Frezer 'VAN OUDE MENSEN': GRAADMETER New Philharmonia Orchestra maakt zijn reputatie waar Mj|Ü programma ...en gisteren toegelicht als u een goede baan wilt, bel dan Fokker -VFW (020) 731044 toestel 1431 ZATERDAG 10 JANUARI 1976 RADIO - TV - KUNST PAGINA 6 Toen Lex van Delden. door Couperus opgezadeld met de nog al onmogelijke naam Lot <wat te genwoordig een Poolse luchtvaart maatschappij is>, de laatste vier woorden uitsprak van de serie "Van oude mensen, de dingen die voorbij gaan", dacht ik even, dat regisseur Walter van der Kamp die als opmaat wilde gebruiken voor zijn oude droom om Gerard van het Reve's 'De avonden" voor de televisie te bewerken. 'Tk word al kaal", zei Lex van Delden ietwat geschrokken, ter wijl hij in de spiegel keek. En het kaal worden is in "De avonden" zoals vele tienduizenden Neder landers weten, het belangrijkste en nijpendste probleem voor hoofdpersoon Frits Egters. Door Nico Scheepmaker Maar nee, Walter van der Kamp heeft de gedachte aan "de avon den" voorlopig losgelaten. Hij is daar nog niet uitgekomen en wacht nu af wat de hogere heren van de AVRO vinden van een to- taaldramapakket dat is ingele verd en waarin een Priestley-be- werking zit van Piet Kamerman ("Angel Pavement") alsook het al vaker geopperde plan om "Hol lands Glorie" te verseriën. 'Tk word al kaal" was gewoon de verwoording van de laatste alinea in Couprus' boek: "En daar de kilte van het zonnesterven voorbij was, en de starre nacht buiten zwoel werd, wierp hij de ramen weer open, ademde op, en zette zich, bij zijn goed branden de lamp, aan zijn grote tafel zijn blond en fijn gezicht boog zich over zijn papieren heen en zo dicht bij de lamp was het zichtbaar, dat hij heel grijs werd aan de slapen". Tijdens een discussie op de ra dio over deze serie, hoorde ik iemand de aanmerking maken, dat de hoofdpersoon, althans Lot, gespeeld door Lex, bij Couperus blond is «dat klopt, zie voor gaand citaat) en verder "zacht, week. geestigjes" en wat zag hij daarentegen op het scherm? Een stevige jonge kerel met donker haar. Het is ook nooit goed, denk ik wel eens. Ten eerste is Lex van Delden geen stevige jonge kerel en hij is weliswaar niet blond, maar dat is ook niet het meest essentiële aan zo'n rol. Je kunt ook tegenwerpen dat hij geen 38 jaar is, zoals Lot in het baek van Couperus, maar daar staat weer tegenover, dat Couperus zelf sus send meldt, dat hij er "zelfs veel jonger uitzag". Daar komt bij dat regisseur en bewerker Walter van der Kamp de jongere figuren expres jonger heeft genomen, om het contrast met de oudere figu ren wat duidelijker te doen uitko men, aangezien die oudere figu ren in "van oude mensen" nu een maal onmenselijk stokoud zijn. Al op de negende bladzijde laat Couperus Lots moeder. Ottilie, zelf 60 jaar. even de balans van ieders leeftijden opmaken: oude mama is 97. de oude heer Tak- ma een paar jaar jonger, zus Therese in Parijs 68, broer Daan in Indië 70, Harold 73, Anton 75 en Stefanie 77. Bij het bezetten van de rollen was Caro van Eyck als de oude mama van 97 eerder in Van der Kamps gedaohten dan Paul Steenbergen voor de rol van de 93-Jarige Takma. Zo oud als ze waren moest er in hun samenzijn bij het venster, iedere dag op nieuw, toch iets van die vroege re romantiek te voelen zijn, en het leek hem na enig bedenktijd, dat Paul Steenbergen (haar ex- eohtgenoot) daar de geschiktste man voor was. Omdat alle scè nes "per decor" moesten worden opgenomen, zaten Caro van Eyck en Paul Steenbergen vijf dagen lang in de studio tegenover el kaar bij dat raam, merkwaardi gerwijs ongeschminkt, want een proef met een soort brekende make-up leverde het gevaar op, dat de huid erdoor zou worden aangetast en bij een masker zou te veel van de gelaatsexpressie ver loren zijn gegaan. Caro van Eyck wilde nog wel iets met haar tanden laten doen, Paul Steenbergen stelde voor zijn haar spierwit te maken maar Walter van der Kamp besloot toen dat beiden geheel onge schminkt zouden blijven, en dat hij, door hen onflatteus heel hard te belichten «bovenlicht maakt tien jaar ouder, dat was ook een van de zorgen die Susan Hamshi- re zioh maakte in de keuken van Berend Boudewijn) de eigen rimpels van het gelaat sterker zou laten spreken en dat beide acteurs verder met hun spel de illusie van de stokouderdom zelf moesten op wekken. Dat is, wat mij althans betreft, voor de volle honderd procent gelukt. Ook de jongere oude lui, de bijna 60-jarige, 70- Jarigen zal ik maar zeggen, ble ven ongeschminkt, terwijl de Jon ge mensen in de serie zoals gezegd met opzet heel jong waren gekozen om de ouderen door de contrastwerking nog iets ouder Lex van Delden als Lot, Piet Kamerman als van de afleveringen van „Van oude mensen, te laten lijken. Ik heb eerder wel eens de vraag opgeworpen waarom de rol van de oude mevrouw Dercksz niet aan mevrouw Jacqueline gegund, die met haar 99 jaren de door Couperus gewilde leeftijd zo dicht benadert. Een van de rede nen om haar niet te nemen was. dat gevreesd moest worden dat ze niet meer in staat zou zijn om in de flash backs van wat 60 jaar geleden gebeurd was. de liefdesscènes te speleen met bij voorbeeld Paul Steenbergen. Wal ter van der Kamp heeft er nog even over gedacht voor die flash backs een ander. Jonger paar te nemen, maar omdat dan het ele ment van herkenning te veel verloren dreigde te gaan, heeft hij daar toch vanaf gezien. Het pro bleem was door de illuminatie van mevrouw Royaards uiter aard niet geheel de wereld uit. maar door de slaapkamerscènes in het half duister te laten en met niet al te veel close ups te werken, heeft Van der Kamp zich daar toch aardig weten uit te red den. Bij een zo ongehoord sterke rol bezetting. die aan de film "Around the world in eighty days" deed denken, vallen de af wezigen bijna nog meer op dan de aanwezigen: Ko van Dijk, Ank van der Moer, ik noem er maar een paar, om van Walter van der Kamps lievelingsacteur Rudi Fal- kenhagen maar te zwijgen. Er zullen wel allerlei redenen zijn geweest waarom zij ontbraken, bijvoorbeeld omdat zij het te druk hadden met iets anders of omdat de voor hen geschikte rol al was toebedeeld aan iemand, die net iets geschikter was. Hoe dan ook, "van oude mensen, de dingen die voorbij gaan" zal nog vele decennia een graadmeter zijn voor de kwaliteit van acteurs. Van nu af aan is iemand niet meer een groot acteur, een ver dienstelijk acteur of een middel matig acteur, nee, hij heeft of wel meegespeeld in "Van oude mensen", of hij heeft er niet in meegespeeld, daar ligt de scheidslijn zoals dat bij het toneel een tijd lang officieus de voorstel ling van een Nederlandse kome die van "De drie zusters" was, in de jaren vijftig onder regie van Pjotr Sjarow. Ik kom nog een keer zo uitvoe rig op "Van oude mensen, de din gen die voorbij gaan" terug, om dat ik het van het Jaar 1975 onge twijfeld het indrukwekkendste tv- toneel vond. In het Belgi sche weekblad Humo noemt Si mon Carmiggelt het ook het bes te tv-programma van 1975. maar ik vind het moeilijk om ongelijk soortige grootheden Simplisties Verbond. Het grote gebeuren van Jaap Drupsteen, Joey. Het heilig vuur. om maar eens een paar voltreffers van de laatste weken te noemen) te vergelijken. Feit is intussen, dat de kijkcij fers minder goed waren dan de series zelf. De enig mogelijke con clusie die je daaruit kan trekken is. dat de kwaliteit van de Ne derlandse kijkers gelijke tred houdt met die kijkcijfers. De eerste aflevering had een kijkdichtheid van 26 2.600.000 kijkers) en een waardering van 7,1. De tweede aflevering een kijk dichtheid van 16 en een waarde ring van 7.5. De derde aflevering een kijkdichtheid van 17 en een waardering van 7,4. De kijkdicht heid van de weinig geslaagde se rie "De Koperen Tuin" naar het boek van Simon Vestdijk, schijnt weliswaar een lagere waardering te hebben gehad onder de zeven maar een hogere kijkdichtheid, «rond de 30). Ger Lugtenburg, hoofd van de televisiee bij de AVRO. had cijfers verwacht van 30 tot 35 kijkdichtheid, en een waardering van plusminus 7.7. Hij is dus enigszins teleurgesteld, overigens geenszins in de serie, maar meer in het publiek, dat zo weinig oog heeft voor wat Pe ter Knegjens "grote klasse" pleegt te noemen. EO is tegen ontkoppeling HILVERSUM «ANP) EO- directeur drs. L. P. Dorenbos verwacht dat als het abonne ment op een omroepblad zal zijn losgekoppeld van het lidmaat schap van een omroep, dit een daling van het aantal leden van de omroepen het gevolg zal zijn. Hij heeft dat gisteren in een EO-radiouitzending gezegd. Hij baseert zijn verwachting op het vermoeden dat het publiek an ders zal handelen dan in het de ze week gepubliceerde onder zoek is voorspeld. Ondanks dat dit onderzoek voor de EO gunstig is. zijn we op basis van de nu bekende gege vens tegen ontkoppeling, aldus de EO-directeur. ons land: het New Philharmonia Or chestra uit Londen. In 1945 'n jaar van culturele en andere ambities richtte Walter Legge, een van de leiders van het E.M.I. Grammofoon- platenconcern, in Londen een orkest op, speciaal voor het produceren van grammofoonplaten: 't Philharmonia Orchestra. In en buiten de studio's heeft dat orkest in de jaren vijftig met respectievelijk Herbert von Karajan en Otto Klemperer als eerste dirigent en met talrijke beroemde ADVERTENTIE gastdirigenten een grote reputatie opgebouwd. Het New Philharmonia Orchestra dat gisteravond in De Doelen optrad is een voortzettin van dat orkest. Door de toegenomen concurrentie, speciaal in de platensector, en financiële problemen werd het orkest in 1964 door E.M.I. ontbon den. Maar de musici richtten een zelfstandige organisatie op en onder de naam „New Philharmonia" ging het orkest verder. Vooral Klemperer heeft sterk een stempel op dit orkest gedrukt. Na zijn dood werd Ricardo Muti benoemd. Voor de oude Duitse reus kwam zo een jonge en felle Italiaan in de plaats. Hoe heeft het orkest die verandering doorstaan? Te oordelen naar het concert van gisteravond en ook gezien enkele recente platen onder leiding van Muti uitstekend. In hoeverre de artistieke kracht van het orkestspel gisteravond moest worden toegeschreven aan de leiding van de Spanjaard Jesus Lopez-Co- bos hij debuteerde vorige maand in Nederland bij 't Concertgebouw orkest valt natuurlijk moeilijk uit te maken. Maar bij deze gelegenheid speelde in ieder geval een bijzonder fel en snel reagerend orkest met een grote allure. Misschien werkt de Germaanse traditie van de periode Klemperer nog enigszins door. De begeleiding in Ravels Pianoconcert in G was iets te zwaar en te hoekig. Aangezien bovendien de solist Peter Frankl dit werk nogal uiterlijk en krachtpatserig benaderde viel die uitvoering niet mee. Maar Berlioz' ouverture „Le roi Lear" kreeg de ware bezetenheid en Beethovens Vierde symfonie kwam mede door een sterke dynamische contrastwerking (al is dit dan een „lichte" symfonie van Beethoven» bijzonder imposant tot z'n recht. Er is ook veel te zeggen voor een iets meer behoedzame en gedistantieerde Cobos het prachtig. Een opmerkelij- behandeling van deze symfonie, ke dirigent, een opmerkelijk orkest, maar op zijn manier deed Lopez- A AD VAN DER VEN VARA: 18.00 Express. P.F VARA feliciteert. 21.00 (S) Voor wie niet kijken wil (22.30- 22 40 Nws.). gramma. 23 25 (S) NOS-Jazz: Jazz in aktie. 23.55-24.00 Nieuws. Hilversum III AVRO: 7.02 (S) Ko. de boswachter show. 8.02 (S) Juist op zondag, met sportinloimatie. 10.02 (b) Muziek Mo zaïek VARA: 11.30 (S) De Coen Flink Show. 12.02 iSi Klink Klaar. 13.02 (S) NAR Nederlandse -Ar- Guitarltei- ten! 22.00 (S) Woorden in de avond. EO 22.30 (S) Laat ons de rustdag wijden. 23.00 (S) Reflector. 23 15 S) Postludlum. 23.55-24.00 Nieuws. NOS-Jazz: Bopthema s VERONICA8.00 NOS: 9.00 (S) Disco tabel. 10.00 (S) Musica Religiosa. 11.00 IS) Fur Elise, met rond 12.00 i quiz. Wat is c dagmiddagou Wat ïddago Eugen Onegin. opera Zondagmorgen. ZONDAG 11 JANUARI Hilversum 1 VARA. 8.00 Nieuws. 8.10 Weer of geen weer. met om 9.00 Sportmedede- i.uO Nws 14.02 (S) Concertgebouw- kleintje kuituur. 16.00-17.0 ilngen. 9.30 Humanistisch IKON: 10.00 Zondagmorgengebed. 10.45 Z MAANDAG Hilversum 1 TROS: 7.00 Nie ïselljke zaken bir kerk AVRO: 12.0 lijke (S) Muzikaal Onthaal, muzikale sho' 13.00 Nieuws. 13.10 De toestand in de wereld. 13.19 Radiojournaal. 13 30 Del- top. KRO: 14.00 Kruispunt: magazin met achtergrond informs en samenleving. nn -c 8.30 Nieuws. 8.36 Gyrnn. 0.33 (S) Spinks. 15.15 (S) lijn: gesproken. 16.15 <S) Souvenirs: muziekprogramma 16 45(S) gaat het. welzij nsprogramma huisvrouw. 10.30 Nieuws 11.40 Educ. iriftelijk r kaart presen 12.30 Nieuws (S) Per man 15.33 (S) Nt EO deze week. 16.20 (S) Licht zicht. 17.00 (S) EO-Metterdaad. (S) Eigen wijs. Ove 17.20 Terzake, uitz. wijs. Overheidsvoorlichting. Klankbord. EO: 17.30 Nieuws. 17.3 7.11 Ochtend- HAARLEMMERSTRAAT 181 ZILVEREN SIERADEN Een schoonheid i JUWELIER v.d. WATER rechtvaardigen, Kerkorgelconcert. 19.55 Kerkmuziek van Mozart- AVRO: 20.30 (S) In de kaart gespeeldklass. muziek op ver zoek. 22.30 Nieuws. 22.40 Radiojour naal. 23 00 Vanavond laat Sport 23 55. 24.00 Nieuws. Hilversum II KRO: 8.00 Nieuws 8.10 (S) Overwe ging. 8.15 Badinerie: klassieke mu ziek. 9.00 Nieuws. 9.10 Waterstanden. 9 15 (S) Laudate: gewijde muziek. muziek. 11.50 Buitenlands t 12.00 Nieuws. 12.10 Echo NOS: 12.20 (S) Het zwarte schaap: muziek en VARA: 17.00 (S) van de ag. 18.20 (S) VRA-Gn presenteert. 18.30 Boemerang: NEDERLAND I 15,32 Het zeemeerminnetje, kinderfilm (AVRO) 15.55 Weet je wel, kinderprogramma (AVRO) 16.15 De holle bolle boom, kinderprogramma (AVRO) J7.00 Stuif-es-in (AVRO) 13.00 Schaatskampioensehappen Groningen (NOS) 18.45 TV-informatie voor Turken (NOS) 18.55 Journaal (NOS) 19.05 De bal is rond (TROS) J9.35 De man van zes miljoen (TROS) 20.25 Op losse groeven (TROS) 21.35 Journaal (NOS) 21.50 Pepper (TROS) 22.40 Wordt u al geholpen?, tv-serie (TROS) 23.10 Tros-Sport (TROS) 23 30 Journaal (NOS) 23.35 Het lied van de week (IKON-NCRV) NEDERLAND II 18.45 Paulus de boskabouter (NOS) 18.55 Journaal (NOS) 19 05 Peppi en Kokki (KRO) 19.20 Q en Q (KRO) 19 50 T Zand 33 (KRO/RKK) 20.00 Journaal (NOS) 20.25 Ellery Queen (KRO) 21.15 Showorkest James Last (KRO) 21.30 Pleisterkade 17, komedie (KRO) 22.20 Brandpunt (KRO) 23.00 Journaal (NOS) ZONDAG 11 JANUARI NEDERLAND I 11.00 Eucharistieviering te Amersfoort (KRO-RKK) 14.00 Pech Onderweg (1) (TELEAC) 14.30 Les Gammas (20) (TELEAC) 15.00 Voorlichting Wetenschap in beweging (TELEAC) 15.30 Ned. Schaatskampioenschappen (NOS) 16.00 Journaal (NOS) 16.02 Sesamstraat (NOS) 10.27 Ned. Schaatskampioenschappen (NOS) 16.55 Voetbal- en totouitslagen (NOS) 17.00 Vesper (IKON) 17.30 Wilde Ganzen (IKON) 18.15 Voorlichting. De eerste 365 dagen uit het leven v een kind (TELEAC) 18.55 TV-informalie voor Turken (NOS) 19 00 Journaal (NOS) 19.05 Ruimte: geestelijke muziek (NCRV) IS 35 Licht klass. met variaties (NCRV) 20.30 De bekentenis, speelfilm (NCRV) 22 35 Ander Nieuws (NCRV) 23.05 Journaal (NOS) NEDERLAND II 18.25 Woord voor woord (IKON-KRO/RKK) 18.30 Paulus de Boskabouter (NOS) 18.35 Rogues Rotseiland (NOS) 19.00 Panoramiek (NOS) 19.15 Studio Sport (NOS) 20.30 Horizon (NOS) 2100 Meti-o's Music (NOS) 21.30 Journaal (NOS) 21.35 Informeel (NOS) 22.35 Beeldspraak (NOS) 23.00 Journaal (NOS) Amusement bij de VARA is godzij dank niet alleen Henk van Mont- foort. „Hof van Holland" heet een nieuw programma dat om te lachen is. Plaats van handeling is het Am sterdamse paleis van justitie, om precies te zijn: de kamer van de politierechter. Via de verdachten, die voor het hekje verschijnen, wor den diverse sketches opgevoerd. Dat is een prima formule, omdat de mo gelijkheden (onder andere via flash backs) vrijwel onbeperkt zijn. Het was deze eerste keer niet om voort durend van je stoel te rollen van het lachen, het was geen Koot en Bie tenslotte, maar ik heb me er toch wel mee geamuseerd. Een van de redenen daarvoor was, dat er weer eens acteurs opdraaf den die je niet vaak ziet, zoals Johan te Slaa (één van mijn favorieten trouwens) en Dick Scheffer. Ook de politierechter vond ik een voortreffe lijk type gespeeld door ene Max Schnur, van wie ik (wat misschien schandelijk is) nog nooit had ge hoord. Een Belg, zo klonk hij ten minste. Volgens Frans Boelen, de regisseur, is het onder meer de be doeling dat de kijker een beetje af stand gaat nemen van de heren hoogwaardigheidsbekleders. Dit zal wel lukken (voor zove nog nodig is), want de magistraten benutten schorsingen om snel een fles jenever op tafel aan klaverjassen te slaan. Als ze in de rechtszaal terug zijn, i officier van justitie duidelijk geschoten. Ik zit me nu af te gen, of de kans er in zit dat de rechterlijke macht tegen deze stelling van zaken zal protesteren Ik denk het niet, eerlijk gezegd. Maar als dat wel zou gebeuren, zou de VARA dan besluiten de serie te stoppen? Ik snijd het maar even aan naar aanleiding van protesten tegen het liedje Agessus van de heer Alexan der Curly. Daarin bezingt hij een Turkse gastarbeider die naar Neder land komt om „snel rijk" te worden. Dat is natuurlijk niet in overeen stemming met de werkelijkheid, zeg gen de protesterenden. En daar hoef je inderdaad niet lang over te dis cussiëren. Gisteren zou Curlv dit liedje zingen in het VARA-pro- gramma „Vrijdagavondvrij", maar hoewel de VARA het een „onschul dig liedje" vindt, liet men het toch vervallen, want men wilde „niemand tegen het hoofd stoten". GERARD PAQUES. 7.02 (S) Kom (7.30 Nws. 7.41 Ak- 12.30 Nieuws. 13.30 (S) Muziek. 15.00 (S) Hier en Nu. 8.25 (S) Muziek uw straatjé. 9.00 (S) De Vrouw de kleine zelfstandige. (9.35 Wa- ziek. 12.00 (S) Het nuttigen vanetens waren is toegestaan. 13.00 Nieuws. 13.11 (S) Hier en Nu. 13.30 (S) Onder school tijd. NOS: 14.50 Den Haag deze week. 7.02 (S) Drie op je boter- Vrijblijvend amusement op Nederland I. De TROS zórgt van avond voor de bekende serie „De man van zes miljoen" en „Pepper", de blotide politie-dame, die voor geen kleintje is vervaard. Wie nog niet ontspannen genoeg is. kan op het zelfde net kijken naar de belevenissen van kapitein Peacock in „Wordt u al geholpen?" Sport besluit het TROS-program- ma. TROS-sport staat in het teken van het schaatsen op de Olympische Wuiterspelen in Innsbriick. Op Nederland II brengt de KRO een thriller, waarin de de- tectieveschrijver Ellery Queen de hoofdrol speelt. Eén van zijn lezeressen, is na het lezen van zijn boek, gestorven. Dat kan geen toeval zijn, vindt Queen. Pleisterkade 17 krijgt vanavond zijn tweede aflevering. Annie M. G. Schmidt schreef deze zesdelige komedieseriewaarin Nell Koppen en Jan Blaaser de hoofdrollen spelen. „De bekentenis"een film van Costa Gravas, vormt de hoofd moot in het NCRV-programma op Nederland I van morgen avond. Yves Montand en Simone Signoret spelen de hoofd rollen. Voor milieu-geïnteresseerden heeft „Ander Nieuws" een aar dig onderioerp: deze aflevering is namelijk geivijd aan mi lieuvriendelijke techniek. In Beeldspraakis Anton Heyboer morgenavond het onder werp. En dan niet zozeer de mens Heyboer, als de kunstenaar enu zijn etsen. Jonne Severijn maakte deze film in 1973. De NOS zendt hem op Nederland II uit. DUITSE TV vliegjes: lichtpunten (S) Promenade schil Antony Slonymsky. 21.15 Close-Up( der kennis 12 03 (S) Drie 1 14.03 Radit^ournaal. 14.06 (S Pop-kon- takt I. 15.03 (S) Pop-Kc*nakt II. 16.03 (S) De Hitmeesters. (17 03 Ra diojournaal). Hilversum IV VARA: 7.00 Nieuws. 7 02 (S) Groot klein. 9.00 Nieuws. 9.02 Wonen, ver- sen huis en thuis. 9.35 Klnde- kwartle? 10.00 (S) Feest der herkenning. 13 00 (S) Maak eens na il JANUARI 12.00 Internatio 14 30 Kinderprogrf 23.00-23 05 Journaal lopende week 10.30-12 00 Das Feuer- zeichen. tv-spel. 12.00 Konsert. 12.50 Wetenschappelijk programma. 13.00 Journaal. 13.02 Weëkkronlek. 13.45 Kleuierprogramma. 14 45 Kim en Co. jeugdfilm serie. 14.40 Dokumentaire se ">.10 Journaal 15 15 Liefdadig- Kinderprogramma. 15.30 Visit chiefs son. Amerikaanse speelfilm uit Jot 1974. 16.55 Task force Police, tv-serie. uit 17.45 Anstosse: Ein Vater und die Ge- samschule film 18.30 Journaal. 18.33 Sport. 19.20 Reportages van buiten de Evangelische korrespondenten 22.00 Journaal Revolution, fllmreportage. 22.00 Kon sert. 22.50 Journaal.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1976 | | pagina 5