Kissinger naar
Moskou ondanks
kwestie Angola
Engeland ontevreden met bemiddelaar Luns
Westduitse ambtenaren niet meer op fluweel
Voorrang bewapeningsdebat
Premier van Maleisië
in Londen overleden
HELIOS NAAR ZON
BONN (UPI) Als de West
duitse minister van Binnenlandse
Zaken, Werner Maihofer, zyn zin
weet door te drukken, zyn de da
gen geteld van de ryks- of ge
meenteambtenaar die weinig meer
doet dan het accepteren van zün
automatische periodieke promoties.
De „nieuwe" ambtenaar van Mai
hofer wordt nog wel behoed voor
ontslag, maar voor het eerst sinds
de totstandkoming van een bureau
cratie in het achttiende-eeuwse
Pruisen, kan hy worden teruggezet
als hy niet voldoet aan de eisen die
aan hem gesteld mogen worden en
kan hü niet meer rekenen op auto
matische periodieke promotie.
Het plan van Maihofer zal onge-
twüfeld in goede aarde vallen by
de burgery. Nu er 1 miljoen werk
lozen zyn in de Bondsrepubliek,
maakt elke Westduitser zich zorgen
om zyn baan en kykt niet zonder
jaloezie naar het leger van 3,5 mil
joen ambtenaren, die nooit ontsla
gen kunnen worden.
De Westduitse burger vindt ver
der dat een derde van de ambte
naren overtollig is en dat het me
rendeel dat het publiek te woord
staat, in beleefheid te kort schiet.
Maihofers plan zou kunnen strui
kelen in het parlement, want de ex-
hoogleraar in de politieke weten
schappen schynt over het hoofd te
hebben gezien, dat meer dan de
helft van de 518 parlementariërs
in hun deelstaat ambtenaar is ge
weest of nog is.
Hoewel op non-actief zolang het
parlement in zitting byeen is, tre
den ze in de regel in verkiezings-
tyd enkele dagen af, om een auto
matische promotie te accepteren.
Terwyl zy parlementslid- af zijn,
incasseren zij minimaal 35 procent
en niet zelden 75 procent van
hun laatstgenoten salaris als pen-
Het constitutionele gerechtshof in
Karlsruhe heeft vastgesteld dat
deze regeling, en trouwens elke sa
lariëring van een afgevaardigde
zonder dat hy er actief voor ge
werkt heeft, onwettig is.
Volgens parlementaire verslagge
vers zal het resultaat van deze uit
spraak waarschynlyk een uittocht
van ambtenaren uit het parlement
zyn om zuiver economische rede-
ders geen goed stuk brood konden
verdienen.
Om dat te voorkomen overwegen
leiders van politieke partyen het
salaris van kamerleden te verho
gen. zodat 'n concurrerende positie
ontstaat met het salaris dat een
bekwaam man in het bedryfsleven
of in een vrij beroep kan verdienen.
Of minister Maihofer nu in zyn
opzet slaagt of faalt, in elk geval
heeft hy uiting gegeven aan de
■wrevel die onder de burgerü over
de ambtenary leeft.
Ontvoerders
Herrema op
23 februari
voor rechter
DUBLIN (AP) De begin
datum van het proces tegen de
Ierse terroristen Eddie Gallag
her en Marian Coyle is voor
lopig vastgesteld op 23 febru
ari. Het proces tegen het twee
tal dat de Nederlandse zaken
man dr. Tiede Herrema ont
voerden, zal in Dublin gehou
den worden. De aanklacht te
gen hen bevat thans in het to
taal 12 verschillende punten.
Zij worden nu onder andere
ook beschuldigd van poging tot
moord op enige politieagenten,
terwijl Gallagher ook nog be
schuldigd wordt van het mis
handelen van Herrema. Coyle
wodrt er onder andere van be
schuldigd Herrema tegen zijn
wil gevangen gehouden te heb
ben.
DONDERDAG 15 JANUARI 1976
LONDEN (AP) De Maleisische
premier Toen Abdoel Razak is giste
ren op 53-jarige leeftijd in een Lon-
dense kliniek overleden. Razak ging
vorige maand naar Londen voor
medische behandeling tegen leukemie
en zou oorspronkelijk gisteren naar
zijn land terugkeren. Dinsdag kon
digde de waarnemend premier van
Maleisië echter aan dat Razak's
terugkeer tot nader order was uit
gesteld.
Er is nogal wat deining geweest om
trent het overlydingsbericht. Enige
uren na het oorspronkelijke bericht
werd de juistheid ini Koeala Loem-
poer met stelligheid ontkend. Men
maakte zich in het geheel geen zor
gen over de premier, die springlevend
zou zijn. aldus regeringsfunctiona
rissen. Weer enkele uren later moest
men echter deze ontkenning terug
nemen: de premier bleek inderdaad
overleden.
Razak heeft Maleisië geregeerd
aan het hoofd van het pro-Westerse
nationaal front. Briitse bronnen, die
al eerder melding maakten van Ra
zak's verslechterende gezond
heidstoestand. gaven hun twijfels te
kennen over de toekomstige stabili
teit van Maleisië.
Er zou een machtsstrijd kunnen
komen die leidt tot verdeeldheid in
de coalitie die Maleisië al 13 jaar
sinds de onafhankelijkheid regeert.
De bevolking van heit land bestaat
uit. Maleisiërs, Chinezen, Indiërs en
andere Ethnische groepen.
De meeste van de 10 miljoen in
woners van Maleisië plachten Razak
"de vader van de ontwikkeling" te
noemen. Razak, die de macht vijf
jaar geleden van Tengkoe Abdoel
Rachman overnam, had deze bij
naam omdat hy de leiding over ont
wikkelingsprojecten in het land heeft
gehad sinds de onafhankelijkheid
van Groot-Brittannië in augustus
1957. Tengkoe Abdoel Rachman, de
eerste Maleisische premier, had Ra
zak al voor de onafhankelijkheid
aangewezen als zijn toekomstige op
volger. Vijf Jaar geleden droeg hij
de macht aan Razak over omdat hij
vond dat hij al lang genoeg aan de
macht was geweest.
Voor de meeste Maleisiërs kwam
Razak's dood onverwacht. Algemeen
werd aangenomen dat hij ten min
ste tot de vellende algemene verkie
zingen van 1979 zou aanblijven.
Abdoel Rachman was anti-com
munistisch en wilde niets te maken
hebben met de Chinese Volksrepu
bliek, die de plaatselijke communis
tische guerrillabeweging steunde.
Razak bracht echter een bezoek
aan Peking en ging diplomatieke be
trekkingen met China aan. Hij bleef
echter op het standpunt dat binnen
lands communisme uit den boze was.
Het voornaamste doel van zijn stre
ven was neutralisering van Zuidoost
Azië.
Plaatsvervangend premier Hoes
sein Onn is vanochtend beëdigd als
de derde eerste minister van zijn land
en opvolger van zijn zwager Razak.
Hoessein Onn, oud 53 jaar, is advo
caat en een pro-Westerse moslim.
Verdronken In Tanzania zün 23
gevangenen verdronken toen een gro
te kano waarmee zij op weg waren
naar hun dagelijks werk op een
eiland in het Victoriameer tijdens
een grote storm omsloeg. Een woord
voerder van de regionale gevangenis
van Boekoba verklaarde woensdag
dat het vaartuig, dat gemotoriseerd
was. in het totaal 38 gevangenen en
een bewaker aan board had. Tijdens
de storm begaf de motor het.
LONDEN (SP) De secretaris-ge
neraal van de NAVO Jozef Luns
mag het opnieuw proberen: bemid
delen in het onderhand chronische
visserijconflict tussen IJsland en
Engeland. De IJslanders, die het in
heel hun zilte bestaan vrijwel uit
sluitend van vis moeten hebben,
stellen groot vertrouwen in onze oud
minister. Want in hun ogen
heeft een vroegere tussenkomst van
mr. Luns veel, zo niet alles bijge
dragen tot beëindiging van de zoge
naamde "kabeljauw-oorlog" van
1973. De Engelsen daarentegen stel
len zich heel wat minder enthou
siast op en hebben de bemiddelaar
uit Brussel koeltjes laten weten dat
het voor hem weinig zin heeft om
bij hen langs te komen als hij van
de IJslandse regering niet de nodi
ge concessies weet los te krijgen.
Tussen beide regeringen zijn de
gevoelens inmiddels zo hoog opgelo
pen dat IJsland nu overweegt om
de diplomatieke betrekkingen met
Engeland te verbreken. Alle pogin
gen om in ieder geval een soort tus
senoplossing te vinden, hebben uit
drukkelijk gefaald. Zelfs al weet
men dat wanneer straks in maart
in New York onder auspiciën van
de Verenigde Naties een grote zee
conferentie wordt gehouden en de
aangesloten landen dan waarschijn
lijk het recht van de nu nog omstre
den tweehonderd mijls-zone zullen er
kennen. En om de tweehon
derd mijls-zone rondom IJsland gaat
hot thans volop. Onveranderd hou
den de IJslanders vol dat de vang
sten in de woeste wateren rondom
een grillig, vulkanisch eiland voort
durend teruglopen en dat zij daar
om meer dan wie ook in hun be
staan worden getroffen. De visserij
is de basis waarop de gevoelige IJs
landse economie steunt en elke IJs
landse regering weet daarom ook
dat maar de geringste slappe hou
ding in een conflict als dit onmiddel
lijk haar nek kan kosten. Op het
eiland zelf is de zoveelste kabel
jauw-oorlog met Engeland het ge
sprek van de dag en om de stem
ming er in te houden draait de IJs
landse radio voortdurend de nieuw
ste tophit van een plaatselijke pop
groep, waarin de kapitein van IJs-
lands kustwacht als helden en de
Engelsen als piraten worden afge
schilderd.
In Engeland leeft het conflict
vooral langs de Oostkust, met name
in Hull, Grimsby, Fleetwood. North
Shield, Lowestoft en in het Schotse
Aberdeen en Granton van waar de
Britse diepzee-trawlers naar de
Noordatlantische vis konden varen.
Ook hier is men in zijn bestaan
veelal direkt op de visserij aangewe-
Tot voor kort was het zo dat de
IJslandse regering bereid was tot
een compromis als de Britse traw
lers hun jaarlijkse totaalvangst
van kabeljauw zouden beperken tot
65.000 ton. De Britten waren be
reid een nieuwe overeenkomst te te
kenen als de tonnage kon worden
overeengekomen tussen die 65- en
100.000 ton.
Maar inmiddels heeft IJsland ook
het cijfer van 65.000 ton laten val
len. Engeland heeft zich bereid
verklaard de marine- en andere
beschermingsvaartuigen uit de wa
teren rondom IJsland terug te
trekken, mits de regering in Reyk
javik dan de trawlers verder met
rust zou laten. Dan zouden ook de
afgebroken onderhandelingen kun
nen worden hervat. Maar dit voor
stel is door IJsland zonder meer
afgewezen. Ondertussen duurt het
conflict voort en gaat het om een
nautische oorlog die de Royal Na
vy nooit kan winnen. Het enige dat
de snelle en wendbare fregatten
met hun manoeuvres, die telkens
aan de bemanning de hoogste eisen
stelt kan bereiken, is dat de traw
lers zij het dan in beperkte vorm
kunnen doorgaan met vissen. De
kabeljauw vangsten warden on
danks de moeilijke omstandigheden
redelijk genoemd en daarom wel
licht is het aantal Britse trawlers
rondom IJsland weer tot zo'n veer
tig toegenomen.
Het afgelopen jaar hebben de
Britse trawlers rondom IJsland
zo'n 130.000 ton kabeljauw gevan
gen. En kabeljauw is in Engeland
de belangrijkste schakel in de vis-
consumptie. Evenals in andere lan
den kent ook de Britse visserij gro
te moeilijkheden. Ruim een Jaar
geleden telde 's lands diepzee-vis
sersvloot nog 489 trawlers. Nu is
dat aantal al met ruim 140 schepen
geslonken. Vangstlimieten hebben
hierin een belangrijke rol gespeeld,
maar natuurlijk ook de economie.
De brandstofprijzen voor de sche
pen zijn in ruim anderhalf jaar
verdrievoudigd en nemen nog ge
stadig toe. Inclusief de loonkosten
moet een Engelse diepzeetrawler
vandaag de dag tijdens haar trip
van gemiddeld twintig dagen eerst
voor 160.000 gulden aan kosten
goedmaken, alvorens er aan ver
diensten kan worden gedacht. Het
is in deze ontwikkeling dat ook de
Engelse reders nu weinig voor nieu
we investeringen voelen en eerst
willen afwachten hoe de zaken lo
pen. En het is even duidelijk dat
ook zij het oog gericht hebben op
de grote zeeconferentie in maart.
De British Trawler Federation
heeft de regering gevraagd om te
gen het einde van dit jaar ook voor
Engeland een tweehonderd mijls
zone vast te stellen, met dien ver
stande, dat de eerste honderd mijl
exclusief voor de eigen visserij moet
worden gereserveerd en dat in de
buitenste honderd mijl uitsluitend
schepen van de EG-landen mogen
vissen. Met de IJslandse bepalingen
voor ogen kan men zich in dit ver
band aan een gevoel van hypocri
sie niet onttrekken. En het is ook
een feit dat er in Engeland bij ve
len gemengde gevoelens bestaan
over de kabeljauw-oorlog met de
IJslanders, waarin secretaris-gene
raal Luns van de NAVO nu al weer
moet zien te bemiddelen. Zijn be
grijpelijke zorg is het voortbestaan
van de Amerikaanse bases, inclu
sief het grote radarstation op het
eiland, gezien de groeiende mari-
tieve activiteiten van de Russen,
strategisch van het allergrootste
belang voor de noordelijke flank
van de NAVO. In dit verband kan
een breuk tussen twee Atlantische
bondgenoten voor de gehele NAVO
zeer schadelijke gevolgen hebben.
Vandaar dat de heer Luns zich de
komende dagen bijzonder zal in
spannen, al weet ook hij op dit mo
ment ntet welk visje hij nog uit
kan werpen om zowel een voor
Reykjavik als Londen aanvaardba
re kabeljauw te vangen.
HAYE THOMAS
Politie slaags
met betogers
in Madrid
MADRID (Reuter) Spaanse op
roerpolitie heeft gisteren slag gele
verd met meer dan tweeduizend be
togers in het centrum van Madrid
nadat de regering de posterijen on
der militair gezag had geplaatst om
het hoofd te bieden aan de chaoti
sche situatie die was ontstaan door
stakingen die begin deze week bij de
posterijen waren begonnen.
De voornamelijk jeugdige demon
stranten brachten het verkeer tot
stilstand door geparkeerde auto's
dwars over de straten te zetten.
Terwijl helikopters boven het cen
trum cirkelden om aanwijzingen te
geven ging de politie de betogers met
wapenstokken en traangas te lijf.
Verkiezingen
in Portugal
LISSABON (UPI) De Portuge
se regering heeft bekendgemaakt,
dat morgen officieel een begin al
worden gemaakt met de voorberei
dingen voor nationale verkiezingen
die ten doel hebben de wetgevende
en uitvoerende macht van de mili
tairen over te dragen aan de poli
tieke parijen.
De regering heeft nog geen da
tum voor de verkiezingen vastge
steld, maar zij heeft wel beloofd dat
deze tegen 25 april zullen worden
gehouden. Op die datum zal het
twee jaar geleden zijn dat door een
militaire staatsgreep een eind werd
gemaakt aan de rechtse dictatuur.
Judith Campbell Exner, die
zegt in het begin van de jaren
zestig, dertien maanden lang een
nauwe persoonlijke relatie met
president John F. Kennedy te
lhebben gehad, staat op het punt
yhaar memoires te publiceren.
yin die memoires maakt de 41-
I jarige vrouw o.a. bekend dat Ken-
\nedy haar eens toevertrouwde dat
Izijn huwelijk met Jacky er be-
\roerd voorstond en dat slechts
t tussenkomst van de familie Ken-
tnedy een echtscheiding had ver-
hinderd.
\\olgens de Los Angeles Times
zullen ook passages over vermaar-
I de personen uit de shoivwereld
Vonder wie Frank Sinatra, voor
tkomen.
Huilend verlaat waarnemend,
premier Hoessein Onn het televi
siestation, waar hij het overlijden
van de -premier, zijn zwager Ra
zak bekend maakte. Vanochtend
ts de 53-jarige Onn als opvolger
beëdigd.
advertentie
Pitige piepkleine
pikzwarte
pilletjes.
WASHINGTON (AP) De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken Henry Kissinger heeft tijdens een pers
conferentie verklaard dat hij ondanks de nog steeds voort
durende Russische-interventie in Angola volgende week
naar Moskou zal vertrekken om te proberen tot 'n akkoord
over de beperking van kernwapens te komen. Het bezoek
zal duren van 20 tot 23 januari.
De minister zei dat het afsluiten van een kernwapenakkoord
van een dermate groot belang is voor de Amerikaanse belangen
en de wereldvrede, dat het geschil rond Angola hiervoor op
het ogenblik moet wijken.
Nfóttemin viel Kissinger de rol
van de Sowjet-Unie in Angola aan.
Hij waarschuwde dat de algehele
Amerikaans-Russische belangen vroeg
of laat door de Angolese kwestie zul
len worden beinvloed indien het
Kremlin zijn beleid met betrekking
tot Afrika niet wijzigt.
De essentie van ontspanning is,
aldus Kissinger, dat geen van de par
tijen eenzijdig in een voordelige po
sitie probeert te komen.
Voortzetting van de Russische in
terventie in Angola zal wellicht een
nog krachtiger Amerikaanse reactie
teweeg brengen, zo liet Kissinger
doorschemeren. "Deze reeks van ge
beurtenissen zal vroeg of laat leiden
tot een open confrontatie", zo voeg
de hij eraan toe.
Militair
Kissinger verklaarde voorts dat de
Sowjet-Unie militair materieel ter
waarde van zo'n 200 miljoen dollar
heeft gezonden naar de MPLA. een
van de Angolese bevrijdingsbewegin
gen.
Kissinger zed dat dit bedrag het
totaal aan wapens, dat dit jaar uit
het buitenland naar alle onder de
Sahara gelegen landen in Afrika is
gestuurd, overtreft.
Hij deed opnieuw een beroep op
alle buitenlandse militairen en advi
seurs zich terug te trekken uit An
gola, en leverde vooral kritiek op de
inmenging van de ongeveer 7.000
Cubaanse militairen en adviseurs die
aan de zijde van de MPLA strijden.
Cubanen
Kissinger zei dat de gevechten in
het noorden van Angola bijna ge
heel worden gevoerd door Cubaanse
troepen zonder dat de linkse volks
beweging voor de bevryding van An
gola (MPLA) het zelfs doet voorko
men dat zij aan de strijd deelneemt.
Over de onlangs afgesloten topcon
ferentie van de organisatie voor
Afrikaanse eenheid merkte Kissin
ger op dat 'het verbazingwekkend
was dat de helft van de OAE-leden
het eens was met de Amerikaanse
zienswijze van het probleem.
Permanent
Na deze opmerking zei Kissinger
nogmaals dat de tot standkoming
van een verdrag over de beperking
ADDIS ABEBA (DAR ES SA
LAAM Reuter, AP) President
Idi Amin van Oeganda meent dat
hij ertoe kan worden gedwongen 'n
grote mogendheid te verzoeken in
de Angolese burgeroorlog te inter
veniëren. Hij zei er in een radio
toespraak zeker van te zijn dat hij
op de korst mogelijke termijn daar
voor de noodzakelijke troepen
krijgt. Amin zei niet welke grote
mogendheid hij in gedachten heeft.
De huidige voorzitter van de OAE
onthulde tevens dat Ethiopië de
MPLA heeft erkend als de enige
wettige regering van Angola als
23ste van de 46 landen van de OAE.
Vier Afrikaanse presidenten heb
ben hun besprekingen achter gesloten
deuren naar aanleiding van de
mislukte OAE-top over Angola gis
teren beëindigd en zijn naar hun
landen teruggekeerd zonder verkla
ringen af te leggen. De presidenten
waren Julius Nyerere van Tanza
nia, Samora Machel van Mozam
bique, Kenneth Kaoenda van Zam
bia en sir Seretse Khama van Bots-
van kernwapens momenteel belang
rijker is dan de dagelijkse internatio
nale problemen als Angola.
"De SALT is een permanent pro
bleem", aldus de minister. Wanneer
er geen akkoord komt zal de Sowjet-
Unie de vryheid hebben om haar
nucleaire wapenarsenaal op te voe
ren en nieuwe en meer geavanceer
de wapensystemen te ontwikkelen.
"Dit zal voor het Amerikaanse sy
steem economische moeilijkheden op
leveren en leiden tot een gevaar
lijke internationale instabiliteit", zo
zei de minister.
Verzekering
Kissinger zei dat Moskou en Was
hington geen nieuwe voorstellen heb
ben uitgewisseld met betrekking tot
de twee belangrijkste obstakels voor
een SALT-akkoord.
Niettemin zou het Kremlin Kis
singer hebben verzekerd dat het be
reid is zijn laatst ingenomen stand
punt te wijzigen.
Toen de besprekingen vorig jaar
vastliepen konden de twee partijen
het niet eens worden over een nieuwe
Russische bommenwerper en 'n Ame
rikaans raketsysteem.
KAAP CANAVERAL <UPI)
Op Kaap Canaveral in Florida is
vanochtend de Helios-2 gelanceerd,
een kunstmaan van Westduitse
makelij. De lancering geschiedde
met behulp van een Amerikaanse
raket van het type "Titan Cen
taur", aldus een bekendmaking van
het Amerikaanse bureau voor ruim-
tpvaart nasa.
Volgens de eerste inlichtingen is
de lancering geslaagd.
De Helios-2 moet een baan be
schrijven om de zon waarvan het
verst verwijderde punt 144 miljoen
km en het dichtstbijzijnde punt 43
miljoen km van de zon gelegen is.
Indien alles naar wens verloopt,
wordt de Helios-2 de kunstmaan, die
de zon het dichtst nadert.
De totale kosten van het pro
gramma Hellas (de Helios-l werd
een jaar geleden in een baan om
de zon gebracht) worden geraamd
op 260 miljoen dollar. Honderdtach
tig miljoen is door West-Duitsland
en de rest door de Verenigde Staten
betaald.
Overwogen wordt in 1980 een
derde Helios te lanceren.
De Amerikaanse minister van Arbeid, John Dunlop maakte gis
teren zijn ontslag bekend. Dunlop was het niet eens met het
veto dat president Ford over een wet op stakingen had uitge
sproken. Daardoor zijn zijn betrekkingen met de vakbonden
moeilijk geworden.
