Officieel verslag
treinkaping bizar
„avonturenverhaal"
Ook voor de soldaat
acht-urige werkdag
5R00D EN
BENZINE
DUURDER
J. Teengs Gerritsen opnieuw beschuldigd
PvdA: bijbaantjes
van kamerleden
openbaar maken
Recherche
team voor
opsporing
van terreur-
misdrijven
DAG 16 JANUARI 1976
«falll.'l'IJ'IH.'I.MM
PEN HAAG (ANP) Binnenkort
rullen de prijzen van brood en
vrijwel zeker ook van de benzine
omhoog gaan. De minimumprijzen
van brood zullen met ingang van
j 27 januari met 4 cent per brood
van 800 gram stijgen. Dit heeft het
ministerie van economische zaken
I gisteren meegedeeld.
De verhogingen zijn na overleg
overeengekomen met het produkt-
schap voor granen, zaden en peul
vruchten en de broodproducen
ten. De verhoging is volgens het
ministerie voornamelijk te wijten
aan de loonkostenstijging die per
1 januari is doorgevoerd.
Per 27 januari gaat een verpakt
gesneden witbrood minimaal
f 1.20 kosten, ander witbrood f 1.13,
verpakt gesneden brult)
brood f 1.17 en ander bruin brood
f 1.10.
fluister Duisenberg
taris Van Roaijen hebben gisteren
een wetsontwerp ingediend waar
in zij voorstellen om de benzine-
accijns met 2 cent per liter te ver
hogen. De accijns op benzine zou
dan 48 cent worden. De verhoging
houdt verband met het matigen
ran de aanvankelijk voorgestelde
verhoging van de motorrijtuigen
belasting. De bewindslieden gelo
ven niet dat de Nederlandse auto
rijder door deze 'betrekkelijk lage-
verhoging' meer over de grens zal
gaan tanken dan nu het geval is.
Ij het voorstel is afgezien van ver
hoging van de zgn. dieseltoeslag op
de moborri j tuigen belasting voor
personenauto's die dieselolie of
LPG en voor vrachtauto's en
bussen die op LPG rijden. Door
de dieseltoeslag ongewijzigd te la
ten wordt de positie van de diesel
personenauto's ten opzichte ran de
personenauto, die benzine als
brandstof gebruikt, verder begun
stigd, zoals in de energienota wordt
lepleit, aldus het ministerie.
Ex-gijzelaars
bij koningin
Koningin Juliana in ge
sprek met enkele gijzelaars
die in december fn de ge
kaapte trein bij Wijster ge-
vagen hebben gezeten.
De koningin ontving de ex-
gijzelaars gistermiddag op
paleis Soestdijk om zich per
soonlijk op de hoogte te stel
len van hun ervaringen.
Onder de 51 personen, die bij
de koningin te gast waren,
bevonden zich zowel degenen
die de gijzeling volledig heb
ben meegemaakt als zij die
voor het einde loerden vrij
gelaten of waren ontsnapt.
Den Haag De ex-Lockheed-em- verband met de aankoop
ploye Ernst Ha user heeft gister- Starfighters dooi- de Nederlandse Duitse Starfighters.
avond voor de VPRO-televisie luchtmacht.' Hij heeft al
de modificaties in
beweerd,
de vertegenwoordiger tv-interview meegedeeld dat zijn De Koninklijke Luchtmacht heeft contract zijn gebleven.
parlement over de kosten
project heeft steeds waar kunnen Meuser.
maken dat alle uitgaven binnen het
de in Zwitserland wonende
150 miljoen prins Bernhard
Hauser heeft eind vorig jaar be
weerd dat de CSU, de partij van
Franz Jozef Strauss in Beieren, tien
miljoen dollar aan steekpenningen
heeft ontvangen na de aankoop van
Hauser herhaalde in het inter- werd vastgesteld fixed price op De rijksvoorlichtingsdienst kwalifi- srarfivhters door de Duitse lucht-
PV (Wflarvnnr hit 7.inh heeft, laten R O milinan onlHnn nor RtarficKr#»»- oaort rlö Konrammman wn Uoncar ale
macht. De CSU spande een kort ge-
de heren Teengs beweert. De eerste toestellen werden gemaakt, waarom moet er dan ding
iemand verdacht worden gemaakt
raadsman, de Haagse advocaat mr. eerder vastgesteld, dat de door
A. G. Maris, de mogelijkheden Hauser genoemde tijdstippen niet Volgens de luchtmachit-top heeft
onderzoekt om gerechtelijke stappen kloppen. Het contract werd in 1959 prins Bernhard nooit enige rol in
te ondernemen tegen Hauser. gesloten, waarbij Fokker als hoofd- het aanschaf fingsbeleid gespeeld.
werd aangesteld. De prijs
van Lockheed in ons land, de heer
J. Teengs Gerritsen, voor elke
verkochte Starfighter een bedrag
van tussen de 800 en 900.000 dollar
als commissie voor zijn bemiddeling
bij de transactie moest on:vangen. H|H H|H
Dat zou betekenen, dat de view (waarvoor hij zich heeft laten 6.2 miljoen gulden per Starfighter. ceert de beweringen van Hauser als
Wassenaarse zakenman in totaal betalen) zijn beschuldigingen, dat Aanzienlijk minder dan Hauser geruchten: „Er wordt niets hard
Gerritsen en Meuser oud-direc
teur verkoop van Lockheed in Euro-
evenals Teengs Gerritsen
i 1962 afgeleverd.
De
kosten
De heer Teengs Gerritsen houdt vol,
dat hij voor zijn werkzaamheden is
gehonoreerd met een vast salaris en
modifies- Volgens de RVD is het twijfelachtig
tegen het weekblad Der
Stern, dat daarna opdracht kreeg
de publikaties over deze affaire te
vriend van de prins door de ties waarover Hauser spreekt, zijn of de Amerikaanse Senaatscommds- stoppen. Vorig jaar heeft Lockheed
Lockheedfabriek financieel is be- gestuit op de bedongen fixed price in
loond voor zijn tussenkomst, die
onkostenvergoeding. Hij ontkent toe zou hebben geleid dat in het ge- ge minister van defensie Visser heeft
klem, dat hij extr afinanciele vechtsvliegtuig kostbare veranderin- enkele malen geïnterpelleerd in het Hauser
gen werden aangebracht
die de omkoopschandalen
het aankoopcontract. De toenmali- Lockheed onderzoekt, belangstelling dollar
de beschuldigingen
het adres van prins
bedrag van 22 miljoen
hebben uitgegeven
steekpenningen voor politie en
vergoedingen heeft ontvangen
Bernhard. de heer Teengs Gerritsen buitenlandse verkoopagenten.
DEN HAAG (SP) De PvdA-
kamerfractie gaat een regeling
ioorbereiden, die kamerleden ver
plicht hun nevenfuncties openbaar
Ie maken.
I Op korte termijn zal zij onder
koeken of het gewenst is dat er een
wettelijke dan wel morele verplich
ting komt. In het eerste geval is
waarschijnlijk een wijziging van de
grondwet noodzakelijk.
Bij een morele verplichting voor
liet openbaar maken van neven
functies denkt de fractie aan een
pijziging van het reglement van
n de Tweede Kamer. In En-
eland bestaat een dergelijke more
verplichting. Voordat men in het
rlement het woord voert, moeten
erst alle op het onderwerp be
trekking hebbende nevenfuncties
worden opgesomd. Voorts worden
pilo bijbaantjes bijgehouden in 'n
enbaar register. Een soortgelijke
geling komt binnenkort ook aan
orde in het Europese parlement.
jOnbekende man
gevonden
in de duinen
ZANDVOORT (ANP) —De Zand-
voortse politie zoekt naar de iden
titeit van een man van middelbare
leeftijd die gisteren langs het rij
wielpad Zandvoort-Noordwijk in de
duinen werd aangetroffen. De bewus
teloze man, die krassen op zijn ge
zicht en blauwe plekken op het li
chaam had, werd onmiddellijk naar
een Haarlems ziekenhuis overge
bracht. Hij was gisteravond nog
niet tot bewustzijn gekomen.
Hij werd op 300 meter afstand van
de bebouwing gevonden.
Blindenraadbij
verkeerslichten
geluidssignaal
UTRECHT (SP) De verkeers-
commissie van de Blindenraad wil
dat er zo snel mogelijk een installa
tie komt bij voetgangersoversteek
plaatsen, die een akoestisch signaal
afgeeft voor blinden. In Nederland
worden op verschillende plaatsen
apparaten voor dit doel getest. De
ervaringen met deze installaties zijn
voorgelegd aan de centrale politie
verkeerscommissie.
In het Algemeen Politieblad, een uit
gave van een ministerie van justitie,
waarin deze kwestie aan de orde
komt, wordt gesteld, dat geluids
signalen bij voetgangerslichten soms
tot klachten van omwonenden leidt.
Als de PvdA-fractie heeft uitge
maakt aan welke regeling zij de
voorkeur geeft zal contact worden
opgenomen met andere fracties
om tot gezamenlijke indiening over
te gaan.
De Federatie Nederlandse Vak
vereniging vindt dat de openbaar
heid van nevenfuncties van parle
mentariërs met spoed verplicht moet
worden gesteld.
De FNV (NVV en NKV)
heeft geen goed woord over voor de
handel en wandel van de heren
Roolvink, Schmelzer en Hoogen-
dij'r die voor tienduizend dollar de
man per Jaar de oliemaatschappij
Gulf van advies dienden.
"Hoe het voelt om voor het aan
gezicht van het Nederlandse volk
zonder kleren te staan is sinds kort
bekend aan het doorgaans conven
tioneel geklede drietal", aldus het
FNV-commentaar op deze affaire.
Hun verklaring over het adviseur
schap komt zeker niet te vroeg.
Door hun lange talmen heeft ten
onrechte enige tijd de verdenking
kunnen bestaan dat een socialis
tisch kamerlid zich met deze olie
maatschappij heeft kunnen in
laten. constateert de FNV.
Oud-minister Schmelzer staat
naar de smaak van de federatie
nog het minst op de tocht. "Dat hij
na zijn taak als dienaar van de
publieke zaak zo gemakkelijk in de
rol van dienaar van het oliekapi
taal stapt hoeft ons van hem niet
te verrassen. Schmelzer heeft op
dramatischer momenten in de poli
tiek getoond in welke kring hij zich
het meeste thuisvoelt". Ook van
Elsevier-hoofdredacteur Hoogendijk
ligt de FNV niet wakker.
Maar voor de federatie is het
AR-tweede kamerlid Roolvink dui
delijk wel de kwaaie pier. "Nu blijkt
dat hij het met zijn politiek fatsoen
en christelijke Inspiratie verenig
baar heeft geacht er geheime rela
ties met het bedrijfsleven op na te
houden. De actieve politicus Rool
vink gedraagt zich nu alsof hij van
de prins geen kwaad weet. Maar
het zal hem toch niet onbekend
zijn dat de afgelopen jaren terecht
vette vraagtekens zijn gezet achter
het: vervullen van betaalde neven
functies door kamerleden, zeker als
zich dat onttrekt aan de openbaar
heid".
Drugs In het Zweedse Norrkö-
ping, op 125 km ten zuidwesten van
Stockholm zijn donderdag 21 hoge of
ficieren van de Pakistaanse lucht
macht gearresteerd nadat de doua
ne 35 kg cannabis had gevonden in
hun Hercules-vliegtuig dat hen uit
Parijs naar Zweden bracht. De po
litie had na een waarschuwing het
toestel met honden onderzocht. De
officieren maakten deel uit van een
militaire missie die reserve-onder
delen voor vliegtuigen zou ophalen
bij de Saab-Scania-vliegtuigfabriek.
DEN HAAG (SP) Hoe zakelijk ook, het "Verslag van de
gebeurtenissen rond de treinkaping in Beilen en de overval
op het Indonesische consulaat-generaal te Amsterdam (2 de
cember 19 december 1975)", dat de ministers Den Uyl, Van
Agt, De Gaay Fortman en Van der Stoel ondertekenden, laat
zich lezen als een bizar avontuur waarbij echter vier doden en
de herinnering op zichzelf doen beseffen dat er sprake is van
een bizarre werkelijkheid die nog maar kort geleden plaats
vond.
Dorre cijfers die de chronologie van
het gebeuren nauwkeurig aangeven,
droge bewoordingen die het drama
niet kunnen verbergen„Om 10.07
uur werd de stoptrein Groningen -
Zwolle, die enige ogenblikken eerder
van het station Beilen was
vertrokken met de noodrem tot
stilstand gebracht", zo begint het
rapport. De inleiding tot wat
ledereen zich weer zal herinneren.
Veel nieuwe feiten blijken niet,
hoewel saillante details alsnog vele
gebeurtenissen verduidelijken.
Hoe machinist Braams vermoord
werd bijvoorbeeld: drongen
enige personen - naar eerst later
bleek zeven Zuidmolukse jongeren -
het eerste klas compartiment van
het voorste treinstel binnen en
begaven zich al schietend naar de
cabine van de machinist. Deze was
intussen op het rumoer afgekomen,
had de deur van de bagageruimte
die toegang geeft tot het eersteklas
compartiment, geopend en die,
ziende wat er gaande was,
onmiddellijk weer gesloten. Door een
salvo dat de kapers door de deur
heen op hem afvuurden werd hij
ernstig gewond: later is hij inde
bagageruimte gedood."
In navolging van het buitenland is men nu ook in Nederland
begonnen met het plaatsen van wegnummeringsborden. Gis
teren loerd gestart met dit omvangrijke karwei. Langs de
snelweg Den Haag Rotterdam werden de eerste borden ge
plaatst.
Geboeid
De dood van de 22-jarige soldaat
Buliter: „Om 15.02 uur wordt een
deur aan de westzijde van het
voorste treinstel geopend. In de
deuropening verschijnt, een kaper
met een geboeide gijzelaar. Deze
wordt uit de trein geduwd en in de
val wordt op hem geschoten: hij
komt voorover op de spoorbaan
terecht. De kaper die in de
deuropening staat lost ogenblikkelijk
daarna een drietal schoten in de
richting van de gevallen gijzelaar,
waarop hij de deur van de trein
sluit. Om 15.07 uur gaat de deur
weer open. Een kaper springt op de
spoorbaan en geeft nog een salvo in
de richting van de op de spoorbaan
liggende man, hij doet nog een paar
Prof. Lambooy
afgetreden
LEIDEN Prof. dr. J. G. Lam
booy heeft om gezondheidsredenen
zijn functie van voorzitter van de
Provinciale Raad voor de Ruimtelij
ke Ordening in Zuid-Holland neerge
legd.
Prof. dr. Lambooy heeft deze func
tie van september 1972 tot januari
1976 vervuld. Tot opvolger is dr. M.
de Smidt benoemd. In de vereade-
ring van 9 januari is hij door drs.
J. H. Boone, lid van Gedeputeerde
Staten, geïnstalleerd.
stappen naar voren en lost van
nabij nog een schot. Vervolgens gaat
hij naar binnen en sluit de deur."
De verbijstering, de paniek. Iedereen
herinnert zich dat.
De wachtmeester die op die eerste
verschrikkelijke dag als contactmam
fungeerde tussen het - volgens een
gereedliggende blauwdruk, maar
toch - ln paniek ingerichte
beleidscentrum en de treinkapers, 's
Middags om half vier gaat hij voor
de tweede maal naar de trein; hij
moet de Zuidmolukkers verzoeken,
nadere eisen bekend be maken. De
man komt terug met de eisen: een
bus, een machinist en draagbare
radio's. Wordt niet aan deze eisen
voldaan, dan worden om 17.00 uur
twee of meer gijzelaars doodgescho
ten. Citaat uit het rapport:
„Tegenover de wachtmeester werd
het dreigement geuit dat hij,
wanneer hij nogmaals met lege
handen zou komen, zou worden
doodgeschoten. Enige kapers sloegen
hem met de kolf van hun geweer en
dwongen hem over beide gedode
slachtoffers op de spoorbaan heen te
stappen."
De volgende dag zou hij toch weer
naar de trein gaan: „Dat hij zich
daartoe bereid verklaarde na de
dreigementen die de vorige dag
tegen hem waren geuit, dwingt
diepe bewondering af."
Als dezelfde wachtmeester later
betrokken is bij de aanleg van de
veldtelefoon ontsnapt hij ternauwer
nood aan een gijzeling toen hij bij
de trein de kapers instructies gaf
over het gebruik van de telefoon.
Onverwacht
DEN HAAG (ANP) De Cen
trale Commissie Georganiseerd Over
leg Militairen (CGOM) is gisteren
in meerderheid akkoord gegaan met
een nieuwe ontwerpregeling werk
en rusttijden militairen en een voor
lopige regeling vergoeding extra be
slaglegging (de zogeheten compen
satieregeling).
Aan dit overleg nam voor het eerst
de Algemene Vereniging van Dienst
plichtigen deel. De VVDM, een an
dere belangenvereniging voor dienst
plichtigen, boycotte de besprekingen
uit protest tegen het uitblijven van
een voor haar aanvaardbare com
pensatieregeling.
Bij de nieuwe ontwerpregeling werk
en rusttijden geldt als uitgangspunt,
dat de militair zijn werkzaamheden
verricht gedurende vastgestelde werk
tijden, die niet overmatig mogen
zijn en waar mogelijk door rusttij
den moeten worden onderbroken. Een
uniforme regeling van de werktijden
bij de krijgsmacht is onmogelijk,
maar er wordt naar gestreefd de
dienstroosters zo samen te stellen dat
de gemiddelde arbeidsduur niet meer
dan acht uur per dag is of 40 uur
per week.
In de voorlopige compensatierege
ling zijn de volgende vergoedingen
opgenomen:
voor het deelnemen aan meer
daagse oefeningen krijgen militairen
op zaterdag, zon- en feestdagen 15
gulden per dag vergoed en op werk
dagen 6 gulden. Tevens wordt voor
iedere zaterdag, zon- en feestdag
vier uur vrije tijd verleend.
voor wacht- piket- en toerbeurt-
diensten wordt een dienst van één
etmaal voergoed met acht vrije u-
ren en een bedrag van 10 gulden.
Indien deze diensten korter dan vijf
tien uur duren, wordt dit vergoed
met vier vrije uren en een bedrag
van 5 gulden.
voor het verrichten van continu-
en ploegendiensten geldt en toelage
tarief van 10 gulden per etmaal, dat
men in dienst is geweest.
Het einde van het drama in Wijster
kwam voor alle beleidsinstanties
toch nog onverwacht op die zondag
14 december. Uit het rapport blijkt
dat de treinkapers aan hun
overgave nog twee voorwaarden
hadden verbonden:
1. Mevrouw Soumokil en de heren
Manusama, Kuhuwael en De Lima
krijgen verlof af en toe de kapers
in de gevangenis te bezoeken, en
2. De kapers geven zich over aan de
heer Manusama, die hen daarna
overdraagt aan de politie.
De actie in Amsterdam is cv het
crisiscentrum in Den Haag bekend
geworden door een bericht van een
diplomaat van de Indonesische
ambassade in Den Haag. Hij was
kort tevoren opgebeld door een van
de overvallers van het consulaat-ge
neraal. In het rapport blijkt ook iets
van de onduidelijke «onwelwillen
de?) houding van dominee Metiary.
De overgave van de overvallers op
vrijdag 19 december blijkt de avond
tevoren om 18.15 uur bekend te zijn
geweest
Het rapport be rat verder talloze
gedetailleerde gegevens over de
historische gebeurtenissen.
De vier ministers wijzen in hun
slotbeschouwing nog eens op het
gevaar van generaliseren tegenover
de Zuidmolukse gemeenschap in
Nederland.
En verder: „Dat de daders politieke
doelstellingen zegden na te streven
maakt hun optreden niet aanvaard
baar. Een democratische samenle
ving is kwetsbaar voor geweld. Zij
dient de moed op te brengen,
kwestbaar te blijven. Al degenen die
de samenleving vormen moeten er
dan echter van doordrongen zijn
dat geweld bij het nastreven van die
doeleinden verwerpelijk ls en
veroordeeld moet worden".
Het zal ongetwijfeld het uitgangs
punt zijn van de Nederlandse
ministersploeg, die morgen met de
heer Manusama en de zijnen het
door deze gijzelingsacties afgedwon
gen gesprek voeren.
Het rapport zal volgende week
besproken worden in de Bijzondere
Kamercommissie inzake Terreurbe
strijding. Verwacht wordt dat hij in
de laatste week van deze maand
door de Tweede Kamer behandeld
zal worden.
De PvdA-fractie uit de Tweede
Kamer heeft al als haar mening
kenbaar gemaakt, dat „het kabinet
zich er niet met een Jantje van
Leiden" heeft af gemaakt. Het moet
voor andere kamerleden niet moeil-
lijk zijn, dit te onderschrijven.
DEN HAAG (SP) Een
klein landelijk rechercheteam
onder leiding van een officier
van justitie, wordt gevormd voor
de opsporing van misdrijven met
terroristische inslag.
Minister-president Den Uyl
en de ministers van justitie, bin
nenlandse en buitenlandse za
ken maken dit bekend in het
verslag aan de Tweede Kamer
over de gijzeling in de trein bij
Beilen en in het Indonesische
consulaat in Amsterdam.
De bewindslieden stellen in
het rapport, dat in een rechts
staat als de onze geen afdoende
garanties zijn te geven om dit
soort explosies van geweld te
voorkomen. Wel vraagt minister
Van Agt van justitie zich af. of
de strafwetgeving op een enkel
punt geen aanvulling behoeft.
Hij denkt hierbij aan het
strafbaar stellen van samen
spanning tot ernstige delicten
als gijzelingen.
Nog dit parlementaire jaar zal
een ontwerpwet tot verbetering
van de wapenwetgeving wor
den ingediend om een krachti
ge bestrijding van de onwettige
handel in en het bezit van
vuurwapens mogelijk te maken.
Een landelijke aanpak van de
opsporing van vuurwapendelic
ten is in overweging,
l'it het verslag dat de regering
heeft uitgebracht aan de Twee
de Kamer over de gijzelingen in
Wijster en Amsterdam blijkt
dat de regering niet van te vo
ren op de hoogte was van dc
acties.
"Hinderlijk waien de niet-op-
houdende geruchten dat minis
ters of andere overheidspersonen
tijdig zouden zijn gewaarschuwd
grijpingspunt was, zijn die ge
ruchten aanstonds op hun waar
de getoetst. Telkens bleek dat
zg uit de lucht waren gegre
pen". zo schrijven de minister
president, de minister van justi
tie, de minister van binncnlan
zaken en de plaatsvervangend
minister van buitelandse zaken
in het verslag.
De vier bewindslieden ontken
nen ook dat de BVD tekort ge-
schot enzou zgn. "Wg hebben
geen reden dat verwijt ook maar
enigeimate voor gegrond te hou
den". aldus de ministers in het
82 pagina's dikke verslag dat
zich laat lezen als een spannend
boek.
De regering heeft de indruk,
zo blijkt uit het verslag, dat de
bezetting van het consulaat-ge
neraal van Indonesië in Amster
dam was geïmproviseerd. "Eerst
na 't plaatsvinden van de trein
kaping te Beilen schijnt 't plan
daartoe beraamd", zo schrijven
de vier bewindslieden. "De trein
kaping daarentegen is vermoe
delijk gedurende lange tijd voor
bereid". Die voorbereiding blijkt
ondermeer uit de eisen van de
kapers die als bglagen bij het
verslag zgn gevoegd. De eisen
van de kapers in Beilen en een
verklaring over het Zuidmoluk
se doel kwamen keurig getikt
respectievelijk gestencild uit de
de trein.
