Vrachtschip bij
\Y adden vergaan
ZEEUWEN VERGETEN '53 NIET
Storm raasde over
W - Europa: 60 doden
Hij kroop
bijna in
de duinen'
Door
Aad Wagenaar
THOLEN De eigenares van de
enige slijterij in het kleine dorp St.
Maartensdijk op het eiland Tholen,
vertelde zaterdagavond dat van haar
vaste klanten die dag, menigeen wat
extra maatjes jenever had gekocht.
Ondanks de gestegen prijzen. „Ze
hadden het nodig om de nacht door
te komen, want door de storm
slaapt hier vrijwel geen mens."
En velen op het Zeeuwse eiland
hadden al vluchtkoffers klaar staan.
Uit de polders waren mensen komen
logeren bij familieleden in de hoger
gelegen dorpen als Stavenisse, St,
Maartensdijk, Poortvliet en Tholen.
De noordwester storm bracht angst
en herinneringen aan februari 195.?.
Zaterdagmiddag tegen vijf uur
staan we op de Tholense buitendijk
langs de Oosterschelde, als tiental
len Tholenaren gekromd om tegen
de wind in op de been te blijven. De
lippen proeven zout van het
zeewater dat de storm in vlagen
over de dijk sproeit. De rivier staat
tot aan de kruin van de dijk. In een
bocht ervan wordt met iedere
golfslag een halve meter grond
afgekalfd.
Het is een angstaanjagend gezicht.
„Maar dit kun Je tenminste nog
zien," zegt ons later een eilandbewo
ner, „veel angstiger is de nacht, als
je de opkomst van het water alleen
maar hoort en niet met Je ogen
kunt waarnemen. Die vrees krijgen
we vannacht weer, want je weet dat
de wind nog in het water zit. En Je
kunt alleen maar bidden dat de dijk
hoog genoeg is."
De angst is ook merkbaar in
Stavenisse. het dorp dat bij de
februariramp 153 doden moest
betreuren. Bij het ha ventje zijn laat
in de middag honderden dorpelingen
samengekomen om te kijken naar
het snelle wassen van het water.
Café Smits, dat op de kade staat is
onbereikbaar geworden. Het is
omringd door tot twee meter hoog
gestegen zeewater, dat tot aan de
kozijnen klotst.
Op het dijkje achter de haven zijn
vloedplanken vastgeschroefd. Daar
achter kijken de mensen van
Stavenisse stil naar het waterge
weld. dat de storm veroorzaakt-
De huisarts van Stavenisse heeft
vorig Jaar laten weten dat het
gebruik van zenuwpilletjes door zijn
patiënten ver boven het landelijk
gemiddelde ligt. Hij sprak van een
„rampsyndroom" daags na een
fikse storm zit zijn wachtkamer
overvol.
In Stavenisse is om 17.10 het
moment van hoog water bereikt. De
vioedplanken hebben het gehouden
en het bericht komt dat nergens de
Oosterschelde het van de dijken
heeft gewonnen. Sommigen verlaten
dan de dijk, maar er zijn er veel die
in de storm blijven staan, als
machteloze wachtslieden.
„Ja, want dat ben Je: machteloos."
zegt 's avonds in het raadhuisje van
St.. Maartensdijk, de loco-burge
meester C. J. Moerland. Omdat
burgemeester Boeyen naar de
wintersport in Oostenrijk is, fun
geert Moerland als hoofd van het
gemeentelijke alarmteam.
Die groep ontspant zich als het
moment van hoog-water voorbij is,
met een borrel ten gemeentehuize.
„We hebben vannacht ons bed niet
gezien." zegt de heer Moerland, „pn
ook vannacht zal het niet van
slapen komen. Om half zes
morgenochtend is het weer hoog
water. Hoe kun je met die angst
voortleven?"
En dus. zo vertolkt hij het algemeen
gevoelen op het eiland Tholen: de
Oosterschelde moet dicht, zonder
concessies aan groepen die ijveren
voor milieubehoud.
„Waar waren die milieuvogels
vanmiddag toen de Oosterschelde
tegen de dijk omhoog kroop?" roept
iemand in het Zeeuwse raadhuis.
„We hebben ze niet op de dijk zien
staan trouwens we zouden ze
zonder meer in het water gegooid
hebben!"
„Ik ben gezworene van het
waterschap Tholen en ook namens
die instantie kan ik zeggen dat wij
de Oosterschelde liever vandaag dan
morgen afgesloten willen hebben,"
zegt de vermoeid uitziende wethou
der Moerland. „Een stormstuwdam
zou een redelijk compromis zijn met
de strijd voor behoud van het milieu
en daar ben ik heus wel voor
maar hoe lang duurt 't allemaal?
Wij hebben hier ondertussen slechts
te maken met die angst; alle
mensen op Tholen die ouder zijn
dan 25 Jaar kunnen niet loskomen
van de herinnering aan wat er in '53
gebeurde."
..De mensen in Den Haag, die
uitmaken hoe het hier met de
Oosterschelde verder moet gaan,
hadden we met een autobus vol
vandaag hier moeten halen." zegf
iemand anders van het Tholense
alarmteam. „En dan zouden ze eens
een volle nacht op de dijk langs de
Schelde moeten gaan staan."
Die dijk hield het in de nacht van
zaterdag op zondag, maar de storm
hield de mensen wakker. De
apotheek-houdende huisartsen van
Tholen zullen deze week hun
voorraad pillen moeten bijvullen.
Februari '53 raakt nooit in de
vergetelheid.
In Stavenisse waren dit iveek-
einde de huizen aan de kade van
de haven onbereikbaar geworden.
Het zeewater was tot een hoogte
van twee meter gestegen.
DEN HAAG (SP) De zware
storm die vrijdag en zaterdag over
ons land raasde heeft waarschijn
lijk aan alle elf opvarenden van het
Oostduitse vrachtschip C'apella het
leven gekost.
De politie vermoedt dat het schip
ten noorden van Ameland is ver-
het l'ithuizer Wad aan de noordkust
van Groningen een vlet en enkele
reddingsvesten die waar chijnlijk
van de Oostduitser afkomstig zijn.
Nadat het schip zaterdag had ge
meld dat het water maakte en dek
lading verloor, kwam er een zoek
actie op gang. Reddingboten, heli
kopters en wadgidscn hebben zater
dag en zondag de hele dag gezocht
naar het schip en zijn bemanning,
maar zonder resultaat.
Over het lot van de Britse kust
vaarder Carnousti die ten noorden
van Terschelling in moeilijkheden
verkeerde was gisteravond nog niets
bekend. Het schip ligt te ver uit de
kust om per reddingboot te berei
ken. Het is niet bekend hoeveel
mensen er aan boord zijn. Een
Brits vliegtuig heeft nog naar het
schip gezocht maar vond niets.
Ook op het land heeft de storm huis
gehouden. Er werden af en toe wind
stoten van 130 kilometer per uur
waargenomen.
Veel wegen, waaronder de Af
sluitdijk en de bruggen over de
Zeeuwse wateren werden voor het
verkeer afgesloten Door over
vliegend wrakhout en het gevaar
voor afknappen van electricitehs-
nia.sten was rijden levensgevaarlijk.
De zware storm en het zeer hoge
water vernielden op veel plaatsen de
duinen.
Op een van de Vlissingse boulevards
werd een stuk zeewering dat nog niet
op D.ltahoogte was gebracht ver
woest. Er ontstond een binnenmeer-
tje waaruit water naar een lager
stadsgedeelte sijpelde. De binnenstad
bleef voor overstromingen ge
spaard. Het gat is gedicht met zand
zakken. Het windorgel van bamboe
stokken dat deze zomer werd opge
steld werd totaal vernield.
Evacuatie
Ongeveer honderd gezinnen op het
oostelijk deel van Texel werd zater
dagavond om half acht geëvacueerd
omdat het waterpeil tot een kritieke
hoogte was gestegen. Toen het ge
vaar om half elf was geweken kon
den ze weer naar hun huizen gaan.
De toren van de Sint-Bonifacius-
kerk in het centrum van Leeuwar
den kwam zaterdagmiddag met don
derend geraas naar beneden. Per
soonlijke ongelukken deden zich niet
voor, omdat de politie de omgeving
had afgezet. Ook in Egmond aan
Zee en het Groningse Pieterburen,
rukte de storm daken van kerken.
Overal in het land maakte de
storm gezinnen dakloos doordat da
ken en muren van hun hulzen wer
den weggeslagen In Groningen ging
een houten noodsohool in zijn geheel
de lucht in.
Vooral in het oosten van het
land hebben de bossen zwaar gele
den onder de storm. Volgens staats
bosbeheer zijn enkele tienduizenden
kubieke meters hout verloren ge-
Een 59-Jarige man uit Leeuwarden
d:? naar een buitendijks stuk land
was gegaan om te zien hoe het met
de vogels was. werd verrast door het
opkomende water. Hij werd op het
niDpertje gered door een helicopter.
Vier mensen die zaterdagmorgen
bij laag water 'een plaat bij Goeree
Overflakkee waren opgelopen en
door het water waren ingesloten kon
den na enkele benauwde uren wor
den gered door een motorvlet.
Een theehuis in de Kennemerdui-
nen bij Bloemendaal moest zijn deu
ren sluiten omdat het op het kantje
van het duin was komen te staan.
Het strand voor het theehuis is 15
tot 20 meter afgekaveld. Ook op Te
xel en bij Westerschouwen zijn over
enkele tientallen kilometers stukken
van meer dan tien meter duin weg-
Noordwijk
In Noordwijk was de situatie bij
de Koningin Wilhelmina Boulevard
zaterdag dermate gevaarlijk dat bur
gemeester Bonnike de sluiting van de
boulevard gelastte. Politie ontruim
de de zeereep, waar honderden kijk-
lustigen zich ophielden en de helm-
beplanting vertrapten. Het was niet
denkbeeldig dat het publiek met het
door de zee ondermijnde duin naar
beneden zou storten. Bovendien vlo
gen brokstukken van de houten poli
tiepost. die door de storm finaal uit
elkaar was geslagen, de kijkers om
de oren. Nadat het publiek en de
auto s waren verwijderd werd de Ko
ningin Wilhelmina Boulevard met
hekken afgesloten.
HOEK VAN HOLLAND—'s-GRA-
VENZANDE (SP) De kans is
groot dat het onder Panamese
vlag varende Belgische motorschip
Stardust dat sinds zaterdagmid
dag muurvast zit op het strand
even ten noorden van Hoek van
Holland, zal moeten worden ge
sloopt. „Het schip kroop bijna in
de duinen", aldus een ooggetuige
van de stranding van de Stardust,
„lostrekken kan haast niet meer
en als er een geul zou worden ge
graven dan zou een deel van de
duincrij zeer zwaar worden be
schadigd".
Tijdens de hulpactie van
de Hoekse reddingboot Koningin
Juliana, die 19 van de 21 beman
ningsleden van boord haalde,
sprong een van hen te vlug in zee
en raakte beklemd tussen beide
boten. Met twee gebroken benen
is hij in het Rotterdams Haven
ziekenhuis opgenomen. Kapitein J,
Niesink en één bemanningslid zijn
na de reddingsactie aan boord ge-
blemen. Omstreeks elf uur zater
dagmorgen gaf de Stardust nood
signalen. Kort tevoren had men
in de zeer zware storm roerschade
opgelopen. Vrijwel stuurloos ste
vende het schip, daarbU voortge
stuwd door de bijna orkaanachtige
wind. recht op de kust af. Het
anker werd uitgegooid en volgens
de later geredde bemanningsleden
was het de bedoeling van de ka
pitein Niesink om beter weer af
te wachten en daarna naar Rot
terdam te gaan. Rond half vier
echter begaf de ankerketting het
en voer het schip in de richting
van het strand ten noorden van
Hoek van Holland, nabü 's-Gra-
venzande.
Mede door het bijna lente-achtige
weer waren gisteren vele duizen
den naar 's-Gravenzande geko
men om de Stardust te zien. „Het
Opname uit de haven van
Havneby voor de kust van Jut
land. Eén vissersscheepje is zelfs
op de pier terecht gekomen.
Markt) en Oostende. Het dorp
Ruisbroek-Sauvegarde werd giste
ren geëvacueerd nadat in nabijge
legen drie dijken breuken waren
ontdekt.
In Frankrijk bleef de stormschade
beperkt tot het noorden van het
land. Er vielen geen slachtoffers.
De glazen overkapping van het
station in Rijssel werd zwaar be
schadigd en van 2 flatgebouwen
van 18 verdiepingen waaiden de
daken af. De bewoners moesten
worden geëvacueerd. Bij Saas Fee
een van de belangrijkste skista
tions in de Zwitserse Alpen, zaten
39 toeristen gedurende negen uur
vast in een cabine van de kabel
baan doordat hevige rukwinden
het veiligheidsmechanisme onklaar
hadden gemaakt. Een lid van de
reddingsploeg kwam om het leven
door een lawine.
De bij Hoek van Holland gestrande ..Stardust" icas gisteren een attractie van de eerste orde.
DEN HAAG (DPA REUTER AFP)
De storm heeft niet alleen in
Nederland, maar in heel West-
Europa een brpeti spoor van dood
en vernieling achtergelaten. Bijna
60 mensen kwamen om het leven,
vele honderden huizen overstroom
den en er werd voor miljoenen
guldens schade aangericht. Blij
kens berichten uit Engeland. West-
Duitsland, Nederland. België, Zwe
den, Zwitserland, Noord-Ierland
en de Ierse Republiek moet het
dodencijfer worden gesteld op 57.
Daarnaast zijn er vele honderden
gewonden en worden een onbe
kend aantal mensen vermist.
Groot-Brittannië werd het ergst ge
troffen. Hier vielen minstens 24
doden en liepen honderden men
sen verwondingen op. Van de scha
de op de Britse eilanden was nog
geen gerede schatting te maken.
In de vier graaf schappen aan de
Britse oostkust moesten honderden
mensen worden geëvacueerd en de
wegen langs de kust gedeeltelijk
voor het verkeer afgesloten. Met
name in laaggelegen gebieden in
Suffolk en Norfolk vonden uitge
breide evacuaties plaats toen het
woeste water door de zeeweringen
brak.
Grote delen van Groot-Brittannie
liepen onder water, tienduizenden
mensen makten verstoken van
elektriciteit en het trein-, weg
en luchtverkeer raakte door de
aanhoudende storm volledig in de
war. Veel van de slachtoffers in
Engeland waren automobilisten die
tegen omgewaaide bomen reden of
door windstoten van 170 km per
uur van de weg werden geblazen.
Voor de Britse kust raakten min
stens 20 schepen in moeilijkheden.
Nauwelijks minder hield de storm huis
in de kuststreek van West-Duits-
land en vooral ht gebied langs de
Elbe. Terwijl duizenden hulpkrach
ten gisteren bezig waren met oprui
mingswerkzaamheden en de ber
ging van door overstromend water
ingesloten mensen op hoge toeren
draaiden, uitten deskundigen reeds
hun bezorgdheid over dp deels be
angstigende toestand van de dijken
in het geval van een nieuwe storm
vloed.
In Noord-Duitsland werden verge
lijkingen getrokken met de storm
ramp van februari 1962 toen in het
meer dan 100 km van de Noordzee
verwijderde gebied van Hamburg
aan de Elbe meer dan 300 mensen
om het leven kwamen. Dit keer
vielen in geheel de Bondsrepubliek
22 doden als gevolg van de storm,
die het water in Noord-Friesland
nog 43 centimeter hoger deed sty-
gen dan het hoogste punt van 1962.
Bij het naderen van de stormvloed
was in Denemarken zaterdag voor
de gehele westkust uitgebreid alarm
gegeven. Meer dan 20 000 inwoners
van de steden Tondern en Ribe
werden uit voorzorg geëvacueerd.
Van vele plaatsen in Denemarken
werden dijkdoorbraken, overstro
mingen en ernstige schade gemeld
en voor de kust van Jutland be
reikte het water van de Noordzee
een hoogte van meer dan vijf me
ter boven normaal.
In het Belgische Noordzeegebied brak
zaterdag de dijk tussen Oostende en
Middelkerke door. Er ontstond een
gat van tien meter breed en twee
meter diep.
Grote overstromingen ontstonden in
Antwerpen, Brussel (de historische
Zo kwam het
De door vele weerkundigen
als ongebruikelijk krachtig ge
kenschetste storm ontstond vrij
dag boven het noordelijk deel
van de Atlantische oceaan. Door
grote temperatuurverschillen ten
oosten van Schotland verdiepte
de stormdepressie zich waardoor
ze vrijdagnacht, op weg naar
het Westeuropese continent, da
golven van de Noordzee met
rukwinden van meer dan 150 km
per uur tegen de kustlijn deed
beuken. De grote temperatuur
verschillen konden ontstaan
door het bijeenkomen van war
me tropische stromingen met
koude winden uit het noord
poolgebied.
Na de schrik van een eerste
hoge vloedgolf zaterdagmiddag
konden de mensen in de ge-
vaarlijkse gebieden, Noord-
Duitsland en Zuid-Denemarken,
pas» opgelucht ademhalen toen
de ongeveer 12 uur later nader-
bijkomende tweede vloedgolf
niet de gevreesde hoge water
stand bracht.
SssaiiLi" V amain.-.
De Elbe was buiten de oevers en maakte van een deel van Hamburg
