvdA zelf is er die spanning
tussen jongeren en ouderen. Het is
jammer dat sommige ouderen afha
ken, zij kunnen juist een tegenwicht
bieden aan de jongeren".
"Een arbeider wordt door radica
len ook wel eens verweten dat hij
zich te conservatief opstelt. Maar dat
kan ik die arbeider niet kwalijk ne
men. Als hij werkeloos wordt heeft
hij immers geen moer te vertellen.
Ik kom zelf uit een redelijk arm
nest en ik ken dat gevoel van "Er
moet brood op de plank komen".
Trouwens, er is echt nog wel ar
moe. In een stad als Leiden kun je
nog aan den lijve ondervinden wat
armoede is.
Ik geloof dat nieuwere partijen voor
dit punt te weinig oog hebben. Als
het bijvoorbeeld aankomt op een
keuze tussen milieu en werkgelegen
heid dan ga ik niet achter de milieu-
eisen staan als de arbeiders-catego
rie daar de dupe van wordt. Uit
gangspunt bij alle hervormingen is
vooi mij: een goede welvaart voor
iedereen. Anders doe ik niet mee".
Als Kamerlid krijgt Henk Molleman
de gelegenheid om zijn ideeën in da
der om te zetten. Hij zegt: "Als in
dividueel Kamerlid moet je je geen
illusies maken maar als fractie, en
zeker als regerings-fractie. kun je
wel iets klaarmaken. Over de macht
van de Kamer wordt nog wel eens
laatdunkend gesproken maar ik ge
loof dat de mensen negatiever doen
dan ze in werkelijkheid denken. Als
de Kamer niets zou kunnen, waarom
zouden sommigen dan zo bang zijn
voor bepaalde veranderingen? Een
Kamer-fractie loopt niet achter zijn
eigen ministers aan. Ook het omge
keerde is niet het geval. Het is een
samenspel waarbij je niet zonder meer
aan eikaars eisen voorbij kunt
gaan terwijl Je ook te maken
hebt met internationale regelingen
en een vantevoren afgesproken re-
gerings-beleid".
Generalist
De voornaamste vormgever van
het huidige regerings-beleid, partij
genoot Joop den Uyl, kan overigens
op de onverholen steun en sympa
thie van Molleman rekenen. Molle
man: "Den Uyl is een integer man
die z'n vak, de economie, goed ver
staat. Bovendien is hij uitstekend
thuis in de algemene beleidspoli-
tiek. Hij is echt het type van een
goede generalist. Je kunt parlemen
tariërs onderscheiden in specialisten
bijvoorbeeld vervoers-deskundigen.
financiële deskundigen, en in gene
ralisten die de zaken vanuit een al
gemener optiek beschouwen. Zelf wil
ik ook een generalist zijn".
Aan het onzekere bestaan van Ka
merlid tilt Molleman niet zwaar al
beseft hij: "Het duurt nog maar an
derhalf Jaar tot de volgende verkie
zingen, tenminste als het kabinet de
rit uitzit. En dan is het natuurlijk de
vraag of ik weer gekandideerd en
gekozen word. Bovendien, wat zal de
verkiezingsuitslag zijn en komt de
PvdA terug in de regering?" Het
zijn vragen en onzekerheden waar
Molleman echter niet wakker van
ligt. Hij zegt: "Die onzekerheden
moeten niet worden overdreven.
Er bestaan voor Kamerleden goede
afvloeiings-regelingen. Trouwens, ik
vind het geen bezwaar dat ik niet
twee of drie jaar vooruit kan zien. Ik
vind dat je in het leven niet teveel
aan zekerheden moet hangen".
Premier Den Uyl: Oosterschelde toch half open.
Minister Westerterp: Oosterschelde helemaal dicht
DEN HAAG Wat is in de politiek precies een afspraak?
Minister Westerterp (Verkeer en Waterstaat) zal het naar verwachting in het kabinet-Den
Uyl heel moeilijk krijgen met zijn conclusie dat de Oosterschelde nu toch eindelijk maar hele
maal dicht moet, omdat een open, afsluitbare dam te duur lijkt te worden. Hij kan niet an
ders. Zo en niet anders luidde de afspraak waarmee hij in november 1974 in de Tweede Kamer
een krappe meerderheid achter zich kreeg.
Voor progressieve politici (hebben zij zich op de kansen van een afsluitbare dam verkeken?)
moet het toch moeilijk te verteren zijn als de Oosterschelde tenslotte toch nog dicht gaat, ge
woon alsof er sinds de Deltawet van 1958 op de kale, ongenaakbare rotsen van de veiligheids-
argumenten geen milieubesef was gaan groeien en bloeien.
Door
Jan Ottens
minister-president van groot belang.
Het is nu juist Den Uyl zelf die zich dienden
sterk wil blijven maken voor een parlement
afsluitbare cam, ook al is die nog fractie het, zich vierkant tegen
dat bijvoorbeeld duurder (een half miljard, een heel .natuur en milieu op te stellen
genoemd als er voorbeelden gesteld
worden, en in het
bestond geen enkele
Hat stBatHPHPH
minister Gruijters (Volkshuisvesting miljard?) dan de twee miljard die Maar de werkelijkheid is dat de
er uiterlijk bovenop de vaste dam wm
mocht.
Ruimtelijke Ordening) zich niet
zonder meer bij Westerterps conclu
sie zal neerleggen. Wellicht vraagt Maar
hij zelfs dringend nieuwe aandacht uitgegeven
voor de mogelijkheid van volledig
openhouden plus versterking van
alle dijken, een oplossing die
weliswaar de goedkoopste
kunnen zijn, maar die or
tijds wille steeds is afgewezen.
Zoals ste~:ls is met r-ame
graag milieuvriendelijke regering
nog niet eens het genoegen heeft
dan toch zoveel geld mogen smaken om zelfs de Dollard
Omdat Den Uyl heel definitief te redden uit de handen
de inpolderaars en kanalengra-
goed voelt dat er van het zo dikwijls
met verve geadverteerde „progressie
die ve milieubeleid" wel heel weinig
zou overblijft als in de monding van de
der Oosterschelde als gigantisch sluit- den. De belangrijkste is wel het feit
stuk van de Deltawerken toch dat de PvdA-waterstaatswoordvoer-
de inderdaad een waterdichte dam der
opvatting in moeilijke tijden (ook wordt gelegd.
van verkeer en waterstaat in
december plotseling vroeg om toch
nog eens de mogelijkheid van
volledig openhouden te bekijken.
Roels, zelf Zeeuw aan de Ooster
schelde („het dijkvak in de polder
waar mijn huis staat was het eerste
dat verbeterd moest worden, ik heb
dus warempel wel enig recht van
spreken"), zag aan de horizon de
donkere bui duidelijk hangen. Hij
sprak namens de gehele fractie, een
opmerkelijk feit want het was
diezelfde fractie, die onder dreiging
van aftreden door haar voorzitter
Van Thijn de tot dan verdeelde
rijen sloot en in november '74 het
regeringscompromis accepteerde. In
clusief de conclusie dat aan een
volledig openhouden niet meer
gedacht hoefde te worden. En daar
werd niet mee bedoeld dat de
Oosterschelde met een dam tussen
twee van de drie werkeilanden al
voor ongeveer de helft afgesloten
Vooral in de kleine fracties ter
linkerzijde (PPR, D'66, PSP) die zich
nooit echt aan het compromis
gebonden hebben willen voelen,
wordt met stijgende belangstelling
toegekeken hoe de Partij van de
Arbeid het hoofd uit de Oosterschel
de-strop tracht te trekken.
Want dat is in de politiek de
waarde van een afspraak: wie
opnieuw voor zijn tot dan afgewezen
opvatting een kans ziet, probeert
haar te grijpen. De heren Jansen
PPR) cn Terlouw <D'66> bijvoor
beeld willen nu al wel kwijt dat de
tijd om aan de kamer een nieuwe
uitspraak te vragen wat hen betreft
aardig aan het rijpen is.
Terlouw: „Ik zal mijn uiterste best
doen om de gedachte aan openhou
den te verspreiden".
Hij doet dat niet alleen als
kamerlid, ook als schrijver van
kinderboeken. Terlouw deelt mee dat
nog deze maand bij Lemniscaat in
Rotterdam een boek van zijn hand
zal verschijnen onder de titel:
„Oosterschelde, windkracht 10". Twee
delen in een band, het eerste over
de stormramp van 1953, het tweede
deel ruim 20 jaar later, de mensen
van toen hebben kinderen en die
staan er anders tegenover. „Een
generatieconflict dus eigenlijk, hè", is
alles wat we op dit moment van
Terlouw over zijn boek mogen
verklappen.
Tja, de storm. Boven het bulderende
geweld van de recente stormnachten
uit hoorde men withete Zeeuwen
ligt.
„Wat schande?", riep echter him
landgenoot en actievoerder C.
van Leeuwen van de week geëmotio
neerd uit, „ze wilden ons, milieujon
gens in de grond heien, maar aan
de Westerschelde willen ze heel
andere mensen in de grond heien.
Daar zijn 22 jaar na de ramp hele
stukken dijk nog steeds niet
verhoogd. Vanwege de Sloehaven en
het toekomstige Baalhoekkanaal.
Dat is een schande. En aan de
Oosterschelde had men de veiligheid
ook al lang door dijkverhoging
kunnen verzekeren".
Rijkswaterstaat heeft mei die
typische loyaliteit van het Neder
landse ambtenarendom keihard ge
studeerd op het „mens- en
milieuvriendelijke compromis" van
een afsluitbare dam en heeft, met
stijgende bewondering gadegeslagen
door het natuur- en milieuwezen, de
gedeeltelijke dijkversterkingen aan
gevat, die nodig zijn om het huidige
overstromingsrisico niet tot 1985,
wanneer de afsluitbare dam uiterlijk
gereed zou moeten zijn, te laten
voortduren.
De recente stormen hebben een
bekend feit wellicht nog iets
duidelijker gemaakt: het verkleinen
van het risico hier (de reeds
voltooide Deltawerken) is een
vergroting van het risico elders.
Actievoerder A. L. S. Lockefeer:
„Kijk maar, in Belgie zijn ze al aan
't verzuipen".
Lockefeer. oud-lid van Gedeputeerde
Staten, verdedigt al jaren speciaal
de belangen van de visserij. En ook
daar doen zich volgens de samen
werkende Oosterschelde Open-actie
groepen nieuwe feiten voor. De
moeilijkheden op de Noordzee
hebben de kinderkamerfunctie (voor
schol, tong, garnalen) van de
Oosterschelde in waarde doen
stijgen en dus ook de verliespost in
geval van volledige afsluiting.
Actievoerder ir. H. A. Meijer
publiceert binnenkort een nieuwe
kostenvergelijking. Ook de vaste
dam blijkt daarin een paar miljard
duurder, niet in de laatste plaats
vanwege de wegvallende arbeids
plaatsen in de visserij en de mossel
en oesterkweek (1000 man) waarvoor
nauwelijks vervangende werkgele
genheid te vinden zal zijn.
En dat is na het „progressieve
milieubeleid" een tweede gevoelige
plek van dit kabinet.
