Tussen vorm en inhoud
moet conflict blijven
(Durf Qlie
Li
De
Gras-
mobiel
De
Generaal:
Het
vlieg
tuig
ZATERDAG 20 DECEMBER 1975
PAGINA 27
Erik Vos van 'De Appel'
Na de geruchtmakende aktie To
maat Is er een beroering ln de
Nederlandse toneelwereld ont
staan, die nog steeds niet is uit
gewerkt. Oudere gezelschappen
spatten uiteen, vooral veel kleine
re gezelschappen ontstonden, de
vrije produkties kregen meer
grond onder de voeten. En er
werd veel gepraat. Door kunstra
den, gemeente-instellingen, ad
viescommissies. Maar de steen
der wijzen is nog niet aangedra
gen.
Mannen, die met hun adviezen veel
ln de melk te brokkelen hebben
brachten onlangs weer eens de po
sitie van de toneelgroep "De Appel"
ter sprake, nu succesvol bezig in zijn
vierde seizoen.
Wil men de positie van het gezel
schap van Erik Vos alweer aanvech
ten? In sommige kringen vormt al
leen het etiket "experimenteel" cou
rant wisselgeld.
Toen Erik Vos met een kleine schare
enthousiasten om zich heen begon,
zou men hem voor gek hebben kun
nen verklaren een oude Schevening-
se visopslagplaats te gaan bespelen
als "Theater aan de Haven". Alle
6cepsis is ondertussen stralend weer
legd, het gaat zelfs om het best lo
pende kleine theater van Nederland
met het hoogste bezettingspercen
tage. Erik Vos, helder en nuchter als
hij formuleert, wil best iets kwijt
over de benadering, die de groep
nu heeft gevonden, binnenkort naar
te hopen valt met enige uitbreiding
om uit een ruimer repertoire (Sha
kespeare's "As you like it" bijvoor
beeld) te kunnen kiezen.
"De Appel" heeft een eigen meng
vorm gevonden van klassieke stuk
ken in een experimentele opzet,
waarbij die klassieken niet zozeer
met respect als wel bewondering
v den tegemoet getreden.
E; >estaat geen echt regieplan meer,
alles wordt in het repetitieproces
ontwikkeld. Erik Vos: "Dat kost
me best moeite en een langer voor
bereiding om met een schonere lei
te kunnen beginnen. Twee a drie
maanden wordt daarvoor genomen
om te werken met alle elementen
die je hebt en die ook ftog over
boord kunnen gaan als er betere
elementen worden gevonden".
Vandaar dat de repetities soms boei
ender kunnen zijn dan de voorstel
lingen zelf en "De Appel" heeft daar
recent ook publiek bij toegelaten.
Vroeger zou Vos die onzekerheid
niet hebben aangedurfd, de uit
kristallisering tot vlak voor de pre
mière toe.
Soms komt het toeval in het vinden
van de vorm te hulp. Min of meer
noodgedwongen wordt de op stapel
staande produktie nu geheel door
mannen gespeeld ook in de vrouwen
rollen. Voor Erik Vos vertegenwoor
digt "Agamamnon" in zijn waanzin
om wat eenmaal misgaat toch door
te zetten een top in het Europese
drama.
In het nieuw gevonden werkproces
moet de acteur niet te horen krijgen
Erik Vos: Vroeger zou ik de onzekerheid niet hebben aangedurfd"
het
zelf i
Hij voelt zich dan wel tijdelijk
verloren. Aan de hand van ervaring
moet er een vertrouwen ontstaan,
waarmee je je kunt permitteren on
zeker te zijn.
"Ik geloof in teams" zegt Erik Vos,
maar over een volledige democra
tisering heeft hij zijn bedenkingen.
Dat kan alleen in een uiterst des
kundige groep zonder kaliberverschil.
Zijn ervaring, die hem vier jaar ge
leden tot een nieuw beginnen uit
nodigde, is gebaseerd op zijn oor
deel. dat het publiek een beetje is
afgeknapt op te verwachten en al
te gladde voorstellingen. Overleefde
traditie kan al zitten in wat je leert
over traptreden op het toneel: die
moeten vijftien centimeter hoog zijn,
dat is het gemakkelijkst. Daarom
kom je bij De Appel alle tredenhoog-
ten tegen, maar niet die van vijftien
centimeter. Men knapte af op de
bandrecorders, de perfectie van de
techniek, de dekorwisseling.
"Er moet altijd een conflict blijven
tussen vorm en inhoud, anders loopt
de spanning eruit". Daartoe moeten
geaccepteerde vormen kapot worden
gemaakt om nieuwe vormen te vin
den. Een al te geaccepteerde vorm
is al dood. "De verliefdheid op de
vorm van het ei, houdt het stikken
van het kuiken in. Daarom moet het
ei welbewust kapot".
De Appel wil verder gaan dan de
voorstelling zelf. Het publiek ver
langt identiteit. Dat kan zelfs in het
6Chenken van het kopje gratis kof
fie, zoals dat in Theater aan de
Haven gebeurt. En in het bereiden
van een eenpansmaaltijd zoals dat
in de toekomst vóór de voorstelling
gaat gebeuren.
Erik Vos heeft nu in een twintig
jaar al een gevarieerde regie car
rière achter de rug. Bij het jeugd
toneel van Arena leerde men hem
kennen als een speelse zoeker naar
bewegingsvormen, later bij de Nieu
we Komedie culmineerde zijn werk
ln een nieuwe, verrassende herbele
ving van het Griekse drama ("De
Perzen" o.a.), bij de Nederlandse Co-
medie kwam hij al even on-conven-
tioneel voor de dag met bijvoorbeeld
een realistische Molière ontdaan van
troebele vernissen.
Amerikaanse ervaringen met „Pro
metheus" en „Hamlet" hebben de
grootste ommekeer in zijn toneelcar
rière bij hem teweeg gebracht.
Daar werkend is hij toneel relatiever
gaan zien, Vietnam en de studenten
opstanden waren onontkoombaar.
„Ontactisch ben ik altijd geweest",
zegt Vos, maar sinds die tijd is hij
milder en minder agressief gewor
den. „Ik sta meer open voor anderen
en ben bewuster gaan spelen voor de
mensen in de zaal".
Dat is ook de reden waarom De
Appel besloot niet meer in Rotter
dam te spelen. „Men heeft er geen
hart voor het publiek, de organisatie
vorm van het toneel is er wat struc
tuur betreft niet geschikt voor". De
manier van werken bij „De Appel",
aanvankelijk sterk literair gericht,
begint vruchten af te werpen in een
erg positief werkende botsing. Men
doet een beroep op eeen publiek dat
bereid is zijn verbeeldingskracht in
te schakelen. Het plezierige avondje
uit is er niet". Met dat ideaal heeft
„De Appel" niet te hoog gegrepen, de
nauwelijks te honoreren vraag naar
plaatsen bewijst dat.
PIET RUIVENKAMP
uur. zo. 2.00. 4.30. 7.00 en 9.30
CAMERA: ..Once upon a time in tl
West" dag. 8.00 uur. za.. zo.. ma en
ook 2.00 uur. 14 jaar.
Nachtvoorstelling: ..Little big man".
r.Intensieve verpleging: dag. v. 14.00
14 30 u
1.30 u en van 18.30 tot 19.00 uur
T entoonstellingen
en 9.15 uur. zo. ook 4.45 uur. 14 jaar.
STUDIO: ..Elckerlijck" dag. 2.30 7.00
en 9.15 uur. zo. ook 4.45 uur. 18 Jaar.
TRIANON: „Kind van de Zon'1, dag.
Tentoonstelling tekeningen
Luuk Gransjean. Van 13 c
Ie L)e Ruip Hooglandse Kerk-
10. expositie litho's en tekenin-
i Bettv Disco en Gerbrand Bie-
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
klasse- de eehele
100 uur
>ensdagavond «uitsluitend voor
dersi van 18.30—19 30 uur
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
patiënten (bebal'
Elke dag
«Un de bezoekuren als volgt:
15—15 00 uur
Ongevallendlenst elke dag Acade-
Diaconessen!) ulsl
zaterdag 18.00 i
Bezoekuren Ziekenhuizen
.elim^ Volkskunst uit La-
ifot 26 april 19761
J3e Scherf*
el as bulsei
18 30—19 80 i
Oeestgeost tel 150220 Ans v d Helde—
Kort exposeert eigen w
houtwerk tegels en mozaïeken
OudhedeD (Rapen
Tentoonstelling "Archeologen we
een in Zuid-Holland", opgravingen
Leidse bioscopen
LUXOR: „Jaws", dag. 2.30. 7.0
MlddagDezoekuur;
eleden Kinderen beneden
St. ElLsabeth-zlekenhuls volwasse-
18.30 tot
ook 11.15 tot 12.00 uur Kraamafde-
ling- dag van 11.15 tot 12.00
leen voor echtgen.) v. 15.00
^gende bezoekuren (alleen
Maandag t/m vrijdag:
istlge patiënten
stlge patiënten d
ordt toegestaan.
i hoofdverpleegkundige hiervoor spe-
Bezoekt
Elke dag:
14.15—15.00
183019.00
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas
13 30—14.15 en 18 30—19 30 u: 3e klas
ji Kri
ouders 18-^
11—11.3
3 30—19.3
13 30—14 15
afdeling 13.30—14 16
echtgenoten 1920 u.; Kinderafdeling
15—16
klasse-afdelingen 18.30 t
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van
Schiphol
kunnen dag en nacht worden gemeld
by het Informatiecentrum Geluids
hinder Schiphol (025—1760OOJ
teuws
20 december 1975
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- In een der steenkolenmijnen
te Grisou, aldus meldt men
uit de Belgische stad Bergen,
heeft zich een geweldige ont
ploffing voorgedaan, waarbij
110 menschen gedood en 11 ge
kwetst werden. De meeste
slachtoffers zijn gestikt en
blijkbaar plotseling door den
dood verrast.
De ontploffing deed zich
voor in eene gaanderij, gelegen
ter diepte van 530 meter, in de
mijn 'la Cour', behoorende tot
maatschappij der Charbon-
nages beiges" en gelegen on
der de gemeente Frameries.
Deze mijn is wat luchtverver-
sching betreft, een der beste
van het land.
De directie heeft emmid-
dellijk maatregelen genomen
om de nagelaten betrekkingen
der slachtoffers te hulp te ko
men.
Vijftig jaar geleden:
Theodore Koerner, een in
woner van Brooklyn die bij
zonder enthousiast was voor
het oplossen van kruiswoord
puzzels, is dezer dagen over
spannen geraakt toen hij een
puzzle niet kon oplossen. Hij
vroeg zijn vrouw hem te hel
pen, doch dez voldeed hier niet
aan. De man nam toen een
revolver en loste twee schoten
op zijn echtgenoote, die daar
door gewond werd. Daarop
pleegde hij zelfmoord door
zich een kogel door het hart
te jagen.
In de Hongaarsche hoofd
stad Boedapest is de rechts
kundig adviseur va?i 'n finan-
cieele instelling met 1.5 mil
liard kronen naar Amerika
vanee h-sl-pn-e
gevlucht en dit voorbeeld is g
volgd door twee directeuren
van een fabriek met 5 mil
liard
PANDA EN HET MEESTER-MONSTER
Panda reed zo hard hij kon verder - want wie de hoornblazer van het
Monstermeer hoorde, kon onraad verwachten
De klanken van de woudhoorn klonken klagend door de mist; maar plotse
ling werd het overstemd door een ander geluid. Het was een dof gerommel,
dat snel aanzwol en recht op het autootje afkwam.
Toen Panda omhoog keek,zag hij tot zijn ontzetting een aantal rotsblokken
die donderend naar hem toe rolden. Hij kon maar een ding doen om aan de
lawine te ontkomen: hij rukte aan ziin stuur en reed het meer in.
"Merkwaardigsprak professor Kalkar. "Vergis je je niet Panda.' Dit i
toch een auto, en geen bootOf zie ik het niet helemaal helder?"
"N-nee, hoor", zei Panda klappertandend. "W-we zijn van de w-wal in cL
sloot gereden. D-dat komt ervanals je de h-hoornblazer hoort.
M-maar het is beter dan dat we door die zware stenen verpletterd waren
Laten we maar gauw maken dat we in de bewoonde wereld komen
Daar is een herberg. Als we onze snullen uit de auto halen, kunnen w>
daarheen gaan"
GEBAKKEN BRIE
MET SELDERIJ
1 grote selderijknol; 1
brie (190 gram); Blader
deeg: 100 gram bloem;
50 gram boter; snufje
zout; 2 theelepels olie; 1
eigeel; room of ei om te
bestrijken.
Begin met het blader-
I deeg. Doe de bloem in 'n
schaal. Kruimel de bo
ei de bloem en kneed
deeg luchtig met
I zout, olie en eierdooier.
Laat het deeg 1 a 2 uur in
I de koelkast rusten.
I Kies een selderijknol
I die groot genoeg is om
uitholling een hele
I ronde brie te bevatten.
Snijd de ongelijke bo-
jj dem van de selderij weg
en snijd dan een schijf
van ongeveer 1/2 cm
dikte af.
Schil de selderij en werk
de top bij totdat de sel
derij stevig kan staan.
De selderij moet wor
den uitgehold vanaf de
bodem, waar de dikke
schijf ii
Gebruik
mes of iets dergelijks en
hol de selderij uit tot er
nog maar een dunne
wand (ongeveer 1/2 cm
dik) over is.
Moet e nou zien! Dat
noemt-ie Graven! Cb's
f Opzy mannetje' IkrzalA
(zelf myu bot wel begraven.'/
o
o
De oude geschiedenisje
kunt geen jongen, mamsn-
werlc laten doen
200
JUK/IE rrOBTEA/ »/E WBc EEA)S
y
Jom meke
Onbegrijpelijk
Toverij bestaat
niet, hij kan zich
niet onzichtbaar
maken
StopOmar!
Ezimirke moet toch
een plasje doen
Ibert-V 19 te Rotterdam
ducia 18 te Rotterdam
Ares 18 700 nw Kp Verdische Ell
nr Rotterdam
Arlstoteles 18 250 no Barbados
Port of Spain
Atlantic Crown 18 v New York
Baltimore
Atlantic Star 18 420 n Azoren
Hallfax
Calamares 18 300 n Celebes nr i
gapore
Ceres 18 te San Juan
Flevoland 19 te Buenos Aires
Gardenia 18 v Miami
Heelsum 18 90 no Kp Blanc nr Port
Maasbree 18 500
Perzische Golf
Lloyd 19 te Mombasa
Marne Lloyd 18 210
Meerdrecht 18 te Panamakanaal
Megrez 18 dw Kp Palmas nr
gos
Neutron 18 v Rotterdam nr Zee
Pandora 18 v Rotterdam nr Zee
Elizabeth
Kr el
Alcor 18 te Karachi ve
Algorab 19 te Santos v
Ittersum 19 te Amsterdam
Katelysla 18 220 wzw Kingston
Curacao
Katwijk 18 120 w Lissabon nr Ai
sterdam
Kelletla 20 te Mlrl
Kermla 18
fordhave
Ml tra 18 320
Perzische Golf
dusl Lloyd 18 1
Mytllus 18 80 zw Vlgo nr Rotter-
Neder Lek 19 te Bremen verw.
Neder Waal 18 280 zo Suez nr Du-
bal
Nedlloyd Niger 18 v Dakar nr Bor-
Neptunus 18 520 zw Azoren nr Poin
te a Pltre
Phlllppla 18 1380 o Bermuda nr
Curacao
Rudolph Peterson 18 160 no Du-
Shellhaven
Safocean Auckland 18 620
Serooskerk 18 v Nagova
Slnoutskerk 19 te Roil
Slledrecht 18 t.a. Dela-
Ell. nr Port Elizabeth
v Nagova
irk 19 te Rotterdam
Straat Algoa 18 v Abidjan
gos
Straat Ball 18 v Freeown nr Abld
Straat Clement 19 te Dar es St
Straat, Hongkong 18 te Port
beth
Straat Honshu 18 v Durban l
Straat Rio 18 v Port Kelang nr Ma
ga 18 95 v
Auckland verw.
Talamanca 18 720 zw Azoren
Cristobal
Toloa 18 te Tunis
Toltec 18 v Armuelle8 nr Albany
Vltrea 17 v Mlrl nr Srlracha
Voorne 18 600 nw Perth nr Busrah
Waalekerk 19 150 wzw Colombo
Singapore
Waardrecht 18 t.a. rede Suez
Wonorato 19 400 no Saigon
Hongkong
Zonnekerk 1
I Le I
Copyright v
O'oeron/Haarlem N
Tekenaar Peter de Smet.
