Of je nou beneden zit of boven
Kerkdiensten
gmBHEIE
Brokken, slaven en organen
Jan Schoenmaker 40 jaar organist in Oude Wetering
ZATERDAG 17 JANUARI 1976
De jongerengroep The Lord's
Folks verleent medewerking aan een
eucharistieviering die vanavond om
uur in de Leidse Hartebrugkerk
begint. Het thema voor deze mis ter
gelegenheid van de bidweek voor de
eenheid is: "Eén in God". De
heer J. van Rijn te Katwijk aan
den Rijn is benoemd tot organist van
de Grote Kerk in Rijnsburg. de heer
S.A. Strating te Den Haag tot orga
nist van de Bethelkerk, ook in Rijns
burg. O Vandaag is het vijftig jaar
geleden dat ds. J. Maaskant te Leiden
Ds. J. Maaskant
in het Friese Echten tot predikant
van de Geref. Kerken werd beves
tigd. Zijn uitdrukkelijke wens is dat
aan dit jubileum niet veel rucht
baarheid wordt gegeven. Hij is dan
ook met zijn vrouw dit weekeinde
niet aanwezig. Na Echten is ds Maas
kant lange tijd in Brussel werkzaam
geweest. In 1947 kwam hij als zieken
huispredikant naar Leiden. Eind
1966 verkreeg hij emeritaat, maar
hij heeft daarna nog veel pastoraal
werk gedaan, zoals in het bejaar
denhuis Groenhoven. Prof dr. H.
Berkhof is opnieuw gekozen tot voor
zitter van de Raad van Kerken.
Beroepingswerk: Hcrv. Kerk
beroepen te Gameren J. Maasland
Middelharnis, te Doorn J. Gebraad
Bleiswijk. geref. Kerken: aangeno
men naar Zoetermeer kand. F.J.
Boer aldaar, te Oosterend (Texel)
Steenhuis Enschede, ehr. Geref.
Kerken: beroepen te Maarssen J.
Jonkman Drogeham. Geref. Gemeen
ten in Nederland: betoepen te Chi-
liwack (Canada) F. Mallan Vlaar-
dingen. Er zal een begin worden
gemaakt met een gesprek tussen
Nederland en de Evangelische Kerk
in West-Duitsland en tussen ons
land en de Britse Raad van Kerken
om te komen tot een gezamenlijk
overleg over Europese problemen
waarmee deze kerken worden gecon
fronteerd.
OUDE WETERING Als je
in februari 1936 officieel bent
aangesteld als kerkorganist en je
vraagt met ingang van 1 januari
1975 dus 39 jaar later je
ontslag ("omdat ze anders flink
omhoog komen te zitten wanneer
jij met je 70 jaren plotseling
mocht uitvallen"), dan moet elk
greintje behoefte om te jubileren
je wel vreemd zijn. Er is geen be
ter middel om een jubileum te
ontlopen dan een tydig vertrek.
Jan Schoenmaker, op 28 fe
bruari 1905 in Oude Wetering ge
boren, is zo'n man. Het is dat de
kerkeraad van de remonstrantse
mini-gemeente aan d'e Wetering
nog steeds geen opvolger voor
hem heeft kunnen vinden, anders
zou hy de veertig jaar aan het
uit 1841 daterende Gabry-orgel
niet hebben volgemaakt. Niet dat
het organist-zijn hem te veel be
lastte, integendeel, hij demon
streerde uit het goede hout te
zijn gesneden toen hij dit be
scheiden maar veel trouw
vragende baantje in kerkelijke
dienst typeerde als zijn "hobby".
Maar die opvolging, hè, dat zit 'm
een beetje dwars.
„Zolang er niemand is, wil ik
het nog wel blijven doen", zo
heeft hij de kerkeraad na zijn
ontslagaanvraag gerustgesteld.
„Maar eens zal er toch
een eind aan mot'en komen. Die
ontslagaanvraag betekent in
tussen wel, dat ik, als ik
eens moet of wil verzuimen, niet
meer verplicht ben voor een an
dere organist te zorgen. Dat moe
ten ze nu zelf doen. Nu kan ik met
een gerust hart zeggen: heren, 't
spijt me, maar ik moet weg. Ze
hebben wel een plaatsvervanger
achter de hand, hoor. maar dat
is nog geen opvolger".
Begonnen als trapper
De kerkeraad weet heel goed
dat Jan Schoenmaker iemand is
die geen bescheidenheid voor
wendt; "hy is het ook en het zal
nieteenvoudig zijn hem tot spre
ken te krijgen", had ds. Cossee
ons al gezegd. Het hoeft dan ook
niet te verwonderen als de kerke
raad, om hem ongedwongen toch
de veertig te laten halen, nauwe
lijks ernst had gemaakt met het
zoeken naar een ander. Nu wordt
zijn jubileum officieel gevierd
in de dienst van zondag 1 februari
om kwart over tien. Dat is de
voorlaatste dienst waarin de
plaatselijk predikant kan voor
gaan; op 15 februari moet hy af
scheid nemen wegens vertrek
naar Dordrecht. Schoenmakers
jubileum krygt nog een extra
klankrijk accent door de voltooi
ing van de orgelrestauratie.
Voordat Jan Schoenmaker zyn
aanstelling als organist kreeg, is
hij bij zijn voorganger, de in
Rynsaterwoude wonende heer
Bergshoeff, een tijdlang orgel
trapper geweest. Het orgel had
in die tijd nog geen motor voor
de windtoevoer. Jan ging altijd
met z'n vader naar de kerk. Die
had tot 1928 aan de Wetering een
textielzaak en verhuisde in dat
jaar naar Rysenhout omdat hij
daar de meeste klanten had.
Bergshoeff, die later naar Utrecht
vertrok, gaf in de streek orgel- en
pianolessen, en zo maakte hy ook
Jan wegwijs op het orgelklavier.
Het gebeurde op een zondag
morgen dat hij Jan, bij het uit
gaan van de kerk, plompverloren
aan het spelen zette. De leraar
naar de trapper, de leerling aan
het manuaal. Jan had geen keus.
„Zo" beval de organist, „nu moet
jij het maar eens doen". Het staat
hem bij als de dag van gisteren.
Toen Jan 12 was ging hij van
school. „Een knappe zaak en de
enige zoon, nou, dan weet je het
wel. Ik moest met m'n vader mee
uit venten. Maar dat is altijd te
gen m'n zin geweest. Na de oorlog
vroeg een vriend, die bakker was,
me hem te komen helpen. Hij zat
moeilyk met personeel. Toen heb
ik 18 jaar in de broodbezorging
gezeten. Op 't laatst werd het te
gek; de wijken werden veel te
groot. Daarna heb ik tot '72 elke
dag voor een kweker planten naar
de veiling gereden.
En nu werk ik nog twee dagen in
de week op een kwekerij".
Harmonium êe deur uit
Vader Schoenmaker had er
uiteraard niets op tegen dat zijn
zoon in de kerk speelde, maar het
harmonium ging wel de deur uit
toen de kinderen zich unaniem
uitspraken voor een radio.
„Als die radio aan staat, wordt
er toch geen orgel gespeeld", zo
redeneerde hy. Thuis heeft Jan
dan ook niet kunnen oefenen. Nu
gaf het éénklaviers kerkorgel hem
weinig problemen. Van jongsaf
kende hij het gebruik ervan. Maar
nu het bij de restauratie de oor
spronkelijke dispositie en het oor
spronkelijke pedaal heeft terug
gekregen, vindt hij wel, dat hij
het niet zonder doordeweekse oe
feningen kan stellen. „Ik zal er
echt mijn best op moeten doen".
werkstuk van de Goudse orgel
bouwer Gabry is en mede daarom
onder de bescherming van Monu
mentenzorg staat, van een elek
trische motor voorzien. Schoen
maker zag toen nog maar één uit
weg: óf een motor óf hy weg.
„Het is meermalen gebeurd dat
er geen jongen was om te trap
pen. „Is er soms nog een liefheb
ber?", heb ik weieens naar be
neden geroepen". Volgens me
vrouw Schoenmaker moet hij dat
in wat netter bewoordingen heb
ben gedaan
In de oorlogsjaren was het
soms moeilijk. De afstand van zijn
huis tot de kerk is nog altijd tien
kilometer.
„Op een keer kreeg ik twee
kilometer van huis een lekke
band. Kreeg toen een fiets van
mensen daar om thuis een andere
op te halen".
Hij heeft ook meegemaakt dat
tijdens een kerkdienst de dominee
de mannen van onder de 40
moest aanzeggen de kerk on
middellijk te verlaten omdat er
in Roelofarendsveen een raz
zia was begonn'en. Er stoof
aahterin een man de kerk bin
nen recht op de prekende
dominee af. De organist had nog
een kleine kans de dans te ont
springen; hij beschikte als "ker
kelijk beambte" over een "Aua-
weisz", en dat wilde nog weieens
helpen.
Dienst ging niet door
In die tijd is hij ook eens voor
niets naar de Wetering gereden.
De dienst ging niet door en men
had, door een misverstand, ver
zuimd hem dat te melden.
Het is ook wel voorgekomen dat
er zo weinig kerkgangers waren
dat de dienst maar werd afgelast.
„Het is een gemeente waarvan de
leden zeer verspreid wonen. Te
genwoordig hebben velen eigen
vervoer. Als vroeger de omstan
digheden, bijvoorbeeld het weer,
erg tegen zaten, lieten ze het
soms afweten. Nu heb je constant
gemiddeld 30 men-sen in de kerk.
Op oudejaarsavond was het toch
helemaal vol. En wat was het
weer tóén niet slecht".
Het nieuwe liedboek, waarvoor
ook de remonstranten hun eigen
bundel inruilden, heeft deze op
merkelijke vitale en jeugdig-be
jaarde organist niet aan het wan
kelen gebracht.
„De grootste moeilijkheid met
dit boek zijn de oude melodieën
met afwijkingen. Ze denken dan
al gauw: de organist zat er van
morgen weer goed naast. Het
nieuwe lied komt er wel in. We
hebben een onderwijzer Van Tol
die voor de dienst het lied van de
week doorneemt. Dat wordt dan
tijdens de dienst weer gezongen.
En dat klinkt in de meeste ge-
valen echt goed. Bovendien heb
ben we eens in de maand op dins
dagavond een zangoefening voor
belangstellende gemeenteleden en
vrienden al moet ik er wel bij
zeggen dat die belangstelling heel
matig is".
Geen tierelantijnen
Van het orgelspel na het amen
van de preek maakt Jan Schoen
maker nooit een tierelantijntje.
„Ik heb het gehad dat een gast-
dominee uit Vlaardingen door dat
naspel op een idee gebracht werd
voor de slotzang. Maar wat hy
eerst in z'n hoofd had stond al
wel op het bord aangegeven. Hy
veranderde dat gewoon.
En een vrouwelijke dominee be
sloot haar preek eens met een
paar woorden uit een bekend
Duits lied dat ik me tijdens de
preek al voornam na het amen te
zullen spelen. Na de dienst vroeg
ze me verwonderd, hoe ik dat vers
zo onmiddellijk had kunnen in
zetten. Ze was wel een beetje ver
rast toen ik haar zei dat de preek
zelf me al aan dat lied had her
innerd en dat ik dus tijd genoeg
had gehad om de juiste registratie
daarvoor te vinden.
Ik vind dat je als organist, al
zit je dan niet tussen de mensen,
bij de hele dienst betrokken moet
zijn. Je moet in je registratie en
in je tempo ook laten uitkomen
dat de woorden je niet koud la
ten".
Als een gemeente dat van een
organist weet, zal ze hem niet
graag laten gaan. Zo is het ook
in Oude Wetering.
Iemand heeft Jan Schoenmaker
rechtuit gezegd: „Man wat maakt
het uit, of je nou boven zit of
beneden". Ze riepen hem zelfs te
rug van een vakantie in Ermelo
om in een doordeweekse dienst te
spelen.
Voor een "hobby" moet je wat
over hebben. Je weet dat als je
ermee begint. Maar dat kan niets
afdoen aan de voorbeeldige trouw
waarmee Jan Schoenmaker in
deze dienst heeft gestaan. En ook
niet aan zyn respect verdienende
wens om, nu hy de 70 is gepas
seerd, het orgel aan een echte op
volger over te dragen.
Maar eerst gaat hy Jubileren.
Er is niemand die hem dat niet
van harte gunt.
S. J. DE GROOT
11 ds. Dijkstra, RK Kerk zat. 5.3<
Lelden Herv. Gem. Hoogl. Kerk
10 ds. Langexibach Jeugddienst, 11
oec. studen. dienst. 7 ds. Pannekc
Marekerk 10 ds. De Jong HA. 5
O. Rijn 3, 3 hr.
Bap*iatengem. O. Rijn 3.
Blenk Woubrugge (dankzegging HA,
ter vervanging van ds. v.d. Sluys),
Maranathakerk 10 dr. Vlijm, Ko-
ningskerk 10 ds. Werner Wassenaar,
i Heila, 10 en 7.30 kap. Leijs-
phen, Geref. K. 10 en 6.30 hr. r
nyenhuis, Chr. Gerei'. K. 9.30
ontm. koentrum 8.45, 10 en 11.30 i
de kerk.
Hazerswoude Herv, Gem. 9.30
ds. Bouman te Katwijk a. Zee, 6.30
ds. v. Achterberg Leiden Jeugdd., Ge
ref. Kerk 10 en 5 kand. Laernoes
A.dam RK Kerk Mlchaelkerk zat. 7,
zo. 9. Bernarduskerk zat. 7. zo. 10.30.
Ridderhof 10.30, Haz. dorp. zat. 7, zo.
8. 10 en 11.2
Hillegom Herv. Gem. 10
Soheppingskerk 9.30 en 11 mer. Reu-
gebrlnk, 5 dienst, Bapt. Gem. 10 evang
De Leeuw. 5 br. De Vries. RK Kerk
Westra-Francke
5 dr. Vlijm, Petrakerk 10
Alphen aan den Rijn Herv.
Gem. Adventskerk 10 ds. Hanemaay-
er, 5 ds. Fokkema, Kruiskerk 10 ds.
Fokkema, Opst. kerk 10 ds. De Ruy-
Hoogmade Herv. Gem. 10 dr. v.
filet. RK Kerk zat. 7. zo. 9 en 11.
De Kaag Herv. Gem. 10 ds. Car
ds. Hortensius, 5 ds. Bezemer Ter kerk 10.30 ds. Hoogendljk. De Bron 9
ds. Koolstra. Bevr. en 5 ds- Hoogendijk. Oudshoorneeweg
ïzemer. 5 ds. Siltsma. *9
Groenhoven 10
Katwijk aan den Rijn Herv.
Gent. Dorpshuis 10 en 6 ds. Teygeler
HA Ontm. kerk 10 en 6.30 ds. Hey
mans HA. school Narcisstraat 10 in-
terk. evangellsatiedienst, Geref. Kerk
10 en 5 leesd.. Chr. Geref. Kerk 10
en 5 prof. dr. Boertlen. Geref. Gem.
4.30 ds. Boogaard. Geref. Gem.
melen, Salv k< rk 10
6.30 ds. 't Hart, G. Herderkerk 9 ds.
De Ruiter, 6.30ds. v. Ree, De Bron
10.30 ds. v. Ree, 6.30 ds. De Ruiter,
Geref. K. Vrijg. 10.30 ds. Hagens,
Gem. schap 10 hr.
werk Middernachtsroep, Zoeterw.
Brouwer Den
Zijlsingel 2. 10
hr. Zijlstra. 20 jan. 8 hr. Zijlstra. 23
Jan. 8 Jeugdsamenkomst. Nwe. Apost.
Kerk. H. Rijndijk 24. 9.30
Dijk, Chr. Geref. Kerk
ist, Oud Geref. Ge.
Jan. 7.15 ds. Kamp
ang. Niemeyer. 6.30
ds. Koekoek. Noord (Sportlaanl hr.
Bapt. Gem. 10
RK Kerken Haagweg
0.45, 12 en 8.30. Steehscb.
Haarlemmerstraat zat. 7. zo. 9.30,
40.45. 12 en 8.30. Rijndijk 281 zat. 7.
fo. 9.30 en 11.30. Boshnizerlaan zat.
7. zo. 9.30, 11 en 12.15. Herensingel
De Bron zat. 6.30, zo. 9
Benthuizen Herv. Gem. 9.30 en
6 dienst. Geref. Gem. 9.30 dienst,
2.30 ds. Honkoop Rotterdam.
Bodegraven Herv. Gem. Dorps
kerk 10 en 6.30 ds. v. Embden, Salv.
Kerk 10 en 6.30 ds. De Vreugd. Bethl.
kerk 9.30 en 6.30 ds. Droogers. In al
le morgendiensten HA. Geref. Kerk
11, Pliiksterge- versluys Hazerswoude, De
In veel huiskamers hangende
nieuwe kalenders w»eer aan de
muur. Kalenders met prachtige
natuuropnamen, met afbeeldin
gen van zeldzame bloemen, his
torische monumenten, kalenders
gekocht om een of ander "goed
doel" te steunen, kalenders ver
sierd met bijbelteksten of met
wijze spreuken.
Vooral die laatste zijn "in".
Teksten, ook al zijn ze uit hun
"omgeving" genikt, kunnen vaak
erg vertroosten en moed geven.
Maar spreuken spreken eenieder
aan, welke denkvormen men ook
nastreeft. Spreuken met Joodse,
Chinese, Indiase, kortom ooster
se wijsheid kunnen tot diep na
denken stemmen. Leefden we
er maar wat meer naar, wat zou
dat al 'n verlichting betekenen in
de menselijke samenleving.
Zo moest ik aan de volgende
spreuk denken, toen ik dit stukje
schreef: "God woont waar men
Hem binnenlaat."
Nu is ieder vrij op zijn eigen ma
nier over God te denken. Men is
volkomen vrij om te zeggen, dat
Hij niet bestaat. En velen zullen
tot de conclusie komen, dat in
derdaad die eigenbedachte God
niet bestaat. Dat Hij in ieder ge
val niet voldoet aan hun wensen.
Maar wie God in zijn eigenhart
binnenlaat, en Hem de heer
schappij over ziln leven geeft.
Hem in alles volgt volgens de
Samen verder
door Hem gestelde wetten, die ge
lóóft niet alleen, maar die wéét
ook zeker, dat Hij er wezenlijk
is. God woont inderdaad daar
waar men Hem binnenlaat.
Voor allen die Hem wezenlijk
binnenlieten in hun leven, is op
nieuw de internationale bidweek
voor de eenheid aangebroken. Men
komt in veel gemeenten samen
uit verschillende kerken, bidt sa
men voor de nood in de wereld,
bidt voor de eenheid der kerken,
zoekt naar nieuwe wegen, buigt
zich gemeenschappelijk over het
Woord van God en probeert daar
na in eigen kring meer begrip te
krijgen voor dit samen verbon
den zijn door die éne God, die men
in zijn leven toeliet.
Toch ziet de buitenstaander er
nog zo weinig van. Inderdaad,
daar waar het goed gaat, gaat
men stil zijn weg. Alleen als er
iets mis gaat, als men elkaar ver
wijten doet, als er onbegrip en
wantrouwen heerst, dan komt het
in de krant. Immers, dat is pas
niéuws. Dat het wereldcongres
van de Wereldraad van Kerken
het uiteindelijk van de vele in
tieme gespreksgroepen moest heb
ben, waai- werkelijk iets ge
béurde, dat kwam niet in de
openbaarheid, wel dat een Schot
se voorganger schreeuwde dat de
antichrist aanwezig was; dat was
nieuws. Dat de plaatselijke ge
meenten elkaar steeds beter en
vaker kunnen vinden, dat interes
seert velen niets, maar dat bv. in
Beiroet christenen en moslims
elkaar op beestachtige wijze af
maken, dat wordt ons wel voor
de voeten gegooid.
Buitenstaanders begrijpen dan
ook weinig van de betekenis die
een bidweek voor de eenheid kan
hebben, maar er zijn ook nog
heel wat binnenstaanders, die er
niet aan meedoen, die nog Steeds
niet door hebben, dat Christus
niet gedeeld kan worden, dat we
eenvoudig bij elkaar hóren, dat
dit uitsluitend Góds wil is. En niet
een hobby van wat gelovigen uit
verschillende milieus.
Ik ben met een spreuk begon
nen, ik wil er ook mee eindigen.
In mijn agenda staat cp deze
datum: "De slappeling zegt: "nu
ja", de enthousiast zegt: "ja nu".
Ik wil niemand kwetsen, wil
daarom liever spreken van de on
geïnteresseerde, die "nu Ja" zegt,
maar de enthousiaste, die door
God gegrepen is zegt: "JA NU!",
Samen verder
J. T. Koopmans-Sohotanus,
Vendels tr. 10
Lisse Herv. Gem. gr. kerk 10 ds.
Bosman. Noordwijk,
geen opgave, Geref. Kerk 10
Wit. Chr. Geref. Kerk 10 dienst, 4.3
berg. Geref. K. Vrijg. 10.
ma, 2 30 ds. v.d. Haar. Ge:
gemaakt B. Verband 9
•.huurman. Ou
i 3 leesd., 22 j;
RK Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.15.
Katwijk aan Zee Herv. Gem. 10
ds. Hcrvius HA, 6 ds. Boer. Oude K„
ds. De Vos HA, 6 ds. Catsburg,
Haitsma Woerden. G kerk
dr. Wind Lelden, RK Kerk
Halsema. Triumfatoi kerk 10 ds. De
Sitanal, RK 'Kerk Bcxnifaclus- Vries, 5 ds. Pijlman. Geref. Kerk 3
Vrijg. 8.30 dienst, 3 ds. Hoff. Geref.
11.45, K. Vrijg. Bulten -
ref. Kerk 10 en 5 ds. v.d. Ent. Ge
ref. Gem. 10 leesd., 7 ds. Hakken
berg. 21 jan. 7.30 ds. Ligtenberg Ter-
Evang. Gcm. Voorstraat
De Vries. Katwijk, open
r-dlenst, GK 10 ds. Swierts, 7 zie
Haar. Geref. K. VrlJ-
Schuurman, Oud Geref. Gem. 9.3
RK Kerk Agathakerk zat. 7. zo. 8.30,
10 en 11.30. Poelhuls zat. 7. zo. 9 en
11.30 en 5.30. Bngelbew.
7.30, 9.30, 11 en 5.45.
Gouda. G. Kerk 9.30 en 6.30 ds. Baas,
A.dam. Chr. Geref. K. 9.30 dienst,
2.15 ds. v.d. Ent Katwijk, RK Kerk
"We hebben de tijd van de fusies
in het bedrijfsleven achter de rug, nu
zijn de kerken aan de beurt", zegt
Thys Booy i
redacteur vai
LAND.
Booy was indertijd particulier se
cretaris van prinses Wilhelmina en
ondervond als gereformeerd man in
de Jaren na de oorlog niet alleen
K. Vrijg. 10 en 5.15 leesd.. Chr. Ge-
Nieuw Vennep Herv. Gem. 9.30
en 7 ds. Goverts. HA. Geref. K. 9.30
ds. Boonstra Amstelveen 4.30 ds.
Wijngaarden. Chr. Geref. K. 9.30 en
ref. K. 10
8.30. 9.30 en 11.
Ter Aar
Gem. 10 ds. Lin-
Nooteboom, RK Kerk zat. 7.30, zo. 9
en 10.30.
Noordwijk a. Zee Herv. Gem.
Hoofdstraat 10 hr. Geursen Haarlem
kapel 5 ds. Keunlng. De Rank 10
prof. dr. Graafland, 7 ds. v. Vliet.
I'apendrecht, Sole Mio 9 ds. Keunlng
Geref. Kerk 10 drs. Verschoor Lei
derdorp. 5 ds. Warnink. Ned. Prot.
Bond 10.30 hr. Hulsbos S.heim, RK
kerk zat. 7, zo. 9. 11 en 7.
Noordwljk-Blnnen Herv. Gem.
gr. kerk HO kand. Bakker S.heim, 7 ds
Brokerhof Voorhout. Geref. Kerk
9.30 ds. Warnink, 6 drs. Verschoor
Leiderdorp, v.d. Bergh stichting 11
ds. Warnink, RK Kerk zat. 4 in ka
pel kerkhof, 7 in kerk, zo. 8. 10 en
11.30.
Noordwijkerhout Herv. Gem. 9
en 10.30 ds. Streefland HA. KR kerk
Jozef zat. 7. zo. 8. 10. 11.30 en 6.
Viktor zat. 7. zo. 8. 9.30, 11 en 6. De
Zilk zat. 7. zo. 8.30. 10 en 11.30, S.
Maria zat. 7.15 zo. 10. S. Bavo 9.30.
Oegst geest Herv. Gem. Gr.
kerk 10.30 prof. dr. Berkhof en kap
Poelma. oec. dienst van schrift en
tafel, Pauluskerk 10 ds. Wagenvoor
de. gem. centrum 10.30 hr. Da Costa,
gem. centrum 10.30 hr. Nauta Jeugs-
kerk. dlac. huls 10.30 ds. De Zeeuw.
Geref. K. 10 ds. Heule Den Haag, 7
ds. Meijer Uithoorn. Geref. K. Vrijg.
9 en 3, Geref. K. Vrijg.. Bulten v.
8.45 en 4 ds. v.d. Berg. Volle Evang.
Gem. gem centr. 4 hr. v.d. Brugge
Den Haag. RK Kerk Wllllbrordkerk
zat. 7. zo. 10 en 12. Bonaventurakapel
zat. 6.30. zo. 9 en 11.
Oud Ade RK Kerk zat, 7, zo. 8.30
n 10.30.
Oude en Nieuwe Wetering Hen'.
Gem. 9.30 en 7 ds. Lalleman. Geref.
Kerk 9.30 ds. Cziria. 5 ds. Huizebosch
Woubrugge. Rem. Gem. 10.15 ds. Cos
see. RK Kerk zat. 7. zo. 8.15. 9.45 en
11 Roelof arendsveen RK kerk S.
Petr. Banden zat. 7. zo. 8. 9.30. 11 en
12.15. M. Pr. zat. 7. zo. 8. 9.30 en 11.
Rijnsaterwoude Herv. Gem. 9.30
ds. Wolthaus Aarlanderveen, 7 ds. v.
Hoegee Alphen. Chr. Geref. K. 9.30
dienst. 2.15 ds. Bouw.
Rijnsburg Herv. Gem. gr. kerk
9.30 ds. v. Niel, 5 ds. v.d. Bogerd. HA
ln beide diensten, Bethelkerk 9.30 ds.
v.d. Bogerd, 5 ds. Van Niel. medew.
Haags koor. Geref. K. Petrakerk 9.30
ds. Damsma. 5 ds. Hulsman, Imma-
nuël 9.30 ds. Huisman, 5 ds. Baayen,
Mar. kerk 9.30 ds. Baayen. 4.30 ds.
Landheer Z.meer, jeugddienst, Geref.
denburg. 6.30 hr. Goedhart Nieuw
Valkenburg Herv. Gem. 10 en
6.30 ds. Overgaauw. HA, Geref. K.
9.30 en 6.30 dr. v. Oeveren Rijnsburg,
Geref, K. Vrijg, 9.30
ds. Meijering, 7 ds. v.d. Schoot, Hulp
5 ds. Reedijk. Ge-
rer. K. vrijg 10 en 5 ds. v.d. Hoe
ven, RK Kerk Laurentlus zat. 7. zo.
8 30. 10.30 en 12. aula NH 11.30, M.
Godskerk zat. 7, zo. 8, 10 en 11.30.
Waddinxveen Herv. Gem. Brug-
kerk 9.30 ds. Schipper Ede, 6.30 ds.
veel waardering maar ook scherpe
verguizing voor zijn vurige pleidooien
voor een heeniging van de Her
vormde Kerk en de Gereformeerde
Kerken. Hij schreef ook teen aantal
boeken.
"De vraag die lk me stel", aldus
Booy in het vraaggesprek, "is: een
kerk die nu niet meer gesticht zou
worden, heeft die nog bestaansrecht?
Het is uiterst belangrijk dat de be
sturen van de beide synodes regel
matig bijeen komen. De hervormden
zullen nooit kunnen of willen zeg
gen tegen de gereformeerden: "jul
lie moeten terugkomen". Dat zou ge
weldig pretentieus zijn. Maar de ge
reformeerden kunnen wel zeggen:
"wy willen terug in de kerkbanken
waar onze voorvaderen zaten". We
moeten nu proberen tot een losse
federatie te komen en geleidelijk
meer taken toevertrouwen aan dat
federale orgaan. Dan groei Je de kant
uit van een fusie. Als men plaatselijk
aan hereniging toe is, moet dat kun
nen, als teken".
Een van Booys levensmotto's is
altijd geweest: doe vandaag wat
morgen pas kan. "Natuurlijk loop je
dan de kans dat er brakken van ko
men. maar ik geloof dat er geen
enkele vernieuwing mogelik is zon
der brokken. Ik hoop dat het in 1986,
een eeuw na de Do lean tie, rond is.
En dat de herdenking van de Dolean
tie het feest van de hereniging zal
zijn". Qp de vraag of hij gerefor
meerd is in hart en nieren, ant
woordt Booy"Goeiedag nee. Ik heb
een gewoon menselijk hart en men
selijke nieren. Ik voel me een mens
die sterk betrokken is bij de Man
van Smarten".
Slaven van welvaart
5 ds. Flink. Geref. Kerk Kruiskerk
10 en 5 ds. Koekoek. HA, Ontm. Kerk
9.45 en 5 ds. Modderaar. HA. Chr. Af-
gesch. Gem. 9.30 en 5 ds. VeFlop, Oud
9.30 kand. Snijder R.dam, Geref.
Kerk 10 en 5 ds. v.d. Meulen, Zuid 10
en 5 ds. Bech. Ned. Prot. Bond 10.30
ds. Brulnsma Den Haag.
Woubrugge Herv. Gem. 9.30 en
Ned. Prot. Bond 7
naarkerk zat. 7. zo. 8.30. 10, i:
6. Rijndijk zat. 7. zo. 10, 12 en 6.
Zwammerdam Herv. Gem. 10 hr
Drijver, 6.30 ds. Mostert, Geref. Kerk
10 en 6.30 ds. v.d. Helden.
In CENTRAAL WEEKBLAD van
5 dr. Broekhuis de Geref. Kerken schrijft prof. dr.
K. Runa (Kampen) 'n artikelenserie
over de eind vorig jaar gehouden
vergadering van de Wereldraad van
Kerken in Nairobi, die hij ook bij
woonde.
Als hij het heeft over de structu
ren die de belijdenis van de kerk
verduisteren, waarschuwt hij: "La
ten we de documenten van Nairobi
niet te veel vanuit onze westerse si
tuatie en met onze westerse ogen
lezen, maar voortdurend denken
aan de mensen uit de derde wereld,
uit Azië, Afrika en Zuid-Amerika.
Bijvoorbeeld als gezegd wordt: "Waar
kerken geïdentificeerd zyn met rijk
dom en privileges, wordt zowel de pre
diking als het horen van het evange
lie belemmerd en wordt Christus ver
duisterd. Tenzij wij die tot de kerk
behoren Hem zelf ontmoet hebben
en door Hem veranderd zijn, zullen
we niet in staat zijn, zijn Naam te
noemen met kracht en authentici
teit".
Maar er is ook een woord voor ons,
met onze consumptie-economie,
waarin alle nadruk gelegd wordt op
produktiviteit. competitie en mate
rialistische waarden: "Dit maakt de
kloof tufefiea geïndustrialiseerde
Herv. Gem. 9.30 i
landen en de derde wereld almaar
groter en vermindert de kwaliteit
van het leven in onze eigen maat
schappij. Wij mogen dan spreken
over een Christus die bevrijdt en
verenigt, maar in werkelijkheid le
ven we in economische structuren
die ons tot slaven van de welvaart
maken en die ons scheiden van
mensen in andere delen van de we
reld. Niemand mag dit naast zich
neerleggen als een typisch voorbeeld
van het "sociale evangelie" dat de
Wereldraad predikt. Ik geloof dat
hier juist duidelijk gemaakt wordt,
dat het evangelie ook consequenties
heeft voor de sociale structuren
waarin we leven"
Menselijke organen
In een artikel in het blad DE
WAARHEIDSVRIEND (Geref. Bond
in de Hervormde Kerk) over het
overplanten van menselijke orga
nen (transplantaties) merkt de chr.
gereformeerde hoogleraar W. H. Ve-
lema op, dat niet alles wat medisch-
tcchniseh mogelijk is daarom ook
geoorloofd is.
De wil van de patiënt kan niet
het laatste woord betekenen. "Een
patiënt is onderworpen aan de wil
van God. Bovendien lijkt het ons
voor de arts een weinig aantrekke
lijke gedachte, dat hij niet anders te
doen heeft dan de wil van de patiënt
uit te voeren. Wanneer de weten
schap zover is voortgeschreden dat
men een nier kan transplanteren
en daarmee het leven van een me
demens kan verlengen, lijkt mij dat
niet ongeoorloofd. Voor mijn besef
wordt daar de grens bereikt waar de
individualiteit van de mens in het
geding is. Wanneer iemand bijvoor
beeld de hersenen van een ander
overgeplant zou krijgen, zou dat,
voorzover ik kan zien. zijn hele per
soonlijkheid wezenlijk beinvloeden.
Zodra dat gaat optreden, lykt mij
de grens bereikt te zijn waar we niet
overheen mogen gaan.
Er mag niet naar hartelust met
mensen en organen van mensen wor
den geëxperimenteerd. Het moet na
al het voorbereidende onderzoek ook
een redelijke kans van slagen heb
ben. Het is denkbaar dat men in het
begin meer risico's moet nemen dan
later nodig is. Maar een transplan
tatie waarvan men bij voorbaat weet
dat ze zinloos is. mag men niet "om
het maar te proberen" uitvoeren.
Een mens is geen proefkonijn.
Waar het leven van een mens ver
lengd kan worden door transplan
tatie, mag geholpen worden door do
nor en arts, mits de mens die ge
holpen wordt het individu blijft dat
hij is", aldus prof. Velema. die aan
het slot van zijn artikel ook het on
geoorloofd uitspreekt over bekorting
van het leven van de één (in dit ge
val de donor) ten gunste van de ver
lenging van het leven van de ander.
"Men kan in de verleiding komen,
het levenseinde te bespoedigen om
het hart in goede staat te trans
planteren".
